Травень 1932. Газэты пра Баранавічы

Рамізнік з пасажырам на вуліцы Нарутовіча (цяпер Камсамольская), 1936 год. Ззаду відаць кінатэатар Apollo – цяпер пляцоўка паміж гатэлямі “Марыінскі” і “Гарызонт”. Здымак з архіву Сяргея Русака

Kurier Nowogródzki

1 мая

Злая варажба

Некалькі дзён таму да Тэадоры Галінскай, якая жыве на вуліцы Азёрнай (назва засталася дасюль), 15, зашлі 2 вандроўныя цыганкі, якія прапанавалі ёй за невялікую плату паваражыць. Галінская, як і ўсялякая звычайная кабета, што цікавіцца сваёй недалёкай будучыняй, пагадзілася на цыганскую варажбу.

Незнаёмкі загадалі падаць поўную мядніцу (медны таз) вады, дасталі свечы зялёнага колеру і, запаліўшы іх, пачалі ліць воск на ваду, а дымам ад свечак абкурваць Галінскую. Праз некалькі секунд гаспадыня страціла свядомасць і пачала падпарадкоўвацца загадам цыганак. Прынесла ў пакой усе свае каштоўныя рэчы і біжутэрыю ды аддала вядзьмаркам усё, што яны хацелі.

Праз нейкі час Галінская ачомалася і пабачыла, што цыганкі сышлі ў невядомым накірунку з усёй біжутэрыяй і грашыма. Засталася толькі мядніца з вадою, у якой плавалі дзіўныя кавалкі воску. Толькі цяпер Галінская зразумела, што была проста ашуканая.

Падалася ў пастарунак паліцыі, дзе паведаміла аб крадзяжы і склала падрабязнае апісанне ашуканак. Толькі вось ці атрымаецца цяпер затрымаць спрытных варажбітак, цяжка сказаць, бо, верагодна, Галінская задураная невядомым дымам не зможа ў сапраўднасці пазнаць тых цыганак.

3 мая

З жыцця кааператыву “Сноп” у Вольна

У памяшканні клубу ў Вольна адбылося вельмі важнае паседжанне чальцоў кааператыва “Сноп” пры ўдзеле інспектара Аб’ядання спажыўцоў – пана Будзькі.

Кіраўніцтва кааператыву склада справаздачу за 1931 год, якая была закрыта з прыбыткам 679 злотых. Усю гэтую суму вырашылі накіраваць на будаўніцтва ўласнага дому, якое пастанавілі распачаць ужо сёлета. Для гэтага быў створаны Камітэт пабудовы дому. Належыць адзначыць, што ў гэтых цяжкіх варунках эканамічнага крызісу кааператыў “Сноп” добра завіваецца, дзякуючы інтэнсіўнай працы кіраўніка кааператыва Уладзіслава Урбановіча і чальца з кіраўніцтва пана Макарэвіча.

Падкідыш

На верандзе на алее Післудскага знайшлі немаўля-хлопчыка, узросту прыкладна 5 месяцаў, якога кінула яго маці.

 5 мая

Першамай у Баранавічах

Голасна абвешчанае сацыялістамі святкаванне 1-га мая ў Баранавічах выйшла вельмі мізэрным. Нешматлікае шэсце, якое складалася ў асноўным з маленькіх груп, рушыла ад будынку “Jutrzni” на кірмаш, дзе было сказана некалькі прамоў не вельмі шматслоўных. Наогул 1-га мая ў Баранавічах прайшло вельмі спакойна, без ніякіх здарэнняў.

Сацыялістычная газета Robotnik 10 мая зусім па-іншаму апісала гэтую імпрэзу

Святкаванне сёлета 1 мая ў Баранавічах Сацыялістычная партыя Польшчы (PPS), Бунд і Паалей Цыон («Працоўныя Сіона») правялі найлепей за мінулыя гады. У шэсці ўзяло ўдзел каля 3000 чалавек, а ў мітынгу на кірмашы – болей за 5000. Гарадская адміністрацыя зрабіла ўсё, каб адхіліцца ад удзелу ў маніфестацыі. Тых, хто з вёсак накіроўваўся на мітынг, страшылі пакараннем і не пускалі ў Баранавічы.

Пад чыстым небам прамаўлялі Махай, Мукасей, Канігзбер, Лапінскі, Лахоўскі і Ружанскі. Пасля прамовы калона рушыла па вуліцам горада на чале з аркестрам.

Падчас прамоў на кірмашы паліцыя адлоўлівала вучняў, хапаючы іх сярод слухачоў!

Увечары адбылася ўрачыстая Акадэмія, якая скончылася танцамі. Рабочыя і работніцы, палякі, жыды, беларусы і расейцы ахвотна адпачывалі.

8 мая

Анонс першага баксёрскага матчу

Намаганнямі 78 пяхотнага палка разам з павятовым камендантам PW (Przysposobienie Wojskowe – вайсковая падрыхтоўка) у Баранавічах адбудзецца першы турнір па боксу 8 мая, а 13-й гадзіне ў Рашынскім лесе (казармы Касцюшкі – цяпер Вайсковы гарадок). У ім возьмуць удзел спартоўцы з 78 пяхотнага палка (Вайсковы спартовы клуб), 26 уланскага палка (каманда “Стралец”) і мясцовага спартовага клубу “Макабі”. Гэта першая падобная імпрэза ў Баранавічах, якая павінна зацікавіць мясцовых жыхароў. Уваход у лес каштуе вельмі танна – усяго па 50 грошай з чалавека.

Свята пасадкі дрэваў

4 мая адбылося ў Баранавічах “Свята пасадкі дрэваў”, у якім ўзялі ўдзел усе мясцовыя сярэднія школы і аддзел Аб’яднання Стралецкага. А 9-й гадзіне раніцы каля Помніка невядомаму жаўнеру (цяпер клумба на вул. Савецкай, насупраць гатэлю “Горизонт”) ксёндз-вікарый Лявон Спакач асвяціў дрэвы, пасля чаго зрабіў прамову, у якой заахвоціў прысутных да апекі над высаджанымі ў гэты дзень дрэвамі, як гэта робіцца ў заходняй частцы Польшчы.

Пасля выканання гімну школьным аркестрам прамовіў намеснік старасты Генрык Курачыцкі і школьны інспектар Ставовы. Затым школьнікі разабралі складзеныя тут дрэўцы, якія прывезла дарожная служба, і пад наглядам знаўцаў пачалі высаджваць дрэвы ў загадзя прыгатаваныя ямкі. Высаджана больш за 600 саджанцаў на вуліцах: Шасовай (Брэсцкая), Касінераў (Войкава), Мінскай (Прытыцкага), Рынкавай (Фраленкова) і Шырокай (Тэльмана).

Першыя два дрэвы высадзілі намеснік старасты Генрык Курачыцкі і школьны інспектар Ставовы на вуліцы Міцкевіча (цяпер Леніна), каля Помніка невядомаму жаўнеру. Кожны з удзельнікаў навязаў да свайго дрэва картку з прозвішчам і абавязаўся даглядаць яго.

Падкідыш

Ужо другі раз у Баранавічах на верандзе па адрасе Нарутовіча, 88 (цяпер Камсамольская) знойдзена немаўля. Побач з дзіцём была картка з надпісам: “Макух Толя, 8 месяцаў”.

10 мая

Бура з градам над Баранавічамі

Сёння ўночы над баранавіцкім паветам прайшла нечаканая бура з перунамі і градам. У вёсцы Вольна пярун ударыў у гаспадарчыя забудовы, забіў кабылу, спаліў хлеў і канюшню з інвентаром. Падчас акцыі тушэння пажару моцна пацярпеў гаспадар спаленых будынкаў Якуб Валожын.

Баксёрскі матч

Упершыню ў Баранавічах адбыўся баксёрскі матч, арганізаваны 78 полк пяхоты і камендатурай павятовага PW.У ім прынялі ўдзел 22 спартоўцаў мясцовых клубаў і аб’яднанняў. Упершыню арганізаваная такая імпрэза прыцягнула вялікую ўвагу жыхароў горада. Пры мясцовых спартовых клубах цяпер утвараюцца баксёрскія секцыі.

13 мая

Святатацтва ў парафіяльным касцёле

Сёння ўночы адбыўся ўзлом парафіяльнага касцёлу ў Баранавічах. Святатаццы скралі з табернакулума некалькі дзесяткаў аплатак і некалькі штук гастыі, пакінуўшы на месцы дарагія прыборы для літургіі. У тую самую ноч злодзеі ўламаліся ў царкву ў вёсцы Вялікія Лукі, але спужаныя раней часу не паспелі нічога скрасці.

18 мая

Вясна ў Баранавічах

Пасля пахмурных і дажджлівых дзён у Баранавічах і на тэрыторыі павету ўсталявалася цёплая і лагодная вясна. У самім горадзе Магістрат, нягледзячы на эканамічны крызіс, вырашыў высадзіць кветнікі каля: будынку стараства, Польскага банку, калоніі ўраднікаў, помніка Невядомаму жаўнеру, што значна ўпрыгожыць Баранавічы.

Адно кепска, што горад дасюль не мае цыстэрны для паліву вуліц, што моцна адбіваецца на прахожых і шпацыруючых, якія вымушаны душыцца цэлымі хмарамі пылу, якія ўздымаюць дворнікі, выконваючы свае штодзённыя абавязкі па падмятанню.

19 мая

Першы кегельбан на Крэсах – у Баранавічах

Адбылося  урачыстае адкрыццё кегельбану, пабудаванага Вайсковым кааператывам (казармы Траўгута – Вайсковы гарадок) у Баранавічах. Гэта яшчэ адзін спартовы аб’ект у горадзе, дзе іх увесь час робіцца ўсё болей.

Выпадкі і здарэнні

Хвалі Жлобінскага возера вынеслі на бераг цела ўтопленага немаўляці. Паліцыя шукае цяпер яго маці.

Герш Еўрфановіч (Шаптыцкага, 18 – цяпер Савецкая) паведаміў у паліцыю, што нейкі Сяргей Ганчарык прыйшоў да яго ў майстэрню і папрасіў прыкруціць да ровара новыя балотнікі, пасля чаго нечакана ўцёк з памяшкання, не заплаціўшы.

Некалі дзён таму на шкоду Вольгі Шкодзік (вул. Т. Галуўкі, 6 – Куйбышава) яе сусед Берка Палячок разабраў сцяну складу і скраў у яе дошкі, якімі тапіў печку. Шкода склала некалькі дзесяткаў злотых.

Спорт у Баранавічах

14 мая на спартовай пляцоўцы спартовага клубу “Макабі” адбыўся футбольны матч паміж вайсковым спартовым клубам “78 полк пяхоты” і СК “Макабі”. Нягледзячы на тое, што гэта была таварыская сустрэча, гледачоў хапала.

Першая сустрэча двух самых магутных мясцовых футбольных каманд дае падставы для разважанняў і не можа быць падставай для прагнозаў на будучыню, калі адбудзецца барацьба за чэмпіёнства ў горадзе Баранавічы. Свежаствораная каманда ВКС “78 п.п.” валодае салідным матэрыялам, але як звычайна бракуе тут прафесійных навыкаў, у тым ліку тэхнічнага майстэрства. Затое “Макабі” валодае добрай тэхнікай, але не выкарыстоўвае найлепшыя сітуацыі. Цэлы матч “Макабі” меў перавагу на полі, але не мог выкарыстаць свае надзвычайна карысныя пазіцыі. У той самы час ВКС “78 п.п.”, найперш дзякуючы падтрымцы знакамітага галкіпера і некалькіх дасканалых гульцоў, прабівалі адну брамку за другой.

Вынік неспадзявана быў на карысць “78 п.п.” – 7:0 (4:0).

Аднак не азначае тое, што ВКС “78 п.п.” павінен спачываць на лаўрах сваёй сілы. Трэба адзначыць, што СК “Макабі” з’яўляецца грозным супернікам і можа нанесці паразу ў афіцыйных сустрэчах, бо тэхнічна значна пераўзыходзіць вайсковую каманду.

У выніку гэтай сустрэчы “78 п.п.” павінен заняцца сур’ёзнымі трэніроўкамі, каб выправіць хібы, якімі скарыстаецца супернік.

20 мая

Суд над шпіёнамі

Навагрудскі акруговы суд на выязной сесіі ў Баранавічах разгледзеў справу двух братоў Мікалая і Габрыеля Чыгіроў, жыхароў Стаўпецкага павету, якія абвінавачваліся ў шпіёнстве на карысць іншай дзяржавы. Суд разгледзеў доказы іх віны і асудзіў абодвух падсудных да кары смерці праз павешанне. Абарона падала апеляцыю да пана прэзідэнта аб змяненні вырака.

21 мая

Як выканалі вырак смерці ў Баранавічах

20 мая, а 12.30, быў выкананы вырак смерці праз павешанне адносна Мікалая Чыгіра, жыхара Стаўпецкага павету. Вырак выканаў памочнік ката Браўн на тэрыторыі карна-следчай турмы ў Баранавічах. Асуджаны перад смерць плакаў увесь час. Яго малодшы 19-гадовы брат Габрыель Чыгір быў памілаваны панам прэзідэнтам Рэчы Паспалітай, і кара смерці была замененая на бестэрміновую турму пад строгім наглядам.

22 мая

Батальная сцэна ў Баранавічах

22 мая (у нядзелю), а 16 гадзіне, на пляцу Легіёнаў у казармах Касцюшкі (знаходзіўся паміж сучаснымі вуліцамі Заслонава, Арджанікідзе, Ракасоўскага, Камарова) адбудзецца пастаноўка масштабнай батальнай сцэны “1920 год. Цуд над Віслай” паводле сцэнара Яна Пянткоўскага, якая прадставіць змаганне з бальшавіцкай агрэсіяй. Акрамя артыстаў у пастанове возьмуць удзел аддзелы Брыгады кавалерыі, артылерыя і пяхота – агульнай колькасцю 700 чалавек. Уваход каштуе ад 50 грошай да 2 злотых. 

Надзвычайнае паседжанне гарадской рады

У баранавіцкім магістраце адбылося надзвычайнае паседжанне гарадской рады на чале з бурмістрам – панам інжынерам Віннікам. Адразу быў разгледжаны ліст Павятовага аддзелу у справе тэндару на будаўніцтва гарадской рэзні (цяпер мясакамбінат). Мінулы тэндар не быў прызнаны Павятовым аддзелам, бо не былі выкананыя ўсе законныя фармальнасці. Гарадская рада ўхваліла правядзенне новага тэндару, аб якім паведамяць у прэсе.

Пасля была разгледжана справа пабудовы ў гарадскім парку (цяпер Стары парк) пляцоўкі для спорту і імпрэз для адпачынку. Рада разгледзела магчымасці павысіць сродкі, выдаткаваныя на пабудову пляцоўкі. З-за таго, што кошт будовы пляцу значна вышэйшы, за грошы, якія можа выдаткаваць гарадскі бюджэт, рада пастанавіла ў кожны святочны дзень ладзіць у парку канцэрты з вельмі малымі цэнамі на ўваходныя квіткі – не больш за 20 грошай з асобы і 10 грошай з моладзі. Прыбытак ад гэтага пойдзе цалкам на будаўніцтва спартовай пляцоўкі. Канцэрты будзе даваць вайсковы аркестр з ласкавай згоды камандавання 26 уланскага палка, што стаіць у Баранавічах. Гэткім чынам ініцыятыва пана бурмістра інж. Вінніка ажыццявіцца яшчэ сёлета з вялікай карысцю для спорту.

Трэба адзначыць, што будаўніцтва тэніснага корту ў парку гэтай вясной ужо скончана, і ён перададзены для грамадскага карыстання.

23 мая

Аблава ў Баранавічах

Следчыя органы ў Баранавічах мінулай ноччу ладзілі аблаву па хованках і малінах, а таксама ў іншых падазроных месцах горада і на перыферыі.

У выніку аблавы арыштавана 13 чалавек без дакументаў. Акрамя таго, знойдзены скрадзены ровар, які хавалі ў адным з пустых вагонаў, што стаяў на запасных шляхах на таварнай станцыі. Зладжанае сачэнне за роварам прынесла вынік – апоўначы да вагону прыйшла нейкая асоба з намерам забраць скрадзенае. Пасля затрымання выявілася, што гэта Юзаф Лясінскі, жыхар Варшавы, які ўжо некалькі разоў сядзеў у турме пад строгім наглядам за падобныя злачынства.

25 мая

Бой з шалёным ваўком

Вёска Люшнева Моўчадскай гміны сталася месцам незвычайнага здарэння. Некалькі дзён таму ўночы на падворак М. Пракопа ўскочыў шалёны воўк, які пачаў ганяцца за сабакамі. Разбуджаны сабачым брэхам гаспадар выбег у кашулі на двор, схапіўшы ў руку па дарозе сякеру. Калі Пракоп апынуўся на падворку, дык знянацку быў атакаваны ваўком, які, намагаючыся схапіць за горла мужчыну, цапнуў таго за левую руку. Некалькімі ўдарамі сякеры Пракоп забіў ваўка. Галава жывёлы перададзеная ў Дзяржаўны інстытут гігіены ў Варшаве для даследавання. Параненаму Пракопу мясцовы лекар зрабіў прышчэпкі ад шаленства.

Конны рэйд

21 мая з горада рушыў конны рэйд афіцэраў Брыгады кавалерыі “Баранавічы”. У ім удзельнічаюць 22 афіцэры з камандзірам брыгады генералам Гжмот-Скатніцкім. Маршрут рэйду праходзіць праз Сувалкі і Аўгустоў да Варшавы, куды рэйд павінен прыехаць 31 мая.

Першай батальная сцэна ў гісторыі Польшчы

Згодна папярэдняй абвестцы 22 мая адбылася на пляцы Легіёнаў у Баранавічах маштабная батальная сцэна, якую арганізаваў мясцовы Жаночы грамадскі працоўны саюз (ZPOK) упершыню на тэрыторыі Польшчы. “1920 год. Цуд над Віслай” – баявое відовішча паводле сцэнара Яна Пянткоўскага, прадстаўляе жывое змаганне польскага войска падчас адбіцця бальшавіцкай навалы.

Цяжкае заданне дасканала выканалі артысты, пад кіраўніцтвам пана Шпакоўскага, пры ўдзеле Брыгады кавалерыі, артылерыі і пяхоты – агулам 700 жаўнераў.

Неверагоднае відовішча, напэўна, упершыню пастаўленае ў Польшчы, прыцягнула натоўпы публікі на пляц Легіёнаў, якая з вялікай цікавасцю назірала за зацятым змаганнем польскай кавалерыі і пяхоты з бальшавікамі.

Уся пастанова была выканана дасканала і ўразліва, а паказ баявых дзеянняў аздобіла выдатная форма статыстычных армейскіх падраздзяленняў.

28 мая

Адмена конных спаборніцтваў

Усходне-крэсовы конны клуб паведамляе, што конныя спаборніцтва, запланаваныя на 6 і 12 чэрвеня – адмяняюцца па прычынах, незалежных ад клубу. Затое ў гэтыя дні адбудуцца конныя гонкі.

Барбар у Баранавічах

Пан Х. выбраўся з дубальтоўкаю на возера Жлобін у Новых Баранавічах у таварыстве адной дамы. Пара тая села ў лодку і пачала катацца па возеры. У пэўны момант пан Х. захацеў пахваліцца перад дамаю свайго сэрца, як ён умее страляць, і, не думаючы доўга, падплыў да берага, дзе спакойна блукаў па багне бусел. Х. прыцэліўся і двойчы стрэлі па буслу, забіўшы птушку на вачах некалькіх дзясяткаў асоб, якія адпачывалі на пляжы. Лічым, што ён павінен быць вельмі сурова пакараны за свой паляўнічы выбрык. 

Трагедыя на чыгуначным пераездзе

На пераездзе ў Баранавічах паміж таварнай станцыяй і дэпо (хутчэй за ўсё цяперашні “Крывы пераезд”) пад пасажырскі цягнік Ваўкавыск-Баранавічы патрапіла фурманка, на якой сядзеў жыхар вёскі Антанова Павал Васілевіч. Фурманка ад удару была цалкам знішчана, а сам Васілевіч быў адкінуты ў бок з вельмі цяжкімі пашкоджаннямі па ўсім целе. У безнадзейным стане яго перавезлі ў павятовы баранавіцкі шпіталь.

Летась, таксама ў маі, пярун забіў 18-гадовую дачку Васілевіча.

Трэба адзначыць, што з-за недастатковага забеспячэння пераезду Баранавічах штогод тут адбываецца некалькі падобных здарэнняў. Калі чыгуначныя ўлады не возьмуцца за гэтую справу, дык на пераездзе можа адбыцца катастрофа, бо па ім едуць не толькі фурманкі, але аўтобусы і аўтамабілі. Да здарэнне недалёка, бо вазы з фурманкамі едуць па пераезду цэлымі шэрагамі.

30 мая

Несумленны кіроўца

Гірш Пінчук (Нарутовіча,63 – цяпер Камсамольская) паведаміў у камісарыят паліцыі, што наняў кіроўцу з аўтобусам Кушчынскага, каб той адвёз дзяцей са школы на Мышанку і даў за гэта 20 злотых задатку. Кушчынскі не толькі не прыехаў, але адмовіўся аддаваць грошы.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Красавік 1932. Газэты пра Баранавічы

Кавярня “Залаты кут” на рагу сучасных вуліц Савецкая і Камсамольская. Даваенная поштоўка з калекцыі Руслана Равякі

Kurier Nowogródzki

2 красавіка

З будоўлі рэзні

Баранавіцкі магістрат пастанавіў прыступіць да заканчэння будаўніцтва новага будынка – гарадской рэзні (бойня, цяпер частка мясакамбіната). 12 красавіка адбудзецца тэндар для вызначэння арганізацыі, якая будзе весці будаўнічыя работы.

Справы беспрацоўных

31 сакавіка былі ліквідаваны дзве кухні (Чырвонага крыжа і рытуальная жыдоўская), арганізаваныя зімой для харчавання беспрацоўных у Баранавічах. Дакладная справаздача аб дапамозе беспрацоўным будзе пададзена бліжэйшым часам.

Пазыкі на разбудову Баранавіч

У апошнія дні магістрат гораду атрымаў паведамленне з Банку Нацыянальнай Гаспадаркі, што ў бліжэйшы час Баранавічы атрымаюць крэдыт на будаўніцтва малых домікаў, не болей за 4-хпакаёвыя, пераважна драўляных. Пазыкі будуць выдадзеныя зацікаўленым асобам на суму да 4000 злотых. Згаданыя крэдыты дазволяць павялічыць будаўніцкі рух у Баранавічах і прывядуць да больш шчыльнай забудовы ў самім горадзе.

3 красавіка

Новыя планы магістрату

Напрыканцы году магістрат Баранавіч паспрабаваў любымі спосабамі развязаць большасць праблем горада. Найперш быў зацверджаны бюджэт на 1932-33 гг. – Баранавічы стаў сёлета першым горадам, які зрабіў гэта ў ваяводстве. Магістрат паспрабуе да канца года завяршыць распачатую будоўлю гарадской рэзні. Адбудзецца тэндар на ўтрыманне гарадской лазні, якая з’яўляецца дабрадзействам для горада, пазбаўленага ракі. Абсталяваная найноўшымі тэхналогіямі і басейнамі для плавання яна б вырашыла  праблемы горада ў плане гігіены. Пакуль што ўтрымліваць лазню даводзіцца гораду, а выдаткі абцяжарваюць яго бюджэт. Каб не пазбаўляць жыхароў гораду гэтай выгады, магістрат пастанавіў аддаць яе ў арэнду.

