Жнівень 1931. Газэты пра Баранавічы

Кірмаш “Пятачок” у Баранавічах. Канец 1990-х – пачатак 2000-х

Kurjer Warszawski

9 жніўня

Эпідэмія пад Баранавічамі

Эпідэмія сібірскай язвы ў Навамышскай гміне падцверджана пасля даследванняў ветэрынараў у Вільні трупаў кароў. Сітуацыя вельмі напружаная, бо сібірскай язвай заразіліся тры жыхары вёскі Небыты, якіх змясцілі ў шпіталь у Баранавічах. Санітарныя службы задзейнічалі ўсе сродкі, каб спыніць распаўсюд заразы.

Вялікая рыба

10-кілаграмовага ласося злавілі ў Шчары ў Дабрамысльскай гміне, каля маёнтка пана Варанцова. Рыбу выкупіў пан Варанцоў. Ласось прыплыў сюды каналамі з Балтыкі.

Ziemia Lubelska

4 жніўня

Трагедыя пад Баранавічамі

У мястэчку Гарадзішча спалохаўся конь, які цягнуў воз, на якім ехаў Захар Белзоўскі. Конь наскочыў на 30-гадовую Хаю Наўманоўскую, якая пераходзіла вуліцу, і цяжка яе параніў. Белзоўскі ж зваліўся з воза і атрымаў моцныя пашкоджанні. Абедзве ахвяры здарэння ў безнадзейным стане прывезены ў павятовую баранавіцкую бальніцу.

Kurjer Wileński

14 жніўня

Бура над Баранавічамі

Учора над Баранавічамі прайшла вельмі моцная бура, якая бушавала каля 12 гадзін. Падчас яе была перарваная тэлефанічная сувязь з горадам. Бура нанесла шмат шкоды, якая пакуль не падлічана.

28 жніўня

Папаўся злодзей равароў

У сувязі з некалькімі выпадкамі крадзяжоў равароў у Баранавчіах, следчыя затрымалі Юзіка Каянка, жыхара хутара Жалезніца, у якога знайшлі ровар, скрадзены 14 жніўня ў Эльяша Мэера. Каянка даставілі ў гарадскі суд у Баранавічах.

Замах на забойства

На днях Андрэй Калоша, жыхар вёскі Галынка Вальнянскай гміны, падаўся ў поле ў пошуках згубленага каня. За 1 км ад вёскі ён быў затрыманы гаёвым (лесніком) маёнтка Ніжняе Чэрніхава Аляксандрам Хінчыкам, які без дай прычыны стрэліў у Калошу з дубальтоўкі. Калоша быў цяжка паранены ў галаву з пашкоджаннем правага вока. Яго перавезлі ў павятовы шпіталь у Баранавічах.

29 жніўня

Разарвалі дамову з Nobel

На днях гарадская рада Баранавіч разарвала непрадукцыйную дамову, падпісаную на 10 год з фірмай Nobel, на працу бензінавай станцыі, што прыносіла гораду каля 200 злотых прыбытку ў год. Новая дамова падпісана на 10 год таксама з той самай фірмай Nobel. Яна прынясе гораду 2250 злотых штогадовага прыбытку. Акрамя таго, фірма абавязуецца пабудаваць яшчэ адну бензінавую станцыю ў Баранавічах.

Крадзяжы

У Сабіны Швіранскай, якая жыве на вуліцы Шасовай, 10 (цяпер Брэсцкая), невядомы злачынца скраў шаўковую бялізну вартасцю 100 злотых. У Канстанціна Несцяровіча, жыхара вёскі Жлобін, каля Баранавічаў, невядомыя скралі 100 кг жыта з незачыненага гумна.

30 жніўня

Інцыдэнт на палігоне

Учора на полі пад Лясной праходзілі вучэбныя стрэльбы артылерыі. Стралялі з цяжкіх гармат. Нечакана адзін снарад выбухнуў у люфе гарматы і цяжка пакалечыў паручніка Чапельскага і кананіра Кардэльца. Выбухі і абломкі зброі пашкодзілі ім тулава, пакалечылі рукі, ногі і твары. У вельмі цяжкім стане іх адвезлі да шпіталя.

Па папярэдніх дадзеных, выбух адбыўся з-за пэўных хібаў у канструкцыі гарматы. Акрамя таго, сам снарад мог мець нейкія дэфекты.

Баранавіцкі гандляр трапіў пад колы

Нядаўна прадаўцы свіней з Баранавіч везлі на грузавіку ў Варшаву свой жывы тавар. За некалькі кіламетраў ад Варшавы адна свіння выскачыла з аўто і пачала ўцякаць у поле. У гэты момант адзін з гандляроў, Салтынец, у пагоні за свіннёй выскачыў на хаду з грузавіка і трапіў пад колы ды атрымаў цяжкія траўмы ўсяго цела. У безнадзейным стане яго прывезлі ў варшаўскі шпіталь.

Крадзяжы

Уночы з 27 на 28 жніўня невядомы злодзей спрабаваў уламацца ў кіёск на вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна), які належыць Отану Лапіну. Злодзей здолеў сарваць замок з дзвярэй, але відавочна быў нечым напалоханы і ўцёк, нічога не забраўшы з кіёска.

У тую ж ноч у падвал дома на вуліцы Міцкевіча, 51 (цяпер Камсамольская) уламаўся невядомы злодзей і скраў на шкоду Вінцэнта Паплаўскага 100 кг бульбы і шэсць банак марынаванага шчаўя.