Акрамя таго, магістрат носіцца з ідэяй наладжвання аўтобуснага руху ў горадзе. У бліжэйшы час адбудзецца тэндар па гэтаму пытанню. Ажыццяўленне нармальнага аўтобуснага руху знішчыць шматлікія праблемы, якія ёсць цяпер у такім вялікім горадзе, як Баранавічы. На вуліцах з’явяцца прыпынкі, ад якіх кожныя паўгадзіны будуць ад’язджаць аўтобусы ў розных накірунках. 

Магістрат таксама разгледзеў пытанне атрымання крэдыту для ліквідацыі запазычанасці перад электрастанцыяй чыгункі, якая пастаўляе ток на патрэбы горада.

У бліжэйшыя дні пан бурмістр Віннікаў паедзе да Варшавы, дзеля ўзгаднення пытанняў па крэдытам. Як бачым, планы новага кіраўніцтва горада вельмі добрыя, і маем надзею, яны будуць рэалізаваныя.

Абвестка пра тэндар гарадскога аўтобуснага транспарту ў Баранавічах. 23-04-1932, Kurjer Nowogródzki

Нават вады шкадуе

Нейкі Панцеляймон Судзіч, які жыве па вуліцы Шасовай, 164 (цяпер Брэсцкая) такі прагны, што нават не дазваляе суседзям браць ваду з яго студні. На днях ён спаткаў каля студні свайго суседа Аляксандра Харкова з 2 вёдрамі і не дазволіў яму гэта зрабіць. Да таго ж рэквізаваў у яго два вядра, якія пасля меў нахабнасць забраць сабе.

5 красавіка

Сур’ёзны павадак пад Баранавічамі

Рэкі Шчара і Грыўда ў Баранавіцкім павеце хутка ўздымаюцца, не гледзячы на тое, што лёд яшчэ не паплыў. На тэрыторыі Дабромысльскай гміны вада выступіла з берагоў і затапіла дарогу паміж Даманава і мястэчкам Быцень на 120 метраў, паміж Даманава і Гнойна (з 1964 – вёска Вішнеўка) – на 50 метраў, а паміж вёскамі Гнойна і Дабромысль – на працягу 60 м. Вёскам Гнойна і Каханова пагражае сур’ёзнае затапленне. Да гэтай пары некалькі гаспадарак у гэтых вёска ўжо падтапіла.

Пад мястэчкам Палонка выйшла з берагоў рака Ніса ды пагражае затапленню моста і млына ў маёнтку Гажэльня Навамышскай гміны.

Плямісты тыф

На тэрыторыі Баранавіцкага павету ў Вальнянскай гміне паўторна выявілі выпадкі плямістага тыфу. Захварэла некалькі чалавек, якіх даставілі ў інфекцыйны шпіталь у Баранавічах. Павятовыя лекары праводзяць адпаведныя мерапрыемствы.

7 красавіка

Патоп у Баранавічах

Вада ў Шчыры паднялася яшчэ на 1 м. Пад Сталовічамі вада затапіла грэблю і пагражае сарваць мост. Нават пешая сувязь з мястэчкам перарваная. У саміх Баранавічах у выніку ападкаў і моцных дажджоў залітыя амаль усе вуліцы ў Новых Баранавічах (раён Палескага вакзалу) і частка вуліц у Старых Баранавічах. Гарадскі магістрат распачаў інтэнсіўныя працы па ліквідацыі наступстваў, што цягне за сабой вялікія выдаткі з бюджэту горада.

П’яныя авантурысты супраціўляюцца паліцыі

Некалькі дзён таму на рагу вуліц Сенатарскай (цяпер Горкага) і Шаптыцкага (Савецкая) з’явіліся тры п’яныя авантурысты, якія чапляліся да мінакоў ды нават моцна пабілі плутановага (малодшы сяржант) 78 пяхотнага палка Рыгора Валасевіча. Імі занялася паліцыя, аднак падчас суправаджэння да камісарыяту авантурысты пачалі актыўна супраціўляцца. Не гледзячы на гэта, усіх траіх затрымалі і перадалі судовым уладам. Авантурыстамі аказаліся жыхары Баранавіч: Мікола Краўчанка (Шасовая, 166 – вуліца Брэсцкая), Міхал Раўгейша (Шасовая, 168) і Казік Руды (Міцкевіча, 39 – вуліца Леніна).

Няўдзячны братка

Соня Познанская, якая жыве ў Баранавічах на вуліцы Віленскай, 31 (цяпер Гагарына), звярнулася ў мясцовы камісарыят і паведаміла, што яе родны брат Давід Ліўшыц, які часова пражываў у яе, знік мінулым вечарам, прыхапіўшы мужчынскі гарнітур і дзве кашулі, што належалі яе мужу. Вартасць скрадзеных рэчаў – 160 злотых.

Абвестка аб продажы фальварку (60 га) каля станцыі Моўчадзь. 3 красавіка 1932, Kurjer Nowogródzki

9 красавіка

Гарэлка ў кавярні

У апошнія дні ў кавярні на вуліцы Шаптыцкага, 18 (цяпер Савецкая), яка належыць пані Беластоцкай, паліцэйскія спаткалі трох нецвярозых асоб, якія смакавалі “чыстую”, прададзеную ім зычлівай гаспадыняй. Гарэлку канфіскавалі. Справу перадалі ў адпаведную інспекцыю. (Пра спрэчку канкурэнтаў Эмы Белстоцкай і Файвеля Зелікоўскага чытайце ў аглядзе сакавіцкіх газет).

Новы доктар у Гарадзішчы

Малітвы жыхароў Гарадзішча былі пачутыя, і ў мястэчка прыбыў новы лекар, які займецца людам ва ўсёй гміне. Ям мы даведаліся, новы доктар пан Юзэф Нівінскі ў бліжэйшыя дні таксама зойме пасаду арганізацыі “Каса хворых” у Гарадзішчы.

Помста кватаранта

Самуэль Вальфовіч, які здымаў кватэру ў Іўкі Лістгартэна на вуліцы Уланскай, 47 (цяпер Штакерау), увесь час жыў у нязгодзе са сваім гаспадаром. Нарэшце яму гэта надакучыла і ён пастанавіў знайсці іншае жыллё з лепшым гаспадаром. Але перад ад’ездам добра пастараўся і разабраў печ у кухні і пакоі. Лістгартэн пасля ад’езду Вальфовіча зайшоў у пакой і стаў як саляны слуп. Найперш ён збіраўся дагнаць былога кватаранта і пакараць самастойна, але падумаўшы – паведаміў аб самаўпраўстве ў паліцыю.

Рэпертуар кінатэатраў

З учарашняга дня ў кінатэатры “Апола” паказваюць прыгожы фільм “Давід Голд”, у якім адлюстроўваецца драматызм сям’і Голдэраў. У кінатэатры “Казіно” ад сёння круцяць выдатную “Венгерскую рапсодыю”.

14 красавіка

Крывавая спрэчка паміж братамі

У вёсцы Малая Сваротва Моўчадскай гміны паміж братамі Андрэем і Янам Піваварчыкамі адбылася спрэчка з-за падзелу зямлі. Спрэчка перарасла ў бойку, падчас якой старэйшы Андрэй тройчы стрэліў у Яна, параніўшы таго лёгка ў руку, а калі скончыліся патроны, кінуўся на брата і некалькі разоў ударыў нажом у раёне сэрца. Пасля гэтага Андрэй уцёк з месца здарэння, а цяжкапараненага Яна адвезлі ў шпіталь.

Ліквідацыя зладзейскай шайкі

На днях следчы аддзел паліцыі ў Баранавічах ліквідаваў грозную банду зладзеяў, якая нядаўна прыехала ў горад з намерам ажыццявіць шэраг ўзломаў і крадзяжоў. Цэлая групоўка зладзеяў, нічога не падазраваючы, затрымалася ў гатэлях Левінбука і Жмудзяка ў Новых Баранавічах (раён Палескага вакзалу), дзе іх усіх адразу арыштавала паліцыя.

Затрыманыя: Абрам Гамельклапер з Белай Падляскі, Фішэль Шнэйдэр з Варшавы, Хава Дубенка і Гутман Перэлстад з Брэст-Літоўскага, Саламон Фішэр з Цеханова і Балеслаў Вішнеўскі з Роўна. Усіх перадалі судовым органам, бо ўсе без выключэння знаходзіліся ў вышуку за розныя злачынствы, здзейсненыя ў розных кутках краіны.

15 красавіка

Змаганне за “Залаты кут”

Паўгады ўжо мінула, як Мойша Бэрэнштэйн частку свайго будынку на вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна) пачаў здаваць пані Я. Шулевіч пад закусачную. Гэта меўся быць бар пад назвай “Залаты кут” (Złaty róg), але з-за помніка Невядомаму салдату, які знаходзіцца побач, і праваслаўных могілак (цяпер плошча Леніна і гарвыканкам), Шулевіч не атрымала дазволу на гандаль моцным алкаголем. Таму і адчыніла закусачную, якая без гарэлкі не мела папулярнасці.

Высокая арэндная плата і малыя прыбыткі справакавалі канфлікт паміж гаспадаром і арандатаркай. Нават хадзілі чуткі, што пан Бэрэнштэйн пагражаў гвалтам выкінуць з будынку Шулевіч. Мінула некалькі месяцаў, і ў гаспадара з’явілася свежая ідэя.

Ён залез на дах свайго дому і ўночы з нядзелі на панядзелак разабраў комін, які злучаў закусачную з галоўным комінам, ды напхаў туды рознага смецця. На наступны дзень Шулевіч растапіла печы, нічога не падазраваючы. Дым засціў усю закусачную і ледзь-ледзь не справакаваў пажар у цэнтры горада.

На шчасце, пажарная каманда прыбыла вельмі хутка і выкрыла вар’яцкую штуку, якую справакаваў гаспадар будынка. На Бэрэнштэйна складзены пратакол, які перадалі ў суд. Спадзяваемся, што ён панясе пакаранне за свой дзіўны выбрык.

Помнік Пілсудскаму

У сувязі з набліжаючымся Днём канстытуцыі 3 мая жыхары мястэчка Новая Мыш пастанавілі ўсталяваць на рынку помнік маршалу Пілсудскаму. Помнік паводле праекта мясцовага архітэктара з Баранавіч інж. Свентахоўскага будзе зроблены ўжо ў гэтым месяцы. Урачыстае адкрыццё адбудзецца на свята 3 мая.

Крадзяжы

Невах Вайнер, жыхар Вільні, затрымаўся часова ў Баранавічах, жывучы ў пакоі дома на вуліцы Шаптыцкага, 35 (Савецкая). Падчас нядоўгай адсутнасці Вайнера з памяшкання невядомы злодзей скраў яго пакунак з мужской вопраткай вартасцю 153 злотых.

Калі Вайнер пабачыў адсутнасць сваіх рэчаў, дык накіраваўся ў пастарунак паліцыі. Аднак па дарозе пабачыў невядомага яму чалавека, які нёс яго пакунак. З дапамогай паліцыі таго затрымалі. Гэта быў Юліян Гэнбіцкі, які жыве на вуліцы Рынкавай, 152 (цяпер вул. Фралянкова). Гэта прафесійны злодзей.

16 красавіка

Суд над забойцамі

Навагрудскі акруговы суд разгледзеў у Баранавічах справу жыхароў вёскі Балабанавічы Навамышскай гміны. Мікалай Варэнік, Мікалай Шыла, Ян Калюта і Уладзімір Кеба абвінавачваліся ў забойстве жыхара Баранавіч Дзям’яна Краўчука падчас адной з вечарын у Балабанавічах. Суд паслухаў сведак і пакараў усіх чатырох на 5 год турмы суровага рэжыму.

17 красавіка

Рэха таямнічага забойства пад Ляхавічамі

Восенню 1930 года ў вёсцы Шавялі адбылося таямнічае забойства ў сям’і Маеўскіх. Сымон Маеўскі, у паважным ужо веку, сядзеў за сталом са сваім 30-гадовым сынам Рыгорам і збіраўся вячэраць. Калі першую лыжку стравы абодва толькі паднеслі да вуснаў, нечакана пачуўся стрэл, і куля праз акно паклала напавал старога і цяжка параніла яго сына. На гвалт, узняты сваякамі, збегліся суседзі, аднак забойца паспеў збегчы ў невядомым накірунку, заціраючы за сабой сляды.

Следства не дало рады выкрыць злачынцу. Па падазрэнні ў забойстве быў затрыманы другі сын забітага старога – Стэфан Маеўскі, а таксама Уладзімір Бурак з суседняй вёскі. Учора іх справу разгледзеў Акруговы суд, аднак з-за недахопу доказаў віны абодва былі вызваленыя.

19 красавіка

Абражаў уладу

Жыхар вёскі Дарава Ян Калюжа любіў кампаніі і часта сярод сваіх суседзяў – сялян, праводзіў папулярызацыю сваіх не зусім правільных поглядаў. Нядаўна адзін з іх вярнуўся з Баранавіч і пачаў наракаць на цяжкія часы, бо за выкармленага ім кабана прапанавалі вельмі нізкую цану. Сабралася каля яго некалькі вяскоўцаў і прыйшоў наш “сялянскі філосаф” Калюжа. Добрая аказія… Пачаў прапаведаваць свае погляды. І так, ад купцоў да пенсіянераў, ад чыноўнікаў да міністраў, ажно скончыў на пане прэзідэнце Рэчы Паспалітай. І кожнаму знайшоў непрыгожыя эпітэты.

Аднак лёс склаўся так, што сведкай гэтай пропаведзі стала жонка паліцэйскага. Яна данесла пра пачутае свайму мужу, які зрабіў пэўныя высновы. Учора “сялянскі філосаф” паўстаў перад акруговым судом і за свае нефартунныя высновы быў асуджаны на 6 месяцаў турмы. Будзе гэта добрая навука як яму, так і ўсім іншым людзям такога кшталту.

21 красавіка

Мілы таварыш у падарожжы

Нейкая Я. Камінская, жыхарка Баранавіч, вярталася дахаты з Навагрудку. Каля в. Лозы Гарадзішчанскай гміны спаткала знаёмага музыку Зыгмунта Крынскага, які займаецца ў вольны час варажбою. Той пайшоў з Камінскай разам у падарожжа. Калі ж маладзён апынуўся з ёю ў лесе каля Свіцязі, дык сілай зацягнуў у лес і згвалтаваў. Ясная справа – пра гэта стала вядома органам бяспекі. Цікава, што варажбіт нават не думаў, што за свае дзеянні давядзецца адказваць перад судом і панесці заслужаную кару.

Напіўся ёду

На днях на лаве на вуліцы Шаптыцкага, 24, каля могілак (цяпер вул. Савецкая каля выканкаму) скончыў жыццё самагубствам 64-гадовы Юзаф Казакоўскі, які жыве на вуліцы Шасовай, 24 (Брэсцкая). Ён выпіў вялікую колькасць ёду і памёр пасля доўгіх пакут у шпіталі. Якая падстава была для самагубства – невядома.

22 красавіка

Дзе зубы пані Баярскай?

Пані Баярская заявіла ў камісарыят паліцыі, што месяц таму паверыла тэхніку-дантысту Пухавіцкаму (Сасновая, 8, цяпер Грыцаўца) і аддала зубы з залатымі каронкамі разам з залатым мастом на рамонт. Аднак тэхнік прысвоіў тыя зубы, якія каштуюць 220 злотых. Паліцыя распачала праверку.

27 красавіка

Труп немаўляці

Некалькі дзён таму паліцэйскі баранавіцкага камісарыяту знайшоў у кустах, каля вуліцы Гувэра (цяпер Царука), труп нованароджанага хлопчыка, спавітага ў лахманы. Праводзяцца пошукі маці дзіцяці.

28 красавіка

Нахабства нягоднікаў

У Баранавічы часта прыязджаў з Пружан нейкі Алекс Мадалінскі, які прадаваў на кірмашы рыбу па цане не вельмі высокай. Не падабалася гэта толькі некалькім нягоднікам, якім Мадалінскі ствараў канкурэнцыю. Таму пачалі яны да яго чапляцца, а 26 красавіка спрабавалі нават пабіць, з-за чаго Мадалінскі пабег да камісарыяту паліцыі. Ганімы сваімі крыўдзіцелямі і разумеючы, што яго яны ўжо даганяюць, забег у памяшканне “Касы хворых”, дзе схаваўся за бюро ў бухгалтэрыі.

Адзін з крыўдзіцеляў, нейкі Андрэй Сергель (так кажа пацярпелы), ускочыў у бюро і, на вялікі жах прысутных, ударыў Мадалінскага вострым прадметам па галаве, чым нанёс моцнае пашкоджанне. Не марнуючы часу, нягоднік выбег з памяшкання і дагэтуль хаваецца беспакарана. Справай займаецца паліцыя, апытваючы параненага Мадалінскага.

29 красавіка

Чырвоны сцяг у акне вагона

Сёння ў хуткасным цягніку Парыж-Варшава-Стаўбцы адбылося цікавае здарэнне. Каля Ваўкавыску генерал брыгады кавалерыі “Баранавічы” Станіслаў Гжмот-Скатніцкі, які ехаў там пасажырам, заўважыў малую дзяўчынку, якая махала ў акне вагону чырвоным сцяжком. Убачыўшы польскага генерала, дзяўчынка пачала махаць сваім сцяжком вельмі дэманстратыўна.

Генерал адрэагаваў на такую відавочную дэманстрацыю, і гэта прывяло да таго, што чужаземцы, якія ехалі ў купэ, прыбралі сцяг.

Пасля прыезду ў Слонім генерал паведаміў пра здарэнне ў паліцыю. Быў праведзены ператрус і арышт 6 асоб. Як выявілася, малалетняя дэманстрантка – замежніца, якая ехала з бацькамі ў Маскву. Штандар у купэ не знайшлі. Пасля гадзіны затрымкі цягнік паехаў далей.

Трэба адзначыць, што каля чыгункі, на адрэзку Слонім-Альберцін, пасля праезду гэтага цягніка знайшлі вялікую колькасць раскіданай камуністычнай літаратуры. хутчэй за ўсё яе выкінулі падазроныя пасажырамі ў акно.

Rabotnik (ворган польскай сацыялістычнай партыі PPS)

6 красавіка

Справа адной “карэты” у Баранавічах

З-за таго, што Баранавічы – моцна расцягнуты горад, чыгуначныя ўлады арганізавалі для патрэб супрацоўнікаў так званую “карэту”, паміж майстэрнямі, таварнай і пасажырскай станцыямі (ад Палескга вакзалу да дэпо). Такі цягнік мае дакладна вызначаны расклад руху, і таму ім карыстаюцца таксама жыхары гораду.

Але як выявілася, служыць гэты транспартны сродак не для ўсеагульнага ўжытку, а для начальніка дэпо, пана Вайткоўскага. Расклад руху не выконваецца, бо… пан начальнік яшчэ не скончыў працу, таму “карэта” павінна чакаць. Чакаюць школьнікі, працоўныя, што едуць на працу ці з працы, бо… пан начальнік не спяшаецца. Спазненне на паўгадзіны – гэта норма.

Нядаўна пасажыры былі сведкамі цікавай кадрылі. “Карэта” выехала з дэпо, не ўдакладніўшы, што “уладар” сеў у яе. Калі на наступным прыпынку выявілася, што начальніка не забралі, перапалоханыя машыністы паехалі назад з пасажырамі ў дэпо. Тут жа выявілася, што “уладар”, сыплючы маланкамі і страсаючы паветра за “балаган”, пайшоў дахаты пешкі. “Карэту” перагналі на іншыя шляхі, і яна паехала за начальствам. На рэйках злавілі згубу і даставілі яе да месца прызначэння.

Варта можа вызначыцца: “карэта” існуе для пана начальніка ці для людзей? І калі ўжо нарэшце будзе выконвацца расклад руху?

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сакавік 1932. Газэты пра Баранавічы

Дзеці каля дома чыгуначнікаў на Ваеводзкай (цяпер Вільчкоўскага).

Polska zbrojna 15.03.1932

Лыжная справа ў Баранавічах

Яшчэ ў 1928 годзе ў 78 пяхотным палку ў Баранавічах распачаліся спробы выбарабу лыжаў. Выраз “не святыя гаршкі лепяць” тут праявіўся напоўніцу. Зімой 1929 года полк стварае і вучыць лыжныя каманды. Упершыню на лыжы ў Баранавічах становяцца жанчыны і дзеці. Зімою 1930 года полк наладжвае шырокі выраб лыжаў для ўласных патрэбаў і нават прадае па себекошце 10 пар для спартовага клубу. Пасля гэтага пры клубе была створана лыжная секцыя.

У 1931 годзе полк зрабіў 300 пар лыжаў. Амаль усе афіцэры і 2/3 падафіцэрскага складу 78 палка маюць лыжныя прылады. Каля 50 пар дзіцячых лыжаў полк прадае па себекошце дзецям з сем’яў вайскоўцаў. Створаныя палком курсы па вырабу лыжаў пашыраюць лыжны спорт па ўсяму павету. Выраб пачынаюць іншыя вайсковыя палкі горада.

Зіма пад Баранавічамі трывае 4-5 месяцаў, і вялікая колькасць снегу стварае ідэальныя ўмовы для лыжнага спорту.

11 сакавіка полк арганізаваў лыжныя спаборніцтвы паміж вайскоўцамі на адлегласць 12 км. 12 сакавіка – спаборніцтвы для жанчын спартовага клубу RW на адлегласць 5 км. 13 сакавіка адбыліся спаборніцтвы на 10 км. 14 сакавіка спартовы клуб арганізаваў лыжнае мерапрыемства для дзяцей ад 5 да 9 год і ад 9 да 12 год з удзелам прафесіяналаў. Усе дзеці атрымалі дыпломы, зробленыя 79 палком пяхоты. Папоўдні 14 сакавіка адбыліся міжшкольныя спаборніцтвы для дзяўчат і хлопцаў. Агулам за 4 дні ў лыжных мерапрыемствах прынялі ўдзел больш за 300 чалавек.

А яшчэ ў 1928 годзе ў Баранавічах на першых лыжнікаў глядзелі як на рарытэт. Цяпер жа на кожным кроку ў горадзе спатыкаюцца лыжнікі, што едуць на лыжах розных гатункаў, зробленых у сябе дома. Нават дзеці цяпер едуць да школы на лыжах ці нават на дошках ад бочак, якія прывязваюць шнуркамі да стаптаных чаравікаў.

Kurier Nowogródzki

2 сакавіка

Нефартунны выступ п’яніцы

Моцна п’яны Юзік Сватко (жыве на Траўгута, 28, цяпер Дзімітрава) апынуўся каля Клуба падафіцэраў рэзерву ў Баранавічах (вул. Шаптыцкага, цяпер Савецкая). Узбуджаны алкаголем, ён зачапіў Эдварда Станеўскага (жыве на вуліцы Міцкевіча, 18 – цяпер вуліца Леніна), які праходзіў з жонкай і калегай. Атрымаўшы неспадзяваны адпор, Сватко схапіў камень, што ляжаў побач, і ўдарыў ім Станеўскага, чым нанёс яму сур’ёзную рану. Авантурыста-алкаголіка даставілі ў паліцэйскі пастарунак, дзе арыштавалі на час правядзення следства. 

10 сакавіка

Жонка міністра ў Баранавічах

7 сакавіка прыбыла ў Баранавічы жонка міністра пана Мячаслава Норвід-Неўгебаўэра (у 1930-1932 – міністр грамадскіх работ), якую на вакзале вітаў тутэйшы гаспадар Баранавіцкага павету пан стараста Юры Неўгебаўэр у таварыстве генерала Гжмот-Скатніцкага. Пані міністрыха затрымаецца на даўжэйшы час у гасцях пана Неўгебаўэра.

Бойка на вуліцы Шырокай

На днях Міхаіл Адаська, жыхар вёскі Гірава, вяртаючыся з Баранавіч спаткаў на вуліцы Шырокай (цяпер Тэльмана)  чатырох чалавек, якія пачалі ў яго красці сена, што было на санях. На заўвагу Адаські, каб яны не кралі ў яго сена, тыя накінуліся на Міхаіла, павалілі яго на зямлю і моцна пабілі. Падчас бойкі адзін з нападаўшых забраў у Адаські 60 злотых гатоўкай, якія ляжалі ў пінжаку. Як выявілася, напалі на яго жыхары Баранавіч – Якуб Кунцэвіч, Стэфан Лукашэвіч, Клеменс Дрозд і Мікалай Чупрык. Паліцыя даследуе гэтую справу.

11 сакавіка

Новыя выбрыкі баранавіцкіх падонкаў

Некалькі дзён таму нейкі невядомы чалавек па тэлефоне замовіў у цукерні “Цэнтральнай” на імя пана Глонбіка (Голуба) цукар, па які нібыта павінен прыехаць рамізнік. 12 кілаграм цукру былі забраныя, а справа ўсплыла толькі тады, як пан Глонбік атрымаў рахунак на нібыта ім замоўлены тавар. Спачатку ўсе падумалі, што адбылася нейкая памылка. Але праз пару дзён падобны трук паўтарыўся ўжо ў іншым месцы. Таямнічы госць ізноў па тэлефоне замовіў тавар на некалькі дзесяткаў злотых у краме пана Баранцэвіча на імя Глонбіка і паабяцаў даслаць па тавар рамізніка.

Праз гадзіну п. Баранцэвіч патэлефанаваў п. Глонбіку, каб той прысылаў чалавека па ўжо спакаваны тавар. Тут і выявілася, што замова прыляцела з нейкай іншай крыніцы.

Шайка, якая бярэцца на крадзяжы такім спосабам, павінна быць добра арганізаваная, бо пасля таго, як усё выявілася, рамізнік да крамы за таварам не прыехаў.

Таму трэба папярэдзіць усіх купцоў, хто адпускае тавар такім чынам, што ў наступныя разы пан Глонбік больш не будзе аплачваць рахункі за такія замовы.

12 сакавіка

Смутны эпілог варшаўскага злодзея

Францішак Клёцэк, варшаўскі злодзей-рэцыдывіст, прыехаў у Баранавічы і спрабаваў узламаць дзверы складу зброі на вул. Шаптыцкага (цяпер Савецкая), 49 “Fekonomia”. Пры гэтай рабоце застаў яго паліцэйскі, які выконваў службу паблізу. Затрыманы Клёцэк быў перададзены ў рукі суда, які пакараў яго 5 гадамі строгага рэжыму.

13 сакавіка

Крывавая помста звольненага злачынцы

Пракоп Пацукевіч, жыхар вёскі Калеснікі ((Молчадскай гміны), некалькі дзён таму вызваліўся з турмы, адбыўшы тэрмін за крадзеж з узломам. Мінулай ноччу ён залез у дом свайго суседа Захара Дубешкі. Падкраўшыся да селяніна, які моцна спаў, Пацукевіч ударыў яго некалькі разоў нажом у жывот, выпусціўшы няшчаснаму вантробы. Цяжка параненага Дубешку ў безнадзейным стане прывезлі ў павятовы шпіталь у Баранавічах. Пацукевіча затрымалі і пачалі расследаванне на спецыяльнай аснове. Дубешка нібыта меў дачыненне да яго арышту і пакарання турмой.

Рэклама новага сучаснага касметычнага кабінета ў Баранавічах. Kurier Nowogródzki 20-3-1932

Заваражыла

Антон Грыншан (Пенкная, 5 – цяпер Казакова) запрасіў да хаты цыганку, якая пачала варажыць гаспадару добрую будучыню. Па гадзіне пасля зыходу цыганкі Грыншан з прыкрасцю заўважыў, што ў яго скралі нікелевы зэгарак (кішэнны гадзіннік) вартасцю 50 злотых ды 50 злотых гатоўкаю. Пра такую неспадзяванку цыганка яго не папярэджвала, а сама яна знікла, і ніхто не можа яе знайсці.

Забароненая аперацыя

Вера Фішатрова, акушэрка з Баранавіч, летась выканала забароненую аперацыю жыхарцы горада Алене Унецкай, якая хутка пасля няўдалай аперацыі памерла. Паліцэйскае расследванне выявіла факт гэтай забароненай аперацыі, і ўчора Вера Фішатрова паўстала перад Акруговым судом. Яе віна была даказана, і Фішатрову асудзілі на год пазбаўлення волі з пазбаўленнем права акушэрскай практыкі на працягу 3 год. Пасля абвяшчэння прысуду Фішатрова падала апеляцыю.

15 сакавіка

Амаль шчаслівая аварыя

Кіроўцы шматлікіх таксовак у Баранавічах усё часцей не прытрымліваюцца правіл язды і ўжо не раз маглі справакаваць няшчасце.

Нядаўна таксоўка №5, едучы па сустрэчнай палавіне дарогі, зачапіла на хуткасці фурманку і, толькі дзякуючы шчасліваму бегу абставін, пазбегла вялікай катастрофы. Падчас здарэння сані перакуліліся, і імі быў прыціснуты жыхар вёскі Русіны Юзік Пятроўскі, які на іх ехаў. Дзіўным чынам Пятроўскі атрымаў толькі лёгкія траўмы, а кіроўца таксі №5, не беручы да галавы вынікі свайго нядбайства, паехаў на машыне далей.

Асаблівасці баранавіцкай канкурэнцыі

Некалькі тыдня таму Эма Белстоцкая адчыніла ў Баранавічах кавярню (Шаптыцкага, 18 – цяпер Савецкая) недалёка ад кавярні Файвеля Зелікоўскага. Учора ўночы град камянёў пасыпаўся ў кавярню Беластоцкай. У выніку было выбіта 4 шыбы. Тых, хто здзейсніў напад, не выявілі, але Беластоцкая падазрае ў арганізацыі нападу свайго канкурэнта – Файвеля Зелікоўскага.

Рэклама цукерні і пякарні Л. Рапапорта на рагу сучасных вуліц Савецкай і Камсамольскай. Kurier Nowogródzki 20-3-1932

16 сакавіка

Суд над шпіёнамі

15 сакавіка ў Баранавічах Хуткім судом былі асуджаны да смерці праз павешанне жыхары вёскі Бобкі (Нясвіжскі павет) Ян Бобка і Канстанцін Бобка, якіх абвінавачылі ў шпіёнстве на карысць іншай дзяржавы. Адвакат падаў апеляцыю да прэзідэнта. Вырак павінен быць прыведзены ў выкананне ў баранавіцкай турме 16 сакавіка а 12.30 (у наступным нумары было напісана, што вырак быў выкананы своечасова і без здарэнняў, мужчыны перад смерцю паядналіся з Богам і спакойна пайшлі на экзекуцыю. Іх целы пахавалі каля праваслаўных могілак у Баранавічах).

30 сакавіка

Здабытак паліцыі ў Гарадзішчы

22 сакавіка на гарачым учынку былі схопленыя прадаўцы самагонкі – жыхары хутару Лаготкі (10 км ад Гарадзішча) Клячкоўскі і Уласевіч. Да таго, як іх узялі, яны паспелі прадаць 15 літраў самагону, таму было канфіскавана 5 літраў. Пасля таго, як пра гандаль паведамілі ў пастарунак паліцыі, была праведзена рэвізія іх гаспадарак, дзе акрамя самагону знайшлі і апарат для яго прыгатавання.

Абвестка

6 красавіка 1932 года а 17-й гадзіне ў Магістраце г. Баранавічы адбудзецца разгляд тэндару на завяршэнне будаўніцтва гарадской рэзні (бойні – цяпер мясакамбінат). Падрабязнасці – у тэхнічным аддзеле магістрату і абвестках.

Інж. Віннік, выконваючы абавязкі бурмістра Баранавіч

31 сакавіка

Выпадковае атручванне

Уладзімір Шастак, жыхар вёскі Валахва, з’еў вялікую колькасць дзёгцю, каб атруціць глістоў, але атруціўся сам. Шастака ў цяжкім стане прывезлі ў павятовы шпіталь у Баранавічах, дзе дактары аказваюць яму медычную дапамогу.

Труп немаўляці ў падвале

Зянон Каляга, які жыве ў Баранавічах на вуліцы Ваяводскай, 13 (частка вул. Вільчкоўскага ад пуцяпровада да Мінскага пераезда и пр. Савецкага ад вул. Шаўчэнка да пуцяпровада) знайшоў у падвале гэтага дома труп навароджанага дзіцяці. Паліцыя хутка выявіла яго маці. Гэта незамужняя Надзея Захаўцова, служка, што жыла ў тым самым доме.

Крадзяжы

Элька Гоберман, якая жыве на вуліцы Шасовай, 116 (цяпер Брэсцкая), заявіла ў камісарыят паліцыі, што ў мінулую ноч, калі яна на невялікі час пакінула дом, невядомыя злодзеі ўламаліся ў кватэру і скралі 2500 злотых банкнотамі, што былі зашытыя ў сенніку.

Kurjer Wileński 30.03.1932

Абвестка

Дырэкцыя пошты і тэлеграфа паведамляюць, што змяняе назву свайго аддзялення ў баранавіцкім павеце “Малахова” на “Малахоўцы”. Новая назва абавязковая з 1 красавіка.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Люты 1932. Газэты пра Баранавічы

Уваход ў кінатэатар “Кастрычнік”, Баранавічы 1952-54 гг. Да вайны будынак узводзілі як каталіцкі храм. Фота з калекцыі Руслана Равякі

Kurier Nowogródzki

2 лютага

Як выехаць у Бразілію з Баранавіч

Пасля шматлікіх пытанняў людзей, якіх цікавіць выезд у Бразілію, дзяржаўны камітэт пасрэдніцтва працы ў Баранавічах інфармуе, што для работы ў гэтай краіне могуць выехаць тыя асобы, што маюць запрашэнне адтуль (так званае “termo de fianco” альбо “termo de responsabilidade”). Гэтыя дакументы выдаюцца бразільскімі ўладамі і сертыфікуюцца бліжэйшымі польскімі амбасадамі.

Калі ж такое запрашэнне не было сертыфікавана польскай амбасадай, то выязджаючы павінен мець яшчэ карту выкліку, на падставе якой будзе выдадзены загранічны пашпарт.

Незалежна ад гэтага ў Бразілію без карты выкліка могуць выязджаць эмігранты. Яны павінны мець з сабою пасля аплаты кошту праезду 200 даляраў ЗША з самотнай асобы. Калі едзе сям’я, дык яна павінна мець па 200 даляраў на кожную асобу старэйшую за 12 год. На дзяцей да 12 год трэба мець па 120 даляраў.

Адзначаецца, што калі эмігранты змогуць атрымаць ад Міністэрства працы Бразіліі адмысловы ліст, дык ім хопіць мець толькі палову пазначаных вышэй сум.

Бразільская віза каштуе 30 злотых (курс на люты 1932 – 8,9 злотых за 1 даляр) з пашпарту, білет 2-га класа да Бразіліі каштуе 950 злотых для дарослага, дзецям узростам ад 1 да 5 год – 237,5 злотых, ад 5 да 10 год – 475 злотых, праезд дзяцей старэйшых за 10 год аплачваецца па поўнаму тарыфу. Сям’я можа правезці адно немаўля ўзростам да году бясплатна.

4 лютага

Суд над шпіёнам

3 лютага ў Баранавічах адбылося паседжанне палявога суда па справе жыхароў Клецка Яна Няміры і Яна Бобка, абвінавачаных у шпіёнстве на карысць чужой дзяржавы. Пасля разгляду справыы суд пакараў абодвух на бестэрміновае зняволенне ўзмоцненага рэжыму.

5 лютага

Баль-маскарад на карысць беспрацоўных у Баранавічах

1 лютага ў залі кінатэатра “Casino” адбыўся баль-маскарад, арганізаваны Таварыствам сем’яў паліцэйскіх пад кіраўніцтвам пані Алены Галоўка. Зала, шчыльна запоўненая грамадскасцю, сведчыла пра традыцыйную папулярнасць, якая тычыцца большасці імпрэзаў, арганізаваных Таварыствам сем’яў паліцэйскіх.

У тлуме танцуючых вельмі мілае ўражанне рабіў карагод шматлікіх разнастайных і неверагодных масак, якія вельмі ўдала выступілі на першым такім балі-маскарадзе, што адбыўся ў Баранавічах. Дагэтуль тут праводзіліся толькі звычайныя карнавалы. Танцы адбываліся пад гукі аркестру гарадской пажарнай каманды.

На мерапрыемстве прысутнічалі афіцыйныя асобы: пан стараста Юры Неўгебаўэр, віцэбурмістр, пан інжынер А. Віннік, а таксама прадстаўнікі Таварыства.

А другой гадзіне ночы карагод масак правальсаваў па залі пад гукі маршу, пасля чаго адбылося галасаванне дзеля вызначэння першай і другой узнагароды за самыя выбітныя маскі. У выніку галасавання першае месца атрымала маска “Шахматная каралева” пані Соф’і Аўгустовіч. Другое месца ў маскі “Заваёўніца сэрцаў” пані Надзеі Гурскай. У мілым і сімпатычным настроі ўсе бавіліся да ранку. Вынікам гэтай імпрэзы быў неспадзяваны прыбытак, які пасля аплаты ўсіх выдаткаў склаў суму болей за 500 злотых. З гэтай сумы 25% належыць павятоваму Камітэту па справах беспрацоўных, а рэшта – мясцоваму Таварыству сем’яў паліцэйскіх.

У той самы дзень адбыліся ў Баранавічах балы Таварыства дзяржаўных служачых разам з Аб’яднаннем школьных настаўнікаў, а таксама бал у залі кінатэатра “Longinus”, арганізаваны 78 пяхотным палком. Усе яны таксама карысталіся папулярнасцю, а 25% ад іх прыбытку было перададзена Камітэту па справах беспрацоўных у Баранавічах.

Купон на зніжку сеткі кінатэатраў “Casino” на фільм з гукам “Хам” на 4.02.1932.

Самагубца памерла страшнай смерцю

Жыхарка мястэчка Палонка – Шэйна Ёселевіч, падчас прыступу нервовай хваробы кінулася ў студню, дзе знайшла страшную смерць. Пра здарэнне неадкладна паведамілі пажарнай камандзе ў Баранавічах, адкуль адразу выехала машына з 6 пажарнымі. Праз 30 хвілін са студні глыбінёй 21 метр дасталі цела самагубцы. На дно студні апусцілі пажарніка Льва Зальмана, які з вялікімі цяжкасцямі здолеў дастаць цела загінулай.

6 лютага

Бестактоўны купец абразіў паліцыю

Тыдзень таму адбылося здарэнне, якое ўзрушыла ўсе Баранавічы. Выбрыкі экс-купца пана Антона Гадомскага, які кіруе крамай каланіяльных тавараў свайго брата Стэфана на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая) прывялі яго на лаву падсудных.

Адной раніцай Гадомскі дазволіў сабе адчыніць краму свайго брата ў гадзіны, якія забароненыя законам, і пачаў гандляваць, чым выклікаў незадаволенасць сваіх суседзей-купцоў. Лёс склаўся так, што ў гэты час каля крамы з’явіўся паліцыянт пан Міхаіл Ляшчынскі, які папрасіў Гадомскага спыніць гандаль і зачыніць памяшканне, інакш давядзецца скласці пратакол.

Гэта зачапіла Гадомскага за жывое, і ён пачаў сыпаць брыдкімі словамі як вар’ят, а напрыканцы, што могуць падцвердзіць шматлікія сведкі, прапанаваў Ляшчынскаму пацалаваць яго ў адно не вельмі прыстойнае месца на целе. Ясная справа, што гэта прывяло да складання адміністрацыйнага пратаколу і пратаколу аб парушэнні закону аб гандлі.

Справа пра абразу паліцэйскага на службе дайшла да суда. Запрошана шмат сведкаў. Аб судовым выраку мы паведамім пазней.

Горад Баранавічы і яго актуальныя балячкі

Горад Баранавічы, найбуйнейшы горад у Навагрудскім ваяводстве, мог бы спаборнічаць з самымі вялікімі гарадамі суседніх ваяводстваў, калі б толькі гэтаму спрыялі абставіны. Вось якія пажаданні я маю да айцоў гораду і нават некаторых яго жыхароў.

Група тых дабрадзеяў забылася, што да таго, як Кракаў стаў мураваным, быў шмат стагоддзяў драўляным. А нашым Баранавічам усяго толькі 50 год ад стварэння. Праўда яны досыць шырокія і цягнуцца ў розныя бакі амаль на 5 км, але апошні перапіс паказаў, што колькасць насельніцтва не дасягае нават 25 тысяч чалавек. У дадатак баранавіцкі люд мы не можам залічыць да заможных жыхароў гораду.

Найперш мясцовым уладам варта было б звярнуць увагу на мясцовую гаспадарку, якая амаль у кожнай галіне моцна кульгае. Бюджэт магістрату ўвесь час свеціць пусткамі ў выніку менавіта такой, а не іншай гаспадаркі, альбо кіраўнічыя органы пасля некалькіх нешчаслівых рашэнняў цалкам не даюць сабе рады.

Магістрат стаў крыніцай прыбытку толькі для некалькіх дзесяткаў прывілеяваных людзей і не дбае пра развіццё горада, а толькі намагаецца даць магчымасць зарабіць пэўнай групе барыгаў-фаварытаў, вызначаных самімі айцамі горада. Дамовы і стаўкі, якія штогод прыводзяць наш бюджэт да некалькіх дзесяткаў тысяч ці нават сотняў тысяч дэфіцыту складаюцца з-за з’яўлення “паразітаў горада” (прабачце за такі дакладны вобраз). Усё гэта раней ці пазней пакладзе горад на лапаткі. Калі лепей прыглязецца да гэтай мадэлі кіравання, можам заўважыць язвы, якія точаць цела самакіравання нашага горада.

Згадваючы гарадскую лазню, якая ўжо даўно працуе са стратамі, зачэпім мімаходам гарадскую Ахову здароўя разам са шпіталям, дзіцячым і старэчым прытулкамі. Год ад года іх дзейнасць дае ад 30 да 40 тысяч дэфіцыту гарадскому бюджэту. Затое яна дае працу і заробак шмат якім людзям, што маюць блізкі кантакт з гарадской Радай ці кіраўніцтвам горада.

Асаблівую ўвагу трэба звярнуць на дазвол па збору аплаты за карыстанне гарадской нерухомасцю нейкаму пану Тартацкаму, жыхару Баранавіч, які заабавязаны толькі да рэгулярнай выплаты нейкай квоты з жылля. Тартацкі, не зважаючы на вялізныя высілкі з боку ўлады і грамадства па барацьбе з беспрацоўем, прыняў да сябе на працу некалькі чалавек, добра забяспечаных і пераважна заможных, гаспадароў і ўласнікаў кавярняў і нават чыгуначнікаў.

Усё гэта ўзгоднена з Магістратам. І калі селянін, што прывозіць у Баранавічы некалькі вазоў дроў ці будаўнічага дрэва, аплачвае падатак за праезд у 30 грошай, дык потым, калі ён спыняецца на доўгі час на вуліцы Сенатарскай (цяпер Горкага) ці Пілсудскага (Чырвонаармейская), падыходзіць да яго іншы зборшчык і патрабуе аплаты 50 грошай за карыстанне гарадской тэхнікай (ладная такая тэхніка). Кантралюе гэты працэс сын Тартацкага, апрануты ў шапку са срэбранымі шнурамі (быццам бы супрацоўнік падаткавай службы). Ён пільнуе, каб гэтае асаблівае права на аплату хутка было выканана. А наш Магістрат шчаслівы, што не трэба дурыць галаву такімі клопатамі, не бачыць ці хутчэй не хоча бачыць тых злоўжыванняў, што адбываюцца пад носам.

Такіх квіткоў у нас можна назбіраць цэлыя стосы. У выніку можам сцвярджаць, што такі стан гаспадаркі горада ў любым выпадку не можа існаваць. Жыхары Баранавіч павінны быць пазбаўленыя ад такога роду паразітаў, інакш нам пагражае эканамічны ўпадак. Падаткі, якія ўсё з большымі цяжкасцямі трапляюць у бюджэт горада, павінны выдаткоўвацца толькі на сапраўдныя патрэбы. Розныя пасрэдніцтвы павінны быць ліквідаваныя, а іх выканаўцы няхай шукаюць іншых дойных кароў.

Грамадства Баранавіч звяртаецца да надзорных органаў, каб тыя праверылі тайнікі гаспадаркі гарадскога кіравання і дапамаглі аздаравіць анамальныя стасункі, што тут пануюць. Тады, магчыма, бюджэт будзе весці горад да развіцця, а не да ўпадку, як цяпер адбываецца.

А-віч

11 лютага

Бойка ў Каўпеніцы

Жыхара вёскі Вялікая Каўпеніца Малевіча моцна пабілі яго суседзі: Аляксей Галоўка і Аляксандр Кухта. Збітага ў непрытомным стане прывезлі ў баранавіцкі шпіталь, дзе дактары пацвердзілі пралом чэрапа.

Знікненне хлопца

Юстына Еўшэль, якая жыве ў Баранавічах на вуліцы Шырокай, 121 (цяпер Тэльмана), паведаміла, што некалькі дзён таму яе 8-мігадовы сын Ян пайшоў на вуліцу і не вярнуўся. Вядуцца пошукі дзіцяці.

12 лютага

Новае выданне ў Баранавічах

У апошнія дні на вуліцах Баранавіч пачала прадавацца новая газета “Baranowiczar Moment” на мове ды жыдоўскай. Рэдактар газеты М. Манскі, былы рэдактар нядаўна ліквідаванай газеты “Baranowiczar Leber”.