Ilustrowany Express Wieczorny

1 жніўня

Скарачэнні ў магістраце

У сувязі са скарачэннем ураднікаў магістрат Баранавічаў з учарашняга дня звольніў усіх супрацоўнікаў магістрата з выплатай трохмесячнай дапамогі. Пасля сканчэння гэтага тэрміну, з 1 кастрычніка, супрацоўнікі будуць прынятыя на працу на новых умовах.

Kurjer Lwowski

13 жніўня

Забойства нарачонай

У Малой Каўпеніцы падчас танцаў на вечарыне жыхар гэтай вёскі Васілевіч у прыступе рэўнасці ўдарыў нажом у грудзі сваёй 18-гадовай нарачонай Вераніцы Васілеўскай. Цяжка параненая Васілеўская выбегла з крыкам на двор, і праз некалькі хвілін яе жыццё скончылася. Забойца, карыстаючыся мітуснёй, збег у бліжэйшы лес. Паліцыя арганізавала за ім пагоню.

Słowo Częstochowskie 

21 жніўня

Рэйд польскіх самалётаў

У сувязі з маючым адбыцца 26 і 27 верасня рэйдам лёгкіх самалётаў польскага тыпу, між іншым праз баранавіцкі павет, камітэт LOPP (Ліга супрацьгазавай і супрацьпаветранай абароны) у Баранавічах актыўна прыступіў да заканчэння працы на новым аэрадроме (знаходзіўся паміж сучаснымі вуліцамі Тэльмана і Першукевіча). Тэрыторыя ў 38 га была абсеяная аўсом дзеля зручнасці пры пасадцы лёгкіх самалётаў. Камітэт працягвае падрыхтоўчыя працы для прыняцця самалётаў, што ўдзельнічаюць у рэйдзе. 

Kurjer Wileński

Футбол

4 жніўня

«Макабі» (Вільня) – «Макабі» (Баранавічы) – 1:1. Гульня ў Баранавічах з адной с самых слабых камандаў прынесла для гульцоў з Вільні кампраментуючы вынік.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Ліпень 1931. Газэты пра Баранавічы

Будынак вакзала Баранавічы Цэнтральныя. Здымак пачатку ХХ ст.

Kurjer Warszawski

2 ліпеня

Ляхавічы прызналі горадам

На падставе пастановы Рады міністраў мястэчка Ляхавічы ў Баранавіцкім павеце залічана да спісу гарадоў. Адначасова да новастворанай гарадской гімны Ляхавічы далучаны населены пункт Малая Лотва і чыгуначная станцыя Ведзьма. Гэткім чынам быў павялічаны абшар Ляхавічаў.

6 ліпеня

Пра бюджэт

З чатырохмесячным спазненнем гарадская Рада ўхваліла 4 ліпеня бюджэт Баранавічаў на 1931/32 гады. Так як большасць сябраў Рады складаюць жыхары горада габрэйскай нацыянальнасці, бюджэт з’яўляецца дэфіцытным і большым за магчымасці горада. Маем надзею, што павятовыя ўлады адмовяцца зацвярджаць гэты бюджэт як амаль нерэальны.

Nowy Przyjaciel Ludu

11 ліпеня

Засыпала зямлёю

Падчас чысткі студні на вуліцы Мінскай (цяпер Прытыцкага) трэснула адно з бетонных кольцаў. Зямля ссунулася і засыпала 18-гадовага Аляксандра Патоцкага, які знаходзіўся на дне студні. Больш за пяць гадзін рота 78 пяхотнага палка і мясцовая пажарная каманда спрабуюць адкапаць засыпаную студню. Пакуль што безвынікова (пазней было паведамленне, што Патоцкі загінуў).

Kurjer Wileński

16 ліпеня

Бура над баранавіцкім паветам

Над баранавіцкім паветам прайшла страшэнная бура з залевай. Ад удараў перуна згарэлі пяць гаспадарак у Навамышскай, Дараўскай і Гарадзішчанскай гмінах. Акрамя таго, віхор знёс стагі ў маёнтку Калдычэва, які належыць Томашу Шалевічу.

Górnoślązak pismo codzienne

30 ліпеня

Шалёны воўк

На тэрыторыі Моўчадскай гміны Баранавіцкага павета з’явіўся шалёны воўк, які пакусаў некалькі дзясяткаў быдла і коней. Падчас арганізаванай аблавы ваўка пашчасціла забіць. Пакусаныя жывёлы ізаляваныя, таксама праводзіцца дэзінфекцыя. Галава ваўка перасланая да Варшавы.

Robotnik ворган PPS (кампартыі Польшчы)

16 ліпеня

Кольскасць беспрацоўных

Паводле дадзеных дзяржаўных органаў, падчас сусветнага крызісу ў Польшчы, за апошні тыдзень на 11 ліпеня, было зарэгістравана 272 917 беспрацоўных. З іх толькі 84 899 атрымалі грашовую дапамогу. За тыдзень іх колькасць зменшылася на 3461.

На 11 ліпеня колькасць беспрацоўных складала: Сілезскае ваяводства – 59 388, Лодзь – 28 274, Саснавец – 21 040, Познань – 11 168, Вільня – 3451, Брэст – 3250, Гродна – 2678, Баранавічы – 906.

26 ліпеня

Загадкавы крадзёж на вакзале

Пры кантролі пасылак на вакзале «Баранавічы-Цэнтральныя», якія не выкупілі замоўцы, выявілася, што са скрыняў, высланых агенцтвам Merita з Варшавы, былі скрадзены рэчы.

Хітрыя злодзеі, каб не прыцягваць увагі, паклалі на месца скрадзенага тавару кавалкі шпалаў такой самай вагі.