16 лютага

Дзейнасць Камітэту пабудовы касцёла

Праца над будаўніцтвам новага касцёла ў Баранавічах пад назваў у імя Каралевы Кароны Польскай рухаецца поўным ходам наперад, дзякуючы энергічным людзям, што ўваходзяць у Камітэт пабудовы касцёла ў Баранавічах. Пасля таго, як з’ехаў з горада былы шэф Камітэту і стараста горада Пжэпалкоўскі, новым старшынёй быў абраны генерал Станіслаў Гжмот-Скатніцкі, які з пэўным імпэтам аддаўся справе прыспешвання будаўніцтва касцёла. На месца ксяндза Валаска, віцэ-старшынёй абралі ксяндза-капелана Александровіча. Новае кіраўніцтва працягне пабудову храма, вынікі чаго на кожным кроку відавочныя. Цяпер Камітэт распачаў рассылку 10000 лістоў з “цаглінкамі” (паштоўка, якая даецца чалавеку пры ахвяраванні на касцёл сумы роўнай кошту адной цагліны). У кожным лісце маецца “цаглінак” на 500 злотых.

Фундамент пад гмах святыні збольшага ўжо скончаны. У гэты зімовы перыяд Камітэт назапашвае будаўнічыя матэрыялы, каб з вясны прыступіць да далейшай будовы. Некалькі дзён таму фонд Камітэта павялічыўся адразу на 1000 злотых, якія ахвяраваў на касцёл асабіста Юзэф Пілсудскі.

У бліжэйшы час Камітэт плануе прывезці ў Баранавічы дакументальны фільм пра Езуса Хрыста “Кароль з Каралёў”, які будзе паказаны ва ўсіх кінатэатрах горада. Увесь прыбытак ад фільма пойдзе ў фонд Камітэта. Зычым Камітэту далейшай плённай працы па будаўніцтве касцёла ў Баранавічах, адсутнасць якога вельмі адчуваецца тут.

17 лютага

Страшны пажар у Баранавічах

У ноч з 15 на 16 лютага на вуліцы Гувэра, 15 (цяпер Царука), у будынку Шымона і Ёхеля Ялінаў выбухнуў пажар, які з нялюдскімі высілкамі здолела патушыць мясцовая каманда пажарных. Акцыя паратунку ўскладнялася з-за моцнага марозу і адсутнасці вады. Па папярэдніх падліках страты ад пажару складаюць 20 тысяч злотых.

19 лютага

Новы падкідыш

На падворку прыюта “Наш дом” у Баранавічах была пакінута невядомай асобай дзяўчынка, прыкладна 5 год. Імя і прозвішча яе – не вядомае.

Канакрад у руках паліцыі

15 лютага на кірмашы ў Гарадзішчы ў жыхара Вялікай Сваротвы Міхаіла Фечка скралі каня з санямі, на якіх было 135 кг сала і паляндвіцы, агульным коштам 400 злотых. Хутка было выяўлена, што злодзей – нейкі Уладзімір Хвалько з Вялікага Сяла. Яго затрымалі разам са скрадзеным канем і санямі.

24 лютага

Псіхічна хворы самагубца

Хама Пулін, што жыў у Баранавічах на вуліцы Пілсудскага, 11 (цяпер Чырвонаармейская), некалькі год ужо пакутаваў ад псіхічнай хваробы. У апошні час ён некалькі разоў спрабаваў учыніць самагубства, але яго своечасова ратавалі суседзі. Нядаўна Пулін спрабаваў  скочыць у студню, але яму перашкодзілі гэта зрабіць. Праз некалькі гадзін пасля гэтага Пулін пайшоў на вуліцу Шасовую (цяпер Брэсцкая), дзе скочыў у студню глыбінёй 22 м, дзе і загінуў. Выкліканыя пажарныя паднялі са студні цела тапельца.

25 лютага

Смерць паўстанца 1863-64 гг

23 лютага ў асадзе Чарковішчы Сталовіцкага павету памёр Баляслаў Кулікоўскі, паручнік паўстанцаў 1863 года. Яму было 106 год. Падчас паўстання 1863 года ён прымаў удзел у бітвах з маскоўскім войскам пад Каўпеніцай і Мілавідамі.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Люты 1933. Газэты пра Баранавічы

Спаборніцтвы па конным спорце на першынство арміі ў Баранавічах. Ліпень 1933 года

Kurjer Nowogródzki

1 лютага

Знойдзены забойца

Некалькі дзён таму мы пісалі пра Мікалая Лешыка з вёскі Падасоўцы Дабромысльскай гміны, які быў застрэлены з карабіну праз акно. Сёння можам паведаміць, што, дзякуючы працы паліцыі, забойца быў выяўлены і арыштаваны.

Горш за ўсё, што вінаваты ў смерці яго зяць Юзік Шахмуць, які замовіў выканаць забойства Юрыю Шымчуку, паабяцаўшы заплаціць 1000 злотых, пасля таго як атрымае ў спадчыну маёнтак.

Шымчук застрэліў Лешыка з абрэзанага карабіну. Абодва вінаватыя цяпер сядзяць і разважаюць аб здзейсненым учынку.

2 лютага

Абакралі старасту

Ноччу з 29 на 30 студзеня з гаража баранавіцкага старасты пана  Нэўгебаўэра адарвалі калодку (накладны замок). Адтуль скралі аўчыну, плед і аўтамабільную камеру.

4 лютага

Хто абакраў гараж старасты

З нагоды нашай папярэдняй публікацыі аб крадзяжы з гаража баранавіцкага старасты – паліцыя затрымала злодзея. Гэта Канстанцін Брэчка, у яго знайшлі скрадзеныя рэчы і забралі. Пры гэтым выявіліся і іншыя брудныя справы Брэчкі. Яго перадалі судовым уладам.

Ці можа быць лёд брудным?

Гэтае пытанне мы адрасуем санітарным уладам горада. Штодня назіраючы за тым, як возяць на закладку лёд у горад, пераканаліся, што ён брудны і перапэцканы гноем. Але летам мы будзем яго спажываць з лядоўняў, напрыклад ,для вырабу марожанага і г.д.

Можа трэба, каб гэтым зацікавіліся адпаведныя людзі?

Абвестка аб продажы аўтамабіля Chevrolet на 19 асобаў. Сталовічы, Я.Волчак. Tygodnik Baranowicki №2 ад 26-02-1933

6 лютага

Асвячэнне званоў у Новай Мышы

4 лютага віленскім цягніком прыбыў у Баранавічы Пінскі біскуп Казмір Букраба, які ў той самы дзень паехаў у Новую Мыш. 5 лютага ён асвяціў там новыя званы ў касцёле. Увечары біскуп прыбыў у Баранавічы і накіраваўся на сустрэчу з вязнямі ў турме.

Біскуп Букраба застанецца ў Баранавічах да 6 лютага, ён плануе наведаць пару школ.

Вынікі збораў на Камітэт беспрацоўных

Зладжаныя Камітэтам па справах беспрацоўных 1 і 2 лютага зборы далі выдатныя вынікі – было сабрана каля 1500 злотых.

Гэта вельмі добры вынік, бо нават пры больш спрыяльных умовах раней столькі ў Баранавічах не збіралі. Заслуга камітэта ў належным выкананні сваёй працы.

У сувязі з правядзеннем збораў Камітэт выдаў аднадзённую газету.

Шчасце ў няшчасці

Днём 3 лютага ехала сабе спакойна на санях Марыя Чабатар ды разважала аб нябесных міндалях, як раптам конь напалохаўся і панёс. Чабатар выкінула з саней, але, на шчасце, атрымала толькі лёгкія пашкоджанні.

7 лютага

Сыраварная канферэнцыя ў Баранавічах

4 лютага ў залі стараства адбылася сыраварская канферэнцыя, скліканая Урадам Навагрудскага ваяводства. У ёй прынялі ўдзел вытворцы сыра з шасці паветаў нашага ваяводства, а таксама прадстаўнікі малочных прадпрыемстваў. Прысутнічаў і дэпутат Вішнеўскі, дэлегат Міністэрства сельскай гаспадаркі і рэформаў з Галоўнай школы вясковай гаспадаркі ў Варшаве, дырэктар Рудніцкі, дэлегат Асацыяцыі малочных і яечных кааператываў у Варшаве, дырэктар Ігнатовіч, дэлегат Асацыяцыі польскіх кааператываў і г.д., агулам 37 асобаў.

Напачатку канферэнцыі выступіў Эдвард Бакун, начальнік сельскагаспадарчага аддзелу ва Урадзе Навагрудскага ваяводства. Ён адзначыў значнасць сыраварства ў нашым ваяводстве і падаў шэраг лічбаў, якія тычацца вытворчасці сыра за 1931 год.

Пасля быў агучаны рэферат Конрада Мацкевіча (старшыня Асацыяцыі вытворцаў сыра ў Баранавічах) на тэму “Цяперашні стан сыраварства на тэрыторыі Навагрудскага ваяводства і яе патрэбы па тэхнічнай і гандлёвай арганізацыі”. Пасля чытання адбылася актыўная дыскусія. План Мацкевіча па развіццю сыраварства быў прыняты большасцю галасоў.

9 лютага

Надакучыла ёй жыццё

5 лютага а 13.30 Ева Анупрэйчык у памяшканні на вуліцы Сенатарскай (цяпер Горкага) паспрабавала скончыць жыццё самагубствам праз піццё воцатнай эсэнцыі.

Падставай для самагубства стала непаразуменне паміж ёй і яе прыхільнікам Асінскім. Анупрэйчык адвезлі ў міжкамунальны шпіталь.

Хацелі гарэлкі

Спакойны абывацель Аляксандар Пятроў спраўляў вяселле. У разгар святкавання да яго зайшлі некалькі шалапутаў, а менавіта двое Дзядовічаў, Дрэка і Асіповіч, ды запатрабавалі пад пагрозай разгрому вяселля тры бутэлькі гарэлкі. Калі гаспадар ім адмовіў, пачалі біць яго жонку і швагерку.

Пасля такіх аргументаў Пятроў выдаў ім тры пляшкі гарэлкі, а таксама паведаміў аб гэтым у паліцыю, якая цяпер праводзіць праверку.

Гандаль він, гарэлак і каланіальна-спажыўчых тавараў. “Ekonomja”, вул. Шаптыцкага, 50 (цяпер Савецкая). Tygodnik Baranowicki №1 ад 19-02-1933

12 лютага

Аб працы бібліятэкі

Публічная бібліятэка Польскага асветнага таварыства (Polskiej Macierzy Szkolnej), размешчаная на вуліцы Шаптыцкага, 55 (цяпер на гэтым месцы праход паміж будынкам каледжа лёгкай прамысловасці і домам №69 па вул. Савецкая ), працуе штодня ад 15 да 18 гадзін, а ў гандлёвыя дні дадаткова з 11 да 12-й.

Дзе грошы?

8 лютага Мойша Гімельфарб паведаміў у камісарыят паліцыі, што ён галіўся ў цырульніка Томкеля і забыўся там 70 злотых. Пасля вяртання ён грошай не знайшоў і падазрае ў крадзяжы вучняў цырульніка.

Але пан Гімельфарб, калі мае такія праблемы з памяццю, магчыма, забыў грошы ў нейкім іншым месцы. Спадзяемся, што камісарыят выявіць, дзе ён забыў тыя грошы.

Біць, так біць

Падчас спрэчкі 8 лютага з-за жыллёвага пытання быў пабіты гаспадаром кватэры Пятром Івашкам яго кватарант Міхаіл Новак, ды так моцна, што беднага кватэранта адвезлі ў мясцовы шпіталь.

13 лютага

Нарэшце яго злавілі

Вельмі часта людзі скардзіліся на гарадскія вагі на кірмашы ў Баранавічах, але нарэшце знайшоўся селянін, які паставіў усё на свае месцы. Жыхар вёскі Стайкі гміны Вольна прывёз 6 лютага ў Баранавічы на продаж парсюка. Прадаў яго як за 129 кг, як паказалі вагі магістрата на кірмашы. Але селянін быў не з гліны злеплены ды ўзважыў парсюка па дарозе другі раз, калі адвозіў яго пакупніку. Выявілася, што ён стаў ахвярай падману, бо свіння важыла 150 кг.

Нічога нікому не кажучы, ён паехаў у баранавіцкае стараства і пра ўсё там расказаў. Разам з ім да гарадскіх вагаў пайшоў паліцэйскі.

Пасля важання выявілася, што парсюк важыць 148 кг, што падцверадзіў доктар Новак, а паліцэйскі склаў пратакол на работніка вагаў – Яна Кухарскага, якога магістрат звольніў з працы. Акрамя таго будзе мець прыкрасць, калі суд яму нагадае, што ашукваць нельга.

Яшчэ адзін падкідыш

Раніцай 6 лютага да брамы прытулку было падкінута немаўля мужчынга полу ўзростам прыкладна 4 месяцы. Супрацоўнікам магістрату яшчэ адзін клопат на галаву – утрыманне падкідыша.

Афіша кінатэатраў у Баранавічах. Tygodnik Baranowicki №1 ад 19-02-1933

Пасрэдніца па працаўладкаванню

9 лютага Адэля Шычэўская, жыхарка Пастарыння, паведаміла ў камісію, што тры тыдні да таго, калі шукала ў Баранавічах працу, выпадкам зайшла да Ходы Міскін на уліцы Каляёвай, 36 (цяпер Вільчкоўскага). Міскін сказала, што дапаможа знайсці працу, але запатрабавала грошы за пасрэдніцтва. Шычэўская дала ёй 2 злотых, але за 3 тыдні пасады так і не дачакалася. Грошы ёй таксама не вярнулі.

Гэтай загадкавай і арыгінальнай справай давядзецца займацца камісарыяту паліцыі.

Фальшывая манета

Днём 9 лютага Міхал Лапаце прадаваў на кірмашы жыта. Нейкі невядомы жыд даў яму 2 злотых. Манета была фальшывай. Паліцыя распачала пошукі.

Манета 2 злотых 1933 года. Фота https://commons.wikimedia.org/

Перарваная забава

Кола вясковай моладзі ладзіла ў вёсцы Тартакі гміны Новая Мыш танцы. Падчас забавы туды прыйшоў у нецвярозым стане Стэфан Пераход, які пабіў інструменты музыкам. У сувязі з гэтым арганізатары спынілі танцы і вярнулі наведвальнікам грошы за выкупленыя квіткі.

На авантурніка пададзены скарга ў паліцыю.

16 лютага

Лепей не гуляць

11 лютага Стэфанія Грацкая паведаміла ў паліцыю, што калі была ў кавярні Гарфінкеля на вуліцы Шаптыцкага, 43 (цяпер Савецкая), дык гуляла на шакаладным апараце Suchard. За першыя два разы яны выйграла шакаладкі, а трэці раз вялікую скрыню з цукеркамі. Гарфінкель, бачачы выйгрыш, не захацеў аддаваць ёй скрыню, а ізноў даў шакаладку.

Не жадаючы дараваць свае страты, Грацкая звярнулася ў камісарыят паліцыі.

Чыгуначная катастрофа

14 лютага а 23.59 пасажырскі цягнік №152, які прыбываў са станцыі Баранавічы-Палескія на станцыю Баранавічы-Цэнтральныя, наехаў на пустыя платформы, што знаходзіліся на стрэлцы №96. У выніку моцна пашкоджаныя тры платформы і часткова паравоз пасажырскага цягніка. Людскіх ахвяр не было, а цягнік праз 20 хвілін прастою рушыў у далейшы шлях.

Аварыя адбылася з-за няправільнага размяшчэння на шляхах платформ. Следства вядуць чыгуначныя ўлады.

17 лютага

Ізноў банда на кірмашы?

14 лютага на кірмашы 3 мая (цяпер раён паміж вуліцамі Прытыцкага, Чырвонарамейская, Гагарына і Горкага) у кіёск Паўла Лапы зайшло 2 незнаёмцы, якія, пагражаючы збіццём, запатрабавалі грошы на бутэльку гарэлкі.

Лапа, баючыся біцця, пайшоў з імі да будкі, купіў 2 пляшкі гарэлкі і закуску. Праз пэўны час тыя самы тыпы вярнуліся, жадаючы яшчэ гарэлкі (апетыты растуць). Тады Лапа не вытрымаў і звярнуўся ў паліцыю, якая затрымала аднаго з тыпаў, нейкага Кульбіцкага.

І там знайшлі

Кацярына Шляхцін прыйшла ў слязах 14 лютага ў камісарыят паліцыі і паскардзілася, што ў яе скралі 100 злотых, якія яна схавала так, што ніхто б не знайшоў. Завязала іх у хустачку і прывязала да бэлькі на столі. У паліцыі суцешылі бедную жанчыну, што пачнуць пошук злачынцаў. Шляхцін падазрае ў крадзяжы сваіх служкаў.

18 лютага

Кара смерці для забойцаў палясоўшчыка

Сёння вынесены вырак неадкладнага суда (sąd doraźny –суд у міжвеннай Польшчы, прызначаўся ў выпадку пагрозы дзяржаўнай бяспецы, разглядаў крымінальныя справы ў скарочаным парадку (звычыйна справы шпіёнаў і забойцаў). Звычайна на ім выносіліся смяротныя прысуды, якія выконваліся пра 2-3 дні. Адмяніць іх мог толькі прэзідэнт) супраць трох жыхароў вёскі Волька (Дабромысльскай гміны): Яна Барашкі, Язэпа Хоміча і Антона Карача, абвінавачаных у тым, што 4 студзеня выманілі з хаты палясоўшчыка Яна Мізгера і жорстка забілі яго ў лесе. 

Пасля, каб схаваць сляды забойства, прыйшлі ў хату, дзе цяжка паранілі жонку Мізгера Ганну, якая ляжала ў ложку пасля родаў, якія адбыліся за дзень да гэтага, чатырох дзяцей ва ўзросце ад 4 да 9 год, а таксама Кацярыну Касянік, якая выконвала там абавязкі бабкі-павітухі.

Пасля нападу забойцы звонку забарыкадавалі дзверы і вокны хаты і падпалілі будынак.

Толькі дзякуючы супрацоўнікам маёнтку Рудня, а менавіта аб’ездчыка Адамовіча і палясоўшчыка Касяніка, параненых вынеслі з палаючага будынку. Медыкі здолелі выратаваць жыццё жонцы Мізгера і чатыром яго дзецям. Былі яны на судзе галоўнымі сведкамі. Бабка Касянік жа памерла ад ран.

Усе трое падсудных прызнаныя судом вінаватымі. Ім прызначана кара смерці праз павешанне.

Абарона звярнулася да пана прэзідэнта з просьбай аб памілаванні.

19 лютага

Вырак смерці выкананы ў Баранавічах

З-за таго, што пан прэзідэнт Рэчы Паспалітай не скарыстаўся правам памілавання да трох выканаўцаў агіднага забойства на хутары Сосенка, 18 лютага а 12.17 у карна-следчай турме ў Баранавічах вырак смерці праз павешанне быў выкананы. Экзекуцыю правёў кат Браўн і яго памочнік. Найстарэйшы з асуджаных, Карач – плакаў, Барашка і Хоміч трымаліся спакойна.

23 лютага

Узнагарода ветэрана 1863 года

22 лютага баранавіцкі стараста Неўгебаўэр выехаў у Ляхавічы, дзе ўзнагародзіць паўстанцкім крыжам 1863 году ветэрана Райскага.

Мерапрыемства адбудзецца на кірмашы, дзе збярэцца мясцовая грамада з аркестрам.

Знікла дрэва

Тэадор Плець вырашыў пабудаваць сабе дом, закупіў дрэва і склаў яго на сваім падворку на вуліцы Каперніка, 68 (цяпер Халасцякова).

Праз пэўны час ён заўважыў, што знікае па некалькі бярвенняў ды робіцца яго ўсё меней. Паведаміў пра гэта ў паліцыю, якая знайшло дрэва ў Андрэя Сергеля на той самай вуліцы, на падворку №96. Уся драўніна вернута пацярпеламу гаспадару.

Рэклама Фабрыкі камянёў і млынарскіх машын “Рагузніцкі і Бук”. Таварыства “Мукамол”,вул Нарутовіча (раней Пачтовая, 13 – цяпер Камсамольская), Trybuna Akademicka, люты-сакавік 1933

24 лютага

Інфармацыя для жадаючых з’ехаць

Людзі, якія жадаюць эміграваць з Польшчы, вымушаны выдаткоўваць грошы, каб з’ездзіць з Баранавіч у Варшаву, дзе яны даведваюцца пра ўмовы бяспечнага выезду за граніцу

Нацыянальнае агенцтва занятасці (Panstwowy Urząd Pośrednictwa Pracy) паведамляе, што людзі, якія жывуць на тэрыторыі Навагрудскага ваяводства і маюць намер выехаць за граніцу, могуць звяртацца ў філіял Нацыянальнага агенцтва занятасці ў Баранавічах – вул. Сенатарская, 71 (цяпер Горкага), тэлефон – 70. Там можна атрымаць бясплатную і вычарпальную інфармацыю аб выездзе за граніцу і магчымага накіравання да агентаў эміграцыйнага сіндыкату, якія дапамагаюць бясплатна зрабіць загранічны пашпарт і іншыя дакументы для падарожжа.

Выязджаючым эмігрантам Агенцтва выдае даведку на зніжку для пакупкі чыгуначных білетаў і ільготы на правоз багажу да станцыі на граніцы.

Tygodnik Baranowicki

Tygodnik Baranowicki №1 ад 19-02-1933

19 лютага, №1

Колькі каштуе будаўніцтва школы

Агульная школа, што будуецца ва ўрадніцкім пасёлку (з 1929 году), ужо каштавала гораду 130 тысяч злотых. На заканчэнне трэба яшчэ 100 тысяч. Горад спрабуе атрымаць крэдыт.

Праца новай рэзні

Па нашых звестках, будаўніцтва гарадской рэзні (бойня, цяпер мясакамбінат) скончыцца на наступным тыдні. Каштавала яна гораду – 200 тысяч злотых. Яе запуск плануецца на сакавік месяц.

Опера ў Баранавічах

Оперу “Жабін кароль” пакажуць выхаванцы жаночай гімназіі імя Барбары Радзівіл. На ёй будзе прысутнічаць каля 90 чалавек. Прадстаўленне адбудзецца ў першыя дні сакавіка.

У гімназіі вучыцца 279 вучаніц. З іх рыма-каталікоў – 149, абраду Майсеевага – 93, праваслаўнага – 46.

Баранавіцкі рынак

На баранавіцкім кірмашы збожжа падаражала на 1 злоты. У мінулы чацвер плацілі за:

• 1 пуд бульбы – 60 грошай
• 1 пуд жыта – 2,8 злотых
• 1 пуд пшаніцы – 3,8 злотых
• 1 пуд ячменю – 2,2 злотых
• 1 пуд аўса – 2,10 злотых
• За 1 воз бярозавых дроў – 2,5-3,5 злотых
• За 10 яек – 80 грошай -1 злоты
• За 1 кг масла – 2,8-3 злотых
• За 1 кг сыра звычайнага – 50-60 грошай
• За 1 кг сыра літоўскага – 1,75 злотага
• За 1 курыцу –1,8-3,5 злотых
• За 1 гуся – 2,8-3 злотых

26 лютага №2

З фронту змагання з бядою

Лічба беспрацоўных у Баранавічах складае каля 400 чалавек.

Штодня ў горадзе бясплатна кормяць каля 800 дзяцей.

У Баранавіцкім павеце штодня кормяць 160 дзяцей.

Абвестка

Есць пасада САДОЎНІКА Ў МАЁНТКУ. Звяртацца ў дзяржаўную службу занятасці ў Баранавічах.

Сканчэння школьнага года

Школьны год скончыўся 15 чэрвеня. Новы распачнецца 15 жніўня.

Што паказваюць

У кінатэатры “Apollo” ідуць “Невядомы спявак” і “Горад кахання” – нямыя фільмы, агучаныя аркестрам з 10 музыкаў.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Студзень 1933. Газэты пра Баранавічы

Цяперашняя вуліца Брэсцкая (раён крамы “Савецкі”) на міжваенная паштоўцы.

Kurjer Nowogródzki

3 студзеня

Курсы садоўніцтва

Клуб чыгуначнікаў распачынае курсы садоўніцтва для супрацоўнікаў чыгункі і прыватных асоб. Курсы будуць праводзіцца 3, 4, 10, 11, 12 студзеня ў клубе чыгуначнікаў з 19 да 21 гадзіны.

На курсах будуць выкладаць наступныя прадметы: 1. Правілы раллі і яе ўгнаення; 2. Садаводства на малой тэрыторыі; 3. Агародніцтва; 4. Эстэтыка сядзібы.

Выкладанне будзе праводзіць дырэктар Школы садоўніцтва ў Вільні. Уваход для ўсіх вольны.

Нешчаслівы выпадак

30 снежня, падчас праезду праз Ляхавічы аўтобуса “Баранавічы-Клецк”, спалохаўся конь, што стаяў на кірмашы. Конь належаў Яну Калядзе з вёскі Ляхавічы. Конь наляцеў на Міхала Зялінскага, жыхара вёскі Гута, які праходзіў праз кірмаш, ударыў яго і моцна пабіў галаву. Пасля першай медыцынскай дапамогі Зялінскага ў безнадзейным стане прывезлі ў шпіталь у Баранавічы.

5 студзеня

Забойства

28 снежня жыхары вёскі Навасады гміны Востраў – Сымон і Міхал Наўмовічы, а таксама Васіль Якута – паехалі да Слоніма, каб прадаць свіней. Увечары 29 снежня Сымон Наўмовіч і Васіль Якута вярнуліся дахаты, а Міхала Наўмовіча не было. Затое вярнуўся конь з пустым возам.

На возе знайшлі сляды крыві, таму родныя Наўмовіча падаліся на росшукі і знайшлі труп з ранамі на галаве за 1,5 км ад вёскі Навасады.

Сям’я Наўмовічаў да таго, як паведаміць у паліцыю, прывезла цела дахаты. Пасля паведамлення на месца здарэння выехаў кіраўнік следчага аддзелу. Як здарылася забойства, пакуль не вядома.

Рэклама фільма “На Заходнім фронце без зменаў”. Kurjer Nowogródzki 17-01-1933

6 студзеня

Крывавы напад на дом палясоўшчыка

Сёння ноччу невядомыя асобы ўварваліся ў дом пры маёнтку Рудня (Дабромысльская гміна) і жорстка забілі палясоўшчыка (па-польску “gajowy”, падпарадкоўваўся ляснічаму) Яна Мізгеру. Пасля забойцы ізноў уварваліся ў яго дом ды цяжка паранілі нажамі жонку Мізгеры і дзяцей 6 і 11 год, а таксама нейкую Кацярыну Касянік, якая там была.

Пасля нападнікі зачынілі з вуліцы дзверы і вокны ды падпалілі дом палясоўшчыка. З палаючага дому няшчасных выратавалі жыхары маёнтку Рудня. На месца здарэння выехалі пракурор Вілямовіч, следчы суддзя Гротус, доктар з хуткай карэтай Пагатова і кіраўнік мясцовага следчага аддзелу Буткевіч.

З-за таго, што справа сур’ёзная, больш падрабязнасцей следства не паведамляе.

Ці вуліца Нарутовіча горшая за іншыя?

Шмат можна напісаць пра асвятленне вуліц у Баранавічах, бо ўсе ведаюць, што яно недастатковае. Але не можам мы даць гэтаму рады, пакуль магістрат не пабудуе ўласную электрастанцыю.

Ужо некалькі дзён перагарэлі лямпачкі на скрыжаваннях некаторых вуліц, і дагэтуль іх не замянілі. Напрыклад, на такой вуліцы Нарутовіча (цяпер Камсамольская) знаходзіцца старастава (будынак былой медвучэльні), і лічаць яго найлепшым у ваяводстве.

Можа, пан бурмістр горада надзярэ каму трэба вушы, бо гэта справа, якую можна вырашыць без вялікіх выдаткаў.

10 студзеня

Гарэлку піў, яшчэ і біў!

8 студзеня паліцэйскі Францішак Прушынскі зайшоў у гандлёвую будку Антона Цыкмана і застаў там людзей, што пілі алкаголь.

Адзін з іх – Францішак Крамарчык, схапіў пляшку гарэлкі і паспрабаваў уцячы. Паліцэйскі забраў бутэльку, тады п’яны кінуўся да яго і спрабаваў сілай забраць гарэлку, але нічога ў яго не выйшла.

Трэба адзначыць, што акрамя барацьбы з нелегальным разлівам гарэлкі, які ладзяць у будках, адбываюцца там проста скандальныя рэчы.

Напад?

Сяргей Праванскі, жыхар вёскі Савічы гміны Вольна, паведаміў у паліцыю, што 8 студзеня прыкладна а 23.30 яго 60-гадовая маці Кацярына была закідана камянямі, некаторыя з якіх трапілі ў галаву.

Намагаючыся абараніць маці, Сяргей Праванскі пагнаўся за хуліганамі, але тыя 20 разоў у яго стрэлілі, аднак не патрапілі.

Пашкоджанні цела Кацярыны дактары прызналі цяжкімі, бо маецца трэшчына чэрапа. Паліцэйскі з Вольна ўжо ідзе па слядах злачынцаў.

Гарсэты і лячэбныя пасы, а таксама школьныя заплечнікі Крама Л.Віннікава на вуліцы Шасова (цяпер Брэсцкая). Kurjer Nowogródzki 29-01-1933

12 студзеня

Злавілі забойцаў палясоўшчыка Мізгера

Некалькі дзён таму мы пісалі пра напад на дом каля маёнтку Рудня і забойства палясоўшчыка Мізгера. Сёння нам паведамілі, што, дзякуючы энергічнай працы Следчага аддзелу з Баранавіч, забойцы былі схопленыя. Гэта Ян Барашка, Язэп Хоміч, Антон Карачун – усе жыхары суседняй вёскі Волька (Дабромысльская гміна).

Паводле апошняй інфармацыі, падставай да забойства былі асабістыя стасункі паміж гэтымі трыма асобамі і палясоўшчыкам Мізгерам.

Яны найперш выманілі палясоўшчыка з хаты да лесу, дзе яго і забілі. Пасля, каб пазбавіцца сведкаў, вярнуліся да будынка, каб забіць усіх, хто знаходзіўся там. Акрамя палясоўшчыка Яна Мізгера была на месцы акушэрка Кацярына Касянік (яна забітая). Яна як раз прыбыла, каб дапамагчы пры родах дзіцяці Мізгера. Іншыя людзі, а менавіта: жонка палясоўшчыка Ганна і чацвёра дзяцей – 11-ці і 5-цігадовая дочкі ды 7-мі і 5-цігадовы сыны, атрымалі такія цяжкія раны, што цяпер знаходзяцца амаль у безнадзейным стане ў Баранавіцкім шпіталі. Такім чынам, ахвярай забойцаў сталі 7 чалавек.

Для таго, каб схаваць сляды, хату палясоўшчыка падпалілі.

Забойцы разам з рэчавымі доказамі былі перададзены судовым уладам і хутка паўстануць перад судом.

17 студзеня

Хітры злодзей

Пані Кацярына Чарняўская летам трымала на возеры Жлобін (цяпер Жлобінскае) буфет і байдаркі, якія здавала ў арэнду. Усё гэта на зіму пакінула ў адрыне каля возера. Гэтым скарыстаўся нейкі злодзей, які забраў усе рэчы п.Чарняўскай – 12 вёсел, 5 сталоў, 3 лавы і 2 байдаркі.

Не засталося ёй нічога больш, як звярнуцца ў камісарыят паліцыі, які, мы спадзяемся, знойдзе злодзея.

Смерць дзіцяці

У Лясной 13 студзеня падчас адсутнасці ў хаце пана Канстанціна Качынскага і яго жонкі звалілася з лавы іх двухгадовае дзіця. З-за ўдару галавой малое памерла. Гэтае дзіцё было ўзята на выхаванне ад Валерыі Ешка з Баранавіч. Падрабязнасці здарэння высвятляюць паліцэйскія з пастарунка ў Лясной.

20 студзеня

Барацьба з беспрацоўем

14 студзеня, дзякуючы намаганням Камітэту беспрацоўя, у клубе чыгуначнікаў адбыліся танцы. Прыбытак у суме 25 злотых 50 грошай быў перададзены Камітэту.

24 студзеня

Лыжныя курсы

Аб’яднанне рэзервістаў ладзіць у Баранавічах лыжныя курсы. Запісацца можна ў іх офісе на вуліцы Уланскай (цяпер бульвар Штакераў). Для чальцоў аб’яднання курсы бясплатныя.

Пажар

20 студзеня а 22.30 у вёсцы Мілавіды адбыўся пажар у гаспадарцы Яна Ваўчка. З-за моцнага ветру і густой забудовы агонь перакінуўся на іншыя будынкі. Згарэла 11 дамоў, 7 хлявоў і 5 адрын. Страты ацэньваюцца да 21 000 злотых. Страхоўка ўсіх гэтых будынкаў ледзь складае 9210 злотых. Падчас пажару згарэлі 2 каровы. Людзі не пацярпелі.

Пажар дапамагалі тушыць пажарныя каманды з вёсак Скарынкі і Востраў. Пажар паўстаў з-за неасцярожнага абыходжання з агнём.

Рэклама лампачак Philis, якія адзіныя не жаруць электрычнасць. Kurjer Nowogródzki 15-01-1933

25 студзеня

Забойства дзяўчыны

22 студзеня капрал 79 пяхотнага палка са Слоніма Антон Данюка, які праходзіў навучаньне ў Баранавічах у 78 пяхотным палку, забіў 22-гадовую Вольгу Тысяневіч. Забойства адбылося на побытавай глебе. Капрал быў затрыманы вайсковай жандармерыяй.

Таксама затрыманы Антон Някрута, які быў разам з Данюкам і, нібыта, адбіраў у таго рэвальвер, чым справакаваў стрэл і забойства Тысяневіч. Следства вядзе жандармерыя разам з паліцыяй.

28 студзеня

Спрытная матка

25 студзеня ў Баранавіцкі прытулак для малых дзяцей прыйшла невядомая жанчына з 2-хтыднёвым немаўля. Яна назвалася карміцелькай дзіцяці. Гэтая жанчына прабыла там некалькі гадзін, пасля выйшла ў горад і больш не вярнулася. Затое сваё дзіцё пакінула. Спрытную маці шукае паліцыя.

Акрамя гэтага да прытулку падкінулі яшчэ адно 2-хтыднёвае немаўля, якое ўжо ўзялі пад апеку.

29 студзеня

Праезд пана ваяводы

Раніцай 28 студзеня праз Баранавічы праехаў ваявода Навагрудскага ваяводства – пан Свідэрскі, які накіроўваўся на інспекцыю Нясвіжскага стараства.

Пан ваявода ехаў чыгуначнай дрызінай. На вакзале яго спаткалі: баранавіцкі стараста Нэўгебаўэр, кіраўнік камісарыяту паліцыі Кучынскі і ад кіраўніцтва чыгункі пан інжынер Лайман.

30 студзеня

Яшчэ адно забойства

Раніцай 28 студзеня ў вёсцы Падасоўцы Дабромысльскай гміны быў застрэлены з карабіну праз акно 50-гадовы Міхась Лесік, калі снедаў за сталом. Куля прабіла грудзі, і Лесік памёр на месцы. Забойца здолеў уцячы нікім не заўважаны. На месца выехаў кіраўнік следчага аддзелу.

Гэта ўжо другое забойства (пасля егера Мізгеры) у гміне за студзень.

Пасяджэнне гарадской Рады

(скарочана)

28 студзеня адбылося пасяджэнне гарадской Рады, якая павінна была разглядзець 11 пытанняў. Пасля доўгіх дыскусій быў зменшаны гарадскі бюджэт на 1933 год.

Таксама быў абмеркаваны продаж крыві з гарадской бойні (цяпер мясакамбінат). Па прапанове віцэ-бурмістра Вінніка зацверджана цана 10 злотых за бочку крыві.

Па прапанове раднага (дэпутата) Глонбіка было разгледжана пытанне дапамогі беспрацоўным. Ён прапанаваў унесці ў бюджэт 1932/33 гг 3000 злотых на гэтыя мэты. Магістрат прапануе 2000 злотых. Прапанова была прынята прыхільна і зацверджаны бюджэт на суму 3000 злотых.

Пры гэтым сацыялістычная фракцыя ў Радзе ўстрымалася ад галасавання. У сувязі з гэтым бурмістр звярнуўся да сацыялістаў: “Чаму вы не галасуеце за беспрацоўных?”. На гэта атрымаў адказ, што прадстаўнікі сацыялістычнай фракцыі адносяцца да такой дапамогі беспрацоўным негатыўна. Пан бурмістр тады сказаў, што калі будзе прымацца бюджэт на наступны год, ён запросіць сацыялістаў, каб тыя расказалі, як і што належыць зрабіць.

Потым разгледзелі пытанне абавязковага ўсталявання электрычных лічыльнікаў. Пасля гарачых дэбатаў на прапанову раднага Глонбіка ад гэтага вызвалілі аднапакаёвыя памяшканні (кватэра з кухняй).

Агульны гаспадарчы каляндар на 1933 год

Спіс кірмашоў у Баранавіцкім павеце

• Баранавічы – гандаль кожны панядзелак і чацвер
• Ляхавічы – гандаль кожную сераду. Ярмаркі на свята Ўнебаўшэсце, Божага цела і 1 лістапада.
• Моўчадзь – гандаль кожную сераду.
• Гарадзішча – гандаль кожны панядзелак, тры штогадовыя ярмаркі.
• Новая Мыш – рынак зачынены.
• Востраў – рынак зачынены.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сьнежань 1932. Газэты пра Баранавічы

Ялінка на Свята Божага нараджэння для дзяцей чыгуначнікаў у Баранавічах 1936 год.
Здымак з калекцыі Руслана Равякі. Размаляваны штучным інтэлектам.

Kurjer Nowogródzki

1 студзеня

Барацьба з беспрацоўем

Кіраўніцтва Навагрудскага ваяводства вызначыла для Баранавіцкага стараства на снежань крэдыт у памеры 5000 злотых для ўладкавання беспрацоўных на дарожных работах.

Такім чынам, штодня працу атрымаюць 100 чалавек, і колькасць беспрацоўных на нашых землях не будзе такой высокай. Застанецца нэндза (галеча), якая заўсёды была і над якой заўсёды трэба апекавацца.

Не пускайце кароў на самапас

27 лістапада хуткі цягнік, які ехаў з Баранавіч да Стаўбцоў, збіў дзве каровы, якія належалі Яну Лукашэвічу і Шлёме Красуцкаму, жыхарам в. Крошын. Цягнік спыніўся на 10 хвілін, а потым рушыў далей. Праверку праводзіць пастарунак паліцыі са Стаўбцоў.

Труп немаўляці

27 лістапада а 15 гадзіне гаспадар маёнтку Арабаўшчына Антон Хмялеўскі знайшоў труп немаўляці каля вёскі Арабаўшчына. Аб гэтым ён паведаміў у паліцыю.

Калі на месца прыбыў паліцэйскі, выявілася, што труп дзіцяці з’елі сабакі. Сляды знішчаныя. Следства вядзе пастарунак з мястэчка Сталовічы.

Забойства ў Новай Мышы

Ноччу з 24 на 25 лістапада ў мястэчку Новая Мыш была забіта 65-гадовая Марыя Кныш. Яе цела знайшлі ў калідоры зачыненага дома. Памяшканне было разгромлена, шыбы выбітыя. Падазрэнне падае на сына забітай – Станіслава Кныша, які мог здзейсніць гэта з помсты, бо маці сварылася на яго, што вядзе неадпаведны вобраз жыцця.

Агляд трупа паказаў, што жанчына магла памерці сама, а рана на галаве ад удару тупым прадметам магла быць атрыманая, калі яна падала.

Яе сына Станіслава арыштавалі 25 лістапада ў Баранавічах на рынку імя 3 мая (цяпер квартал паміж вуліцамі Гагарына, Горкага, Прытыцкага і Чырвонаармейская). Ён быў у п’яным стане. 

На месца здарэння выехаў асабіста Уладзіслаў Галоўка, камендант паліцыі Баранавіцкага павету.

2 снежня

Амаль як у Чыкага

На вуліцы Пілсудскага (цяпер Чырвонаармейская) а 20 гадзіне 26 лістапада да гаспадыні кілбаснай фабрыкі Браніславы Баранцэвіч падбег нейкі невядомы спраўца, ударыў яе і выхапіў з рук торбачку, дзе было прыкладна 200 злотых, пасля чаго збег.

Рэклама савецкага фільма “Волга, Волга”. Kurjer Nowogródzki, 17-12-1932

4 снежня

Сход гільдыі цырульнікаў

28 лістапада пад кіраўніцтвам старшыні гільдыі Вінаграда, пры ўдзеле 12 чалавек, адбыўся сход чальцоў гільдыі цырульнікаў у Баранавічах. Сход быў сабраны, каб абраць новае кіраўніцтва, бо старое не дзейнічала. У выніку былі абраныя: Абрам Вінаград, Рубін Кравецкі, Ян Млезян, Фейвель Тункель, Вільгельм Вулкан і Шлёма Ленкін.

7 снежня

Як было на самой справе

Янкель Гарбус паведаміў у паліцыю, што 2 снежня прыйшоў да яго ў кватэру Леў Каган і запатрабаваў разлічыцца з ім за працу. Калі ж Гарбус адмовіўся гэта рабіць, то Каган дастаў з кішэні рэвальвер, паваліў Янкеля на зямлю і забраў у яго з кішэні 180 злотых.

Арон Германоўскі таксама паведаміў у камісарыят, што яго брат Ліпа без ніякай прычыны ўдарыў па галаве ліхтаром і забраў шапку, у якой было зашыта 50 долараў.

Ці гэта ўсё байкі, ці праўда, будзе вызначаць паліцыя.

8 снежня

Заканчэнне будаўніцтва гарадской рэзні

Не гледзячы на цяжкія часы, нараканне на “крызіс”, магістрат здолеў скончыць будоўлю гарадской рэзні (бойні, цяпер будынак мясакамбіната). Цяпер там адбываецца мантаж абсталявання і 15 студзеня пачне працаваць новы, узорна збудаваны будынак, які з’явіўся дзякуючы ашчаднасці магістрата.

Рыдлёўкай па галаве

Падчас суседскай спрэчкі з-за маёмасці паміж Соф’яй Тарасевіч і Юзікам Сакуном апошні ўдарыў жанчыну па галаве. Цяжка параненую адвезлі ў бальніцу, Сакун жа арыштаваны.

9 снежня

Падатковыя свавольствы

З выканаўчым апаратам нашага магістрату відавочна нешта нарабілася, аб чым сведчыць наступны выпадак.

На вуліцы Цеснай, №6 (на жаль, дзе знаходзілася гэтая вуліца, не вядома) ёсць прадуктовая крама нейкага Шустэра, які акуратна сплачвае камунальныя падаткі. Як жа ён быў здзіўлены, калі атрымаў ад падаткавай службы напамін аб аплаце пратэрмінаванага муніцыпальнага падатку за 1927-32 гады. Атрымаўшы ліст, пан Шустэр пайшоў у магістрат, прыхапіўшы ўсе квітанцыі. Там яму сказалі напісаць заяву, што ён і зрабіў.

Але праз нейкі час атрымаў яшчэ адзін ліст з напамінам і так як не меў ахвоты другі раз аплачваць падатак, да яго з’явіўся секвестр і апісаў тавар.

Пасля доўгіх і досыць вострых тлумачэнняў Шустэра пра выплату ўсіх падаткаў, што было даведзена і квітанцыямі магістрату, секвестр тавар не забраў. Але запатрабаваў, каб Шустэр заплаціў яму 4 злотых за выдаткі на выкананне канфіскацыі, што Шустэр мусіў выканаць.

Няўжо выканаўчы апарат нашага магістрату не можа адсочваць аплату падаткаў, каб не раздражняць тых, хто іх плаціць?

Бандыцкі напад

6 снежня ў пастарунак паліцыі ў Мілавідах звярнуўся жыхар в. Станаўшчына Косаўскай гміны, які паведаміў, што 5 снежня а 22 гадзіне, калі ён ехаў з Сіняўкі ў Косава, на шасэ заступілі яму дарогу два невядомых. Яны забралі 25 садовых дрэваў, што належалі пацярпеламу. На месца рабунку накіраваны супрацоўнікі паліцыі.

15 снежня

Пільнуйце дзяцей

Каля Баранавіч ёсць маленькая сажалка, што завуць “Галынка” (цяпер кар’ер у раёне завулку Саўгасны і вуліцы 50 год БССР), там штозіму адбываюцца катанні на каньках, лыжах, санках.

Возера Галынка на карце 1929 года.

Выпаў снег, лёд трохі трымае, дык моладзь паспяшалася на Галынку і, як звычайна бывае, без нагляду там здарыўся няшчасны выпадак.

Падчас катання на санках 12 снежня вучань пачатковай школы Струтынскі захацеў праехаць праз лёд. Але лёд быў слабы, і Струтынскі пайшоў на дно. На жаль, выцягнулі ўжо труп.

Кар’ер на месцы возера Галынка. Лістапад 2022

Бушко – пацыфіст

Некалькі дзён таму паліцэйскі патруль з Дарава затрымаў жыхара вёскі Літва Юзіка Бушко з двума сынамі на гарачым учынку – яны займаліся дэмантажом былых нямецкіх бліндажоў з часоў вайны.

Пацыфіскі настроены вораг нямчуры, як кажа Бушко, не разумеў, што бліндажы з’яўляюцца ўласнасцю дзяржавы. З-за вядомага мілітарызму нашых улад адпакутуе ён пад арыштам і забяруць у яго “здабытае для ўласнай патрэбы” жалеза з бункераў.

Крадзеж рэвальвераў

Некалькі дзён таму скралі рэвальвер з паліто пана Алькзыксона, а 12 снежня скралі яшчэ адзін рэвальвер Sauer №48098 у пана Зыгмунта Сабілы. Трэба падкрэсліць, што п. Сабіла жыве ў вайсковым гарадку ў казармах.

16 снежня

Пан прэзідэнт – хросны бацька

Пан прэзідэнт пагадзіўся стаць хросным бацькам сёмага сына Лапкоўскага, селяніна з вёскі Пастарынне Сталовіцкай гміны. Пан прэзідэнт даслаў малому Ігнату падарунак у выглядзе ашчаднай кніжкі з укладам 50 злотых.