Згодна з дакументамі ў адной скрыні знаходзіліся аўтамабільныя магнеты, высланыя на фірму А. Мерыжыцкага, а ў другой – аўтамабільныя запчасткі, высланыя на імя інжынера Пярацкага. Гэтыя скрыні былі высланы накладзеным плацяжом, адна на суму 6890 злотых, другая – 4262 злотых.

Паліцыя занялася гэтай справай і выявіла, што абодва адрасы фіктыўныя, ні фірмы А. Мерыжыцкага, ні інжынера Пярацкага няма ў Баранавічах.

Так як ніткі гэтай загадкавай гісторыі вядуць у Варшаву, адкуль выслалі скрыні, справу пераслалі да варшаўскіх следчых.

Dziennik Wileński

Футбол

7 ліпеня

«1 полк пяхоты легіянераў» (Вільня) – «Макабі» (Баранавічы) 12:0. Вынік найлепш адлюстроўвае ход гульні. Прабіццё 12 раз брамкі – гэта справа кампраментуючая. Вельмі добра гуляў Гадлеўскі з 1 п.п.л, які забіў амаль усе галы. Клас гульні быў слабы, з кепскай падрыхтоўкай каманды баранавіцкай «Макабі».

28 ліпеня

Ż.A.K.S (Вільня) – «Макабі» (Баранавічы) 3:0, тэхнічная параза. У сувязі з тым, што баранавіцкая «Макабі» не прыбыла на гульню, Ż.A.K.S атрымаў каштоўныя тры пункты.

«78 полк» (Баранавічы) – Lauda (Вільня) 3:0, тэхнічная параза. «Лаўда», якая павінна была гуляць у Баранавічах, спазнілася на цягнік і такім чынам, з-за сваёй непунктуальнасці, прайграла самай слабай камандзе.

Даваенная футбольная афіша Баранавічы – Пінск на ідзіш.

Polska Zbrojna

22 ліпеня

Футбол у Баранавічах

У мінулую нядзелю ў Баранавічах адбыўся кубкавы матч класа А Віленскай лігі паміж камандамі «78 полк» (Баранавічы) і «Макабі» (Баранавічы). Гульня скончылася з вынікам 2:2 пры перавазе ў матчы гульцоў «Макабі».

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Чэрвень 1931. Газэты пра Баранавічы

Баранавіцкі рынак на міжваеннай паштоўцы. Знаходзіўся паміж сучаснымі вуліцамі Прытыцкага, Горкага, Гагарына, Чырвонаармейская. Са збораў Руслана РАВЯКІ

Kurjer Wileński

3 чэрвеня

Матч «Лаўда» (Вільня) – «Макабі» (Баранавічы) – 3:2

Першы выступ баранавіцкай «Макабі» ў Вільні прайшоў блага. Акрамя някепскага брамніка і добрага правага абаронцы, каманда не мае іншых перавагаў, усе астатнія гульцы выглядаюць досыць прымітыўна. Таму каманда не можа разлічваць на нейкі поспех.

«Лаўда» нічым не адрознівалася ад баранавіцкіх гасцей, праводзячы бяспланавую і брутальную гульню. Але нагорш выглядаў на полі суддзя паручнік Байгель, які надуманымі дзеяннямі толькі нерваваў гульцоў, што прыводзіла да доўгіх непатрэбных дыскусій.

Ход гульні не заслугоўвае апісання.

Słowo

13 чэрвеня

Небывалая бура

Над баранавіцкім паветам прайшла моцная бура, разам з перунамі і градам. Ад удараў перуна згарэлі некалькі гаспадарак у Ляхавіцкай і Мядзведзіцкай гмінах. Каля вёскі Гасцілавічы на пашы пярун забіў трох коней. Град велічынёй з лясны арэх знішчыў 20% пасеваў на тэрыторыі абедзвюх гмін.

У Ляхавічах, каля вуліцы Клецкай, пярун забіў жыхара мястэчка, 37-гадовага Яна Беліцкага.

16 чэрвеня

Няўдалы замах на цягнік

Чыгуначнік, які абыходзіў рэйкі на шляху Баранавічы – Пагарэльцы, заўважыў спружыну ад рысоры, прымацаваную да рэйкі двума кручкамі так, што магло прывесці да крушэння хуткага цягніка, які праз хвіліну павінен быў ехаць у Баранавічы. Спружына была прыбраная з рэйкі чыгуначнікам, які паведаміў пра выпадак у паліцыю.

Праведзенае следства выявіла, што спружыну на рэйкі прымацавалі Канстанцін Свістуновіч з Баранавіч і Ян Швед з Анісімавіч, якія такім чынам маглі справакаваць крушэнне хуткага цягніка. Свістуновіча і Шведа перадалі ў распараджэнне следчага суддзі ў Баранавічах.

5-ta rano

17 чэрвеня

Забіў 18-гадовую швагерку

Учора раніцай, каля дарогі Баранавічы – Каўпеніца, знайшлі цела дзяўчыны з разбітай галавой. Энергічнае следства паліцыі з Баранавіч выявіла, што забітая – 18-гадовая Ганна Вешчынка. Забойства выканаў яе швагер Адам Шутовіч. Ён ужо прызнаў сваю віну.