У 1926 годзе польскі прэзідэнт Ігнацы Масціцкі заявіў, што будзе хросным бацькам кожнага сёмага хлопца, які народзіцца ў любой сям’і. Хросныя сыны прэзідэнта мелі прывілей на бясплатную адукацыю ў краіне і за граніцай, таксама ва ўніверсітэце, стыпендыі, бясплатны праезд і ахову здароўя, а таксама ашчадную кніжку з укладам на 50 злотых, зробленым прэзідэнтам для пачатку. Да верасня 1939 году ў Масціцкага было 911 хросных сыноў.

Як хутка скралі – так хутка і папалі

12 снежня а 16-17 гадзінах з незамкнёнага пакою рэстарацыі Пятра Мая ў Гарадзішчы скралі, папярэдне разламаўшы, скрыню 25 пляшак гарэлкі розных гатункаў. На крадзеж пайшлі Ян Вярбіла і Юзаф Ліхута, жыхары паселішча Слінкевічы Гарадзішчанскай гміны. У іх знайшлі гарэлку, якую разам з затрыманымі перевезлі ў гарадскі суд у Баранавічах.

22 снежня

Калядны кірмаш

Арганізаваны Камітэтам калядны кірмаш у Баранавічах карыстаецца вялікай папулярнасцю. Сотні людзей наведалі яго, і гандаль там ідзе патроху. Пане-гаспадары скарыстайцеся магчымасцю, бо кірмаш на гэтым тыдні скончыцца. Таму ўсе на кірмаш! Купляйма ўсё на кірмашы!

Крадзеж дрэва

Уласнік склада дрэва Мойша Сурзан паведаміў у камісарыят паліцыі, што ноччу з 14 на 15 снежня нейкі Ян Казакоў, які жыве на вуліцы Шырокай (цяпер Тэльмана), прыйшоў на склад і пачаў красці дрэва. Калі вартаўнік Мікола Лайша гэта заўважыў, дык быў пабіты Казаковым.

Праз паўгадзіны ён зноў з’явіўся на складзе разам з таварышам і нажом у руцэ ды пагражаў зарэзаць вартаўніка. Тады Лайша схаваўся ў сваёй будцы, а Казакоў з сябрам працягваў красці дрэва.

Гэтак гучыць версія вартаўніка, а адбывалася ўсё тое ў некалькіх кроках ад чыгуначнага вакзала і пастарунка паліцыі.

Каталіся задарма

Шклярэўскі са сваім сябрам нанялі таксоўку Гобрыка, зрабілі 3-4 рэйсы, а калі кіроўца запатрабаваў аплату – адмовіліся даваць грошы. Цяпер камісарыят праводзіць праверку.

Абвестка аб продажы калядных упрыгожванняў з шакаладу ўласнага вырабу ад фабрыкі цукерак “Універсал” (знаходзілася на вул. Уланскай, 13 – цяпер бульвар Штакераў, будынак аптэкі). Kurjer Wileński, 20-12-1932

29 снежня

Штучныя каткі

У Баранавічах не трэба турбавацца аб штучных катках: маем іх дастаткова, бо кожны ходнік з’яўляецца катком, дзе можна пакатацца, а таксама зламаць сабе нагу ці руку.

Можа быць, гарадскія ўлады заняліся б справай і абавязалі пасыпаць слізкія ходнікі пяском ці попелам, калі самі жыхары гэтага годнага гораду тое не робяць каля сваіх дамоў.

Хаця і зіма, а ровар знік

21 снежня Ігнат Ярмаковіч прыехаў на ровары да паштовага ўпраўлення №1 і пакінуў яго каля будынка. Калі ж пасля вырашэння спраў ён выйшаў на двор, дык ровар маркі “Нёман” (ровары гэтай маркі ў міжвенны час рабілі ў Гродна), вартасцю 250 злотых знік. Што ж ён яшчэ мог зрабіць? Паскардзіўся ў паліцыю.

Сямейнае самагубства

20 снежня а 4 гадзіны раніцы дзяжурнаму пажарнаму паведамілі, што ў студню на вуліцы Пілсудскага, 13 (цяпер Чырвонаармейская) зваліліся два чалавекі. Адразу ж на тое месца накіравалася пажарная каманда, якая праз некалькі хвілін дастала са студні 28-гадовую Хаю Пулін ды Хаіма Меламеда, якія знаходзіліся на глыбіні 20 метраў.

Як выявілася, Хая Пулін у нервовым зрыве сарвалася з ложка і ў адной бялізне кінулася ў студню з мэтаю самагубства. Бацька Хаі паклікаў на дапамогу суседзяў. Адзін з іх – Хаім Меламед – з дапамогай бацькі жанчыны пачаў па вяроўцы спускацца ў студню. Вяроўка парвалася, і герой зваліўся з вышыні 10 метраў. Толькі пажарныя выцягнулі абодвух на паверхню. Хая Пулін атрымала лёгкія пашкоджанні цела, і ёй на месцы дапамог доктар Ізыксон.

Нагадаем, што брат Хаі Пулін летась скончыў жыццё самагубствам, скочыўшы ў тую самую студню. Тады выцягнулі толькі яго цела.

30 снежня

Уздым магістрата

Камунальны банк у Варшаве вылучыў 30000 злотых беззваротнай дапамогі для магістрата горада Баранавічы. Грошы пойдуць на выплату запазычанасці па заробкам супрацоўнікам магістрата за некалькі месяцаў.

Нарэшце работнікі гарадской улады хаця б часткова атрымаюць грошы за сваю працу.

Kurjer Wileński

30 снежня

Чыгуначны доктар, у якога не хочуць лячыцца чыгуначнікі

Дантыстам па кантракту чыгуначнага вузла Баранавічы ўжо некалькі год працуе пан М. Ясіноўскі, які па дамове з дырэкцыяй чыгункі ў Вільні павінен лячыць супрацоўнікаў чыгункі бясплатна, а за тэхнічныя работы ён мае ўсталяваную таксу.

Аб тым, як выглядае праца пана Ясіноўскага, можа сведчыць тое, што большасць чыгуначнікаў і іх родных паслугамі гэтага доктара не карыстаюцца. Яны лічаць за лепшае лячыць зубы за ўласныя грошы ў іншых дантыстаў прыватных, чым у Ясіноўскага бясплатна. Чаму? Гэта таямніца лячэння ад Ясіноўскага. Магчыма, гэта з-за таго, што Ясіноўскі таксама працуе дантыстам у гарадскім аддзеле аховы здароўя, старшынёй аб’яднання жыдоў горада і, напэўна, не мае часу на чыгуначнікаў, якія церпіць ад болю і якіх павінен бясплатна лячыць. Факт у тым, што чыгуначнікі яго абмінаюць.

Цікавая “такса”, якую пан Ясіноўскі ўзгадніў з дырэкцыяй чыгункі ў Вільні. Яна вышэйшая за цэны, якія ўсталяваныя прыватнымі дантыстамі ў Баранавічах! Таму пан Ясіноўскі такім чынам можа “на скуры чыгуначнікаў” вырашаць свае інтарэсы.

Паўстае пытанне, куды сыходзяць складкі чыгуначнікаў, якія тыя плацяць, але паслугамі лекара па кантракту не могуць карыстацца. Чаму дырэкцыя чыгункі ў Вільні дапускае такія рэчы?

Ходзяць чуткі, што дырэкцыя чыгункі ў Вільні, хацела пазбавіць Ясіноўкага пасады. Гэта вельмі прыхільна ўспрынялі чыгуначнікі. Не зразумела аднак, чаму дантыст дасюль займае гэтую пасаду?

Пры выбары іншага лекара належыць прымаць да ўвагі пажаданні ўсіх чыгуначнікаў.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Лістапад 1932. Газэты пра Баранавічы

Вуліца Шаптыцкага (цяпер Савецкая). Даваенная польская паштоўка

Dzień Dobry

20 лістапада

У кожным месцы адное і тое ж…

Новыя Баранавічы (цяпер раён каля Палескага вакзала) – гэта раён, дзе жывуць у асноўным дзяржслужачыя. У 1915 годзе, з-за блізкасці фронту, шмат будынкаў было знішчана дашчэнту альбо зруйнавана. Пацярпелым жыхарам горада на адбудову дамоў ніхто ніякай дапамогі не даваў. А цяпер магістрат Баранавіч выдаткаваў грошы на дапамогу іншым асобам для будаўніцтва. Кажуць нават, што… Але пакуль мы памаўчым і не агучым тыя неверагодныя чуткі. 

Магістрат адносіцца да нашага раёну і яго жыхароў “як мачаха”. Калі ўвесь горад цешыўся з прыезду прэзідэнта Рэчы Паспалітай, жыхарка Новых Баранавіч Міхаліна Раманоўская горка плакала. У сувязі з прыездам главы дзяржавы магістрат зруйнаваў яе дом, які “псаваў” вуліцу сваім выглядам. Пры гэтым магістрат не даў пазыкі на рамонт жытла, хаця павінен быў гэта зрабіць з атрыманай у дзяржаўным банку дапамогі, але вырашыў, што зруйнаваць танней і хутчэй.

Калі да гэтага дадаць: незабрукаваныя вуліцы, адсутнасць рынкавай плошчы, адсутнасць парку для дзяцей, агідныя “будкі” гандляроў, якія смярдзяць здалёк і г.д. – ілюстрацыя будзе поўная.

Але ж мы – не “пасынкі”, падаткі плацім як усе, і мы маем заслугу быць першымі каланістамі гэтых пяскоў і лясоў, дзе цяпер узняўся прыгожы і багаты горад.

Kurjer Nowogródzki

1 лістапада

Галоўнае – каб транспарціроўка аплацілася

Ёсць у Баранавічах вуліца Віленская (цяпер Гагарына). На ёй – будынак падаткавай службы. За ёю вялікі падворак і велічэзная адрына. Можна папрасіць ад яе ключ і пабачыць, што там схавана. Папрасіць пад такім кантэкстам:

– Хацеў бы купіць нешта з Рэпіхава…

Рэпіхаў – гэта паляўнічы палацык Яраслава Патоцкага (маёнтак і палаца-паркавы комплекс знаходзіўся каля вёскі Крывошын, там прайшлі дзіцячыя гады Яна Чачота). Чаму не папоўніць сваю калекцыю рэчамі графа?

Уласніка не было аднаго дня на месцы, была толькі яго служба, якая не вельмі добра арыентавалася ў фінансавай сітуацыі і падаткавых складанасцях. У той дзень прыехалі ў Рэпіхаў дзяржаўныя вазы з афіцыйнымі секвестрамі. Секвестры загадалі работнікам адчыніць дзверы, напалохалі іх і наклалі поўныя вазы рэчамі. Адвезлі ўсё да Баранавіч і абвясцілі аўкцыён.

Але ніхто не паквапіўся на пакупкі: 50 злотых – сума не малая. Таму абвясцілі распродаж “ад прапанаванай сумы”, што ўжо больш цікава. Можна з пагардлівым уздыхам прамовіць:

– Ну, што тут можа быць вартага? Няхай будзе 50 грошай…

Распродаж яшчэ працягваецца. Падаткавая інспекцыя вельмі задаволеная: калі ўсё распрадаецца, дык пакрыюцца кошты падарожжа да Рэпіхава і перавоз рэчаў у Баранавічы. Дзякаваць Богу, дзяржаўны скарб нічога ад распродажу не страціць.

А кожны з нас можа нешта прыдбаць усяго за 50 грошай, як у амерыканскай краме: на выбар усё тавары па 50 грошай!

Напрыклад, калекцыя паляўнічых карцін Уладзіміра Корсака. Ёсць алеі, акварэлі, малюнкі пяром. Разам некалькі сотняў штук, нават цяжка палічыць. Не толькі вісяць на сценах, на шнурках, на шафах, але цэлай купай спачываюць у куце. Каля іх для аматараў Японіі ёсць японскія дрэварыты, малюнкі напісаныя тушшу.

Не будзем звяртаць увагу на мэблю: сталы, крэслы, фатэлі і лавы. Што з таго, што яны старыя і стылёвыя? Такой мэблі цяпер можна мець удосталь.

Лепей выбраць нешта з тых рагоў, для аздобы залі. Аленевых і ласіных – безліч, але ёсць іншыя – нават невядома чые: можа, антылопы, а, можа, буйвала.

А тут яшчэ і пудзіла птушак – цэлы заапарк. А там у іншым куце навалены скуры: мядзвежыя, ваўчыныя і рысіныя. Прыемна купіць такія на футра. Паспяшаймася, усё можна купіць “па прапанаванай цане”, паспяшаймася – каб падаткавая інспекцыя не панесла страты, няхай аплацяцца ёй усе транспартныя страты.

К.Ю.

3 лістапада

Ашукаў суседа

Рыгор Слізень з вёскі Мацкевічы звярнуўся ў паліцыю і расказаў, што яго ашукаў сусед Ян Пукала. Са слязьмі на вачах ён распавёў, што прадаў паўгектара зямлі Пукале за 300 злотых. Грошы тыя Пукала павінен быў заплаціць пасля падпісання дамовы ў натарыуса. Але ў рэчаіснасці ўмова была падпісаная на 100 злотых, якія і былі ўручаныя пасля. Пукала скарыстаўся тым, што Слізень непісьменны, не разумее па-польску і глухі.

Абяцаў ажаніцца

Браніслава Рудковіч мела нарачонага, з якім павінна была ўзяць шлюб. Але малады чалавек не меў грошай, таму панна купіла каханаму Яну Браніцкаму паліто за 40 злотых і дала гатоўкаю 10 злотых.

Але на гэтым жаданне жаніцца ў хлопца скончылася. Рудковіч, не маючы іншага выйсця, звярнулася ў паліцыю. Праводзіцца праверка.

Абвестка пра навучання гранню на скрыпцы, што праводзіць Богін, выпускнік Варшаўскай кансерваторыі. Баранавічы, вул. Пілсудскага,3 (цяпер Чырвонаармейская). Kurjer Nowogródzki 16-11-1932

4 лістапада

Катастрофа аўтобуса пад Баранавічамі

3 лістапада падчас паездкі перапоўненага пасажырамі аўтобуса Слонім-Баранавічы ў 6 км ад Баранавіч лопнула вось, ды так нешчасліва, што гэта выклікала выбух задняга кола. Людзі не пацярпелі. Пасажыраў забраў іншы аўтобус Слонім-Баранавічы, які належыць пану Зеленеўскаму.

Папрасіла патрымаць немаўля

28 кастрычнік, калі Ганна Бігулюк ішла па вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна) прыкладна а 17-й гадзіне, яе затрымала незнаёмая жанчына і папрасіла на хвіліну патрымаць яе немаўля. Нічога не падазраючы, Бігулік узяла дзіця, а калі матка не вярнулася – занепакоілася і зайшла на падворак. Выявілася, што маці знікла.

Бігулік аднесла дзіця ў камісарыят паліцыі, адтуль двухмесячнага хлопчыка перадалі ў прытулак. Распачаўся пошук нядобрасумленнай маткі.

5 лістапада

Пакралі пчол

У Анатоля Дзяржынскага, які жыве на вуліцы Калеёвай (цяпер Вільчкоўскага), ноччу з 28 на 29 кастрычніка нейкі бэйбус скраў мёд і знішчыў два вуллі з пчоламі. Страты склалі прыкладна на 100 злотых.

Крывавыя камінары

Два камінара (тыя, хто чысціць коміны) – Людвік Вандка і Анатоль Карэзнік, відавочна моцна паддатыя, зайшлі да Шэйдлі Старасвецкай (публічны дом), развалілі печку і парэзалі канапу, чым нанеслі шкоду на 500 злотых. Пасля пайшлі да іншага будынку (таксама бардэлю) Зэльды Сальман, пабілі яе ды забралі торбачку з 2 злотымі і 50 грошамі.

Крывавых камінараў затрымалі паліцэйскія.

8 лістапада

Пакаранне смерцю ў Баранавічах

7 лістапада Акруговы суд у Баранавічах разгледзеў справу трох братоў: Уладзіміра, Вацлава і Міхаіла Петрашэўскіх, якіх абвінавачвалі ў шпіёнстве на карысць іншай дзяржавы. Падчас судовага пасяджэння суд прызнаў віну ўсіх траіх і пакараў Уладзіміра Петрашэўскага, грамадзяніна СССР, да смяротнай кары праз павешанне. Вацлава Петрашэўскага, вайсковага асадніка з Нясвіжскага павета – да пажыццёвага ўзмоцненага зняволення. Міхаіла Петрашэўскага, жыхара Вільні – да 15 год узмоцненага зняволення.

Абарона Уладзіміра Петрашэўскага звярнулася да прэзідэнта Рэчы Паспалітай з просьбай аб адмене смяротнага пакарання.

8 лістапада а 11.30 Уладзіміра Петрашэўскага павесілі. Вырак выканаў памочнік ката Браўна. Паведамлялася, што асуджаны паводзіў сябе спакойна і перад смерцю сустрэўся з каталіцкім ксяндзом.

11 лістапада

Трагічная паездка на даху вагона

10 лістапада здарылася нязвыклая трагедыя на чыгуначным шляху Баранавічы-Ліда. Ігнатовіч, кандуктар цягніка №312, заўважыў кроў, што цякла з даху вагона. Як выявілася, на даху ехаў нейкі чалавек без білета. Хутчэй за ўсё небарака ўдарыўся галавою аб бетонны мур баранавіцкага віадука. А 21 гадзіне труп прывезлі ў Ліду і перадалі ў морг. Як выявілася, загінуўшы – нейкі Ян Глінскі, родам з Вільні.

Вось жа спрытнік

Ноччу з 5 на 6 лістапада з цягніка №152, які ад’ехаў са станцыі Баранавічы, а 0:03 адбыўся дзіўны крадзеж. Паміж гэтым горадам і Палонкаю падчас руху цягніка нейкі спрытнік скраў тытунь для люлек і папяросы на суму 2000 злотых.

Рэклама паўботаў і ботаў. Kurjer Nowogródzki 26-11-1932

13 лістапада

Асвячэнне памятнага каменя

11 лістапада а 16-й гадзіне ў гарадскім парку (цяпер Стары парк) адбылося ўрачыстае асвячэнне памятнага каменя, якое выканаў ксёндз пробашч, які і расказаў гісторыю помніка. Пан бурмістр Ярмульскія падцвердзіў яго словы.

Гісторыя такая: у 1919 годзе па добрай волі жыхароў Баранавіч, якія хацелі ўвекавечыць дзень уваходу польскага войска ў горад, пастанавілі ўсталяваць палявы валун (памерам 1 на 0,5 м) з надпісам “Чэсць пераможцам, хвала загінуўшым”. Гэты камень стаяў ад красавіка 1919 года да ліпеня 1920 года, калі ў горад паўторна не ўвайшла Чырвоная армія.

Тады жыхары горада перацягнулі камень на старыя праваслаўныя могілкі (цяпер плошча Леніна), дзе ён і знаходзіўся да гэтага часу. Цяпер яго ўсталявалі на тым месцы, дзе жыхары Баранавіч упершыню сустрэлі польскія вайсковыя  аддзелы ў 1919 годзе.

14 лістапада

Будзьце пільнымі з петардамі

Днём 8 лістапада ў Баранавічах адбыліся вучэнні гарадской абароны, пасля чаго на другі дзень на вуліцах горада можна было знайсці гільзы ад дымавых шашак і петард.

Уладзімір Кар’яновіч знайшоў на кірмашы петарду, забраў яе дахаты і пачаў разбіраць.

Падчас разборкі петарда выбухнула і параніла Кар’яновічу рукі, твар і ногі. Яго адвезлі ў шпіталь, там атрыманыя раны прызналі лёгкімі.

23 лістапада

Двое паліцэйскіх сталі ахвярамі шаленства

На Конрада Александровіча, жыхара Баранавіч, тры тыдні таму напаў сабака, які пакусаў яго за твар. Сёння ў Александровіча адбыўся прыступ шаленства, у сувязі з чым па дапамогу звярнуліся ў паліцэйскі пастарунак.

Падчас бойкі Александровіч падрапаў і пакалечыў старэйшага пастарунковага Мрачкоўскага і пастарунковага Корбута. Хворага на шаленства ізалявалі ў інфекцыйнай бальніцы (25 лістапада газета напісала, што ён памёр). Пацярпелым паліцыянтам зрабілі прышчэпкі супраць шаленства.

24 лістапада

Хацеў паўплываць на кіраўніцтва пошты

20 лістапада ў паліцэйскі пастарунак у Палонцы звярнуўся Ксаверы Федаровіч, пасыльны пошты ў Палонцы, і паведаміў, што днём раней паміж мястэчкам і станцыяй, у лесе на яго напалі два бандыты, якія патрабавалі грошы. Гэтыя людзі, агледзеўшы мяшкі, нічога не забралі і сышлі ў бок Альбінкі.

Камендант паліцыі выслаў на месца здарэння патруль, па вяртанні якога з’явілася падазрэнне, што Федаровіч сімуляваў напад, пасля чаго той у гэтым і прызнаўся. Ён патлумачыў свой учынак тым, што хацеў паўплываць на кіраўніцтва пошты, каб заплацілі яму за перавоз карэспандэнцыі, а таксама выдалі дазвол на нашэнне зброі. Не атрымалася.

Падзяка дактарам Саковічу і Нахумоўскаму за шчаслівую і добра выкананую аперацыю, ды руплівую апеку ў бальніцы над жонкай, ад Казіміра Лясінскага, аспіранта турэмнай аховы ў Баранавічах. Kurjer Nowogródzki 20-11-1932  

28 лістапада

Дзе не просяць – там кіем выносяць

Ноччу з 20 на 21 лістапада ў вёсцы Судары Сталовіцкай гміны ў хаце братоў Вярбілаў праходзіла вяселле. На забавы прыйшоў няпрошаны жыхар вёскі Торчыцы Анатоль Вадзейка, які быў ужо добра выпіўшы. Таму яго вывелі з хаты на падворак і пабілі.

Вадзейка мае яшчэ і прэтэнзіі, што з яго кішэні скралі 5 злотых і 35 грошай. Паліцыя праводзіць праверку, каб дазнацца праўды.

29 лістапада

У Баранавічах адключаць святло?

Ужо доўгі час трывае канфлікт паміж Дырэкцыяй чыгункі ў Вільні і магістратам горада Баранавічы з-за пакупкі электрычнасці.

Магістрат вінен чыгунцы вялікую суму, а бурмістр горада ўзгадніў быў з Дырэкцыяй чыгункі справу аплаты.  Аднак, не гледзячы на ўзгадненне, кіраўніцтва чыгункі пайшло на абвастрэнне канфлікту. Ва ўсе ўстановы накіраваны ліст, што а 24 гадзіне 30 лістапада будзе адключана святло ў горадзе Баранавічы, таму Дырэкцыя раіць шукаць іншых вытворцаў электрычнасці.

Нам падаецца, што такое развіццё праблемы не з’яўляецца правільным і 30-тысячны горад не можна пакінуць без святла.

У справу ўмяшалася кіраўніцтва Баранавіцкага павету, а стараста Нойгебаўэр павінен сустрэцца з шэфам чыгункі панам Фалькоўскім.

Грамадства з нецярпеннем чакае гэтай сустрэчы.

Як паведаміў у апошнія хвіліны наш прадстаўнік, пасля сустрэчы пан Фалькоўскі пастанавіў адправіць у Баранавічы свайго прадстаўніка для разгляду справы на месцы і параіць супрацоўнікам электрастанцыі ў дэпо не адключаць святло для горада. Пан стараста паабяцаў у хуткім часе выплаціць усю суму, што горад вінен чыгунцы.

Obrona ludu

11 лістапада

Як плацяць заробкі ў гарадах

Згодна даследавання, якое правяло аб’яднанне работнікаў самакіравання, рэгулярна выплачваецца заробак работнікам магістрату ў Вільні, Познані, Варшаве, Львове, Кракаве.

Найгоршая сітуацыя ў Навагрудку, дзе супрацоўнікі магістрату не бачылі грошай ужо 5 месяцаў.

Запазычанасць за 4 месяцы маюць гарады Баранавічы, Сувалкі, Слонім, Кельцы. 

Рэклама дзяржаўнага Банка ў Баранавічах у габрэйскай газеце “Di Sojḥeriše Kooperacje organ fun Ferband”

Expres Zagłębia

14 лістапада

Бабры ў Баранавіцкім павеце

Ужо некалькі разоў паведамлялі пра памнажэнне баброў у Баранавіцкім павеце. У апошні час гэта ўжо робіцца відавочным фактам, дзякуючы апецы і абароне, якое распачало баранавіцкае стараства разам з паліцэйскім камісарыятам, які атрымаў адмысловыя ўказанні па абароне баброў.

Цяпер на рацэ Шчара знаходзіцца 4 месцы жыхарства баброў, а на канале Агінскага – адно. Найбольшы з іх знаходзіцца на р. Шчара каля в. Магільніца Дабромыльскай гміны, дзе існуе каля 20 гнёздаў бабровых.

Характэрная рэч, што тут бабры не будуюць домікі на вадзе, а жывуць у норах каля берагу. Магчыма гэта тлумачыцца тым, што летась плытагоны, сплаўляючы дрэва, некалькі разоў спустошылі пабудаваныя бабрамі хаты, што заахвоціла мудрых жывёл быць больш асцярожнымі.

Як бачна, з-за хуткага размнажэння баброў за апошні год Баранавіцкі павет можа стаць іх сталіцай, калі толькі не перашкодзяць гэтаму браканьеры, якіх традыцыйна ў гэтым рэгіёне шмат. Аднак суровае пакаранне, вызначанае стараствам, відавочна паўстрымае двухногіх шкоднікаў ад злой волі.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Лістапад 1931. Газэты пра Баранавічы

Вуліца Міцкевіча (цяпер Леніна) і Шаптыцкага (Савецкая). Фота зроблена з будынку друкарні. Бачны старыя могілкі і помнік Невядомаму салдату. Міжваенная польская паштоўка.

Kurier Nowogródzki

3 лістапада

Кім быў прэзідэнт Гувэр для Баранавіч

У адной з газет нядаўна быў надрукаваны фельетон, дзе аўтар кпіў з назвы вуліцы ў Баранавічах, названай у гонар амерыканскага прэзідэнта Гувэра.

Хацелася б нагадаць, калі Баранавічы не цярпелі голаду пасля Першай сусветнай вайны, а былі адзетыя і накормленыя, дык павінны быць удзячны менавіта Гувэру. Гэта з яго ініцыятывы і ласкі ішлі ў Баранавічы цягнікі з ежай, вопраткай і абуткам.

Павярховы дом каля пляцу Легіянэраў (пляц у Вайсковым гарадку, цяпер забудаваны дзіцячым садком і 5-ціпавярховікамі паміж вул. Заслонава і Ракасоўскага) , а таксама вялікі дом на Шаптыцкага, 4 (Савецкая) служылі складамі. У Баранавічах існаваў “Камітэт дапамогі дзецям”, працавалі кухня ў горадзе і казармах (Вайсковы гарадок) для рэпатрыянтаў, па навакольных вёсках раздавалі прадукты, бялізну і адзежу для людскіх патрэб. Усё гэта дзякуючы волі прэзідэнта Гувэра. Складамі і раздачай усяго кіраваў у Баранавічах амерыканец, імя якога я забылася, разам з грамадою мясцовых людзей. А ў 1920 годзе прыехалі з ЗША сюды нашыя землячкі-самарыцянкі ў асобах пані Марты Грачык і пані Станіславы Мухі.

Як доўга трывала акцыя апекі Амерыкі над Баранавічамі, акрэсліць я не магу. Але маю ўражанне, што скончылася яна толькі ў 1925 годзе.

Таму слушна, што ў Баранавічах ёсць такая сціплая згадка пра прэзідэнту ЗША. Шкада, што ў горадзе не ўсталявалі хаця б маленькага помніка Гувэру з удзячным надпісам на табліцы.

пані А. Шалевіч

4 лістапада

Таблетка з атрутай у торбе кандуктара

Чыгуначны кандуктар Браніслаў Скуратовіч, які жыве ў Баранавічах на вуліцы Сенатарскай, 133 (цяпер Чырвонаармейская), паведаміў паліцыі ў пастарунку на станцыі Баранавічы-Палескія, што, едучы ў цягніку Лунінец-Баранавічы, знайшоў у сваёй дарожнай торбе паміж прадуктамі таблетку шэрага колеру, якая выклікала ў яго падазрэнне. Скуратовіч падазрае, што таблетку падклаў яму працоўны па змазцы, які ехаў у тым самым цягніку, нейкі Асінскі з Баранавіч, які такім чынам хацеў яго атруціць. Таблетку перадалі мясцоваму лекару для даследавання.

Эпілог крывавай забавы ў Каўпеніцы

У ліпені моладзь Каўпеніцы ладзіла ў адной з мясцовых хат вячоркі. На забавы прыйшоў і жыхар вёскі 26-гадовы Канстанцін Васілевіч разам са сваёй нарачонай Ганнай Васілевіч, якая адораная прыгажосцю цешылася вялікай увагай прысутных. Пекная танцорка забаўлялася да позняга вечара, а тым часам яе нарачоны, палаючы рэўнасцю, зладзіў для яе пэўную неспадзяванку. Ён выйшаў з хаты, дзе адбывалася вечарына, а потым вярнуўся, хаваючы нож у рукаве.

У пэўны момант, пад гукі вясковых музыкаў, калі стомленыя пары працягвалі танчыць, Васілевіч пагасіў святло ў памяшканні, а сам падышоў да нарачонай і 12 разоў ударыў нажом ёй у грудзі. Дзяўчына з жахлівым крыкам здолела выбегчы яшчэ на двор, дзе павалілася трупам. Забойца ўцёк з месца злачынства і некалькі дзён хаваўся ў лесе паблізу. Але потым быў схоплены паліцыяй і патрапіў на лаву падсудных. Акруговы навагрудскі суд на выязным паседжанні ў Баранавічах асудзіў Васілевіча да 10 год строгай турмы.

Трагедыя рамізнікаў

Агульны застой паміж рамізнікаў (извозчик – русск.) адбываецца ў Баранавічах з-за хуткага павелічэння колькасці таксовак. У Баранавічах аднаконкі рамізнікаў збіраюцца ў адным месцы на скрыжаванні вуліц Шаптыцкага і Уланскай (Савецкай і Штакераў) і тут гадзінамі чакаюць пасажыраў, часцей за ўсё безвынікова. Аб вялікіх падарожжах няма і гаворкі. Цяпер кожны пасажыр хоча ехаць аўтобусам, чым трэсціся па бруку дрындай. Таму нашыя рамізнікі ад бяздзеяння, каб неяк забіць час, выдураюцца рознымі спосабамі.

Нядаўна адзін з іх, Ян Ломжа, з нуды папрабіваў нажом заднія колы ў возе, які належыць яго сутаварышу па нядолі, рамізніку Мікалаю Бобку, які не зразумеў жарт і напісаў заяву ў паліцыю.

Гандлёвая школа ў Баранавічах. Цяпер – Музычная вучэльня. Фота: Kurier Nowogródzki 12-11-1931

5 лістапада

Крадзяжы

З тытунёвай крамы Андрэя Гібоўскага на вул. Віленская, 28 (Гагарына), скралі 80 кг махоркі на агульную суму 1120 злотых.

За 4 лістапада ў Баранавічах зарэгістраваныя два выпадкі крадзяжу яблык і гусей ды адзін выпадак збіцця.

Здзьмула ровар з-пад стараства

Якаб Фісон, які жыве на вуліцы Шаптыцкага (Савецкая), прыехаў да будынка стараства на новенькім ровары фірмы Witter і, не прадчуваючы нічога кепскага, паставіў яго каля муроў будынку, а сам пайшоў у канцылярыю па справах прыватных. Гэтай аказіяй адразу ж скарыстаўся злодзей, які здзьмуў ровар да таго, як Фісон вярнуўся з канцылярыі.

8 лістапада

Бензінавая станцыя ў Баранавічах

Па меры развіцця гораду павялічваецца і аўтамабільны рух у ім. Гэта прывяло да адкрыцця першай бензінавай аўтазапраўкі. Гэты прывілей атрымала фірма Standart-Nobel, якая за невялікую арэндную плату з 1926 года карысталася манаполіяй па продажы бензіна. Сёлета падаткі для яе выраслі, а ўмовы змяніліся, але яна і надалей будзе карыстацца манаполіяй у Баранавічах.

Гэтая адзіная станцыя далася ў знакі многім з розных пунктаў гледжання. Не можа яна абслужыць усе аўтамабілі, якіх у Баранавічах робіцца ўсё больш.  Да таго ж уласнікі машын могуць трапіць у ласку ці ў няміласць да супрацоўнікаў станцыі, якія карыстаюцца бензінавай манаполіяй у сваіх мэтах.

Пяць год, да красавіка гэтага года, станцыяй кіраваў пан Канстанцін Віторскі, якім былі незадаволены многія, але баяліся пра тое казаць, каб не страціць працы. Сёлета фірма Standart-Nobel зацікавілася бліжэй дзейнасцю Віторскага, і ў выніку ён быў звольнены са сваёй пасады. Аднак да судовай адказнасці яго не прыцягнулі, бо яго дзеянні не адбіліся яскрава на інтарэсах самой Standart-Nobel…

Цярпелі збольшага тут самі кліенты, бо пан Віторскі прымушаў сваіх падначаленых ашукваць людзей на вазе пры продажы нафтапрадуктаў. Большая частка грошай, што такім чынам атрымлівалася, пераходзіла самому Віторскаму. Падначаленыя за маўчанне і неданясенне ў цэнтральнае кіраўніцтва атрымлівалі ад Віторскага невялікія прэферэнцыі, а некаторыя нават рабіліся яго супольнікамі. На пасаду складу ён узяў свайго пляменніка Мачульскага. Пасля гэтага павялічыліся скаргі кліентаў на неадпаведнасць вагі ў купленых прадуктах, аднак Віторскі ўсе гэтыя праблемы трымаў у сваіх руках і разбіраўся з імі. Гэткае круцельства некалі павінна было адкрыцца, таму Віторскі прыняў у сваю групоўку падначаленага Гаўрыленю, якога з часам павысіў на розных пасадах, прымушаючы пры гэтым дзяліцца паловай заробка. Гэткім чынам Віторскі у выпадку чаго можа пазбегнуць адказнасці і знаходзіць ахвярнага казла. Так дзейнічае Віторскі і ў Навагрудку, дзе ён на станцыі на такое самае становічша прызначыў пана Рамерчыка.

Аднак праведзеная праверка цэнтральнай камісіі Standart-Nobel на станцыі выявіла недакладнасці, і Віторскі быў звольнены са сваёй пасады. Цяпер толькі яго брудныя справы ўсплываюць на паверхню. Гэтай справай зацікавіўся пракурор і набліжаецца той час, калі ўсе цёмныя справы Віторска стануць вядомымі, бо ўсё больш людзей пачынаюць расказваць аб гэтым.

Рэклама Gillette. Kurier Nowogródzki 22-11-1931

11 лістапада

Вайна з гарэлкаю

Вазьміце ўсе ўстановы харчавання ў Баранавічах, дзе нельга прадаваць алкаголь. У іх яго заўсёды можна знайсці. Ведае пра гэта паліцыя і ведаюць установы, што збіраюць падаткі. Стомленыя безвыніковым змаганнем з абмежаваным пакаранням ад 100 злотых да трох месяцаў арышту мясцовыя ўлады часам махаюць на гэта рукою. Няхай п’юць, абы без авантур. Перамагчы патаемны продаж – гэта сізіфава праца. Калі ўжо Амерыка не можа ў сябе даць рады (гаворка пра сухі закон і мафію ў ЗША), што казаць пра Баранавічы!

Але, як выявілася з практыкі, алкаголікі і прадаўцы алкаголю – людзі не зусім далікатныя і не разумеюць прыгожыя жэсты ўлады. Хутчэй наадварот. Таму калі цярпенне скончваецца, падатковыя службы пачынаюць пагром. Судны дзень.

Быў нядаўна такі ў Баранавічах. Для гэтага нанялі адмысловага чалавека, які за свае паслугі мог напіцца адразу ў некалькіх па чарзе ўстановах. Узнагарода высокая і прэстыжная, пры гэтым дзяржава не панесла ніякіх страт: усе выдаткі “аплачвалі” піўніцы і бары. Шчаслівым абраннікам лёсу стаў Юрый Праўка, экс-капітан расійскага войска. Цяпер беспрацоўны.

Акцыя змагання з нелегаламі адбывалася планава і энергічна. Беспрацоўны экс-капітан уваходзіць. Зімна. Пацірае рукі. Гэтага дастаткова для паразумення. Першы кілішак колам, другі саколам, селядзец… Трах – у дзвярах стаіць пан інспектар Жвіровіч. Пратакольчык і енкі. Цяпер ідзі пан Праўка да “Крэсовага бару”… Першы колам… Цяпер, пан, накіроўваемся да піўбару на Садовай (цяпер Міцкевіча), 87…

Экс-капітан накачаўся на пару тыдняў наперад, разагрэты дзякаваў сваім добразычліўцам – дай Бог ім здароўя. А “Крэсовы”, Садовая, 87, і іншыя ўстановы былі прыцягнуты да судовай адказнасці. Хутка справа: па тры месяцы арышту.

На наступны дзень пасля суда чыталі мы ў газетах: на Юрыя Праўку (жыве на Прыкашаравай, 16 цяпер Ўстрэчная) быў здзейснены напад на вуліцы. Нападальнік некалькі раз моцна ўдарыў яго ды пашкодзіў сківіцу.

У той самы вечар ва ўсіх згаданых баранавіцкіх установах можна было купіць гарэлкі. Змучаныя безвыніковым змаганнем з алкаголем падатковыя службы разважаюць, што лепей: шукаць новага Праўку ці выдаць дазволы на продаж.

13 лістапада

Смерць знакамітага лекара

Другога дня ў Баранавічах раптоўна памёр вядомы ў горадзе гінеколаг – доктар Сцепужынскі, які ўжо некалькі год хварэў на склероз. Пасля яго смерці горад страціў знакамітага лекара, які шмат зрабіў тут у справе медыцыны. (У наступным нумары было паведамленне, што доктар не памёр, а толькі цяжка захварэў, што стала падставай для чутак аб яго смерці ў горадзе.)

Абвесткі дактароў скураных і венерычных хваробаў Венжыка і Кагана. Kurier Nowogródzki 22-11-1931

17 лістапада

Спрытны злодзей у ролі пацярпелага

У вёсцы Гінцавічы Навамышскай гміны скралі авёс з закрытага хлява. Адразу пасля гэтага тыя самыя злодзеі спрабавалі ўламацца ў хлеў Міколы Антанюка, але былі выкрытыя і мусілі ўцякаць, кінуўшы на падворку каня з возам. Злачынцы збеглі ў невядомым накірунку, за імі выправілася пагоня.

Тым часам у Баранавічах адзін з патрульных паліцэйскіх сустрэў на вуліцы п’янага чалавека, якога даставіў у пастарунак. Пасля высвятленне асобы выявілася, што гэта Аляксандр Цыкман, жыхар вёскі Літва, прафесійны злодзей. Калі ён працверазеў, дык нарабіў гвалту, што, калі быў на рынку ў нецвярозым стане, у яго скралі каня і воз. Апісанне было ідэнтычным з тым канём і возам, што кінулі злодзеі на падворку Антанюка. Але падчас допыту Цыкман не здолеў патлумачыць, пры якіх абставінах у яго скралі каня з возам і нават не мог акрэсліць прыкладны час здарэння. Таму яго пачалі падазраваць, што браў чынны ўдзел у крадзяжы з узломам у Гінцавічах. Цыкмана затрымалі ў камісарыяце, а яго справу разглядае пракурор, які жыва ўзяўся за спрытнага зладзейчыка.

Навучальная ўстанова “Наш дом” у Баранавічах. Старэйшая група дзяўчат за працай у залі ручной работы. Kurier Nowogródzki 21-11-1931

18 лістапада

Абеззаражанне тэлефонных апаратаў

У Баранавічах расклеілі абвестку магістрата, дзе надрукавана пастанова навагрудскага ваяводы пра  дэзынфекцыю ўсіх тэлефонных апаратаў. Адбываецца гэта згодна з пастановай пана прэзідэнта.

З абвесткі вынікае, што абаненты нясуць адказнасць за свае апараты, адмова ад дэзынфекцыі будзе карацца штрафам у 100 злотых ці трыма днямі арышту. Кантраляваць гэта будуць санітары і паліцыя.

Абеззаражанне тэлефонных апаратаў праходзіць ужо па ўсёй краіне. На ўсходзе Польшчы Баранавічы першы горад, дзе гэта адбудзецца. Гэта слушная і патрэбная акцыя па ахове здароўя грамадзян, якая дазволіць пазбавіцца пераносу заразных хвароб і асабліва сухотаў.

Аддзел па дэзынфекцыі тэлефонаў у Баранавічах размясціўся па адрасе: ул. Віленская, 69 (Гагарына), тэлефон, 172. Аддзел ужо прыступіў да выканання сваіх абавязкаў, знайшоўшы паразуменне ў мясцовых жыхароў.

Крадзеж каштоўнага партрэту

Мойша Літоўскі, настаўнік баранавіцкай гімназіі, што здымае пакой на вуліцы Садовай, 3 (цяпер Міцкевіча) у доме пана Гіна, паведамі ў паліцыю аб крадзяжы партрэту. У ім Мойша хаваў тры долары 3-й серыі.

У партрэце таксама захоўваліся 20 рублёў расійскіх у золаце і адна банкнота вартасцю 20 долараў ЗША. Партрэт увесь час ляжаў у валізцы. Праглядаючы апошні раз валізку, Літоўскі заўважыў адсутнасць каштоўнага партрэту і паведаміў пра тое ў паліцыю, ацаніўшы страты ў 500 злотых.

27 лістапада

Дапамога беспрацоўным з Баранавіцкага павету

Сталі вядомы вынікі працы Камітэту па справах беспрацоўных у Баранавічах. Жыхары нашага павету вельмі станоўча аднесліся да справы і збору дапамогі. Першым чынам было сабрана на тэрыторыі павету для беспрацоўных 115 488 кг бульбы. З іх 8 вагонаў (87 867 кг) даслалі ў Радамль, астатняе захоўваецца на складах Камітэту.

Найбольш ахвяравалі наступныя асобы: В. Гурскі (маёнтак Развадова) – 576 кг, А. Лянчэўскі-Самотыя (маёнтак Сычэўкі) – 420 кг, А. Хмялеўскі (маёнтак Арабінаўшчына) – 420 кг, Т. Шалевіч (маёнтак Калдычэва) – 600 кг, М. Катарбінскі (маёнтак Дарава) – 160 кг, Бр. Бохвіц (маёнтак Паўлінава) – 800 кг, К. Бітнерава (маёнтак Навасады) – 750 кг, Б. Давідоўскі (маёнтак Лазаўцы) – 288 кг, Я. Порай-Навіцкі (маёнтак Гацішча) – 644 кг, Я. Бекер (маёнтак Сухарэўшчына) – 320 кг.

Дробныя земляробы ахвяравалі: в. Лабузы – 464 кг, в. Нагорная – 248 кг, в. Вашкаўцы – 348 кг, в. Гірава – 380 кг, в. Сваяцічы – 210 кг, в. Башкі – 210 кг, в. Пірштукі – 330 кг, в. Дрэкі – 125 кг, в. Федзюкі – 764 кг, в. Рамашкі – 75 кг і г.д.

Як стала вядома, Камітэт па справах беспрацоўных у бліжэйшую нядзелю, 29 лістапада, разгорне ў Бараначавіх тры кухні для харчавання беспрацоўных.

Інфармацыйнае бюро на вакзалах

Па даручэнні бурмістра горада інж. Вінніка кіраўніцтва чыгункі арганізавала Інфармацыйныя бюро на станцыях Баранавічы-Палескія і Баранавічы-Цэнтральныя. Па інфармацыю да іх можна звяртацца па тэлефоне, а таксама асабіста.

Крадзеж футра ў магістраце

Некалькі дзён у Баранавіцкім магістраце працуе рэвізійная камісія, у склад якой уваходзіць радны Макс Блашынскі, вядомы ў нас купец металалому бронзы. Пазаўчора ён прыбыў у Магістрат і, зайшоўшы ў кабінет лаўніка Мукасея, зняў каштоўнае футра вартасцю каля 2000 злотых і павесіў на вешалку ў кабінеце. Пасля невялікай размовы з лаўнікам Блашынскі пайшоў на трэці паверх, дзе працавала рэвізійная камісія.

Тым часам лаўнік Мукасей ненадоўга выйшаў з кабінету, ды, не прадчуваючы нічога кепскага, пакінуў дзверы адчыненымі. Як выявілася, за тую хвіліну ў кабінет зайшоў нейкі непрыстойны госць і, пабачыўшы, што нікога тут няма, зняў з вешалкі футра і сышоў з ім, нікім не заўважаны.

Спакойна прайшло некалькі гадзін працы рэвізійнай камісіі. Радны Блашынскі ізноў прыходзіць у кабінет лаўніка Мукасея і тут спыняецца як укопаны. Каштоўнага футра ўжо не было на вешалцы. У першы момант Блашынскі з дабрадушнай усмешкай звярнуўся да Мукасея, лічачы, што нехта з яго пажартаваў, ды схаваў футра. Але неўзабаве быў непрыемна здзіўлены. Пошукі футра не прынеслі вынікаў, яно прапала, як камень кінуты ў ваду. Было затрымана некалькі асоба па падазрэнні, але на след футра так і не выйшлі.

Смяротны вырак для шпіёна

25 і 26 лістапада ў Баранавічах Хуткі суд разглядаў справу шайкі шпіёнаў, якая была ліквідавана службай бяспекі ў гэтым месяцы і якая дзейнічала ў Стаўбцоўскім, Нясвіжскім і Баранавіцкім паветах. Пасля разгляду справы трыбунал вынес прысуд 7 шпіёнам: пакараць Нікіфара Цвірку, Мітрафана Казея, Яна Борыса, Мікалая Тараковіча, Анатоля Каціцкага, Яна Сараковіка і Аляксандра Скачко да смяротнага пакарання праз павешанне.