Публічныя абвесткі Міністэрства справядлівасці

13 чэрвеня

Суд акруговы ў Гродна, на падставе заявы Евы Лаўрусікавай з вёскі Сакалова Косаўскага павета разгледзеў справу па прызнанні памерлым Міхася Юркевіча, жыхара гэтай жа вёскі. Згаданы Юркевіч у 1921 годзе, пры вяртанні з бежанства з Расіі, быў зняты з цягніка на станцыі Баранавічы як хворы на тыф. З таго часу пра яго няма ніякай інфармацыі. Зніклы павінен з’явіцца ў суд на працягу 6 месяцаў, інакш ён пасля гэтага тэрміну будзе прызнаны памерлым. Звяртаемся таксама да ўсіх, хто ведае пра жыццё ці смерць Юркевіча, каб яны паведамілі суду аб вядомых ім фактах.

Robotnik ворган PPS (кампартыі Польшчы)

25 чэрвеня

Як гаспадарыць баранавіцкі стараста

Баранавіцкі стараста Пржэпалкоўскі некалі працаваў старастам у Макове. Сістэму гаспадарання, празваную зласліўцамі «макоўскай сістэмай», ён перанёс і ў Баранавічы. Пачалося з закупкі двух люксавых аўто: Buick і Essex, хаця быў тут дастаткова новы Ford, набыты папярэднім старастам. І адбылося гэта тады, як удзельнікам Сейміка некалькі месяцаў не выплочваецца заробак.

Гаспадаранне рамістра Пржэпалкоўскага ілюструе і наступная нядаўна выкрытая справа.

Пржэпалкоўскі, як кіраўнік Павятовага аддзела, пералічыў 250 тысяч злотых мясцовых падаткаў аднаму з найвялікшых мясцовых магнатаў графу Патоцкаму. Той жа Патоцкі атрымаў з Камунальнай касы, якой кіруе таксама стараста Пржэпалкоўскі, 120 тысяч злотых пазыкі.

Камунальная каса створана для патрэбаў дробных земляробаў. Падчас цяперашняга найцяжэйшага гаспадарчага крызісу, калі забанкрутавалі тысячы дробных земляробаў, Камунальная каса адмовіла цэламу шэрагу земляробаў у пазыцы нават 100 злотых, для закупкі зярна на пасеў ці каня для працы, пазбавіўшы беднякоў у магчымасці апрацоўцы зямлі, што вядзе да яшчэ большага пагаршэння крызісу ў нашым павеце. Для селяніна не знайшлося 100 злотых, але для яснавяльможнага пана графа ёсць 120 тысяч.

Селянін плаціць накладзены на яго падатак, а калі не, дык здымуць з яго апошнія боты, забяруць падушку ці іншыя рэчы. А тым часам граф не плаціць чвэрць мільёна падаткаў з некалькі тысяч гектараў лясоў і зямлі. Пры гэтым граф пералічыў 20 тысяч злотых на патрэбу LOPP (лігі супрацьпаветранай і супрацьгазавай абароны).

Колькасць беспрацоўных

Паводле дадзеных дзяржаўных органаў, падчас сусветнага крызісу ў Польшчы, с 14 па 20 чэрвеня, было зарэгістравана 292 048 беспрацоўных. З іх толькі 112 731 атрымаў грашовую дапамогу.

На 20 чэрвеня колькасць беспрацоўных складала: 60 748 у Сілезскім ваяводстве, Лодзь – 26 465, Саснавец – 21 404, Познань – 11 793, Вільня – 3585, Брэст – 3389, Гродна – 2750, Баранавічы – 816.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Верасень 1930. Газэты пра Баранавічы

1950-я гады. Вуліца Савецкая ў Баранавічах. Фота: архіў Баранавіцкага краязнаўчага музея

Życie Nowogródzkie

3 верасня

Небывалы скандал на матчы ФК «Макабі» (Гродна) – ФК «Макабі» (Баранавічы)

30 жніўня на стадыёне «Макабі» ў Баранавічах сабраліся заўзятары гэтых жыдоўскіх клубаў. У першай палове матча выявілася значная перавага гарадзенцаў, якія ўзялі вельмі імклівы тэмп. Госці на чале з Бірмбахам – гульцом, вядомым па львоўскім ФК «Хасманэя», праводзілі шэраг імклівых атак, якія нічым не скончыліся, дзякуючы добрай абароне баранавіцкіх футбалістаў і брамніка – Барановіча. Аднак у гаспадароў была вельмі слабая гульня ў атацы. Першы гол госці забілі з пенальці, яшчэ да перапынку.

У другім тайме баранавіцкія гульцы правялі некалькі эфектыўных атак, якія, аднак, скончыліся нічым. А госці, дзякуючы Бірмбаху і Флейдовічу, зрабілі лік 3:0. Матч добра судзіў пан Радкевіч.

31 жніўня адбыўся матч у адказ. Ізноў госці пачалі з імклівых атак і ўжо на 10-й хвіліне забілі гол. Баранавіцкія футбалісты забілі гол у адказ з пенальці. Госці павялічылі тэмп і да перапынку забілі яшчэ два галы – 3:1.

Пасля перапынку ўжо на пятай хвіліне баранавіцкі гулец Б. Швіранскі забіў прыгожы гол. Калі гульня працягвалася, адбыўся небывалы для футбола выпадак.

Заўзятары спакойна назіралі за вельмі брутальнай гульнёй гарадзенцаў, аднак абурыліся брудным абыходжаннем гасцей з баранавіцкім брамнікам. Гараджане выбеглі на поле і пачалі кіямі лупіць брутальных гульцоў. Дзякуючы дзеянням кіраўніцтва «Макабі» і паліцыі, інцыдэнт змаглі пагасіць. Матч так і не быў скончаны. Вялікая віна ў тым суддзяў, якія сваім судзействам выклікалі хваляванні ў заўзятараў.

9 верасня

Будоўля помніка паўстанцам

Пад Мілавідамі ў 1863 годзе адбылася бітва паўстанцаў з расійскім войскам. У той бітве загінулі некалькі герояў-паўстанцаў, якіх пахавалі ў кургане пад Крывошынам. Мясцовая грамада, каб увекавечыць памяць палеглых, заснавала Камітэт пабудовы помніка, у склад якога ўвайшлі: пані Юлія Ехалкоўская, Станіслаў Фрэйтэг, ксёндз пробашч Казарэўскі, войт Б. Ермаловіч і кіраўнік школы Ю. Пяскоўскі. Помнік паўстане са складак грамадства, якія збірае Камітэт. На прапанову інжынера Малінскага помнік збудуюць з палявых камянёў.

Абвестка пра продаж школьных падручнікаў у кнігарні Гольдшмідта. Życie Nowogródzkie, 2.09.1930

10 верасня

Спатканне войска

14 верасня вяртаюцца з манёўраў баранавіцкія палкі. З ініцыятывы старшыні Рэгіянальнага камітэта, пана старасты Пржэпалкоўскага, адбудзецца іх спатканне. На рагу вуліц Шаптыцкага (цяпер Савецкая) і Шасовай (цяпер Брэсцкая) будзе збудаваная трыўмфальная брама, пасля якой войска пройдзе праз атачэнне школьнікаў да помніка Невядомаму жаўнеру (цяпер клумба насупраць гатэля «Гарызонт»), дзе адбудзеца прывітальная прамова. Упершыню Баранавічы ўрачыста сустрэнуць свае палкі.

11 верасня

Zeppelin над Наваградскім паветам

11 і 12 верасня над Наваградскім паветам праляціць нямецкі аэрастат фірмы Zeppelin, які накіроўваецца да Масквы і потым вернецца назад. Польскія ўлады далі дазвол на яго пралёт над краінай.

Рэклама лячэння скура-венералагічных хвароб у доктара Вэнжыка. Życie Nowogródzkie, 7.09.1930

12 верасня

Рабунак пад Баранавічамі

У паліцэйскі пастарунак у Дараве звярнуўся Абрам Кізлевіч, які паведаміў, што 9 верасня, а 17-й гадзіне, на дарозе паміж маёнткам і вёскай Адахаўшчына, калі ён ехаў фурманкай, на яго напаў Даніл Гаўрыленя. Той дагнаў яго конна, сцягнуў за горла з воза і запатрабаваў аддаць грошы.

Падчас тузаніны з кішэні Кізлевіча высыпаліся 23 злотых, якія Гаўрыленя стаў збіраць. Карыстаючыся гэтым, Кізлевіч кінуў каня і ўцёк. Паліцыя падазрае, што рабунак меў месца на глебе асабістых рахункаў.

13 верасня

Мост над Шчарай пад Цыганню

16 верасня ў Мядзведзіцкай гміне адбудзецца мілая ўрачыстасць. У гэты дзень каля в. Цыгань на рацэ Шчара адкрыюць новы мост, пабудаваны сапёрамі. Урачыстасць вялікая і радасная. Збяруцца на яе шмат людзей, адбудзецца салдацкі абед пад адкрытым небам. Палявое набажэнства правядзе ксёндз дэкан Гурко з Мядзведзіч. Вёска Цыгань мела дагэтуль кепскую камунікацыю з іншымі паселішчамі – існаваў толькі брод праз раку. 16 верасня адбудзецца злучэнне вёскі са светам.

18 верасня

Смерць з-за збіцця

14 верасян ў паліцэйскі пастарунак у Палонцы паведамілі, што жыхар вёскі Жэрабілавічы (гміна Новая Мыш) Мікалай Ацута (20 год) тры тыдні таму быў у вёсцы Пятрэвічы. Там ён быў пабіты кіямі мясцовай моладдзю, а 13 верасня увечары памёр. Злачынцы, што яго збілі, не выяўлены. 

Абвестка

Падчас манёўраў у Баранавіцкім павеце да вайскоўцаў прыбіўся сабака – чорнай масці з белымі плямамі. Гаспадару звяртацца да паручыка Градзіцкага. Ваўкавыск, 3 полк кавалерыі.

Абвестка пра гандлёвыя курсы для дарослых. Życie Nowogródzkie, 7.09.1930

20 верасня

Супольнымі сіламі… (скарочана)

7 верасня на пляцы гімнастычнага таварыства «Сокал» на вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна) адбылося асвячэнне вуглавога камня пад пабудову будынка гэтага таварыства. Ініцыятыву пабудовы ўласнага гмаху падаў старшыня таварыства «Сокал» у Баранавічах пан Вацлаў Тараевіч.

Пляц у самым цэнтры горада плошчай 4200 кв. м у 1928 годзе выдзеліла з дзяржаўных земляў Міністэрства публічных работ. Планы і праекты будынка выканаў інжынер Нарэнбскі з Вільні. У гэтым гмаху будуць дзве залы – гімнастычная і кінатэатральная, з вялікай сцэнай, пакоямі, з усімі сучаснымі прыстасавннямі і цэнтралізаваным ацяпленнем.

24 верасня

Адстаўка бурмістра ў Баранавічах

Як мы даведаліся, у бліжэйшыя дні павінен пакінуць сваю пасаду бурмістр горада пан Мацкевіч. Падставы адстаўкі невядомыя. Але несумненна, што адбываецца гэта з-за становішча гаспадаркі ў магістраце, пра што мы неаднаразова пісалі. Баранавічы прынялі гэтую навіну цалкам спакойна.

Антыалкагольная выстава ў Баранавічах

Даведаліся мы, што таварыства «Цвярозасць» з Варшавы звярнулася да кіраўніка агульнай школы імя Тадэвуша Касцюшкі пана Надуратніка за дапамогай у правядзенні супрацьалкагольнай выставы, якая ладзіцца па ўсёй краіне. Тая выстава прыедзе ў Баранавічы ў першых днях тыдня і прабудзе два дні.  

Абвестка пра пераезд крамы футраў FUTRAPOL на новы адрас. Życie Nowogródzkie, 7.09.1930

Абвестка

Знойдзена жаночая торбачка з вялікай сумай грошай. Звяртацца да пані Марыі Пржэпалкоўскай (дом старасты).

27 верасня ў газеце з’явіўся працяг справы: Пані С. з вайсковых казармаў, робячы пакупкі, згубіла ў горадзе торбачку з 100 злотымі, аб чым паведаміла ў паліцыю. Торбачка знайшлася, бо трапіла ў рукі сумленнай служачай, что працуе ў пана старасты. Жонка старасты аднесла торбу ў паліцыю. Гаспадыня торбачкі дала 10 злотых жанчыне, якая яе знайшла.

26 верасня

Падкідыш

23 верасня, а 22-й гадзіне, пад дом на вуліцы Уланскай №68 (цяпер Піянерская) была падкінута аднамесячная дзяўчынка. Немаўля перададзена ў сіроцкі прытулак у Баранавічах. Хто яго падкінуў – невядома.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Ліпень 1933. Газэты пра Баранавічы

Вуліца Шаптыцкага (цяпер Савецкая) на польскай паштоўцы 1934 года. З калекцыі Руслана РАВЯКІ

Kurjer Nowogródzki 

 3 ліпеня

Перавод кс. Жаландкоўскага

Даўно па Баранавічах разносіліся чуткі пра перавод ксяндза-каноніка Люцыяна Жаландкоўскага.

Цяпер даведаліся з надзейных крыніц, што святар будзе пераведзены з 15 ліпеня ў Брэст. На яго месца ў Баранавічы пераводзіцца Ян Барысюк.

Люцыян Жаландкоўскі працаваў да Першай сусветнай вайны ў Чырвоным касцёле ў Мінску. У ліпені 1923 г. ён прыехаў у Баранавіцкую парафію і адразу арганізаваў камітэт пабудовы касцёла. Па ягоным рашэнні каплічку адсунулі і на яе месцы ўзвялі драўляны касцёл вышынёю 15 метраў. 18 кастрычніка 1925 г. кс. біскуп Зыгмунт Лазінскі асвяціў яго пад тытулам Узвышэння Святога Крыжа.

Ян Барысюк працаваў у Баранавічах і пасля вайны. У 1945-47 гг. ён быў таксама генеральным вікарыем Пінскай дыяцэзіі. Ксёндз застаўся верным сваёй парафіі і не выехаў за мяжу, як гэтага дамагаліся камуністычныя ўлады. У 1949 г. ён быў арыштаваны НКВД, асуджаны на 10 гадоў канцлагеру і высланы ў Сібір, дзе і памёр у 1953 г.

Жывая маска

5 ліпеня ў залі кінатэатра Casino калектыў Рэдуты прадставіць імпрэзу “Жывая маска” з Янушам Стэнпаноўскім на чале.

Януш Стэнпоўскі (Janusz Stępowski, 1900-1969) – польскі літаратар, сцэнарыст, аўтар папулярных песень. Падчас вайны ўдзельнічаў у польскім супраціве і Варшаўскім паўстанні. Потым жыў і памёр у Варшаве.

Паўночна-ўсходні пералёт

2 ліпеня на аэрадроме ў Баранавічах здзейснілі пасадку 5 спартыўных самалётаў, што бралі ўдзел у паўночна-ўсходнім пералёце.

Першым прыляцеў пілот паручнік Масціцкі з аэраклубу Познань. Пасадка – 10.34, вылет – 11.59. Другім – паручнік Касінскі з Катавіц. Пасадка – 10.58, вылет – 11.37.

Трэцім – пілот Іваноўскі з Варшавы. Пасадка – 11.00, вылет – 11.50. Чацвёртым – пілот Шарэк з Львову. Пятым – пілот Аношка з Варшавы, які сеў а 11.17, а вылецеў а 13.00.

Іншыя самалёты не даляцелі да Баранавіч з-за розных тэхнічных прычын. У пілота Аношкі, што пасадзіў самалёт пятым на аэрадром, сапсаваўся матор. З-за гэтага ў яго адбыўся вымушаны прастой, каб адрамантаваць непаладкі.

Надвор’е было выдатнае, таму на аэрадроме сабралася шмат гледачоў. Асабліва ўсім спадабаўся маленькі самалёцік RDW-5, які выкарыстоўваецца як  паветраная хуткая дапамога ці санітарная авіяцыя. (RWD-5 – польскі турыстычна-спартыўны самалёт пабудаваны ў 1931 годзе, які праславіўся сваім рэкордным пералётам праз Атлантыку. Усяго было збудавана 20 такіх самалётаў).

Абслуга на аэрадроме працавала спраўна, парадак на лётным полі падтрымліваўся дзякуючы аддзелам паліцыі і пажарнай камандзе.  Калі раней гледачы наўпрост перашкаджалі пілотам, то цяпер усё было пад кантролем.

Падчас усіх пасадак на аэрадром на полі быў намеснік старасты – пан Курачыцкі.

5 ліпеня

Футбольны матч

1 ліпеня з 16.30 да 18.30 адбываўся футбольны матч паміж камандамі Макабі (Баранавічы) і 9 DAK (9-ты дывізіён коннай артылерыі, што размяшчаўся ў Баранавічах).

За гульнёй назірала каля 200 чалавек.

8 ліпеня

Матч за чэмпіёнства

На раніцу 9 ліпеня прызначаны матч-рэванш за чэмпіёнства ў класе А Віленскага дывізіёну паміж камандамі 78 пяхотнага палка (Баранавічы) і Спартовым вайсковым клубам (WKS) “Сімглы” (Вільня).

Ліквідаваны Кааператыўны крэдытны банк у Баранавічах

Учора ў канферэнц-зале стараства адбыўся вельмі важны сход чальцоў Кааператыўнага крэдытнага банка (Bank kredytu spółdzielczego) на чале з Мацкевічам.

Складзеная справаздача і зачытаны пратакол прадставілі няўважлівае вядзенне гаспадаркі. Легкадумна асобам, што не мелі забеспячэнне маёмасцю ці мелі яго часткова, было выдадзена пазык на 104 тысячы злотых.

Сума растрат папярэднім кіраўніком, нейкім Я., складае больш за 38 тысяч злотых. Агулам Кааператыўны крэдытны банк у Баранавічах панёс страты на 174 тысячы злотых.

Пасля жывога абмена думкамі было вырашана ліквідаваць гэтую арганізацыю.

У вочы адразу кідаецца факт цалкам неадпаведнага выкарыстання агульных грошай. Гэты факт відавочна не застанецца без увагі. Гэта адаб’ецца не толькі на лёсе некаторых асобаў, якія ўваходзілі ў склад нешчаслівага кіраўніцтва Надзорнай Рады, але падарве (можна меркаваць) і давер да ўсіх лакальных фінансавых устаноў падобнага тыпу.

Хто вінаваты, адна асоба ці некалькі, выявіць праверка, якую цяпер праводзіць пракуратура, а велічыню пакарання абвесціць вырак суда.

Нам застаецца пісаць пра гэты факт, які прывядзе да невясёлага настрою грамадства. Мы абавязкова не адзін раз вернемся да гэтай тэмы.

Рэпартаж з пасяджэння гарадской Рады

5 ліпеня адбыўся працяг пасяджэння гарадской Рады Баранавіч, якое распачалося 27 чэрвеня.

А 20-й гадзіне на лесвічнай клетцы было пуста, а на ўваходзе ў залу пасяджэнняў стаіць апрануты ў вечаровы гарнітур віцэбурмістр інжынер Віннік.

А 20.10 у чакальні з’яўляецца больш плашчоў і капелюшоў паноў радных. А 20.15 напаўняюцца кабінеты бурмістра і віцэбурмістра. Увесь час заходзіць нехта з дэпутатаў Рады. З кабінетаў чуваць моцныя гукі ажыўленай размовы.

А 21.00 з кабінета бурмістра чуваць дэбаты. У залі пасяджэнняў пры століках сядзяць кіраўнікі тэхнічнага і электрычнага аддзелаў  г. Баранавічы – паны Свентахоўскі і Дмахоўскі. Акрамя іх, некалькі супраўцоўнікаў магістрата, асоб, што зацікаўленыя ў разглядзе іх пытанняў, а таксама некалькі “левых” (прыхільнікаў сацыялізму) з групы Махая.

21.15. У залу ўваходзяць дэпутаты Рады. А 21.20 пан бурмістр М. Ярмульскі распачынае пасяджэнне.

Разглядаюцца наступныя пытанні:

1. Заробак віцэбурмістра і дэпутатаў.
2. Справа арэнды гарадской лазні.
3. Справа атрымання крэдыту для будаўніцтва электрасетак.
4. Справа атрымання крэдыту для выбрукавання вуліц.
5. Справа пагашэння крэдыту за пажарную машыну.

На пасяджэнні было вырашана:

1. Выплаціць віцэбурмістру заробак за год штомесячнымі часткамі.
2. Справу лазні перадаць у магістрат, які пасля складання дамовы прадставіць яе на зацвярджэнне гарадской Рады.
3. Гарадская Рада ўпаўнаважыла магістрат заняцца атрыманнем пазыкі ў памеры 80 000 злотых на будаўніцтва электрасетак.
4. На брукаванне вуліц магістрат упаўнаважаны атрымаць крэдыт на 10 000 злотых.
5. Пагашэння пазыкі за пажарную машыну ўхвалена аднагалосна.

А 22.00 пасяджэнне гарадской Рады было скончана. Яно было плённым. Трохі сонна і апатычна адбываліся спрэчкі падчас разгляду пытанняў. Відаць, фракцыі абмеркавалі ўсё і дамовіліся   перад пачаткам пасяджэння.

Свята мора ў Баранавічах у 1933 годзе. Выступ каля помніка Невядомага салдата (цяпер клумба насупраць гатэля «Гарызонт»).

14 ліпеня

Падарожжа да Варшавы

У гэтыя дні адбудзецца трохдзённае падарожжа ў Варшаву. Яго кошт – 25 злотых. Запісвацца ў пана А. Пігулеўскага (у магістраце). Удзельнічаць могуць і іншагароднія асобы.

Добраўпарадкаванне

Развіццё электрасетак. Горад атрымаў у крэдыт 60 000 злотых

Намаганнямі бурмістра пана інжынера Ярмульскага на развіццё электрычных сетка горад атрымаў 60 тысяч злотых у крэдыт.

10 тысяч злотых на брук

На брукаванне вуліц у Баранавічах атрыманы крэдыт на 10 тысяч злотых. Брук пакладуць на так званых выязных вуліцах.

У выніку

Відавочна, што пры такіх працах будзе працаўладкавана шмат беспрацоўных у Баранавічах.

Ці гэта магчыма? Людзі ў горадзе не маюць працы, а вёска натоўпамі знаходзіць яе ў Баранавічах, ствараючы нездаровую канкурэнцыю. Вёска за палову кошту згаджаецца працаваць. Ад гэтага церпяць гарадскія работнікі, якім не выпадае працаваць амаль задарма.

Падпаліў, каб атрымаць страхоўку

Нейкі Вінцэнт Адашка, каб атрымаць страхоўку, падпаліў свае пабудовы. Агонь перакінуўся на чужыя будынкі.

Падпальшчыка пацярпелыя людзі намагаліся ўкінуць ў агонь. Зрабіць гэта перашкодзіла толькі паліцыя. Агульныя страты склалі 14 300 злотых.

18 ліпеня

Абвестка

Магістрат горада Баранавічы абвяшчае тэндар на перабудову гарадскіх электрычных сетак. Яна палягае ў замене жалезнага дроту на медны.

Больш інфармацыі можна атрымаць у Бюро гарадскіх электрычных сетак у магістраце. Апошні тэрмін прыёму заявак – 1 жніўня 1933 года.

М. Ярмульскі, бурмістр Баранавіч

22 ліпеня

Памёр ксёндз

21 ліпеня ў міжкамунальным шпіталі ў Баранавічы памёр ксёндз Юзаф Свідэрскі, пробашч парафіі Юшкавічы, гміны Вольна. Ксёндз некалькі год хварэў на сухоты.

Пільнуйце дзяцей

15 ліпеня на пашы ў Мядзведзічах 5-гадовая Сара Гінзбург, гуляючы, падбегла да каня, што пасвіўся. Той ударыў яе капытом у галаву, з-за чаго трэснуў чэрап. Беспрытомнае дзіця прывезлі ў шпіталь у Баранавічы, дзе яно памерла, не ачуняўшы.

23 ліпеня

Конныя спаборніцтвы за званне Чэмпіёна арміі

Сёлета ў Баранавічах адбудзецца незвычайная падзея для горада, якая тут ніколі не праходзіла. З 27 па 30 ліпеня пройдуць конныя спаборніцтвы за званне Чэмпіёна арміі.

Гэта адны з самых паважаных і цяжкіх спаборніцтваў у конным спорце краіны. 4 афіцэра кавалерыі атрымаюць звання Чэмпіёна арміі. Таму не дзіўна, што прымаць удзел у іх будуць найлепшыя вершнікі, якія будуць прадстаўляць барвы ўсіх палкоў кавалерыі і дывізіёнаў коннай артылерыі.

Спаборніцтвам у Баранавічах папярэднічалі адборныя сустрэчы, якія адбываліся ў чэрвені ў розных гарадах Польшчы. Іх пераможцы ў колькасці 100 чалавек прыбываюць у Баранавічы, каб прыняць удзел у апошнім баі за пальму першынства.

З-за таго, што такія спаборніцтвы ў Баранавічах адбываюцца ўпершыню і ізноў могуць паўтарыцца праз якіх 20-25 год, іх кіраўнік ген. Гржот-Скатніцкі дазволіў прысутнічаць на фінальнай частцы ўсім жадаючым. Цэны: 2 злотых – купон у ложу, 1,5 злотых – сядзячае месца на трыбуне, 50 грошай – стаячае месца.

Выступ ратмістра Вольскага ў Баранавічах у 1933 годзе. Фота: NAC

31 ліпеня

Хто стаў Чэмпіёнам арміі

У Баранавічах скончыліся 30 ліпеня конныя спаборніцтвы войска. Чэмпіёнам стаў 25 уланскі полк (размяшчаўся ў Пружанах), які набраў 898625 пунктаў. Другое месца ў 17 уланскага палка (Гнезна), трэцяе – у 26 уланскага палка (Баранавічы). У асабістым заліку лепшым стаў ратмістр Вольскі з 25 уланскага палка на жарабцу “Cтамбор”.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Футбольныя стыкеры ФК “Баранавічы”

Яны сустракаюцца паўсюль – у самых нечаканых месцах. На прыпынках і ў аўтобусах, слупах і будынках. Футбольныя стыкеры – маленькія паперкі-налепкі… Афіцыйнай сымболікі ФК “Баранавічы” амаль не выдаецца, таму фаны самі вырашаюць гэтае пытаньне, зьмяшчаючы стыкеры ў людных месцах.

Ёсьць калекцыянэры якія іх зьбіраюць  і тыя хто іх прыдумляе і вырабляе.  А ёсьць і тыя, хто іх аддзірае і вычышчае – бо згодна з дзяржаўнаей ідэалёгіяй, яны неправільныя.  Дарэчы, шмат нашых стыкераў напісаныя па-беларуску клясычным правапісам (тарашкевіцай) і зьмяшчаюць Пагоню .

Стракатыя і яскравыя, яны кідаюцца ў вочы і прыцягваюць погляд. Каб жа ж яшчэ і  футбольны клюб “Баранавічы” радаваў нас такой самай яскравай гульнёй, бо апошняй нашым фанатам так не хапае!

Выкарыстаныя здымкі аўтара, а таксама са старонкі ФК “”Баранавічы” Укантакце і Прэссбол.