Абарона апратэставала пастанову і падала пану прэзідэнту Рэчы Паспалітай прашэнне аб змякчэнні пакарання.

Яшчэ адзін падсудны Маскалік уцёк у Расію. Некаторых асуджаных абвінавацілі ў шпіянажы з 1926 году. Згодна следства, яны прадалі ў CCCР планы чыгуначных станцый Баранавіч, Слоніма, Стаўбцоў, Гарадзеі, Пагарэльцаў і іншыя дадзеныя. Выйшлі на іх тады, калі яны самі прапанавалі польскай выведцы свае паслугі, абяцаючы прадаць савецкія дадзеныя. Аднак выявілася, што іх дакументы былі фальшывыя і сфабрыкаваныя савецкай разведкай. Прыпёртыя да сцяны, асуджаныя ва ўсім прызналіся. Усе яны – жанатыя (апошні абзац з газеты польскай сацыялістычнай партыі “Robotnik”).

28 лістапада

Як павесілі 7-х шпіёнаў у Баранавічах

Учора раніцай быў выкананы вырак Хуткага суду ў Баранавічах, які пакараў сем бальшавіцкіх шпіёнаў карай смерці праз павешанне. Прозвішчы пакараных былі змешчаны ў папярэднім нумары. Пасля выраку асуджаныя звярнуліся да пана прэзідэнта, аб змякчэнні пакарання, які такой ласкай не скарыстаўся. Таму 27 лістапада а 9.25 пачалася панурая экзекуцыя.

На месца прыбылі абодва пракуроры, праваслаўны святар Лапатынскі, начальнік турмы, намеснік каменданта паліцыі ды два ката. А менавіта – намеснік Маціюўскага (Стэфан Маціюўскі – першы афіцыйны кат у міжваеннай Польшчы) і яго памочнік. Іх прозвішчы наша рэдакцыя не даведалася. Усе згаданыя сабраліся на надворку турмы, дзе і адбылася экзекуцыя. Працягвалася яна да першай гадзіны па поўдні.

На надворку стаялі тры шыбеніцы, але вешалі толькі па двое асуджаных за раз. Іншыя ў гэты час сядзелі ў камерах. Першым пакаралі Борыса, які ўвесь час да канца шчыра маліўся. Усе асуджаныя таксама мелі магчымасць спавядацца, акрамя Цвіркі, які адмовіўся размаўляць са святаром. Паводзілі сябе асуджаныя агулам спакойна. Апошнім, ужо самотным, быў пакараны Казей, чыгуначнік з Баранавіч. Акт аб кары быў падпісаны а 14-й гадзіне. А 15-й гадзіне пакараных пахавалі.

Трэба адзначыць, што судовыя ўлады дазволілі сваякам асуджаных апошняе спатканне. Толькі раніцай, пасля прыезду катаў, з турмы вывелі асоб, што прыйшлі на спатканні.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Кастрычнік 1931. Газэты пра Баранавічы

Сілезкі лёгкі самалёт на аэрадроме ў Баранавічах падчас авіярэйду. Kurier Nowogrodzki ад 7-10-1931

Kurier Nowogródzki

1 кастрычніка

Катастрофа лёгкага самалёту

Падчас двухразовага нешчаслівага старту лёгкі самалёт №22 Познаньскага аэраклубу, пілотам якога быў Вацлаў Юркэк, апарат разбіўся на аэрадроме ў Баранавічах. Канструктар Морысан і пілот Юрэк былі прыдушаныя корпусам. Самалёт з разбітым прапелерам і адарванымі шасі разбіўся. Морысан атрымаў цяжкія пашкоджанні грудной клеткі, а пілот Юрэк – агульныя траўмы. Прычына катастрофы – кепская пазіцыя пры старце і страта кіравання пілотам над машынай.

Прыехалі вядомыя артысты

У Крывошынскую гміну Баранавіцкага павету прыехала з Варшавы група артыстаў, якія на чале з рэжысёрам панам Біске прымаюць удзел у здымках фільмаў.

2 кастычніка

Лятуць – не лятуць

Рэйд турыстычных самалётаў меў адзін з этапаў у Баранавічах. Доўгі час вырашалася, ці будуць самалёты наведваць Баранавічы, нарэшце было прынята станоўчае рашэнне – адбудзецца гэта ў аўторак, 29 верасня. Ляцець будуць з Вільні, праз Маладзечна.

Ранкам на аэрадроме  (раён вуліцы Першукевіча) сабралася мноства людзей. Было вельмі добрае і яснае надвор’е. Прывялі нават школьнікаў. Прыехалі розныя чыноўнікі, прадстаўнікі мясцовага ўраду і вядомыя асобы. Чакае аркестр 78 пяхотнага палка і буфет у вялізным намёце, вянкі кветак для лётчыкаў.

Месцазнаходжанне аэрадрома адзначана чырвоным.

Але атрымалася, што надвор’е ўсё змяніла. Даведаліся пра тое па тэлефоне. Пілоты хацелі абмінуць менавіта Баранавічы, бо пануе ў нас суцэльная імгла. А мы ж іх чакалі з сонцам! Імгла ж аднак запанавала са старту ў Варшаве. Замест а пятай раніцы вылецелі самалёты адтуль толькі а 10-й. Таму не даляцелі яны ў гэты дзень да Баранавіч, а спакойна спыніліся ў Парубанку (пад Вільняй).

Не засталося нам нічога іншага, як праклінаючы імглу, надвор’е, Парубанак і аэраклуб, пад’есці ды выпіць, каб разгорнуты буфет не панёс страты, ды чакаць наступнага дня.

Але на наступны дзень у Баранавічы прыйшла імгла і дождж, якую нам прадказалі на 24 гадзіны раней, але потым неяк праяснілася. Па тэлефоне атрымалі інфармацыю, што 13 лёгкіх самалётаў стартавалі з Парубанку і а 9 гадзіне павінны прыляцець у Баранавічы. Усё адбылося як па гадзінніку. А 9.03 прызямліўся першы самалёт RWD4 з пілотам Харэўскім з львоўскага аэраклубу. Потым перапынак да 9.38. У гэты час зямлі на баранавіцкім аэрадроме павінен быў датыкнуцца самалёт Moryson-2, што ляцеў з Астровы Велькапольскай. Пілатуе яго харунжы Вацлаў Юрэк, у кабіне сам канструктар самалёту Морысан. Але лётчыкі чамусьці не хацелі сядаць на аэрадром. Самалёт бярэ ў бок і накіроўваецца ў дом, што стаіць каля дарогі, потым раптоўна мяняе курс і падскокваючы сядае на бульбяным полі. Ламае сабе шасі, але пілоты выходзяць без пашкоджанняў. Напіліся гарбаты, разабралі свой самалёт і загрузілі яго на цягнік. Іх рэшта рэйду адбудзецца па чыгунцы.

Іншыя самалёты сядаюць паспяхова. А 10.23 сядае апошні самалёт – трынаццаты, з варшаўскага аэраклубу. Чаму так мала? Ад пачатку збіралася ляцець 24 самалёты, потым 19, а вылецела 13. Усяму віной кепскае надвор’е. Віны аэраклубаў няма.

Працуе санітарная машына Чырвонага крыжа

На гэтых днях упершыню ў Баранавічах ужылі санітарную машыну Польскага Чырвонага Крыжа для перавозкі цяжка хворай жонкі аднаго з мясцовых лекараў. Хворую хутка і ў ляжачым стане даставілі да шпіталя, дзе ёй была зроблена аперацыя. Выгоды ад з’яўлення такога аўто ў горадзе відавочныя. (4 кастрычніка з’явліся інфармацыя, што кошт перавозкі хворага па гораду вызначаны ў 10 злотых, за горадам – будзе вылічвацца ад кіламетражу. Пуд жыта каштаваў 2 злотых, 1$ – 8,5 злотых).

3 кастрычніка

Нячшасны выпадак

Днём 2 кастрычніка кіроўца Андрэй Адамчык, едучы па вуліцы Шасовай (цяпер Брэсцкая), пераехаў 87-гадовую бабулю Філамону Кучынскую, якая жыве на вуліцы Траўгута, 18. Старую ў вельмі цяжкім стане завезлі ў гарадскую бальніцу.

4 кастрычніка

Баранавіцкія жыды. Размова з інж. Віннікам

Інж. Віннік, намеснік баранавіцкага бурмістра, паходзіць з далёкай Чарнігаўшчыны, дзе працаваў земляробам. Але ўжо 11 год жыве на Крэсах (Піншчына і Навагрудчына) і зрабіўся ўжо зусім тутэйшым чалавекам. Бярэ разам з жонкай жывы ўдзел у грамадскім жыцці Баранавіч. Акрамя таго, як чалец аб’яднання жыдоўскага, дакладна ведае патрэбы і становішча сваіх супляменнікаў. Таму папрасілі яго расказаць аб гэтым. Найперш нас цікавяць сціслыя лічбы з культурнага жыцця баранавіцкіх жыдоў.

Жыдоўская грамада ў нас, як зрэшты і паўсюль, неаднастайная. Існуюць розныя накірункі і адгалінаванні – ад кансерватыўных ды артадаксальных да левых і радыкальных. Характэрным чыннікам мясцовага жыцця жыдоў ёсць тое, што Баранавічы вельмі новы і малады горад, які не мае яшчэ сваіх традыцый. На некаторыя формы жыцця не накладаюцца яшчэ тут пакаленні і стагоддзі, як гэта можна пабачыць у суседніх Слоніме ці Койданаве. Там жыдоўскае жыццё мае за сабой некалькі стагоддзяў гісторыі, а ў нас усе з’явы прыходзяць звонку і з’яўляюцца не мясцовымі.

– Возьмем, напрыклад, тутэйшых хасідаў, – кажа інж. Вінік. – Іх у нас шмат, але не маюць агульнага лідара. Частка іх – прыхільнікі слонімскай школы і не прытрымліваюцца поглядаў рабіна з Койданава.

З іншых кірункаў у Баранавічах вельмі папулярны сіянізм. Цяпер патроху набірае папулярнасць рэвізіянізм – паслядоўнікі Зеэва Жабацінскага. Бунд (яўрэйская сацыял-дэмакратычная партыя) затое не мае вялікага ўплыву. Прыкладам гэтага будзе школьніцтва: пачатковая школа “Тарбут”, дзе ў трох першых аддзелах навучання выкарыстоўваецца іўрыт, мае 150 дзяцей. А школа, якую ўтрымлівае Бунд, паціху змяншалася і цяпер знаходзіцца ў стане ліквідацыі.

– Ці існуюць дзяржаўныя школы для жыдоўскай моладзі?

– Ёсць адна. Гэта так званая пачатковая школа для дзяцей, адзначаючых шабат. Калі казаць пра школьнае таварыства, “Шулькульт” мае адну школу з навучаннем на ідыш. Урэшце існуе некалькі рэлігійных пачатковых школ і адзін ешыбот, ці школа рабінаў.

Спыталі мы пра моладзь і іх жыццё, бо яна адыгрывае значную ролю ў грамадзе жыдоў гораду.

Моладзь ходзіць у гімназіі. Альбо ў дзяржаўную, альбо ў гімназію Эпштэйна. Што тычыцца поглядаў, дык яны пераважна сіяністычныя.

Моцна сярод іх распаўсюджаны харцэрскі (польскія скаўты) рух, вельмі шмат часу прысвячаюць спорту, а клуб Макабі мае шмат чальцоў. Але жыдоўская моладзь у Баранавічах знаходзіцца ў такім перыядзе свайго жыцця, калі вялікага ўдзелу ў грамадскім руху яшчэ не можа браць. Такі ўдзел прыпадае на ўніверсітэцкую моладзь. Выпускнікі ж школ выязджаюць вучыцца пераважна ў Вільню. Пэўная колькасць іх едзе вучыцца далей – да чэшскай Прагі. Па сканчэнні вучобы, калі і вяртаюцца дахаты, дык займае іх ужо праца.

Інтэлектуальнае жыццё ў Баранавічах досыць малое. Канцэнтруецца яно ў Культурна-асветніцкім клубе, дзе час ад часу бываюць лекцыі і даклады.

– А арганізацыі ўзаемадапамогі?

– Іх некалькі. Але абшар іх дзейнасці не вельмі шырокі, збольшага з-за абмежаванага фінансавання. Найлепей працуе TOZ (таварыства аховы здароўя), на чале якой стаіць доктар Нахумоўскі. Збудавалі, напрыклад, Дом здароўя ў Наваельні. Трымаюць інтэрнат для дзяцей, падтрымліваюць “Кроплю малака” для дзяцей любой нацыянальнасці. З іх арганізацый варта адзначыць «Bet-lechem» ці «Хлеб убогіх» і «Gmilat-chesed» – дабрачыннае таварыства пазыкі. Шмат добрага для жанчын робіць Аб’яднанне жыдоўскіх жанчын.

Маем у Баранавічах дзве газеты: «Baranowicher Lebn» і «Baranowicher Woch». Цяпер выходзіць толькі апошняе. Цяжка вытрымаць канкурэнцыю з варшаўскімі і віленскімі газетамі.

7 кастрычніка

Асвячэнне храма

4 кастрычніка адбылося асвячэнне новай царквы Пакрова Божай Маці. Арцыбіскуп Гродзенскі Алексій, які выканаў яе асвячэнне, прыбыў у Баранавічы 2 кастрычніка а 10 гадзіны ночы. Яго віталі на вакзале клірыкі і парафіяне. Сама ўрачыстасць адбывалася раніцай у нядзелю пры шматлікім удзеле духавенства акругі і вернікаў. У мерапрыемстве прынялі ўдзел прадстаўнікі мясцовай улады ў асобе віцэваяводы навагрудскага і пана старасты Пржэпалкоўскага. У панядзелак 5 кастрычніка арцыбіскуп Алексій, пасля таго як правеў службу ў новай царкве, паехаў у Гродна.

8 кастрычніка

Няшчасны выпадак

Жыхары вёсцы Ішкалдзь Юзік і Казік Пашкевічы прынеслі да хаты 16-цісантыметровы снарад. Падчас маніпуляцыі пры разборцы боепрыпасу адбыўся выбух. Юзік Пашкевіч быў разарваны і трупам упаў на месцы. Казік быў цяжка паранены і змагаецца са смерцю ў баранавіцкім шпіталі. Станіслаў Пашкевіч, які ў гэты час знаходзіўся на падворку, быў паранены ў руку.

Выбрыкі вулічных хуліганаў

На днях увечары на вуліцы Шасовай (цяпер Брэсцкая) двое невядомых зачапілі жыхара горада Льва Гіршу. Пад пагрозай пісталета прымусілі маўчаць і знялі з яго куртку, якую кінулі недалёка. Тыя самыя асобы запынілі ўзводнага 78 пяхотнага палка Уладзіслава Скульскага, якому таксама пагражалі рэвальверам. Згаданых авантурыстаў цяпер шукае паліцыя.

9 кастрычніка

На злосць цешчы

Марыя Данілевіч, якая жыве ў Баранавічах на вуліцы Траўгута, 13 (Дзімітрава), паведаміла ў камісарыят паліцыі, што яе зяць Ян Славінскі скраў з яе замкнёнага куфара хромавыя чорныя боты, суконную марынарку і 500 злотых гатоўкаю, пасля чаго выехаў у невядомым накірунку. 

Рух на аэрадроме

Пасля рэйду лёгкіх самалётаў і адведзін баранавіцкага аэрадрому пілотаў з Сілезіі ў бліжэйшую нядзелю чакаюцца госці з Вільні. Па словах шэфа Віленскага аэраклубу, у гэты дзень раніцай з мэтаю прапаганды павінны прыляцець два самалёты клубу. (10 кастрычніка адзін з самалётаў, што ляцеў сюды разбіўся пад Маладзечна, але пілоты не пацярпелі, пісала пазней газета.)

10 кастрычніка

Пакінулі голым на дарозе

Мінулай ноччу на шасэ Баранавічы-Слонім невядомыя злодзеі здзейснілі рабунковы замах на падляснічага дзяржаўнага лясніцтва Станіслава Багдановіча. Пагражаючы рэвальверам, забралі ў яго ровар, адзежу і бялізну, пакінуўшы ў адных сподніх падштаніках. Пошук злачынцаў ужо распачаўся.

Асаблівы кліент

Да шаўца Яна Сечкі, які жыве па вуліцы Каперніка, 23 (Халасцякова), прыйшоў невядомы кліент, які папрасіў адрамантаваць боцікі, у якія быў абуты. Сечка адразу ўзяўся за справу. Праз нейкі час кліент захацеў выйсці на падворак, каб справіць натуральныя патрэбы, і папрасіў у майстра які-небудзь абутак для гэтага. Шавец аддаў яму свае ўласныя боты. Кліент выйшаў на падворак, і болей яго ніхто не бачыў. Вартасць скрадзеных ботаў адпавядае 50 злотым.

13 кастрычніка

Знаходка пад дзвярыма

Кацярына Капшак, жыхарка Баранавіч, 12 кастрычніка падкінула на ганак дома Канстанціна Ярмуловіча на вуліцы Каўпеніцкай, 100 (цяпер Прамінскага), дзіця жаночага полу ўзростам 18 месяцаў. Дзіцё знаходзіцца на ўтрыманні Ярмуловіча.

14 кастрычніка

Дэзертыр хаваўся ў прастытуткі

Два тыдні таму з часткі 78 пяхотнага палка ў Баранавічах (Вайсковы гарадок) збег шэраговы Баляслаў Зажыцкі, ухіляючыся ад нясення абавязковай вайсковай службы. На днях следчыя разам з вайсковай жандармерыяй затрымалі дэзертыра, які ўвесь гэты час хаваўся ў жанчыны лёгкіх паводзінаў Тэклі Ляўковіч, якая жыве на вуліцы Каўпеніцкай, 100 (дзіўна, пра гэты адрас была ўжо інфармацыя ў нататцы днём раней). Дэзертыра даставілі ў баранавіцкі гарнізон.

16 кастрычніка

Акцыя барацьбы з беспрацоўем

14 кастрычніка ў залі баранавіцкага стараства адбылося пасяджэнне аддзелу працаўладкавання беспрацоўных. У ім акрамя мясцовых уладаў прыняло ўдзел шырокае кола прадстаўнікоў грамадзянкай супольнасці. Стараста Пржэпалкоўскі ў сваёй прамове звярнуўся да працадаўцаў з заклікам прыйсці на дапамогу для вырашэння гэтага цяжкага пытання і ўзяць на работу новых людзей, нават коштам змяншэння гадзін працы для сваіх супрацоўнікаў.

У доўгай дыскусіі працадаўцы пастанавілі скараціць на зіму працоўны дзень сваім рабочым да 4 гадзін, а на вызвалены час працаўладкаваць новых людзей. Гэткім чынам колькасць чалавек, што маюць працу, ў горадзе павялічыцца ўдвая.

Такім чынам сем працадаўцаў, што прынялі ўдзел у пасяджэнні, на зіму змогуць часова працаўладкаваць 80 беспрацоўных.

21 кастрычніка

Дзейнасць лякарска-санітарнай арганізацыі ў Баранавічах

Дзейнасць лякарска-санітарнай арганізацыі ў Баранавічах з году ў год усё лепшае, дзякуючы фінансаванню павятовага сейма і магістрата г. Баранавічы.

Мясцовая лякарска-санітарная арганізацыя ўключае ў сябе: гарадскі шпіталь на 25 ложкаў, агульную амбулаторыю, клінікі: стаматалагічную, супрацьсухотную, змагання з сібірскай язвай, венералагічную, ларынгалогію, а таксама гарадскую аптэку, начную брыгаду медыкаў ды санітарную арганізацыю і гарадскую лазню.

З 1 сакавіка 1930 году ўсе клінікі з санітарнай арганізацыяй і адміністрацыяй аб’яднаныя ў адну  – Гарадскі Цэнтр Здароўя.

Акрамя згаданых устаноў у горадзе працуюць: агульны сеймікавы шпіталь (35 ложкаў), інфекцыйны сеймікавы шпіталь (10 ложкаў), амбулаторыя Касы хворых (10 лекараў), 2 амбулаторыі чыгуначнікаў, “Кропля малака TOZ”, станцыя апекі над маці і дзіця, а таксама бокс для немаўлят. Таксама тры прыватных рэнтгенаўскіх кабінета і кабінет электратэрапіі, 2 дыягнастычныя лабараторыі і 4 прыватныя аптэкі. У горадзе жывуць 22 цывільных лекары, 3 вайсковых, 11 дантыстаў, 8 фельчараў, 21 акушэрка і 2 зубных тэхніка.

Акрамя Цэнтра здароўя ў Баранавічах ёсць гарадская санітарная арганізацыя. У яе склад уваходзіць санітарны ўрач і санітарны даглядчык.

Да супрацоўнікаў лякарска-санітарнай арганізацыі за 1930-31 год па-за шпіталямі звярнулася 21525 хворых. З іх на хрысціян прыпадае 10328 чалавек, на жыдоў – 11167.

У Баранавічах ёсць 3 камунальных шпіталі і 1 прыватны з агульнай колькасцю ложкаў – 80. Агулам за 1930-31 год шпіталі прынялі 2019 асобаў. Начныя дзяжурныя лекары ў Баранавічах ратавалі каля 100 хворых, якім патрэбна была неадкладная дапамога.

Гарадская аптэка прадала лекаў па 30105 рэцэптах, з іх магістрат аплаціў 5349. Агульная колькасць бясплатных рэцэптаў за год вырасла на 122%. Адзначым, што колькасць хворых, якія атрымалі бясплатную дапамогу ўзрасла толькі на 20%.

Заразных хворых, як і летась, было ў Баранавічах няшмат. З 129 заразных хворых было шпіталізавана 47, астатнія лячыліся дома.

Бюджэт на медыцыну ў 1930-31 годзе быў вызначаны ў Баранавічах на суму 152869 злотых. Гэта на 16% больш, чым летась.

Самыя пільныя патрэбы гораду з-за санітарнага пункту гледжання, якія магістрат павінен найперш развязаць: 1. Праектаванне, упарадкаванне і асушэнне вуліц Шаптыцкага (Савецкая), Пілсудскага (Чырвонаармейская), Орля (Лісіна) , Гувера (Царука), Кароткай (назва засталася і сёння) і іншых. 2. Упарадкаванне і брукаванне плошчы кірмашу імя 3 мая (цяпер квартал паміж Горкага, Чырвонаармейскай, Прытыцкага і Гагарына). 3. Пабудова новага гмаху для пачатковай школы. 4. Прывядзенне ў эстэтычны выгляд лесу ўздоўж вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна).

25 кастрычніка

Сенсацыйная дуэль пад Баранавічамі

Учора на тэрыторыі вайсковага лагеру Лясная адбылася дуэль на шаблях паміж адвакатам Антонам Паўлоўскім і капітанам рэзервы Станіславам Ратынскім. У выніку адвакат быў паранены ў галаву і ключыцу, а капітан выйшаў з паядынку без драпіны.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы