Травень 1932. Газэты пра Баранавічы

Рамізнік з пасажырам на вуліцы Нарутовіча (цяпер Камсамольская), 1936 год. Ззаду відаць кінатэатар Apollo – цяпер пляцоўка паміж гатэлямі “Марыінскі” і “Гарызонт”. Здымак з архіву Сяргея Русака

Kurier Nowogródzki

1 мая

Злая варажба

Некалькі дзён таму да Тэадоры Галінскай, якая жыве на вуліцы Азёрнай (назва засталася дасюль), 15, зашлі 2 вандроўныя цыганкі, якія прапанавалі ёй за невялікую плату паваражыць. Галінская, як і ўсялякая звычайная кабета, што цікавіцца сваёй недалёкай будучыняй, пагадзілася на цыганскую варажбу.

Незнаёмкі загадалі падаць поўную мядніцу (медны таз) вады, дасталі свечы зялёнага колеру і, запаліўшы іх, пачалі ліць воск на ваду, а дымам ад свечак абкурваць Галінскую. Праз некалькі секунд гаспадыня страціла свядомасць і пачала падпарадкоўвацца загадам цыганак. Прынесла ў пакой усе свае каштоўныя рэчы і біжутэрыю ды аддала вядзьмаркам усё, што яны хацелі.

Праз нейкі час Галінская ачомалася і пабачыла, што цыганкі сышлі ў невядомым накірунку з усёй біжутэрыяй і грашыма. Засталася толькі мядніца з вадою, у якой плавалі дзіўныя кавалкі воску. Толькі цяпер Галінская зразумела, што была проста ашуканая.

Падалася ў пастарунак паліцыі, дзе паведаміла аб крадзяжы і склала падрабязнае апісанне ашуканак. Толькі вось ці атрымаецца цяпер затрымаць спрытных варажбітак, цяжка сказаць, бо, верагодна, Галінская задураная невядомым дымам не зможа ў сапраўднасці пазнаць тых цыганак.

3 мая

З жыцця кааператыву “Сноп” у Вольна

У памяшканні клубу ў Вольна адбылося вельмі важнае паседжанне чальцоў кааператыва “Сноп” пры ўдзеле інспектара Аб’ядання спажыўцоў – пана Будзькі.

Кіраўніцтва кааператыву склада справаздачу за 1931 год, якая была закрыта з прыбыткам 679 злотых. Усю гэтую суму вырашылі накіраваць на будаўніцтва ўласнага дому, якое пастанавілі распачаць ужо сёлета. Для гэтага быў створаны Камітэт пабудовы дому. Належыць адзначыць, што ў гэтых цяжкіх варунках эканамічнага крызісу кааператыў “Сноп” добра завіваецца, дзякуючы інтэнсіўнай працы кіраўніка кааператыва Уладзіслава Урбановіча і чальца з кіраўніцтва пана Макарэвіча.

Падкідыш

На верандзе на алее Післудскага знайшлі немаўля-хлопчыка, узросту прыкладна 5 месяцаў, якога кінула яго маці.

 5 мая

Першамай у Баранавічах

Голасна абвешчанае сацыялістамі святкаванне 1-га мая ў Баранавічах выйшла вельмі мізэрным. Нешматлікае шэсце, якое складалася ў асноўным з маленькіх груп, рушыла ад будынку “Jutrzni” на кірмаш, дзе было сказана некалькі прамоў не вельмі шматслоўных. Наогул 1-га мая ў Баранавічах прайшло вельмі спакойна, без ніякіх здарэнняў.

Сацыялістычная газета Robotnik 10 мая зусім па-іншаму апісала гэтую імпрэзу

Святкаванне сёлета 1 мая ў Баранавічах Сацыялістычная партыя Польшчы (PPS), Бунд і Паалей Цыон («Працоўныя Сіона») правялі найлепей за мінулыя гады. У шэсці ўзяло ўдзел каля 3000 чалавек, а ў мітынгу на кірмашы – болей за 5000. Гарадская адміністрацыя зрабіла ўсё, каб адхіліцца ад удзелу ў маніфестацыі. Тых, хто з вёсак накіроўваўся на мітынг, страшылі пакараннем і не пускалі ў Баранавічы.

Пад чыстым небам прамаўлялі Махай, Мукасей, Канігзбер, Лапінскі, Лахоўскі і Ружанскі. Пасля прамовы калона рушыла па вуліцам горада на чале з аркестрам.

Падчас прамоў на кірмашы паліцыя адлоўлівала вучняў, хапаючы іх сярод слухачоў!

Увечары адбылася ўрачыстая Акадэмія, якая скончылася танцамі. Рабочыя і работніцы, палякі, жыды, беларусы і расейцы ахвотна адпачывалі.

8 мая

Анонс першага баксёрскага матчу

Намаганнямі 78 пяхотнага палка разам з павятовым камендантам PW (Przysposobienie Wojskowe – вайсковая падрыхтоўка) у Баранавічах адбудзецца першы турнір па боксу 8 мая, а 13-й гадзіне ў Рашынскім лесе (казармы Касцюшкі – цяпер Вайсковы гарадок). У ім возьмуць удзел спартоўцы з 78 пяхотнага палка (Вайсковы спартовы клуб), 26 уланскага палка (каманда “Стралец”) і мясцовага спартовага клубу “Макабі”. Гэта першая падобная імпрэза ў Баранавічах, якая павінна зацікавіць мясцовых жыхароў. Уваход у лес каштуе вельмі танна – усяго па 50 грошай з чалавека.

Свята пасадкі дрэваў

4 мая адбылося ў Баранавічах “Свята пасадкі дрэваў”, у якім ўзялі ўдзел усе мясцовыя сярэднія школы і аддзел Аб’яднання Стралецкага. А 9-й гадзіне раніцы каля Помніка невядомаму жаўнеру (цяпер клумба на вул. Савецкай, насупраць гатэлю “Горизонт”) ксёндз-вікарый Лявон Спакач асвяціў дрэвы, пасля чаго зрабіў прамову, у якой заахвоціў прысутных да апекі над высаджанымі ў гэты дзень дрэвамі, як гэта робіцца ў заходняй частцы Польшчы.

Пасля выканання гімну школьным аркестрам прамовіў намеснік старасты Генрык Курачыцкі і школьны інспектар Ставовы. Затым школьнікі разабралі складзеныя тут дрэўцы, якія прывезла дарожная служба, і пад наглядам знаўцаў пачалі высаджваць дрэвы ў загадзя прыгатаваныя ямкі. Высаджана больш за 600 саджанцаў на вуліцах: Шасовай (Брэсцкая), Касінераў (Войкава), Мінскай (Прытыцкага), Рынкавай (Фраленкова) і Шырокай (Тэльмана).

Першыя два дрэвы высадзілі намеснік старасты Генрык Курачыцкі і школьны інспектар Ставовы на вуліцы Міцкевіча (цяпер Леніна), каля Помніка невядомаму жаўнеру. Кожны з удзельнікаў навязаў да свайго дрэва картку з прозвішчам і абавязаўся даглядаць яго.

Падкідыш

Ужо другі раз у Баранавічах на верандзе па адрасе Нарутовіча, 88 (цяпер Камсамольская) знойдзена немаўля. Побач з дзіцём была картка з надпісам: “Макух Толя, 8 месяцаў”.

10 мая

Бура з градам над Баранавічамі

Сёння ўночы над баранавіцкім паветам прайшла нечаканая бура з перунамі і градам. У вёсцы Вольна пярун ударыў у гаспадарчыя забудовы, забіў кабылу, спаліў хлеў і канюшню з інвентаром. Падчас акцыі тушэння пажару моцна пацярпеў гаспадар спаленых будынкаў Якуб Валожын.

Баксёрскі матч

Упершыню ў Баранавічах адбыўся баксёрскі матч, арганізаваны 78 полк пяхоты і камендатурай павятовага PW.У ім прынялі ўдзел 22 спартоўцаў мясцовых клубаў і аб’яднанняў. Упершыню арганізаваная такая імпрэза прыцягнула вялікую ўвагу жыхароў горада. Пры мясцовых спартовых клубах цяпер утвараюцца баксёрскія секцыі.

13 мая

Святатацтва ў парафіяльным касцёле

Сёння ўночы адбыўся ўзлом парафіяльнага касцёлу ў Баранавічах. Святатаццы скралі з табернакулума некалькі дзесяткаў аплатак і некалькі штук гастыі, пакінуўшы на месцы дарагія прыборы для літургіі. У тую самую ноч злодзеі ўламаліся ў царкву ў вёсцы Вялікія Лукі, але спужаныя раней часу не паспелі нічога скрасці.

18 мая

Вясна ў Баранавічах

Пасля пахмурных і дажджлівых дзён у Баранавічах і на тэрыторыі павету ўсталявалася цёплая і лагодная вясна. У самім горадзе Магістрат, нягледзячы на эканамічны крызіс, вырашыў высадзіць кветнікі каля: будынку стараства, Польскага банку, калоніі ўраднікаў, помніка Невядомаму жаўнеру, што значна ўпрыгожыць Баранавічы.

Адно кепска, што горад дасюль не мае цыстэрны для паліву вуліц, што моцна адбіваецца на прахожых і шпацыруючых, якія вымушаны душыцца цэлымі хмарамі пылу, якія ўздымаюць дворнікі, выконваючы свае штодзённыя абавязкі па падмятанню.

19 мая

Першы кегельбан на Крэсах – у Баранавічах

Адбылося  урачыстае адкрыццё кегельбану, пабудаванага Вайсковым кааператывам (казармы Траўгута – Вайсковы гарадок) у Баранавічах. Гэта яшчэ адзін спартовы аб’ект у горадзе, дзе іх увесь час робіцца ўсё болей.

Выпадкі і здарэнні

Хвалі Жлобінскага возера вынеслі на бераг цела ўтопленага немаўляці. Паліцыя шукае цяпер яго маці.

Герш Еўрфановіч (Шаптыцкага, 18 – цяпер Савецкая) паведаміў у паліцыю, што нейкі Сяргей Ганчарык прыйшоў да яго ў майстэрню і папрасіў прыкруціць да ровара новыя балотнікі, пасля чаго нечакана ўцёк з памяшкання, не заплаціўшы.

Некалі дзён таму на шкоду Вольгі Шкодзік (вул. Т. Галуўкі, 6 – Куйбышава) яе сусед Берка Палячок разабраў сцяну складу і скраў у яе дошкі, якімі тапіў печку. Шкода склала некалькі дзесяткаў злотых.

Спорт у Баранавічах

14 мая на спартовай пляцоўцы спартовага клубу “Макабі” адбыўся футбольны матч паміж вайсковым спартовым клубам “78 полк пяхоты” і СК “Макабі”. Нягледзячы на тое, што гэта была таварыская сустрэча, гледачоў хапала.

Першая сустрэча двух самых магутных мясцовых футбольных каманд дае падставы для разважанняў і не можа быць падставай для прагнозаў на будучыню, калі адбудзецца барацьба за чэмпіёнства ў горадзе Баранавічы. Свежаствораная каманда ВКС “78 п.п.” валодае салідным матэрыялам, але як звычайна бракуе тут прафесійных навыкаў, у тым ліку тэхнічнага майстэрства. Затое “Макабі” валодае добрай тэхнікай, але не выкарыстоўвае найлепшыя сітуацыі. Цэлы матч “Макабі” меў перавагу на полі, але не мог выкарыстаць свае надзвычайна карысныя пазіцыі. У той самы час ВКС “78 п.п.”, найперш дзякуючы падтрымцы знакамітага галкіпера і некалькіх дасканалых гульцоў, прабівалі адну брамку за другой.

Вынік неспадзявана быў на карысць “78 п.п.” – 7:0 (4:0).

Аднак не азначае тое, што ВКС “78 п.п.” павінен спачываць на лаўрах сваёй сілы. Трэба адзначыць, што СК “Макабі” з’яўляецца грозным супернікам і можа нанесці паразу ў афіцыйных сустрэчах, бо тэхнічна значна пераўзыходзіць вайсковую каманду.

У выніку гэтай сустрэчы “78 п.п.” павінен заняцца сур’ёзнымі трэніроўкамі, каб выправіць хібы, якімі скарыстаецца супернік.

20 мая

Суд над шпіёнамі

Навагрудскі акруговы суд на выязной сесіі ў Баранавічах разгледзеў справу двух братоў Мікалая і Габрыеля Чыгіроў, жыхароў Стаўпецкага павету, якія абвінавачваліся ў шпіёнстве на карысць іншай дзяржавы. Суд разгледзеў доказы іх віны і асудзіў абодвух падсудных да кары смерці праз павешанне. Абарона падала апеляцыю да пана прэзідэнта аб змяненні вырака.

21 мая

Як выканалі вырак смерці ў Баранавічах

20 мая, а 12.30, быў выкананы вырак смерці праз павешанне адносна Мікалая Чыгіра, жыхара Стаўпецкага павету. Вырак выканаў памочнік ката Браўн на тэрыторыі карна-следчай турмы ў Баранавічах. Асуджаны перад смерць плакаў увесь час. Яго малодшы 19-гадовы брат Габрыель Чыгір быў памілаваны панам прэзідэнтам Рэчы Паспалітай, і кара смерці была замененая на бестэрміновую турму пад строгім наглядам.

22 мая

Батальная сцэна ў Баранавічах

22 мая (у нядзелю), а 16 гадзіне, на пляцу Легіёнаў у казармах Касцюшкі (знаходзіўся паміж сучаснымі вуліцамі Заслонава, Арджанікідзе, Ракасоўскага, Камарова) адбудзецца пастаноўка масштабнай батальнай сцэны “1920 год. Цуд над Віслай” паводле сцэнара Яна Пянткоўскага, якая прадставіць змаганне з бальшавіцкай агрэсіяй. Акрамя артыстаў у пастанове возьмуць удзел аддзелы Брыгады кавалерыі, артылерыя і пяхота – агульнай колькасцю 700 чалавек. Уваход каштуе ад 50 грошай да 2 злотых. 

Надзвычайнае паседжанне гарадской рады

У баранавіцкім магістраце адбылося надзвычайнае паседжанне гарадской рады на чале з бурмістрам – панам інжынерам Віннікам. Адразу быў разгледжаны ліст Павятовага аддзелу у справе тэндару на будаўніцтва гарадской рэзні (цяпер мясакамбінат). Мінулы тэндар не быў прызнаны Павятовым аддзелам, бо не былі выкананыя ўсе законныя фармальнасці. Гарадская рада ўхваліла правядзенне новага тэндару, аб якім паведамяць у прэсе.

Пасля была разгледжана справа пабудовы ў гарадскім парку (цяпер Стары парк) пляцоўкі для спорту і імпрэз для адпачынку. Рада разгледзела магчымасці павысіць сродкі, выдаткаваныя на пабудову пляцоўкі. З-за таго, што кошт будовы пляцу значна вышэйшы, за грошы, якія можа выдаткаваць гарадскі бюджэт, рада пастанавіла ў кожны святочны дзень ладзіць у парку канцэрты з вельмі малымі цэнамі на ўваходныя квіткі – не больш за 20 грошай з асобы і 10 грошай з моладзі. Прыбытак ад гэтага пойдзе цалкам на будаўніцтва спартовай пляцоўкі. Канцэрты будзе даваць вайсковы аркестр з ласкавай згоды камандавання 26 уланскага палка, што стаіць у Баранавічах. Гэткім чынам ініцыятыва пана бурмістра інж. Вінніка ажыццявіцца яшчэ сёлета з вялікай карысцю для спорту.

Трэба адзначыць, што будаўніцтва тэніснага корту ў парку гэтай вясной ужо скончана, і ён перададзены для грамадскага карыстання.

23 мая

Аблава ў Баранавічах

Следчыя органы ў Баранавічах мінулай ноччу ладзілі аблаву па хованках і малінах, а таксама ў іншых падазроных месцах горада і на перыферыі.

У выніку аблавы арыштавана 13 чалавек без дакументаў. Акрамя таго, знойдзены скрадзены ровар, які хавалі ў адным з пустых вагонаў, што стаяў на запасных шляхах на таварнай станцыі. Зладжанае сачэнне за роварам прынесла вынік – апоўначы да вагону прыйшла нейкая асоба з намерам забраць скрадзенае. Пасля затрымання выявілася, што гэта Юзаф Лясінскі, жыхар Варшавы, які ўжо некалькі разоў сядзеў у турме пад строгім наглядам за падобныя злачынства.

25 мая

Бой з шалёным ваўком

Вёска Люшнева Моўчадскай гміны сталася месцам незвычайнага здарэння. Некалькі дзён таму ўночы на падворак М. Пракопа ўскочыў шалёны воўк, які пачаў ганяцца за сабакамі. Разбуджаны сабачым брэхам гаспадар выбег у кашулі на двор, схапіўшы ў руку па дарозе сякеру. Калі Пракоп апынуўся на падворку, дык знянацку быў атакаваны ваўком, які, намагаючыся схапіць за горла мужчыну, цапнуў таго за левую руку. Некалькімі ўдарамі сякеры Пракоп забіў ваўка. Галава жывёлы перададзеная ў Дзяржаўны інстытут гігіены ў Варшаве для даследавання. Параненаму Пракопу мясцовы лекар зрабіў прышчэпкі ад шаленства.

Конны рэйд

21 мая з горада рушыў конны рэйд афіцэраў Брыгады кавалерыі “Баранавічы”. У ім удзельнічаюць 22 афіцэры з камандзірам брыгады генералам Гжмот-Скатніцкім. Маршрут рэйду праходзіць праз Сувалкі і Аўгустоў да Варшавы, куды рэйд павінен прыехаць 31 мая.

Першай батальная сцэна ў гісторыі Польшчы

Згодна папярэдняй абвестцы 22 мая адбылася на пляцы Легіёнаў у Баранавічах маштабная батальная сцэна, якую арганізаваў мясцовы Жаночы грамадскі працоўны саюз (ZPOK) упершыню на тэрыторыі Польшчы. “1920 год. Цуд над Віслай” – баявое відовішча паводле сцэнара Яна Пянткоўскага, прадстаўляе жывое змаганне польскага войска падчас адбіцця бальшавіцкай навалы.

Цяжкае заданне дасканала выканалі артысты, пад кіраўніцтвам пана Шпакоўскага, пры ўдзеле Брыгады кавалерыі, артылерыі і пяхоты – агулам 700 жаўнераў.

Неверагоднае відовішча, напэўна, упершыню пастаўленае ў Польшчы, прыцягнула натоўпы публікі на пляц Легіёнаў, якая з вялікай цікавасцю назірала за зацятым змаганнем польскай кавалерыі і пяхоты з бальшавікамі.

Уся пастанова была выканана дасканала і ўразліва, а паказ баявых дзеянняў аздобіла выдатная форма статыстычных армейскіх падраздзяленняў.

28 мая

Адмена конных спаборніцтваў

Усходне-крэсовы конны клуб паведамляе, што конныя спаборніцтва, запланаваныя на 6 і 12 чэрвеня – адмяняюцца па прычынах, незалежных ад клубу. Затое ў гэтыя дні адбудуцца конныя гонкі.

Барбар у Баранавічах

Пан Х. выбраўся з дубальтоўкаю на возера Жлобін у Новых Баранавічах у таварыстве адной дамы. Пара тая села ў лодку і пачала катацца па возеры. У пэўны момант пан Х. захацеў пахваліцца перад дамаю свайго сэрца, як ён умее страляць, і, не думаючы доўга, падплыў да берага, дзе спакойна блукаў па багне бусел. Х. прыцэліўся і двойчы стрэлі па буслу, забіўшы птушку на вачах некалькіх дзясяткаў асоб, якія адпачывалі на пляжы. Лічым, што ён павінен быць вельмі сурова пакараны за свой паляўнічы выбрык. 

Трагедыя на чыгуначным пераездзе

На пераездзе ў Баранавічах паміж таварнай станцыяй і дэпо (хутчэй за ўсё цяперашні “Крывы пераезд”) пад пасажырскі цягнік Ваўкавыск-Баранавічы патрапіла фурманка, на якой сядзеў жыхар вёскі Антанова Павал Васілевіч. Фурманка ад удару была цалкам знішчана, а сам Васілевіч быў адкінуты ў бок з вельмі цяжкімі пашкоджаннямі па ўсім целе. У безнадзейным стане яго перавезлі ў павятовы баранавіцкі шпіталь.

Летась, таксама ў маі, пярун забіў 18-гадовую дачку Васілевіча.

Трэба адзначыць, што з-за недастатковага забеспячэння пераезду Баранавічах штогод тут адбываецца некалькі падобных здарэнняў. Калі чыгуначныя ўлады не возьмуцца за гэтую справу, дык на пераездзе можа адбыцца катастрофа, бо па ім едуць не толькі фурманкі, але аўтобусы і аўтамабілі. Да здарэнне недалёка, бо вазы з фурманкамі едуць па пераезду цэлымі шэрагамі.

30 мая

Несумленны кіроўца

Гірш Пінчук (Нарутовіча,63 – цяпер Камсамольская) паведаміў у камісарыят паліцыі, што наняў кіроўцу з аўтобусам Кушчынскага, каб той адвёз дзяцей са школы на Мышанку і даў за гэта 20 злотых задатку. Кушчынскі не толькі не прыехаў, але адмовіўся аддаваць грошы.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Красавік 1932. Газэты пра Баранавічы

Кавярня “Залаты кут” на рагу сучасных вуліц Савецкая і Камсамольская. Даваенная поштоўка з калекцыі Руслана Равякі

Kurier Nowogródzki

2 красавіка

З будоўлі рэзні

Баранавіцкі магістрат пастанавіў прыступіць да заканчэння будаўніцтва новага будынка – гарадской рэзні (бойня, цяпер частка мясакамбіната). 12 красавіка адбудзецца тэндар для вызначэння арганізацыі, якая будзе весці будаўнічыя работы.

Справы беспрацоўных

31 сакавіка былі ліквідаваны дзве кухні (Чырвонага крыжа і рытуальная жыдоўская), арганізаваныя зімой для харчавання беспрацоўных у Баранавічах. Дакладная справаздача аб дапамозе беспрацоўным будзе пададзена бліжэйшым часам.

Пазыкі на разбудову Баранавіч

У апошнія дні магістрат гораду атрымаў паведамленне з Банку Нацыянальнай Гаспадаркі, што ў бліжэйшы час Баранавічы атрымаюць крэдыт на будаўніцтва малых домікаў, не болей за 4-хпакаёвыя, пераважна драўляных. Пазыкі будуць выдадзеныя зацікаўленым асобам на суму да 4000 злотых. Згаданыя крэдыты дазволяць павялічыць будаўніцкі рух у Баранавічах і прывядуць да больш шчыльнай забудовы ў самім горадзе.

3 красавіка

Новыя планы магістрату

Напрыканцы году магістрат Баранавіч паспрабаваў любымі спосабамі развязаць большасць праблем горада. Найперш быў зацверджаны бюджэт на 1932-33 гг. – Баранавічы стаў сёлета першым горадам, які зрабіў гэта ў ваяводстве. Магістрат паспрабуе да канца года завяршыць распачатую будоўлю гарадской рэзні. Адбудзецца тэндар на ўтрыманне гарадской лазні, якая з’яўляецца дабрадзействам для горада, пазбаўленага ракі. Абсталяваная найноўшымі тэхналогіямі і басейнамі для плавання яна б вырашыла  праблемы горада ў плане гігіены. Пакуль што ўтрымліваць лазню даводзіцца гораду, а выдаткі абцяжарваюць яго бюджэт. Каб не пазбаўляць жыхароў гораду гэтай выгады, магістрат пастанавіў аддаць яе ў арэнду.

Акрамя таго, магістрат носіцца з ідэяй наладжвання аўтобуснага руху ў горадзе. У бліжэйшы час адбудзецца тэндар па гэтаму пытанню. Ажыццяўленне нармальнага аўтобуснага руху знішчыць шматлікія праблемы, якія ёсць цяпер у такім вялікім горадзе, як Баранавічы. На вуліцах з’явяцца прыпынкі, ад якіх кожныя паўгадзіны будуць ад’язджаць аўтобусы ў розных накірунках. 

Магістрат таксама разгледзеў пытанне атрымання крэдыту для ліквідацыі запазычанасці перад электрастанцыяй чыгункі, якая пастаўляе ток на патрэбы горада.

У бліжэйшыя дні пан бурмістр Віннікаў паедзе да Варшавы, дзеля ўзгаднення пытанняў па крэдытам. Як бачым, планы новага кіраўніцтва горада вельмі добрыя, і маем надзею, яны будуць рэалізаваныя.

Абвестка пра тэндар гарадскога аўтобуснага транспарту ў Баранавічах. 23-04-1932, Kurjer Nowogródzki

Нават вады шкадуе

Нейкі Панцеляймон Судзіч, які жыве па вуліцы Шасовай, 164 (цяпер Брэсцкая) такі прагны, што нават не дазваляе суседзям браць ваду з яго студні. На днях ён спаткаў каля студні свайго суседа Аляксандра Харкова з 2 вёдрамі і не дазволіў яму гэта зрабіць. Да таго ж рэквізаваў у яго два вядра, якія пасля меў нахабнасць забраць сабе.

5 красавіка

Сур’ёзны павадак пад Баранавічамі

Рэкі Шчара і Грыўда ў Баранавіцкім павеце хутка ўздымаюцца, не гледзячы на тое, што лёд яшчэ не паплыў. На тэрыторыі Дабромысльскай гміны вада выступіла з берагоў і затапіла дарогу паміж Даманава і мястэчкам Быцень на 120 метраў, паміж Даманава і Гнойна (з 1964 – вёска Вішнеўка) – на 50 метраў, а паміж вёскамі Гнойна і Дабромысль – на працягу 60 м. Вёскам Гнойна і Каханова пагражае сур’ёзнае затапленне. Да гэтай пары некалькі гаспадарак у гэтых вёска ўжо падтапіла.

Пад мястэчкам Палонка выйшла з берагоў рака Ніса ды пагражае затапленню моста і млына ў маёнтку Гажэльня Навамышскай гміны.

Плямісты тыф

На тэрыторыі Баранавіцкага павету ў Вальнянскай гміне паўторна выявілі выпадкі плямістага тыфу. Захварэла некалькі чалавек, якіх даставілі ў інфекцыйны шпіталь у Баранавічах. Павятовыя лекары праводзяць адпаведныя мерапрыемствы.

7 красавіка

Патоп у Баранавічах

Вада ў Шчыры паднялася яшчэ на 1 м. Пад Сталовічамі вада затапіла грэблю і пагражае сарваць мост. Нават пешая сувязь з мястэчкам перарваная. У саміх Баранавічах у выніку ападкаў і моцных дажджоў залітыя амаль усе вуліцы ў Новых Баранавічах (раён Палескага вакзалу) і частка вуліц у Старых Баранавічах. Гарадскі магістрат распачаў інтэнсіўныя працы па ліквідацыі наступстваў, што цягне за сабой вялікія выдаткі з бюджэту горада.

П’яныя авантурысты супраціўляюцца паліцыі

Некалькі дзён таму на рагу вуліц Сенатарскай (цяпер Горкага) і Шаптыцкага (Савецкая) з’явіліся тры п’яныя авантурысты, якія чапляліся да мінакоў ды нават моцна пабілі плутановага (малодшы сяржант) 78 пяхотнага палка Рыгора Валасевіча. Імі занялася паліцыя, аднак падчас суправаджэння да камісарыяту авантурысты пачалі актыўна супраціўляцца. Не гледзячы на гэта, усіх траіх затрымалі і перадалі судовым уладам. Авантурыстамі аказаліся жыхары Баранавіч: Мікола Краўчанка (Шасовая, 166 – вуліца Брэсцкая), Міхал Раўгейша (Шасовая, 168) і Казік Руды (Міцкевіча, 39 – вуліца Леніна).

Няўдзячны братка

Соня Познанская, якая жыве ў Баранавічах на вуліцы Віленскай, 31 (цяпер Гагарына), звярнулася ў мясцовы камісарыят і паведаміла, што яе родны брат Давід Ліўшыц, які часова пражываў у яе, знік мінулым вечарам, прыхапіўшы мужчынскі гарнітур і дзве кашулі, што належалі яе мужу. Вартасць скрадзеных рэчаў – 160 злотых.

Абвестка аб продажы фальварку (60 га) каля станцыі Моўчадзь. 3 красавіка 1932, Kurjer Nowogródzki

9 красавіка

Гарэлка ў кавярні

У апошнія дні ў кавярні на вуліцы Шаптыцкага, 18 (цяпер Савецкая), яка належыць пані Беластоцкай, паліцэйскія спаткалі трох нецвярозых асоб, якія смакавалі “чыстую”, прададзеную ім зычлівай гаспадыняй. Гарэлку канфіскавалі. Справу перадалі ў адпаведную інспекцыю. (Пра спрэчку канкурэнтаў Эмы Белстоцкай і Файвеля Зелікоўскага чытайце ў аглядзе сакавіцкіх газет).

Новы доктар у Гарадзішчы

Малітвы жыхароў Гарадзішча былі пачутыя, і ў мястэчка прыбыў новы лекар, які займецца людам ва ўсёй гміне. Ям мы даведаліся, новы доктар пан Юзэф Нівінскі ў бліжэйшыя дні таксама зойме пасаду арганізацыі “Каса хворых” у Гарадзішчы.

Помста кватаранта

Самуэль Вальфовіч, які здымаў кватэру ў Іўкі Лістгартэна на вуліцы Уланскай, 47 (цяпер Штакерау), увесь час жыў у нязгодзе са сваім гаспадаром. Нарэшце яму гэта надакучыла і ён пастанавіў знайсці іншае жыллё з лепшым гаспадаром. Але перад ад’ездам добра пастараўся і разабраў печ у кухні і пакоі. Лістгартэн пасля ад’езду Вальфовіча зайшоў у пакой і стаў як саляны слуп. Найперш ён збіраўся дагнаць былога кватаранта і пакараць самастойна, але падумаўшы – паведаміў аб самаўпраўстве ў паліцыю.

Рэпертуар кінатэатраў

З учарашняга дня ў кінатэатры “Апола” паказваюць прыгожы фільм “Давід Голд”, у якім адлюстроўваецца драматызм сям’і Голдэраў. У кінатэатры “Казіно” ад сёння круцяць выдатную “Венгерскую рапсодыю”.

14 красавіка

Крывавая спрэчка паміж братамі

У вёсцы Малая Сваротва Моўчадскай гміны паміж братамі Андрэем і Янам Піваварчыкамі адбылася спрэчка з-за падзелу зямлі. Спрэчка перарасла ў бойку, падчас якой старэйшы Андрэй тройчы стрэліў у Яна, параніўшы таго лёгка ў руку, а калі скончыліся патроны, кінуўся на брата і некалькі разоў ударыў нажом у раёне сэрца. Пасля гэтага Андрэй уцёк з месца здарэння, а цяжкапараненага Яна адвезлі ў шпіталь.

Ліквідацыя зладзейскай шайкі

На днях следчы аддзел паліцыі ў Баранавічах ліквідаваў грозную банду зладзеяў, якая нядаўна прыехала ў горад з намерам ажыццявіць шэраг ўзломаў і крадзяжоў. Цэлая групоўка зладзеяў, нічога не падазраваючы, затрымалася ў гатэлях Левінбука і Жмудзяка ў Новых Баранавічах (раён Палескага вакзалу), дзе іх усіх адразу арыштавала паліцыя.

Затрыманыя: Абрам Гамельклапер з Белай Падляскі, Фішэль Шнэйдэр з Варшавы, Хава Дубенка і Гутман Перэлстад з Брэст-Літоўскага, Саламон Фішэр з Цеханова і Балеслаў Вішнеўскі з Роўна. Усіх перадалі судовым органам, бо ўсе без выключэння знаходзіліся ў вышуку за розныя злачынствы, здзейсненыя ў розных кутках краіны.

15 красавіка

Змаганне за “Залаты кут”

Паўгады ўжо мінула, як Мойша Бэрэнштэйн частку свайго будынку на вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна) пачаў здаваць пані Я. Шулевіч пад закусачную. Гэта меўся быць бар пад назвай “Залаты кут” (Złaty róg), але з-за помніка Невядомаму салдату, які знаходзіцца побач, і праваслаўных могілак (цяпер плошча Леніна і гарвыканкам), Шулевіч не атрымала дазволу на гандаль моцным алкаголем. Таму і адчыніла закусачную, якая без гарэлкі не мела папулярнасці.

Высокая арэндная плата і малыя прыбыткі справакавалі канфлікт паміж гаспадаром і арандатаркай. Нават хадзілі чуткі, што пан Бэрэнштэйн пагражаў гвалтам выкінуць з будынку Шулевіч. Мінула некалькі месяцаў, і ў гаспадара з’явілася свежая ідэя.

Ён залез на дах свайго дому і ўночы з нядзелі на панядзелак разабраў комін, які злучаў закусачную з галоўным комінам, ды напхаў туды рознага смецця. На наступны дзень Шулевіч растапіла печы, нічога не падазраваючы. Дым засціў усю закусачную і ледзь-ледзь не справакаваў пажар у цэнтры горада.

На шчасце, пажарная каманда прыбыла вельмі хутка і выкрыла вар’яцкую штуку, якую справакаваў гаспадар будынка. На Бэрэнштэйна складзены пратакол, які перадалі ў суд. Спадзяваемся, што ён панясе пакаранне за свой дзіўны выбрык.

Помнік Пілсудскаму

У сувязі з набліжаючымся Днём канстытуцыі 3 мая жыхары мястэчка Новая Мыш пастанавілі ўсталяваць на рынку помнік маршалу Пілсудскаму. Помнік паводле праекта мясцовага архітэктара з Баранавіч інж. Свентахоўскага будзе зроблены ўжо ў гэтым месяцы. Урачыстае адкрыццё адбудзецца на свята 3 мая.

Крадзяжы

Невах Вайнер, жыхар Вільні, затрымаўся часова ў Баранавічах, жывучы ў пакоі дома на вуліцы Шаптыцкага, 35 (Савецкая). Падчас нядоўгай адсутнасці Вайнера з памяшкання невядомы злодзей скраў яго пакунак з мужской вопраткай вартасцю 153 злотых.

Калі Вайнер пабачыў адсутнасць сваіх рэчаў, дык накіраваўся ў пастарунак паліцыі. Аднак па дарозе пабачыў невядомага яму чалавека, які нёс яго пакунак. З дапамогай паліцыі таго затрымалі. Гэта быў Юліян Гэнбіцкі, які жыве на вуліцы Рынкавай, 152 (цяпер вул. Фралянкова). Гэта прафесійны злодзей.

16 красавіка

Суд над забойцамі

Навагрудскі акруговы суд разгледзеў у Баранавічах справу жыхароў вёскі Балабанавічы Навамышскай гміны. Мікалай Варэнік, Мікалай Шыла, Ян Калюта і Уладзімір Кеба абвінавачваліся ў забойстве жыхара Баранавіч Дзям’яна Краўчука падчас адной з вечарын у Балабанавічах. Суд паслухаў сведак і пакараў усіх чатырох на 5 год турмы суровага рэжыму.

17 красавіка

Рэха таямнічага забойства пад Ляхавічамі

Восенню 1930 года ў вёсцы Шавялі адбылося таямнічае забойства ў сям’і Маеўскіх. Сымон Маеўскі, у паважным ужо веку, сядзеў за сталом са сваім 30-гадовым сынам Рыгорам і збіраўся вячэраць. Калі першую лыжку стравы абодва толькі паднеслі да вуснаў, нечакана пачуўся стрэл, і куля праз акно паклала напавал старога і цяжка параніла яго сына. На гвалт, узняты сваякамі, збегліся суседзі, аднак забойца паспеў збегчы ў невядомым накірунку, заціраючы за сабой сляды.

Следства не дало рады выкрыць злачынцу. Па падазрэнні ў забойстве быў затрыманы другі сын забітага старога – Стэфан Маеўскі, а таксама Уладзімір Бурак з суседняй вёскі. Учора іх справу разгледзеў Акруговы суд, аднак з-за недахопу доказаў віны абодва былі вызваленыя.

19 красавіка

Абражаў уладу

Жыхар вёскі Дарава Ян Калюжа любіў кампаніі і часта сярод сваіх суседзяў – сялян, праводзіў папулярызацыю сваіх не зусім правільных поглядаў. Нядаўна адзін з іх вярнуўся з Баранавіч і пачаў наракаць на цяжкія часы, бо за выкармленага ім кабана прапанавалі вельмі нізкую цану. Сабралася каля яго некалькі вяскоўцаў і прыйшоў наш “сялянскі філосаф” Калюжа. Добрая аказія… Пачаў прапаведаваць свае погляды. І так, ад купцоў да пенсіянераў, ад чыноўнікаў да міністраў, ажно скончыў на пане прэзідэнце Рэчы Паспалітай. І кожнаму знайшоў непрыгожыя эпітэты.

Аднак лёс склаўся так, што сведкай гэтай пропаведзі стала жонка паліцэйскага. Яна данесла пра пачутае свайму мужу, які зрабіў пэўныя высновы. Учора “сялянскі філосаф” паўстаў перад акруговым судом і за свае нефартунныя высновы быў асуджаны на 6 месяцаў турмы. Будзе гэта добрая навука як яму, так і ўсім іншым людзям такога кшталту.

21 красавіка

Мілы таварыш у падарожжы

Нейкая Я. Камінская, жыхарка Баранавіч, вярталася дахаты з Навагрудку. Каля в. Лозы Гарадзішчанскай гміны спаткала знаёмага музыку Зыгмунта Крынскага, які займаецца ў вольны час варажбою. Той пайшоў з Камінскай разам у падарожжа. Калі ж маладзён апынуўся з ёю ў лесе каля Свіцязі, дык сілай зацягнуў у лес і згвалтаваў. Ясная справа – пра гэта стала вядома органам бяспекі. Цікава, што варажбіт нават не думаў, што за свае дзеянні давядзецца адказваць перад судом і панесці заслужаную кару.

Напіўся ёду

На днях на лаве на вуліцы Шаптыцкага, 24, каля могілак (цяпер вул. Савецкая каля выканкаму) скончыў жыццё самагубствам 64-гадовы Юзаф Казакоўскі, які жыве на вуліцы Шасовай, 24 (Брэсцкая). Ён выпіў вялікую колькасць ёду і памёр пасля доўгіх пакут у шпіталі. Якая падстава была для самагубства – невядома.

22 красавіка

Дзе зубы пані Баярскай?

Пані Баярская заявіла ў камісарыят паліцыі, што месяц таму паверыла тэхніку-дантысту Пухавіцкаму (Сасновая, 8, цяпер Грыцаўца) і аддала зубы з залатымі каронкамі разам з залатым мастом на рамонт. Аднак тэхнік прысвоіў тыя зубы, якія каштуюць 220 злотых. Паліцыя распачала праверку.

27 красавіка

Труп немаўляці

Некалькі дзён таму паліцэйскі баранавіцкага камісарыяту знайшоў у кустах, каля вуліцы Гувэра (цяпер Царука), труп нованароджанага хлопчыка, спавітага ў лахманы. Праводзяцца пошукі маці дзіцяці.

28 красавіка

Нахабства нягоднікаў

У Баранавічы часта прыязджаў з Пружан нейкі Алекс Мадалінскі, які прадаваў на кірмашы рыбу па цане не вельмі высокай. Не падабалася гэта толькі некалькім нягоднікам, якім Мадалінскі ствараў канкурэнцыю. Таму пачалі яны да яго чапляцца, а 26 красавіка спрабавалі нават пабіць, з-за чаго Мадалінскі пабег да камісарыяту паліцыі. Ганімы сваімі крыўдзіцелямі і разумеючы, што яго яны ўжо даганяюць, забег у памяшканне “Касы хворых”, дзе схаваўся за бюро ў бухгалтэрыі.

Адзін з крыўдзіцеляў, нейкі Андрэй Сергель (так кажа пацярпелы), ускочыў у бюро і, на вялікі жах прысутных, ударыў Мадалінскага вострым прадметам па галаве, чым нанёс моцнае пашкоджанне. Не марнуючы часу, нягоднік выбег з памяшкання і дагэтуль хаваецца беспакарана. Справай займаецца паліцыя, апытваючы параненага Мадалінскага.

29 красавіка

Чырвоны сцяг у акне вагона

Сёння ў хуткасным цягніку Парыж-Варшава-Стаўбцы адбылося цікавае здарэнне. Каля Ваўкавыску генерал брыгады кавалерыі “Баранавічы” Станіслаў Гжмот-Скатніцкі, які ехаў там пасажырам, заўважыў малую дзяўчынку, якая махала ў акне вагону чырвоным сцяжком. Убачыўшы польскага генерала, дзяўчынка пачала махаць сваім сцяжком вельмі дэманстратыўна.

Генерал адрэагаваў на такую відавочную дэманстрацыю, і гэта прывяло да таго, што чужаземцы, якія ехалі ў купэ, прыбралі сцяг.

Пасля прыезду ў Слонім генерал паведаміў пра здарэнне ў паліцыю. Быў праведзены ператрус і арышт 6 асоб. Як выявілася, малалетняя дэманстрантка – замежніца, якая ехала з бацькамі ў Маскву. Штандар у купэ не знайшлі. Пасля гадзіны затрымкі цягнік паехаў далей.

Трэба адзначыць, што каля чыгункі, на адрэзку Слонім-Альберцін, пасля праезду гэтага цягніка знайшлі вялікую колькасць раскіданай камуністычнай літаратуры. хутчэй за ўсё яе выкінулі падазроныя пасажырамі ў акно.

Rabotnik (ворган польскай сацыялістычнай партыі PPS)

6 красавіка

Справа адной “карэты” у Баранавічах

З-за таго, што Баранавічы – моцна расцягнуты горад, чыгуначныя ўлады арганізавалі для патрэб супрацоўнікаў так званую “карэту”, паміж майстэрнямі, таварнай і пасажырскай станцыямі (ад Палескга вакзалу да дэпо). Такі цягнік мае дакладна вызначаны расклад руху, і таму ім карыстаюцца таксама жыхары гораду.

Але як выявілася, служыць гэты транспартны сродак не для ўсеагульнага ўжытку, а для начальніка дэпо, пана Вайткоўскага. Расклад руху не выконваецца, бо… пан начальнік яшчэ не скончыў працу, таму “карэта” павінна чакаць. Чакаюць школьнікі, працоўныя, што едуць на працу ці з працы, бо… пан начальнік не спяшаецца. Спазненне на паўгадзіны – гэта норма.

Нядаўна пасажыры былі сведкамі цікавай кадрылі. “Карэта” выехала з дэпо, не ўдакладніўшы, што “уладар” сеў у яе. Калі на наступным прыпынку выявілася, што начальніка не забралі, перапалоханыя машыністы паехалі назад з пасажырамі ў дэпо. Тут жа выявілася, што “уладар”, сыплючы маланкамі і страсаючы паветра за “балаган”, пайшоў дахаты пешкі. “Карэту” перагналі на іншыя шляхі, і яна паехала за начальствам. На рэйках злавілі згубу і даставілі яе да месца прызначэння.

Варта можа вызначыцца: “карэта” існуе для пана начальніка ці для людзей? І калі ўжо нарэшце будзе выконвацца расклад руху?

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сакавік 1932. Газэты пра Баранавічы

Дзеці каля дома чыгуначнікаў на Ваеводзкай (цяпер Вільчкоўскага).

Polska zbrojna 15.03.1932

Лыжная справа ў Баранавічах

Яшчэ ў 1928 годзе ў 78 пяхотным палку ў Баранавічах распачаліся спробы выбарабу лыжаў. Выраз “не святыя гаршкі лепяць” тут праявіўся напоўніцу. Зімой 1929 года полк стварае і вучыць лыжныя каманды. Упершыню на лыжы ў Баранавічах становяцца жанчыны і дзеці. Зімою 1930 года полк наладжвае шырокі выраб лыжаў для ўласных патрэбаў і нават прадае па себекошце 10 пар для спартовага клубу. Пасля гэтага пры клубе была створана лыжная секцыя.

У 1931 годзе полк зрабіў 300 пар лыжаў. Амаль усе афіцэры і 2/3 падафіцэрскага складу 78 палка маюць лыжныя прылады. Каля 50 пар дзіцячых лыжаў полк прадае па себекошце дзецям з сем’яў вайскоўцаў. Створаныя палком курсы па вырабу лыжаў пашыраюць лыжны спорт па ўсяму павету. Выраб пачынаюць іншыя вайсковыя палкі горада.

Зіма пад Баранавічамі трывае 4-5 месяцаў, і вялікая колькасць снегу стварае ідэальныя ўмовы для лыжнага спорту.

11 сакавіка полк арганізаваў лыжныя спаборніцтвы паміж вайскоўцамі на адлегласць 12 км. 12 сакавіка – спаборніцтвы для жанчын спартовага клубу RW на адлегласць 5 км. 13 сакавіка адбыліся спаборніцтвы на 10 км. 14 сакавіка спартовы клуб арганізаваў лыжнае мерапрыемства для дзяцей ад 5 да 9 год і ад 9 да 12 год з удзелам прафесіяналаў. Усе дзеці атрымалі дыпломы, зробленыя 79 палком пяхоты. Папоўдні 14 сакавіка адбыліся міжшкольныя спаборніцтвы для дзяўчат і хлопцаў. Агулам за 4 дні ў лыжных мерапрыемствах прынялі ўдзел больш за 300 чалавек.

А яшчэ ў 1928 годзе ў Баранавічах на першых лыжнікаў глядзелі як на рарытэт. Цяпер жа на кожным кроку ў горадзе спатыкаюцца лыжнікі, што едуць на лыжах розных гатункаў, зробленых у сябе дома. Нават дзеці цяпер едуць да школы на лыжах ці нават на дошках ад бочак, якія прывязваюць шнуркамі да стаптаных чаравікаў.

Kurier Nowogródzki

2 сакавіка

Нефартунны выступ п’яніцы

Моцна п’яны Юзік Сватко (жыве на Траўгута, 28, цяпер Дзімітрава) апынуўся каля Клуба падафіцэраў рэзерву ў Баранавічах (вул. Шаптыцкага, цяпер Савецкая). Узбуджаны алкаголем, ён зачапіў Эдварда Станеўскага (жыве на вуліцы Міцкевіча, 18 – цяпер вуліца Леніна), які праходзіў з жонкай і калегай. Атрымаўшы неспадзяваны адпор, Сватко схапіў камень, што ляжаў побач, і ўдарыў ім Станеўскага, чым нанёс яму сур’ёзную рану. Авантурыста-алкаголіка даставілі ў паліцэйскі пастарунак, дзе арыштавалі на час правядзення следства. 

10 сакавіка

Жонка міністра ў Баранавічах

7 сакавіка прыбыла ў Баранавічы жонка міністра пана Мячаслава Норвід-Неўгебаўэра (у 1930-1932 – міністр грамадскіх работ), якую на вакзале вітаў тутэйшы гаспадар Баранавіцкага павету пан стараста Юры Неўгебаўэр у таварыстве генерала Гжмот-Скатніцкага. Пані міністрыха затрымаецца на даўжэйшы час у гасцях пана Неўгебаўэра.

Бойка на вуліцы Шырокай

На днях Міхаіл Адаська, жыхар вёскі Гірава, вяртаючыся з Баранавіч спаткаў на вуліцы Шырокай (цяпер Тэльмана)  чатырох чалавек, якія пачалі ў яго красці сена, што было на санях. На заўвагу Адаські, каб яны не кралі ў яго сена, тыя накінуліся на Міхаіла, павалілі яго на зямлю і моцна пабілі. Падчас бойкі адзін з нападаўшых забраў у Адаські 60 злотых гатоўкай, якія ляжалі ў пінжаку. Як выявілася, напалі на яго жыхары Баранавіч – Якуб Кунцэвіч, Стэфан Лукашэвіч, Клеменс Дрозд і Мікалай Чупрык. Паліцыя даследуе гэтую справу.

11 сакавіка

Новыя выбрыкі баранавіцкіх падонкаў

Некалькі дзён таму нейкі невядомы чалавек па тэлефоне замовіў у цукерні “Цэнтральнай” на імя пана Глонбіка (Голуба) цукар, па які нібыта павінен прыехаць рамізнік. 12 кілаграм цукру былі забраныя, а справа ўсплыла толькі тады, як пан Глонбік атрымаў рахунак на нібыта ім замоўлены тавар. Спачатку ўсе падумалі, што адбылася нейкая памылка. Але праз пару дзён падобны трук паўтарыўся ўжо ў іншым месцы. Таямнічы госць ізноў па тэлефоне замовіў тавар на некалькі дзесяткаў злотых у краме пана Баранцэвіча на імя Глонбіка і паабяцаў даслаць па тавар рамізніка.

Праз гадзіну п. Баранцэвіч патэлефанаваў п. Глонбіку, каб той прысылаў чалавека па ўжо спакаваны тавар. Тут і выявілася, што замова прыляцела з нейкай іншай крыніцы.

Шайка, якая бярэцца на крадзяжы такім спосабам, павінна быць добра арганізаваная, бо пасля таго, як усё выявілася, рамізнік да крамы за таварам не прыехаў.

Таму трэба папярэдзіць усіх купцоў, хто адпускае тавар такім чынам, што ў наступныя разы пан Глонбік больш не будзе аплачваць рахункі за такія замовы.

12 сакавіка

Смутны эпілог варшаўскага злодзея

Францішак Клёцэк, варшаўскі злодзей-рэцыдывіст, прыехаў у Баранавічы і спрабаваў узламаць дзверы складу зброі на вул. Шаптыцкага (цяпер Савецкая), 49 “Fekonomia”. Пры гэтай рабоце застаў яго паліцэйскі, які выконваў службу паблізу. Затрыманы Клёцэк быў перададзены ў рукі суда, які пакараў яго 5 гадамі строгага рэжыму.

13 сакавіка

Крывавая помста звольненага злачынцы

Пракоп Пацукевіч, жыхар вёскі Калеснікі ((Молчадскай гміны), некалькі дзён таму вызваліўся з турмы, адбыўшы тэрмін за крадзеж з узломам. Мінулай ноччу ён залез у дом свайго суседа Захара Дубешкі. Падкраўшыся да селяніна, які моцна спаў, Пацукевіч ударыў яго некалькі разоў нажом у жывот, выпусціўшы няшчаснаму вантробы. Цяжка параненага Дубешку ў безнадзейным стане прывезлі ў павятовы шпіталь у Баранавічах. Пацукевіча затрымалі і пачалі расследаванне на спецыяльнай аснове. Дубешка нібыта меў дачыненне да яго арышту і пакарання турмой.

Рэклама новага сучаснага касметычнага кабінета ў Баранавічах. Kurier Nowogródzki 20-3-1932

Заваражыла

Антон Грыншан (Пенкная, 5 – цяпер Казакова) запрасіў да хаты цыганку, якая пачала варажыць гаспадару добрую будучыню. Па гадзіне пасля зыходу цыганкі Грыншан з прыкрасцю заўважыў, што ў яго скралі нікелевы зэгарак (кішэнны гадзіннік) вартасцю 50 злотых ды 50 злотых гатоўкаю. Пра такую неспадзяванку цыганка яго не папярэджвала, а сама яна знікла, і ніхто не можа яе знайсці.

Забароненая аперацыя

Вера Фішатрова, акушэрка з Баранавіч, летась выканала забароненую аперацыю жыхарцы горада Алене Унецкай, якая хутка пасля няўдалай аперацыі памерла. Паліцэйскае расследванне выявіла факт гэтай забароненай аперацыі, і ўчора Вера Фішатрова паўстала перад Акруговым судом. Яе віна была даказана, і Фішатрову асудзілі на год пазбаўлення волі з пазбаўленнем права акушэрскай практыкі на працягу 3 год. Пасля абвяшчэння прысуду Фішатрова падала апеляцыю.

15 сакавіка

Амаль шчаслівая аварыя

Кіроўцы шматлікіх таксовак у Баранавічах усё часцей не прытрымліваюцца правіл язды і ўжо не раз маглі справакаваць няшчасце.

Нядаўна таксоўка №5, едучы па сустрэчнай палавіне дарогі, зачапіла на хуткасці фурманку і, толькі дзякуючы шчасліваму бегу абставін, пазбегла вялікай катастрофы. Падчас здарэння сані перакуліліся, і імі быў прыціснуты жыхар вёскі Русіны Юзік Пятроўскі, які на іх ехаў. Дзіўным чынам Пятроўскі атрымаў толькі лёгкія траўмы, а кіроўца таксі №5, не беручы да галавы вынікі свайго нядбайства, паехаў на машыне далей.

Асаблівасці баранавіцкай канкурэнцыі

Некалькі тыдня таму Эма Белстоцкая адчыніла ў Баранавічах кавярню (Шаптыцкага, 18 – цяпер Савецкая) недалёка ад кавярні Файвеля Зелікоўскага. Учора ўночы град камянёў пасыпаўся ў кавярню Беластоцкай. У выніку было выбіта 4 шыбы. Тых, хто здзейсніў напад, не выявілі, але Беластоцкая падазрае ў арганізацыі нападу свайго канкурэнта – Файвеля Зелікоўскага.

Рэклама цукерні і пякарні Л. Рапапорта на рагу сучасных вуліц Савецкай і Камсамольскай. Kurier Nowogródzki 20-3-1932

16 сакавіка

Суд над шпіёнамі

15 сакавіка ў Баранавічах Хуткім судом былі асуджаны да смерці праз павешанне жыхары вёскі Бобкі (Нясвіжскі павет) Ян Бобка і Канстанцін Бобка, якіх абвінавачылі ў шпіёнстве на карысць іншай дзяржавы. Адвакат падаў апеляцыю да прэзідэнта. Вырак павінен быць прыведзены ў выкананне ў баранавіцкай турме 16 сакавіка а 12.30 (у наступным нумары было напісана, што вырак быў выкананы своечасова і без здарэнняў, мужчыны перад смерцю паядналіся з Богам і спакойна пайшлі на экзекуцыю. Іх целы пахавалі каля праваслаўных могілак у Баранавічах).

30 сакавіка

Здабытак паліцыі ў Гарадзішчы

22 сакавіка на гарачым учынку былі схопленыя прадаўцы самагонкі – жыхары хутару Лаготкі (10 км ад Гарадзішча) Клячкоўскі і Уласевіч. Да таго, як іх узялі, яны паспелі прадаць 15 літраў самагону, таму было канфіскавана 5 літраў. Пасля таго, як пра гандаль паведамілі ў пастарунак паліцыі, была праведзена рэвізія іх гаспадарак, дзе акрамя самагону знайшлі і апарат для яго прыгатавання.

Абвестка

6 красавіка 1932 года а 17-й гадзіне ў Магістраце г. Баранавічы адбудзецца разгляд тэндару на завяршэнне будаўніцтва гарадской рэзні (бойні – цяпер мясакамбінат). Падрабязнасці – у тэхнічным аддзеле магістрату і абвестках.

Інж. Віннік, выконваючы абавязкі бурмістра Баранавіч

31 сакавіка

Выпадковае атручванне

Уладзімір Шастак, жыхар вёскі Валахва, з’еў вялікую колькасць дзёгцю, каб атруціць глістоў, але атруціўся сам. Шастака ў цяжкім стане прывезлі ў павятовы шпіталь у Баранавічах, дзе дактары аказваюць яму медычную дапамогу.

Труп немаўляці ў падвале

Зянон Каляга, які жыве ў Баранавічах на вуліцы Ваяводскай, 13 (частка вул. Вільчкоўскага ад пуцяпровада да Мінскага пераезда и пр. Савецкага ад вул. Шаўчэнка да пуцяпровада) знайшоў у падвале гэтага дома труп навароджанага дзіцяці. Паліцыя хутка выявіла яго маці. Гэта незамужняя Надзея Захаўцова, служка, што жыла ў тым самым доме.

Крадзяжы

Элька Гоберман, якая жыве на вуліцы Шасовай, 116 (цяпер Брэсцкая), заявіла ў камісарыят паліцыі, што ў мінулую ноч, калі яна на невялікі час пакінула дом, невядомыя злодзеі ўламаліся ў кватэру і скралі 2500 злотых банкнотамі, што былі зашытыя ў сенніку.

Kurjer Wileński 30.03.1932

Абвестка

Дырэкцыя пошты і тэлеграфа паведамляюць, што змяняе назву свайго аддзялення ў баранавіцкім павеце “Малахова” на “Малахоўцы”. Новая назва абавязковая з 1 красавіка.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Люты 1932. Газэты пра Баранавічы

Уваход ў кінатэатар “Кастрычнік”, Баранавічы 1952-54 гг. Да вайны будынак узводзілі як каталіцкі храм. Фота з калекцыі Руслана Равякі

Kurier Nowogródzki

2 лютага

Як выехаць у Бразілію з Баранавіч

Пасля шматлікіх пытанняў людзей, якіх цікавіць выезд у Бразілію, дзяржаўны камітэт пасрэдніцтва працы ў Баранавічах інфармуе, што для работы ў гэтай краіне могуць выехаць тыя асобы, што маюць запрашэнне адтуль (так званае “termo de fianco” альбо “termo de responsabilidade”). Гэтыя дакументы выдаюцца бразільскімі ўладамі і сертыфікуюцца бліжэйшымі польскімі амбасадамі.

Калі ж такое запрашэнне не было сертыфікавана польскай амбасадай, то выязджаючы павінен мець яшчэ карту выкліку, на падставе якой будзе выдадзены загранічны пашпарт.

Незалежна ад гэтага ў Бразілію без карты выкліка могуць выязджаць эмігранты. Яны павінны мець з сабою пасля аплаты кошту праезду 200 даляраў ЗША з самотнай асобы. Калі едзе сям’я, дык яна павінна мець па 200 даляраў на кожную асобу старэйшую за 12 год. На дзяцей да 12 год трэба мець па 120 даляраў.

Адзначаецца, што калі эмігранты змогуць атрымаць ад Міністэрства працы Бразіліі адмысловы ліст, дык ім хопіць мець толькі палову пазначаных вышэй сум.

Бразільская віза каштуе 30 злотых (курс на люты 1932 – 8,9 злотых за 1 даляр) з пашпарту, білет 2-га класа да Бразіліі каштуе 950 злотых для дарослага, дзецям узростам ад 1 да 5 год – 237,5 злотых, ад 5 да 10 год – 475 злотых, праезд дзяцей старэйшых за 10 год аплачваецца па поўнаму тарыфу. Сям’я можа правезці адно немаўля ўзростам да году бясплатна.

4 лютага

Суд над шпіёнам

3 лютага ў Баранавічах адбылося паседжанне палявога суда па справе жыхароў Клецка Яна Няміры і Яна Бобка, абвінавачаных у шпіёнстве на карысць чужой дзяржавы. Пасля разгляду справыы суд пакараў абодвух на бестэрміновае зняволенне ўзмоцненага рэжыму.

5 лютага

Баль-маскарад на карысць беспрацоўных у Баранавічах

1 лютага ў залі кінатэатра “Casino” адбыўся баль-маскарад, арганізаваны Таварыствам сем’яў паліцэйскіх пад кіраўніцтвам пані Алены Галоўка. Зала, шчыльна запоўненая грамадскасцю, сведчыла пра традыцыйную папулярнасць, якая тычыцца большасці імпрэзаў, арганізаваных Таварыствам сем’яў паліцэйскіх.

У тлуме танцуючых вельмі мілае ўражанне рабіў карагод шматлікіх разнастайных і неверагодных масак, якія вельмі ўдала выступілі на першым такім балі-маскарадзе, што адбыўся ў Баранавічах. Дагэтуль тут праводзіліся толькі звычайныя карнавалы. Танцы адбываліся пад гукі аркестру гарадской пажарнай каманды.

На мерапрыемстве прысутнічалі афіцыйныя асобы: пан стараста Юры Неўгебаўэр, віцэбурмістр, пан інжынер А. Віннік, а таксама прадстаўнікі Таварыства.

А другой гадзіне ночы карагод масак правальсаваў па залі пад гукі маршу, пасля чаго адбылося галасаванне дзеля вызначэння першай і другой узнагароды за самыя выбітныя маскі. У выніку галасавання першае месца атрымала маска “Шахматная каралева” пані Соф’і Аўгустовіч. Другое месца ў маскі “Заваёўніца сэрцаў” пані Надзеі Гурскай. У мілым і сімпатычным настроі ўсе бавіліся да ранку. Вынікам гэтай імпрэзы быў неспадзяваны прыбытак, які пасля аплаты ўсіх выдаткаў склаў суму болей за 500 злотых. З гэтай сумы 25% належыць павятоваму Камітэту па справах беспрацоўных, а рэшта – мясцоваму Таварыству сем’яў паліцэйскіх.

У той самы дзень адбыліся ў Баранавічах балы Таварыства дзяржаўных служачых разам з Аб’яднаннем школьных настаўнікаў, а таксама бал у залі кінатэатра “Longinus”, арганізаваны 78 пяхотным палком. Усе яны таксама карысталіся папулярнасцю, а 25% ад іх прыбытку было перададзена Камітэту па справах беспрацоўных у Баранавічах.

Купон на зніжку сеткі кінатэатраў “Casino” на фільм з гукам “Хам” на 4.02.1932.

Самагубца памерла страшнай смерцю

Жыхарка мястэчка Палонка – Шэйна Ёселевіч, падчас прыступу нервовай хваробы кінулася ў студню, дзе знайшла страшную смерць. Пра здарэнне неадкладна паведамілі пажарнай камандзе ў Баранавічах, адкуль адразу выехала машына з 6 пажарнымі. Праз 30 хвілін са студні глыбінёй 21 метр дасталі цела самагубцы. На дно студні апусцілі пажарніка Льва Зальмана, які з вялікімі цяжкасцямі здолеў дастаць цела загінулай.

6 лютага

Бестактоўны купец абразіў паліцыю

Тыдзень таму адбылося здарэнне, якое ўзрушыла ўсе Баранавічы. Выбрыкі экс-купца пана Антона Гадомскага, які кіруе крамай каланіяльных тавараў свайго брата Стэфана на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая) прывялі яго на лаву падсудных.

Адной раніцай Гадомскі дазволіў сабе адчыніць краму свайго брата ў гадзіны, якія забароненыя законам, і пачаў гандляваць, чым выклікаў незадаволенасць сваіх суседзей-купцоў. Лёс склаўся так, што ў гэты час каля крамы з’явіўся паліцыянт пан Міхаіл Ляшчынскі, які папрасіў Гадомскага спыніць гандаль і зачыніць памяшканне, інакш давядзецца скласці пратакол.

Гэта зачапіла Гадомскага за жывое, і ён пачаў сыпаць брыдкімі словамі як вар’ят, а напрыканцы, што могуць падцвердзіць шматлікія сведкі, прапанаваў Ляшчынскаму пацалаваць яго ў адно не вельмі прыстойнае месца на целе. Ясная справа, што гэта прывяло да складання адміністрацыйнага пратаколу і пратаколу аб парушэнні закону аб гандлі.

Справа пра абразу паліцэйскага на службе дайшла да суда. Запрошана шмат сведкаў. Аб судовым выраку мы паведамім пазней.

Горад Баранавічы і яго актуальныя балячкі

Горад Баранавічы, найбуйнейшы горад у Навагрудскім ваяводстве, мог бы спаборнічаць з самымі вялікімі гарадамі суседніх ваяводстваў, калі б толькі гэтаму спрыялі абставіны. Вось якія пажаданні я маю да айцоў гораду і нават некаторых яго жыхароў.

Група тых дабрадзеяў забылася, што да таго, як Кракаў стаў мураваным, быў шмат стагоддзяў драўляным. А нашым Баранавічам усяго толькі 50 год ад стварэння. Праўда яны досыць шырокія і цягнуцца ў розныя бакі амаль на 5 км, але апошні перапіс паказаў, што колькасць насельніцтва не дасягае нават 25 тысяч чалавек. У дадатак баранавіцкі люд мы не можам залічыць да заможных жыхароў гораду.

Найперш мясцовым уладам варта было б звярнуць увагу на мясцовую гаспадарку, якая амаль у кожнай галіне моцна кульгае. Бюджэт магістрату ўвесь час свеціць пусткамі ў выніку менавіта такой, а не іншай гаспадаркі, альбо кіраўнічыя органы пасля некалькіх нешчаслівых рашэнняў цалкам не даюць сабе рады.

Магістрат стаў крыніцай прыбытку толькі для некалькіх дзесяткаў прывілеяваных людзей і не дбае пра развіццё горада, а толькі намагаецца даць магчымасць зарабіць пэўнай групе барыгаў-фаварытаў, вызначаных самімі айцамі горада. Дамовы і стаўкі, якія штогод прыводзяць наш бюджэт да некалькіх дзесяткаў тысяч ці нават сотняў тысяч дэфіцыту складаюцца з-за з’яўлення “паразітаў горада” (прабачце за такі дакладны вобраз). Усё гэта раней ці пазней пакладзе горад на лапаткі. Калі лепей прыглязецца да гэтай мадэлі кіравання, можам заўважыць язвы, якія точаць цела самакіравання нашага горада.

Згадваючы гарадскую лазню, якая ўжо даўно працуе са стратамі, зачэпім мімаходам гарадскую Ахову здароўя разам са шпіталям, дзіцячым і старэчым прытулкамі. Год ад года іх дзейнасць дае ад 30 да 40 тысяч дэфіцыту гарадскому бюджэту. Затое яна дае працу і заробак шмат якім людзям, што маюць блізкі кантакт з гарадской Радай ці кіраўніцтвам горада.

Асаблівую ўвагу трэба звярнуць на дазвол па збору аплаты за карыстанне гарадской нерухомасцю нейкаму пану Тартацкаму, жыхару Баранавіч, які заабавязаны толькі да рэгулярнай выплаты нейкай квоты з жылля. Тартацкі, не зважаючы на вялізныя высілкі з боку ўлады і грамадства па барацьбе з беспрацоўем, прыняў да сябе на працу некалькі чалавек, добра забяспечаных і пераважна заможных, гаспадароў і ўласнікаў кавярняў і нават чыгуначнікаў.

Усё гэта ўзгоднена з Магістратам. І калі селянін, што прывозіць у Баранавічы некалькі вазоў дроў ці будаўнічага дрэва, аплачвае падатак за праезд у 30 грошай, дык потым, калі ён спыняецца на доўгі час на вуліцы Сенатарскай (цяпер Горкага) ці Пілсудскага (Чырвонаармейская), падыходзіць да яго іншы зборшчык і патрабуе аплаты 50 грошай за карыстанне гарадской тэхнікай (ладная такая тэхніка). Кантралюе гэты працэс сын Тартацкага, апрануты ў шапку са срэбранымі шнурамі (быццам бы супрацоўнік падаткавай службы). Ён пільнуе, каб гэтае асаблівае права на аплату хутка было выканана. А наш Магістрат шчаслівы, што не трэба дурыць галаву такімі клопатамі, не бачыць ці хутчэй не хоча бачыць тых злоўжыванняў, што адбываюцца пад носам.

Такіх квіткоў у нас можна назбіраць цэлыя стосы. У выніку можам сцвярджаць, што такі стан гаспадаркі горада ў любым выпадку не можа існаваць. Жыхары Баранавіч павінны быць пазбаўленыя ад такога роду паразітаў, інакш нам пагражае эканамічны ўпадак. Падаткі, якія ўсё з большымі цяжкасцямі трапляюць у бюджэт горада, павінны выдаткоўвацца толькі на сапраўдныя патрэбы. Розныя пасрэдніцтвы павінны быць ліквідаваныя, а іх выканаўцы няхай шукаюць іншых дойных кароў.

Грамадства Баранавіч звяртаецца да надзорных органаў, каб тыя праверылі тайнікі гаспадаркі гарадскога кіравання і дапамаглі аздаравіць анамальныя стасункі, што тут пануюць. Тады, магчыма, бюджэт будзе весці горад да развіцця, а не да ўпадку, як цяпер адбываецца.

А-віч

11 лютага

Бойка ў Каўпеніцы

Жыхара вёскі Вялікая Каўпеніца Малевіча моцна пабілі яго суседзі: Аляксей Галоўка і Аляксандр Кухта. Збітага ў непрытомным стане прывезлі ў баранавіцкі шпіталь, дзе дактары пацвердзілі пралом чэрапа.

Знікненне хлопца

Юстына Еўшэль, якая жыве ў Баранавічах на вуліцы Шырокай, 121 (цяпер Тэльмана), паведаміла, што некалькі дзён таму яе 8-мігадовы сын Ян пайшоў на вуліцу і не вярнуўся. Вядуцца пошукі дзіцяці.

12 лютага

Новае выданне ў Баранавічах

У апошнія дні на вуліцах Баранавіч пачала прадавацца новая газета “Baranowiczar Moment” на мове ды жыдоўскай. Рэдактар газеты М. Манскі, былы рэдактар нядаўна ліквідаванай газеты “Baranowiczar Leber”.

16 лютага

Дзейнасць Камітэту пабудовы касцёла

Праца над будаўніцтвам новага касцёла ў Баранавічах пад назваў у імя Каралевы Кароны Польскай рухаецца поўным ходам наперад, дзякуючы энергічным людзям, што ўваходзяць у Камітэт пабудовы касцёла ў Баранавічах. Пасля таго, як з’ехаў з горада былы шэф Камітэту і стараста горада Пжэпалкоўскі, новым старшынёй быў абраны генерал Станіслаў Гжмот-Скатніцкі, які з пэўным імпэтам аддаўся справе прыспешвання будаўніцтва касцёла. На месца ксяндза Валаска, віцэ-старшынёй абралі ксяндза-капелана Александровіча. Новае кіраўніцтва працягне пабудову храма, вынікі чаго на кожным кроку відавочныя. Цяпер Камітэт распачаў рассылку 10000 лістоў з “цаглінкамі” (паштоўка, якая даецца чалавеку пры ахвяраванні на касцёл сумы роўнай кошту адной цагліны). У кожным лісце маецца “цаглінак” на 500 злотых.

Фундамент пад гмах святыні збольшага ўжо скончаны. У гэты зімовы перыяд Камітэт назапашвае будаўнічыя матэрыялы, каб з вясны прыступіць да далейшай будовы. Некалькі дзён таму фонд Камітэта павялічыўся адразу на 1000 злотых, якія ахвяраваў на касцёл асабіста Юзэф Пілсудскі.

У бліжэйшы час Камітэт плануе прывезці ў Баранавічы дакументальны фільм пра Езуса Хрыста “Кароль з Каралёў”, які будзе паказаны ва ўсіх кінатэатрах горада. Увесь прыбытак ад фільма пойдзе ў фонд Камітэта. Зычым Камітэту далейшай плённай працы па будаўніцтве касцёла ў Баранавічах, адсутнасць якога вельмі адчуваецца тут.

17 лютага

Страшны пажар у Баранавічах

У ноч з 15 на 16 лютага на вуліцы Гувэра, 15 (цяпер Царука), у будынку Шымона і Ёхеля Ялінаў выбухнуў пажар, які з нялюдскімі высілкамі здолела патушыць мясцовая каманда пажарных. Акцыя паратунку ўскладнялася з-за моцнага марозу і адсутнасці вады. Па папярэдніх падліках страты ад пажару складаюць 20 тысяч злотых.

19 лютага

Новы падкідыш

На падворку прыюта “Наш дом” у Баранавічах была пакінута невядомай асобай дзяўчынка, прыкладна 5 год. Імя і прозвішча яе – не вядомае.

Канакрад у руках паліцыі

15 лютага на кірмашы ў Гарадзішчы ў жыхара Вялікай Сваротвы Міхаіла Фечка скралі каня з санямі, на якіх было 135 кг сала і паляндвіцы, агульным коштам 400 злотых. Хутка было выяўлена, што злодзей – нейкі Уладзімір Хвалько з Вялікага Сяла. Яго затрымалі разам са скрадзеным канем і санямі.

24 лютага

Псіхічна хворы самагубца

Хама Пулін, што жыў у Баранавічах на вуліцы Пілсудскага, 11 (цяпер Чырвонаармейская), некалькі год ужо пакутаваў ад псіхічнай хваробы. У апошні час ён некалькі разоў спрабаваў учыніць самагубства, але яго своечасова ратавалі суседзі. Нядаўна Пулін спрабаваў  скочыць у студню, але яму перашкодзілі гэта зрабіць. Праз некалькі гадзін пасля гэтага Пулін пайшоў на вуліцу Шасовую (цяпер Брэсцкая), дзе скочыў у студню глыбінёй 22 м, дзе і загінуў. Выкліканыя пажарныя паднялі са студні цела тапельца.

25 лютага

Смерць паўстанца 1863-64 гг

23 лютага ў асадзе Чарковішчы Сталовіцкага павету памёр Баляслаў Кулікоўскі, паручнік паўстанцаў 1863 года. Яму было 106 год. Падчас паўстання 1863 года ён прымаў удзел у бітвах з маскоўскім войскам пад Каўпеніцай і Мілавідамі.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Студзень 1932. Газэты пра Баранавічы

Рынкавая плошча ў Баранавічах. Паштоўка міжваеннай Польшчы.

Kurier Nowogródzki

9 студзеня 1932

Акцыя барацьбы з беспрацоўем у Баранавічах

Галоўны камісар Касы Хворых Навагрудскага ваяводства ў Баранавічах пан Аляксандр Ржэпецкі дамовіўся з лекарамі, якія пагадзіліся на бясплатную дапамогу беспрацоўным, зарэгістраваным у павятовым Камітэце па справах беспрацоўных.

Акцыі, якія праводзіць гэты Камітэт у Баранавічах, даюць выдатныя вынікі. Штодзённая лічба бясплатных абедаў кухнямі для беспрацоўных узрасла да 1000 абедаў. Падчас навагодніх свят кухні выдавалі павялічаныя порцыі.

Для кожнай кухні звыш ліміту было перададзена па бочцы селядцоў.

Бюджэт павятовага Камітэту ў Баранавічах неспадзявана павялічыўся на 500 злотых. Гэтую суму сабралі жыхары гораду для былога старасты Пжэпалкоўскага і перадалі яму падчас развітальнай сустрэчы. Ён ахвяраваў яе на беспрацоўных.

Крадзеж

Купец з Новай Мышы Ёхель Яфраімовіч купіў розных тавараў у Баранавічах на 140 злотых, а потым паклаў іх на фурманку незнаёмца, якую наняў, каб адвезці ўсё дахаты. Калі купец на кароткі час адышоў, фурман з’ехаў у невядомым накірунку разам з рэчамі Яфраімовіча.

12 студзеня

Віленскі злачынца на турмэ ў Баранавічах

На паштовым аддзяленні ў Баранавічах быў затрыманы на гарачым учынку, падчас кішэннага крадзяжу, нейкі Ян Якімовіч, жыхар Вільні. Схоплены віленскі злодзей вядомы пад рознымі мянушкамі, як Пачэпка, Каплеўскі, Раплеўскі і Фларыян Раўбо. Як выявілася, Якімовіч 9 разоў быў пакараны за кішэнныя крадзяжы і цяпер знаходзіцца ў вышуку следчымі органамі з Гродна.

15 студзеня

Колькасць насельніцтва

Паводле апрацаваных дадзеных другога агульнапольскага перапісу насельніцтва (праводзіўся ў 1931 годзе), у Баранавіцкім павеце жыве 160806 чалавек. У саміх Баранавічах пражывае 22796 чалавек. Гэтыя лічбы могуць нязначна змяніцца пасля выніковых праверак падліку.

17 студзеня

Няшчасны выпадак

Некалькі дзён таму ў дзяржаўным лесе пад Русінамі (Русіно) быў прывалены дрэвам падчас нарыхтоўкі лесу жыхар вёскі Русіны Канстанцін Пятроўскі. Перавезены ў непрытомным стане да павятовага шпіталю ў Баранавічах ён памёр, так і не ачуняўшы. Адбылося праз уласную неасцярожнасць Пятроўскага.

Смерць у студні

У вёсцы Залужжа (Крывошынскай гміны) жыхарка вёскі Марыя Выдрык, падчас калі паіла каня, паслізнулася і звалілася ў студню. З-за таго, што ў гэты час нікога не было на падворку, не атрымала яна своечасовай дапамогі і патанула.

Крадзяжы

За ўчарашні дзень у Баранавічах зарэгістравана 6 дробных крадзяжоў, а таксама крадзеж 6 курэй і 2 пеўняў Ганны Чубровіч (вул. Рынкавая, 34 – цяпер Фралянкова).

21 студзеня

Смяротнае пакаранне шпіёна

Учора пасля абеду на падворку турмы ў Баранавічах быў выкананы смяротны вырак адносна малочніка Стаўпцоў Аляксандра Морды, прызнанага вінаватым у шпіёнстве на карысць Саветаў.

Экзекуцыю выканаў кат Мацэеўскі ў прысутнасці судовай і паліцэйскай улады.  Перад смерцю Морда паяднаўся з Богам і дарогу з камеры да месца павешання прайшоў спакойна, без дапамогі аховы турмы.

Пад пагрозай відэльца

Некалькі дзён таму з пастарунка паліцыі прыйшоў Міхаіл Шафт, што жыве на вуліцы Каляёвая, 64 (цяпер Вільчкоўскага), і паведаміў, што на рынку на вуліцы 3 мая ў лаўцы, якая належыць Кадуковай, падышоў да яго невядомы і, пагражаючы відэльцам, хацеў у яго забраць гадзіннік.

Праведзенае следства выявіла наступнае. У сапраўднасці Шафт быў у лаўцы Кадуковай разам з Янам Русаком, які жыве на завулку Свяцілавіцкім, 9 (цяпер вуліца Свяцілаўская). Яны селі за столік і замовілі сабе “моцнай”. У пэўны момант паміж імі адбылася спрэчка, падчас якой Русак ударыў свайго таварыша відэльцам. Потым абодва разышліся ў розныя бакі, праклінаючы адзін аднаго. Міхаіл Шафт вырашыў паведаміць аб няўдалым рабунку ў паліцыю, каб стварыць свайму былому таварышу праблемы. У выніку расследавання пратакол паліцыі быў складзена на абодвух, а Шафта ў дадатак прыцягнулі да судовай адказнасці за ўвод у зман органаў бяспекі.

Крадзяжы

Да Марыі Лапінавай, якая ішла вуліцай Пілсудскага (цяпер Чырвонаармейская) у Баранавічах, падбег адзін тып, выхапіў адну з торбаў, што яна несла, і кінуўся ўцякаць. На лямант абрабаванай мінакі затрымалі злодзея і перадалі яго ў рукі паліцыі. Выявілася, што гэта – жыхар Лясной, 17-гадовы Баляслаў Кобус. Яго перадалі ў распараджэнне судовых уладаў.

23 студзеня

Таямнічае знікненне жанчыны

Вечарам 16 студзеня выйшла з кватэры ў горад 38-гадовая жыхарка Баранавіч Вольга Сямбідава і дасюль не вярнулася. Таямнічым знікненнем жанчыны займаецца паліцыя. Выгляд жанчына наступны: бландзінка з шэрымі вачыма, сярэдняга росту, кульгае на правую нагу. Была апранутая ў зялёны берэт, чорнае паліто і чорныя боцікі.

31 студзеня

Сыход баранавіцкага бурмістра

Учора адбылося ў будынку Магістрата ў Баранавічах надзвычайнае пасяджэнне Гарадской рады, на якім тагачасны бурмістр горада Стэфан Сянкоўскі адмовіўся ад сваёй пасады. Выбары новага бурмістра адбудуцца на працягу лютага.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Люты 1933. Газэты пра Баранавічы

Спаборніцтвы па конным спорце на першынство арміі ў Баранавічах. Ліпень 1933 года

Kurjer Nowogródzki

1 лютага

Знойдзены забойца

Некалькі дзён таму мы пісалі пра Мікалая Лешыка з вёскі Падасоўцы Дабромысльскай гміны, які быў застрэлены з карабіну праз акно. Сёння можам паведаміць, што, дзякуючы працы паліцыі, забойца быў выяўлены і арыштаваны.

Горш за ўсё, што вінаваты ў смерці яго зяць Юзік Шахмуць, які замовіў выканаць забойства Юрыю Шымчуку, паабяцаўшы заплаціць 1000 злотых, пасля таго як атрымае ў спадчыну маёнтак.

Шымчук застрэліў Лешыка з абрэзанага карабіну. Абодва вінаватыя цяпер сядзяць і разважаюць аб здзейсненым учынку.

2 лютага

Абакралі старасту

Ноччу з 29 на 30 студзеня з гаража баранавіцкага старасты пана  Нэўгебаўэра адарвалі калодку (накладны замок). Адтуль скралі аўчыну, плед і аўтамабільную камеру.

4 лютага

Хто абакраў гараж старасты

З нагоды нашай папярэдняй публікацыі аб крадзяжы з гаража баранавіцкага старасты – паліцыя затрымала злодзея. Гэта Канстанцін Брэчка, у яго знайшлі скрадзеныя рэчы і забралі. Пры гэтым выявіліся і іншыя брудныя справы Брэчкі. Яго перадалі судовым уладам.

Ці можа быць лёд брудным?

Гэтае пытанне мы адрасуем санітарным уладам горада. Штодня назіраючы за тым, як возяць на закладку лёд у горад, пераканаліся, што ён брудны і перапэцканы гноем. Але летам мы будзем яго спажываць з лядоўняў, напрыклад ,для вырабу марожанага і г.д.

Можа трэба, каб гэтым зацікавіліся адпаведныя людзі?

Абвестка аб продажы аўтамабіля Chevrolet на 19 асобаў. Сталовічы, Я.Волчак. Tygodnik Baranowicki №2 ад 26-02-1933

6 лютага

Асвячэнне званоў у Новай Мышы

4 лютага віленскім цягніком прыбыў у Баранавічы Пінскі біскуп Казмір Букраба, які ў той самы дзень паехаў у Новую Мыш. 5 лютага ён асвяціў там новыя званы ў касцёле. Увечары біскуп прыбыў у Баранавічы і накіраваўся на сустрэчу з вязнямі ў турме.

Біскуп Букраба застанецца ў Баранавічах да 6 лютага, ён плануе наведаць пару школ.

Вынікі збораў на Камітэт беспрацоўных

Зладжаныя Камітэтам па справах беспрацоўных 1 і 2 лютага зборы далі выдатныя вынікі – было сабрана каля 1500 злотых.

Гэта вельмі добры вынік, бо нават пры больш спрыяльных умовах раней столькі ў Баранавічах не збіралі. Заслуга камітэта ў належным выкананні сваёй працы.

У сувязі з правядзеннем збораў Камітэт выдаў аднадзённую газету.

Шчасце ў няшчасці

Днём 3 лютага ехала сабе спакойна на санях Марыя Чабатар ды разважала аб нябесных міндалях, як раптам конь напалохаўся і панёс. Чабатар выкінула з саней, але, на шчасце, атрымала толькі лёгкія пашкоджанні.

7 лютага

Сыраварная канферэнцыя ў Баранавічах

4 лютага ў залі стараства адбылася сыраварская канферэнцыя, скліканая Урадам Навагрудскага ваяводства. У ёй прынялі ўдзел вытворцы сыра з шасці паветаў нашага ваяводства, а таксама прадстаўнікі малочных прадпрыемстваў. Прысутнічаў і дэпутат Вішнеўскі, дэлегат Міністэрства сельскай гаспадаркі і рэформаў з Галоўнай школы вясковай гаспадаркі ў Варшаве, дырэктар Рудніцкі, дэлегат Асацыяцыі малочных і яечных кааператываў у Варшаве, дырэктар Ігнатовіч, дэлегат Асацыяцыі польскіх кааператываў і г.д., агулам 37 асобаў.

Напачатку канферэнцыі выступіў Эдвард Бакун, начальнік сельскагаспадарчага аддзелу ва Урадзе Навагрудскага ваяводства. Ён адзначыў значнасць сыраварства ў нашым ваяводстве і падаў шэраг лічбаў, якія тычацца вытворчасці сыра за 1931 год.

Пасля быў агучаны рэферат Конрада Мацкевіча (старшыня Асацыяцыі вытворцаў сыра ў Баранавічах) на тэму “Цяперашні стан сыраварства на тэрыторыі Навагрудскага ваяводства і яе патрэбы па тэхнічнай і гандлёвай арганізацыі”. Пасля чытання адбылася актыўная дыскусія. План Мацкевіча па развіццю сыраварства быў прыняты большасцю галасоў.

9 лютага

Надакучыла ёй жыццё

5 лютага а 13.30 Ева Анупрэйчык у памяшканні на вуліцы Сенатарскай (цяпер Горкага) паспрабавала скончыць жыццё самагубствам праз піццё воцатнай эсэнцыі.

Падставай для самагубства стала непаразуменне паміж ёй і яе прыхільнікам Асінскім. Анупрэйчык адвезлі ў міжкамунальны шпіталь.

Хацелі гарэлкі

Спакойны абывацель Аляксандар Пятроў спраўляў вяселле. У разгар святкавання да яго зайшлі некалькі шалапутаў, а менавіта двое Дзядовічаў, Дрэка і Асіповіч, ды запатрабавалі пад пагрозай разгрому вяселля тры бутэлькі гарэлкі. Калі гаспадар ім адмовіў, пачалі біць яго жонку і швагерку.

Пасля такіх аргументаў Пятроў выдаў ім тры пляшкі гарэлкі, а таксама паведаміў аб гэтым у паліцыю, якая цяпер праводзіць праверку.

Гандаль він, гарэлак і каланіальна-спажыўчых тавараў. “Ekonomja”, вул. Шаптыцкага, 50 (цяпер Савецкая). Tygodnik Baranowicki №1 ад 19-02-1933

12 лютага

Аб працы бібліятэкі

Публічная бібліятэка Польскага асветнага таварыства (Polskiej Macierzy Szkolnej), размешчаная на вуліцы Шаптыцкага, 55 (цяпер на гэтым месцы праход паміж будынкам каледжа лёгкай прамысловасці і домам №69 па вул. Савецкая ), працуе штодня ад 15 да 18 гадзін, а ў гандлёвыя дні дадаткова з 11 да 12-й.

Дзе грошы?

8 лютага Мойша Гімельфарб паведаміў у камісарыят паліцыі, што ён галіўся ў цырульніка Томкеля і забыўся там 70 злотых. Пасля вяртання ён грошай не знайшоў і падазрае ў крадзяжы вучняў цырульніка.

Але пан Гімельфарб, калі мае такія праблемы з памяццю, магчыма, забыў грошы ў нейкім іншым месцы. Спадзяемся, што камісарыят выявіць, дзе ён забыў тыя грошы.

Біць, так біць

Падчас спрэчкі 8 лютага з-за жыллёвага пытання быў пабіты гаспадаром кватэры Пятром Івашкам яго кватарант Міхаіл Новак, ды так моцна, што беднага кватэранта адвезлі ў мясцовы шпіталь.

13 лютага

Нарэшце яго злавілі

Вельмі часта людзі скардзіліся на гарадскія вагі на кірмашы ў Баранавічах, але нарэшце знайшоўся селянін, які паставіў усё на свае месцы. Жыхар вёскі Стайкі гміны Вольна прывёз 6 лютага ў Баранавічы на продаж парсюка. Прадаў яго як за 129 кг, як паказалі вагі магістрата на кірмашы. Але селянін быў не з гліны злеплены ды ўзважыў парсюка па дарозе другі раз, калі адвозіў яго пакупніку. Выявілася, што ён стаў ахвярай падману, бо свіння важыла 150 кг.

Нічога нікому не кажучы, ён паехаў у баранавіцкае стараства і пра ўсё там расказаў. Разам з ім да гарадскіх вагаў пайшоў паліцэйскі.

Пасля важання выявілася, што парсюк важыць 148 кг, што падцверадзіў доктар Новак, а паліцэйскі склаў пратакол на работніка вагаў – Яна Кухарскага, якога магістрат звольніў з працы. Акрамя таго будзе мець прыкрасць, калі суд яму нагадае, што ашукваць нельга.

Яшчэ адзін падкідыш

Раніцай 6 лютага да брамы прытулку было падкінута немаўля мужчынга полу ўзростам прыкладна 4 месяцы. Супрацоўнікам магістрату яшчэ адзін клопат на галаву – утрыманне падкідыша.

Афіша кінатэатраў у Баранавічах. Tygodnik Baranowicki №1 ад 19-02-1933

Пасрэдніца па працаўладкаванню

9 лютага Адэля Шычэўская, жыхарка Пастарыння, паведаміла ў камісію, што тры тыдні да таго, калі шукала ў Баранавічах працу, выпадкам зайшла да Ходы Міскін на уліцы Каляёвай, 36 (цяпер Вільчкоўскага). Міскін сказала, што дапаможа знайсці працу, але запатрабавала грошы за пасрэдніцтва. Шычэўская дала ёй 2 злотых, але за 3 тыдні пасады так і не дачакалася. Грошы ёй таксама не вярнулі.

Гэтай загадкавай і арыгінальнай справай давядзецца займацца камісарыяту паліцыі.

Фальшывая манета

Днём 9 лютага Міхал Лапаце прадаваў на кірмашы жыта. Нейкі невядомы жыд даў яму 2 злотых. Манета была фальшывай. Паліцыя распачала пошукі.

Манета 2 злотых 1933 года. Фота https://commons.wikimedia.org/

Перарваная забава

Кола вясковай моладзі ладзіла ў вёсцы Тартакі гміны Новая Мыш танцы. Падчас забавы туды прыйшоў у нецвярозым стане Стэфан Пераход, які пабіў інструменты музыкам. У сувязі з гэтым арганізатары спынілі танцы і вярнулі наведвальнікам грошы за выкупленыя квіткі.

На авантурніка пададзены скарга ў паліцыю.

16 лютага

Лепей не гуляць

11 лютага Стэфанія Грацкая паведаміла ў паліцыю, што калі была ў кавярні Гарфінкеля на вуліцы Шаптыцкага, 43 (цяпер Савецкая), дык гуляла на шакаладным апараце Suchard. За першыя два разы яны выйграла шакаладкі, а трэці раз вялікую скрыню з цукеркамі. Гарфінкель, бачачы выйгрыш, не захацеў аддаваць ёй скрыню, а ізноў даў шакаладку.

Не жадаючы дараваць свае страты, Грацкая звярнулася ў камісарыят паліцыі.

Чыгуначная катастрофа

14 лютага а 23.59 пасажырскі цягнік №152, які прыбываў са станцыі Баранавічы-Палескія на станцыю Баранавічы-Цэнтральныя, наехаў на пустыя платформы, што знаходзіліся на стрэлцы №96. У выніку моцна пашкоджаныя тры платформы і часткова паравоз пасажырскага цягніка. Людскіх ахвяр не было, а цягнік праз 20 хвілін прастою рушыў у далейшы шлях.

Аварыя адбылася з-за няправільнага размяшчэння на шляхах платформ. Следства вядуць чыгуначныя ўлады.

17 лютага

Ізноў банда на кірмашы?

14 лютага на кірмашы 3 мая (цяпер раён паміж вуліцамі Прытыцкага, Чырвонарамейская, Гагарына і Горкага) у кіёск Паўла Лапы зайшло 2 незнаёмцы, якія, пагражаючы збіццём, запатрабавалі грошы на бутэльку гарэлкі.

Лапа, баючыся біцця, пайшоў з імі да будкі, купіў 2 пляшкі гарэлкі і закуску. Праз пэўны час тыя самы тыпы вярнуліся, жадаючы яшчэ гарэлкі (апетыты растуць). Тады Лапа не вытрымаў і звярнуўся ў паліцыю, якая затрымала аднаго з тыпаў, нейкага Кульбіцкага.

І там знайшлі

Кацярына Шляхцін прыйшла ў слязах 14 лютага ў камісарыят паліцыі і паскардзілася, што ў яе скралі 100 злотых, якія яна схавала так, што ніхто б не знайшоў. Завязала іх у хустачку і прывязала да бэлькі на столі. У паліцыі суцешылі бедную жанчыну, што пачнуць пошук злачынцаў. Шляхцін падазрае ў крадзяжы сваіх служкаў.

18 лютага

Кара смерці для забойцаў палясоўшчыка

Сёння вынесены вырак неадкладнага суда (sąd doraźny –суд у міжвеннай Польшчы, прызначаўся ў выпадку пагрозы дзяржаўнай бяспецы, разглядаў крымінальныя справы ў скарочаным парадку (звычыйна справы шпіёнаў і забойцаў). Звычайна на ім выносіліся смяротныя прысуды, якія выконваліся пра 2-3 дні. Адмяніць іх мог толькі прэзідэнт) супраць трох жыхароў вёскі Волька (Дабромысльскай гміны): Яна Барашкі, Язэпа Хоміча і Антона Карача, абвінавачаных у тым, што 4 студзеня выманілі з хаты палясоўшчыка Яна Мізгера і жорстка забілі яго ў лесе. 

Пасля, каб схаваць сляды забойства, прыйшлі ў хату, дзе цяжка паранілі жонку Мізгера Ганну, якая ляжала ў ложку пасля родаў, якія адбыліся за дзень да гэтага, чатырох дзяцей ва ўзросце ад 4 да 9 год, а таксама Кацярыну Касянік, якая выконвала там абавязкі бабкі-павітухі.

Пасля нападу забойцы звонку забарыкадавалі дзверы і вокны хаты і падпалілі будынак.

Толькі дзякуючы супрацоўнікам маёнтку Рудня, а менавіта аб’ездчыка Адамовіча і палясоўшчыка Касяніка, параненых вынеслі з палаючага будынку. Медыкі здолелі выратаваць жыццё жонцы Мізгера і чатыром яго дзецям. Былі яны на судзе галоўнымі сведкамі. Бабка Касянік жа памерла ад ран.

Усе трое падсудных прызнаныя судом вінаватымі. Ім прызначана кара смерці праз павешанне.

Абарона звярнулася да пана прэзідэнта з просьбай аб памілаванні.

19 лютага

Вырак смерці выкананы ў Баранавічах

З-за таго, што пан прэзідэнт Рэчы Паспалітай не скарыстаўся правам памілавання да трох выканаўцаў агіднага забойства на хутары Сосенка, 18 лютага а 12.17 у карна-следчай турме ў Баранавічах вырак смерці праз павешанне быў выкананы. Экзекуцыю правёў кат Браўн і яго памочнік. Найстарэйшы з асуджаных, Карач – плакаў, Барашка і Хоміч трымаліся спакойна.

23 лютага

Узнагарода ветэрана 1863 года

22 лютага баранавіцкі стараста Неўгебаўэр выехаў у Ляхавічы, дзе ўзнагародзіць паўстанцкім крыжам 1863 году ветэрана Райскага.

Мерапрыемства адбудзецца на кірмашы, дзе збярэцца мясцовая грамада з аркестрам.

Знікла дрэва

Тэадор Плець вырашыў пабудаваць сабе дом, закупіў дрэва і склаў яго на сваім падворку на вуліцы Каперніка, 68 (цяпер Халасцякова).

Праз пэўны час ён заўважыў, што знікае па некалькі бярвенняў ды робіцца яго ўсё меней. Паведаміў пра гэта ў паліцыю, якая знайшло дрэва ў Андрэя Сергеля на той самай вуліцы, на падворку №96. Уся драўніна вернута пацярпеламу гаспадару.

Рэклама Фабрыкі камянёў і млынарскіх машын “Рагузніцкі і Бук”. Таварыства “Мукамол”,вул Нарутовіча (раней Пачтовая, 13 – цяпер Камсамольская), Trybuna Akademicka, люты-сакавік 1933

24 лютага

Інфармацыя для жадаючых з’ехаць

Людзі, якія жадаюць эміграваць з Польшчы, вымушаны выдаткоўваць грошы, каб з’ездзіць з Баранавіч у Варшаву, дзе яны даведваюцца пра ўмовы бяспечнага выезду за граніцу

Нацыянальнае агенцтва занятасці (Panstwowy Urząd Pośrednictwa Pracy) паведамляе, што людзі, якія жывуць на тэрыторыі Навагрудскага ваяводства і маюць намер выехаць за граніцу, могуць звяртацца ў філіял Нацыянальнага агенцтва занятасці ў Баранавічах – вул. Сенатарская, 71 (цяпер Горкага), тэлефон – 70. Там можна атрымаць бясплатную і вычарпальную інфармацыю аб выездзе за граніцу і магчымага накіравання да агентаў эміграцыйнага сіндыкату, якія дапамагаюць бясплатна зрабіць загранічны пашпарт і іншыя дакументы для падарожжа.

Выязджаючым эмігрантам Агенцтва выдае даведку на зніжку для пакупкі чыгуначных білетаў і ільготы на правоз багажу да станцыі на граніцы.

Tygodnik Baranowicki

Tygodnik Baranowicki №1 ад 19-02-1933

19 лютага, №1

Колькі каштуе будаўніцтва школы

Агульная школа, што будуецца ва ўрадніцкім пасёлку (з 1929 году), ужо каштавала гораду 130 тысяч злотых. На заканчэнне трэба яшчэ 100 тысяч. Горад спрабуе атрымаць крэдыт.

Праца новай рэзні

Па нашых звестках, будаўніцтва гарадской рэзні (бойня, цяпер мясакамбінат) скончыцца на наступным тыдні. Каштавала яна гораду – 200 тысяч злотых. Яе запуск плануецца на сакавік месяц.

Опера ў Баранавічах

Оперу “Жабін кароль” пакажуць выхаванцы жаночай гімназіі імя Барбары Радзівіл. На ёй будзе прысутнічаць каля 90 чалавек. Прадстаўленне адбудзецца ў першыя дні сакавіка.

У гімназіі вучыцца 279 вучаніц. З іх рыма-каталікоў – 149, абраду Майсеевага – 93, праваслаўнага – 46.

Баранавіцкі рынак

На баранавіцкім кірмашы збожжа падаражала на 1 злоты. У мінулы чацвер плацілі за:

• 1 пуд бульбы – 60 грошай
• 1 пуд жыта – 2,8 злотых
• 1 пуд пшаніцы – 3,8 злотых
• 1 пуд ячменю – 2,2 злотых
• 1 пуд аўса – 2,10 злотых
• За 1 воз бярозавых дроў – 2,5-3,5 злотых
• За 10 яек – 80 грошай -1 злоты
• За 1 кг масла – 2,8-3 злотых
• За 1 кг сыра звычайнага – 50-60 грошай
• За 1 кг сыра літоўскага – 1,75 злотага
• За 1 курыцу –1,8-3,5 злотых
• За 1 гуся – 2,8-3 злотых

26 лютага №2

З фронту змагання з бядою

Лічба беспрацоўных у Баранавічах складае каля 400 чалавек.

Штодня ў горадзе бясплатна кормяць каля 800 дзяцей.

У Баранавіцкім павеце штодня кормяць 160 дзяцей.

Абвестка

Есць пасада САДОЎНІКА Ў МАЁНТКУ. Звяртацца ў дзяржаўную службу занятасці ў Баранавічах.

Сканчэння школьнага года

Школьны год скончыўся 15 чэрвеня. Новы распачнецца 15 жніўня.

Што паказваюць

У кінатэатры “Apollo” ідуць “Невядомы спявак” і “Горад кахання” – нямыя фільмы, агучаныя аркестрам з 10 музыкаў.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Студзень 1933. Газэты пра Баранавічы

Цяперашняя вуліца Брэсцкая (раён крамы “Савецкі”) на міжваенная паштоўцы.

Kurjer Nowogródzki

3 студзеня

Курсы садоўніцтва

Клуб чыгуначнікаў распачынае курсы садоўніцтва для супрацоўнікаў чыгункі і прыватных асоб. Курсы будуць праводзіцца 3, 4, 10, 11, 12 студзеня ў клубе чыгуначнікаў з 19 да 21 гадзіны.

На курсах будуць выкладаць наступныя прадметы: 1. Правілы раллі і яе ўгнаення; 2. Садаводства на малой тэрыторыі; 3. Агародніцтва; 4. Эстэтыка сядзібы.

Выкладанне будзе праводзіць дырэктар Школы садоўніцтва ў Вільні. Уваход для ўсіх вольны.

Нешчаслівы выпадак

30 снежня, падчас праезду праз Ляхавічы аўтобуса “Баранавічы-Клецк”, спалохаўся конь, што стаяў на кірмашы. Конь належаў Яну Калядзе з вёскі Ляхавічы. Конь наляцеў на Міхала Зялінскага, жыхара вёскі Гута, які праходзіў праз кірмаш, ударыў яго і моцна пабіў галаву. Пасля першай медыцынскай дапамогі Зялінскага ў безнадзейным стане прывезлі ў шпіталь у Баранавічы.

5 студзеня

Забойства

28 снежня жыхары вёскі Навасады гміны Востраў – Сымон і Міхал Наўмовічы, а таксама Васіль Якута – паехалі да Слоніма, каб прадаць свіней. Увечары 29 снежня Сымон Наўмовіч і Васіль Якута вярнуліся дахаты, а Міхала Наўмовіча не было. Затое вярнуўся конь з пустым возам.

На возе знайшлі сляды крыві, таму родныя Наўмовіча падаліся на росшукі і знайшлі труп з ранамі на галаве за 1,5 км ад вёскі Навасады.

Сям’я Наўмовічаў да таго, як паведаміць у паліцыю, прывезла цела дахаты. Пасля паведамлення на месца здарэння выехаў кіраўнік следчага аддзелу. Як здарылася забойства, пакуль не вядома.

Рэклама фільма “На Заходнім фронце без зменаў”. Kurjer Nowogródzki 17-01-1933

6 студзеня

Крывавы напад на дом палясоўшчыка

Сёння ноччу невядомыя асобы ўварваліся ў дом пры маёнтку Рудня (Дабромысльская гміна) і жорстка забілі палясоўшчыка (па-польску “gajowy”, падпарадкоўваўся ляснічаму) Яна Мізгеру. Пасля забойцы ізноў уварваліся ў яго дом ды цяжка паранілі нажамі жонку Мізгеры і дзяцей 6 і 11 год, а таксама нейкую Кацярыну Касянік, якая там была.

Пасля нападнікі зачынілі з вуліцы дзверы і вокны ды падпалілі дом палясоўшчыка. З палаючага дому няшчасных выратавалі жыхары маёнтку Рудня. На месца здарэння выехалі пракурор Вілямовіч, следчы суддзя Гротус, доктар з хуткай карэтай Пагатова і кіраўнік мясцовага следчага аддзелу Буткевіч.

З-за таго, што справа сур’ёзная, больш падрабязнасцей следства не паведамляе.

Ці вуліца Нарутовіча горшая за іншыя?

Шмат можна напісаць пра асвятленне вуліц у Баранавічах, бо ўсе ведаюць, што яно недастатковае. Але не можам мы даць гэтаму рады, пакуль магістрат не пабудуе ўласную электрастанцыю.

Ужо некалькі дзён перагарэлі лямпачкі на скрыжаваннях некаторых вуліц, і дагэтуль іх не замянілі. Напрыклад, на такой вуліцы Нарутовіча (цяпер Камсамольская) знаходзіцца старастава (будынак былой медвучэльні), і лічаць яго найлепшым у ваяводстве.

Можа, пан бурмістр горада надзярэ каму трэба вушы, бо гэта справа, якую можна вырашыць без вялікіх выдаткаў.

10 студзеня

Гарэлку піў, яшчэ і біў!

8 студзеня паліцэйскі Францішак Прушынскі зайшоў у гандлёвую будку Антона Цыкмана і застаў там людзей, што пілі алкаголь.

Адзін з іх – Францішак Крамарчык, схапіў пляшку гарэлкі і паспрабаваў уцячы. Паліцэйскі забраў бутэльку, тады п’яны кінуўся да яго і спрабаваў сілай забраць гарэлку, але нічога ў яго не выйшла.

Трэба адзначыць, што акрамя барацьбы з нелегальным разлівам гарэлкі, які ладзяць у будках, адбываюцца там проста скандальныя рэчы.

Напад?

Сяргей Праванскі, жыхар вёскі Савічы гміны Вольна, паведаміў у паліцыю, што 8 студзеня прыкладна а 23.30 яго 60-гадовая маці Кацярына была закідана камянямі, некаторыя з якіх трапілі ў галаву.

Намагаючыся абараніць маці, Сяргей Праванскі пагнаўся за хуліганамі, але тыя 20 разоў у яго стрэлілі, аднак не патрапілі.

Пашкоджанні цела Кацярыны дактары прызналі цяжкімі, бо маецца трэшчына чэрапа. Паліцэйскі з Вольна ўжо ідзе па слядах злачынцаў.

Гарсэты і лячэбныя пасы, а таксама школьныя заплечнікі Крама Л.Віннікава на вуліцы Шасова (цяпер Брэсцкая). Kurjer Nowogródzki 29-01-1933

12 студзеня

Злавілі забойцаў палясоўшчыка Мізгера

Некалькі дзён таму мы пісалі пра напад на дом каля маёнтку Рудня і забойства палясоўшчыка Мізгера. Сёння нам паведамілі, што, дзякуючы энергічнай працы Следчага аддзелу з Баранавіч, забойцы былі схопленыя. Гэта Ян Барашка, Язэп Хоміч, Антон Карачун – усе жыхары суседняй вёскі Волька (Дабромысльская гміна).

Паводле апошняй інфармацыі, падставай да забойства былі асабістыя стасункі паміж гэтымі трыма асобамі і палясоўшчыкам Мізгерам.

Яны найперш выманілі палясоўшчыка з хаты да лесу, дзе яго і забілі. Пасля, каб пазбавіцца сведкаў, вярнуліся да будынка, каб забіць усіх, хто знаходзіўся там. Акрамя палясоўшчыка Яна Мізгера была на месцы акушэрка Кацярына Касянік (яна забітая). Яна як раз прыбыла, каб дапамагчы пры родах дзіцяці Мізгера. Іншыя людзі, а менавіта: жонка палясоўшчыка Ганна і чацвёра дзяцей – 11-ці і 5-цігадовая дочкі ды 7-мі і 5-цігадовы сыны, атрымалі такія цяжкія раны, што цяпер знаходзяцца амаль у безнадзейным стане ў Баранавіцкім шпіталі. Такім чынам, ахвярай забойцаў сталі 7 чалавек.

Для таго, каб схаваць сляды, хату палясоўшчыка падпалілі.

Забойцы разам з рэчавымі доказамі былі перададзены судовым уладам і хутка паўстануць перад судом.

17 студзеня

Хітры злодзей

Пані Кацярына Чарняўская летам трымала на возеры Жлобін (цяпер Жлобінскае) буфет і байдаркі, якія здавала ў арэнду. Усё гэта на зіму пакінула ў адрыне каля возера. Гэтым скарыстаўся нейкі злодзей, які забраў усе рэчы п.Чарняўскай – 12 вёсел, 5 сталоў, 3 лавы і 2 байдаркі.

Не засталося ёй нічога больш, як звярнуцца ў камісарыят паліцыі, які, мы спадзяемся, знойдзе злодзея.

Смерць дзіцяці

У Лясной 13 студзеня падчас адсутнасці ў хаце пана Канстанціна Качынскага і яго жонкі звалілася з лавы іх двухгадовае дзіця. З-за ўдару галавой малое памерла. Гэтае дзіцё было ўзята на выхаванне ад Валерыі Ешка з Баранавіч. Падрабязнасці здарэння высвятляюць паліцэйскія з пастарунка ў Лясной.

20 студзеня

Барацьба з беспрацоўем

14 студзеня, дзякуючы намаганням Камітэту беспрацоўя, у клубе чыгуначнікаў адбыліся танцы. Прыбытак у суме 25 злотых 50 грошай быў перададзены Камітэту.

24 студзеня

Лыжныя курсы

Аб’яднанне рэзервістаў ладзіць у Баранавічах лыжныя курсы. Запісацца можна ў іх офісе на вуліцы Уланскай (цяпер бульвар Штакераў). Для чальцоў аб’яднання курсы бясплатныя.

Пажар

20 студзеня а 22.30 у вёсцы Мілавіды адбыўся пажар у гаспадарцы Яна Ваўчка. З-за моцнага ветру і густой забудовы агонь перакінуўся на іншыя будынкі. Згарэла 11 дамоў, 7 хлявоў і 5 адрын. Страты ацэньваюцца да 21 000 злотых. Страхоўка ўсіх гэтых будынкаў ледзь складае 9210 злотых. Падчас пажару згарэлі 2 каровы. Людзі не пацярпелі.

Пажар дапамагалі тушыць пажарныя каманды з вёсак Скарынкі і Востраў. Пажар паўстаў з-за неасцярожнага абыходжання з агнём.

Рэклама лампачак Philis, якія адзіныя не жаруць электрычнасць. Kurjer Nowogródzki 15-01-1933

25 студзеня

Забойства дзяўчыны

22 студзеня капрал 79 пяхотнага палка са Слоніма Антон Данюка, які праходзіў навучаньне ў Баранавічах у 78 пяхотным палку, забіў 22-гадовую Вольгу Тысяневіч. Забойства адбылося на побытавай глебе. Капрал быў затрыманы вайсковай жандармерыяй.

Таксама затрыманы Антон Някрута, які быў разам з Данюкам і, нібыта, адбіраў у таго рэвальвер, чым справакаваў стрэл і забойства Тысяневіч. Следства вядзе жандармерыя разам з паліцыяй.

28 студзеня

Спрытная матка

25 студзеня ў Баранавіцкі прытулак для малых дзяцей прыйшла невядомая жанчына з 2-хтыднёвым немаўля. Яна назвалася карміцелькай дзіцяці. Гэтая жанчына прабыла там некалькі гадзін, пасля выйшла ў горад і больш не вярнулася. Затое сваё дзіцё пакінула. Спрытную маці шукае паліцыя.

Акрамя гэтага да прытулку падкінулі яшчэ адно 2-хтыднёвае немаўля, якое ўжо ўзялі пад апеку.

29 студзеня

Праезд пана ваяводы

Раніцай 28 студзеня праз Баранавічы праехаў ваявода Навагрудскага ваяводства – пан Свідэрскі, які накіроўваўся на інспекцыю Нясвіжскага стараства.

Пан ваявода ехаў чыгуначнай дрызінай. На вакзале яго спаткалі: баранавіцкі стараста Нэўгебаўэр, кіраўнік камісарыяту паліцыі Кучынскі і ад кіраўніцтва чыгункі пан інжынер Лайман.

30 студзеня

Яшчэ адно забойства

Раніцай 28 студзеня ў вёсцы Падасоўцы Дабромысльскай гміны быў застрэлены з карабіну праз акно 50-гадовы Міхась Лесік, калі снедаў за сталом. Куля прабіла грудзі, і Лесік памёр на месцы. Забойца здолеў уцячы нікім не заўважаны. На месца выехаў кіраўнік следчага аддзелу.

Гэта ўжо другое забойства (пасля егера Мізгеры) у гміне за студзень.

Пасяджэнне гарадской Рады

(скарочана)

28 студзеня адбылося пасяджэнне гарадской Рады, якая павінна была разглядзець 11 пытанняў. Пасля доўгіх дыскусій быў зменшаны гарадскі бюджэт на 1933 год.

Таксама быў абмеркаваны продаж крыві з гарадской бойні (цяпер мясакамбінат). Па прапанове віцэ-бурмістра Вінніка зацверджана цана 10 злотых за бочку крыві.

Па прапанове раднага (дэпутата) Глонбіка было разгледжана пытанне дапамогі беспрацоўным. Ён прапанаваў унесці ў бюджэт 1932/33 гг 3000 злотых на гэтыя мэты. Магістрат прапануе 2000 злотых. Прапанова была прынята прыхільна і зацверджаны бюджэт на суму 3000 злотых.

Пры гэтым сацыялістычная фракцыя ў Радзе ўстрымалася ад галасавання. У сувязі з гэтым бурмістр звярнуўся да сацыялістаў: “Чаму вы не галасуеце за беспрацоўных?”. На гэта атрымаў адказ, што прадстаўнікі сацыялістычнай фракцыі адносяцца да такой дапамогі беспрацоўным негатыўна. Пан бурмістр тады сказаў, што калі будзе прымацца бюджэт на наступны год, ён запросіць сацыялістаў, каб тыя расказалі, як і што належыць зрабіць.

Потым разгледзелі пытанне абавязковага ўсталявання электрычных лічыльнікаў. Пасля гарачых дэбатаў на прапанову раднага Глонбіка ад гэтага вызвалілі аднапакаёвыя памяшканні (кватэра з кухняй).

Агульны гаспадарчы каляндар на 1933 год

Спіс кірмашоў у Баранавіцкім павеце

• Баранавічы – гандаль кожны панядзелак і чацвер
• Ляхавічы – гандаль кожную сераду. Ярмаркі на свята Ўнебаўшэсце, Божага цела і 1 лістапада.
• Моўчадзь – гандаль кожную сераду.
• Гарадзішча – гандаль кожны панядзелак, тры штогадовыя ярмаркі.
• Новая Мыш – рынак зачынены.
• Востраў – рынак зачынены.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сьнежань 1932. Газэты пра Баранавічы

Ялінка на Свята Божага нараджэння для дзяцей чыгуначнікаў у Баранавічах 1936 год.
Здымак з калекцыі Руслана Равякі. Размаляваны штучным інтэлектам.

Kurjer Nowogródzki

1 студзеня

Барацьба з беспрацоўем

Кіраўніцтва Навагрудскага ваяводства вызначыла для Баранавіцкага стараства на снежань крэдыт у памеры 5000 злотых для ўладкавання беспрацоўных на дарожных работах.

Такім чынам, штодня працу атрымаюць 100 чалавек, і колькасць беспрацоўных на нашых землях не будзе такой высокай. Застанецца нэндза (галеча), якая заўсёды была і над якой заўсёды трэба апекавацца.

Не пускайце кароў на самапас

27 лістапада хуткі цягнік, які ехаў з Баранавіч да Стаўбцоў, збіў дзве каровы, якія належалі Яну Лукашэвічу і Шлёме Красуцкаму, жыхарам в. Крошын. Цягнік спыніўся на 10 хвілін, а потым рушыў далей. Праверку праводзіць пастарунак паліцыі са Стаўбцоў.

Труп немаўляці

27 лістапада а 15 гадзіне гаспадар маёнтку Арабаўшчына Антон Хмялеўскі знайшоў труп немаўляці каля вёскі Арабаўшчына. Аб гэтым ён паведаміў у паліцыю.

Калі на месца прыбыў паліцэйскі, выявілася, што труп дзіцяці з’елі сабакі. Сляды знішчаныя. Следства вядзе пастарунак з мястэчка Сталовічы.

Забойства ў Новай Мышы

Ноччу з 24 на 25 лістапада ў мястэчку Новая Мыш была забіта 65-гадовая Марыя Кныш. Яе цела знайшлі ў калідоры зачыненага дома. Памяшканне было разгромлена, шыбы выбітыя. Падазрэнне падае на сына забітай – Станіслава Кныша, які мог здзейсніць гэта з помсты, бо маці сварылася на яго, што вядзе неадпаведны вобраз жыцця.

Агляд трупа паказаў, што жанчына магла памерці сама, а рана на галаве ад удару тупым прадметам магла быць атрыманая, калі яна падала.

Яе сына Станіслава арыштавалі 25 лістапада ў Баранавічах на рынку імя 3 мая (цяпер квартал паміж вуліцамі Гагарына, Горкага, Прытыцкага і Чырвонаармейская). Ён быў у п’яным стане. 

На месца здарэння выехаў асабіста Уладзіслаў Галоўка, камендант паліцыі Баранавіцкага павету.

2 снежня

Амаль як у Чыкага

На вуліцы Пілсудскага (цяпер Чырвонаармейская) а 20 гадзіне 26 лістапада да гаспадыні кілбаснай фабрыкі Браніславы Баранцэвіч падбег нейкі невядомы спраўца, ударыў яе і выхапіў з рук торбачку, дзе было прыкладна 200 злотых, пасля чаго збег.

Рэклама савецкага фільма “Волга, Волга”. Kurjer Nowogródzki, 17-12-1932

4 снежня

Сход гільдыі цырульнікаў

28 лістапада пад кіраўніцтвам старшыні гільдыі Вінаграда, пры ўдзеле 12 чалавек, адбыўся сход чальцоў гільдыі цырульнікаў у Баранавічах. Сход быў сабраны, каб абраць новае кіраўніцтва, бо старое не дзейнічала. У выніку былі абраныя: Абрам Вінаград, Рубін Кравецкі, Ян Млезян, Фейвель Тункель, Вільгельм Вулкан і Шлёма Ленкін.

7 снежня

Як было на самой справе

Янкель Гарбус паведаміў у паліцыю, што 2 снежня прыйшоў да яго ў кватэру Леў Каган і запатрабаваў разлічыцца з ім за працу. Калі ж Гарбус адмовіўся гэта рабіць, то Каган дастаў з кішэні рэвальвер, паваліў Янкеля на зямлю і забраў у яго з кішэні 180 злотых.

Арон Германоўскі таксама паведаміў у камісарыят, што яго брат Ліпа без ніякай прычыны ўдарыў па галаве ліхтаром і забраў шапку, у якой было зашыта 50 долараў.

Ці гэта ўсё байкі, ці праўда, будзе вызначаць паліцыя.

8 снежня

Заканчэнне будаўніцтва гарадской рэзні

Не гледзячы на цяжкія часы, нараканне на “крызіс”, магістрат здолеў скончыць будоўлю гарадской рэзні (бойні, цяпер будынак мясакамбіната). Цяпер там адбываецца мантаж абсталявання і 15 студзеня пачне працаваць новы, узорна збудаваны будынак, які з’явіўся дзякуючы ашчаднасці магістрата.

Рыдлёўкай па галаве

Падчас суседскай спрэчкі з-за маёмасці паміж Соф’яй Тарасевіч і Юзікам Сакуном апошні ўдарыў жанчыну па галаве. Цяжка параненую адвезлі ў бальніцу, Сакун жа арыштаваны.

9 снежня

Падатковыя свавольствы

З выканаўчым апаратам нашага магістрату відавочна нешта нарабілася, аб чым сведчыць наступны выпадак.

На вуліцы Цеснай, №6 (на жаль, дзе знаходзілася гэтая вуліца, не вядома) ёсць прадуктовая крама нейкага Шустэра, які акуратна сплачвае камунальныя падаткі. Як жа ён быў здзіўлены, калі атрымаў ад падаткавай службы напамін аб аплаце пратэрмінаванага муніцыпальнага падатку за 1927-32 гады. Атрымаўшы ліст, пан Шустэр пайшоў у магістрат, прыхапіўшы ўсе квітанцыі. Там яму сказалі напісаць заяву, што ён і зрабіў.

Але праз нейкі час атрымаў яшчэ адзін ліст з напамінам і так як не меў ахвоты другі раз аплачваць падатак, да яго з’явіўся секвестр і апісаў тавар.

Пасля доўгіх і досыць вострых тлумачэнняў Шустэра пра выплату ўсіх падаткаў, што было даведзена і квітанцыямі магістрату, секвестр тавар не забраў. Але запатрабаваў, каб Шустэр заплаціў яму 4 злотых за выдаткі на выкананне канфіскацыі, што Шустэр мусіў выканаць.

Няўжо выканаўчы апарат нашага магістрату не можа адсочваць аплату падаткаў, каб не раздражняць тых, хто іх плаціць?

Бандыцкі напад

6 снежня ў пастарунак паліцыі ў Мілавідах звярнуўся жыхар в. Станаўшчына Косаўскай гміны, які паведаміў, што 5 снежня а 22 гадзіне, калі ён ехаў з Сіняўкі ў Косава, на шасэ заступілі яму дарогу два невядомых. Яны забралі 25 садовых дрэваў, што належалі пацярпеламу. На месца рабунку накіраваны супрацоўнікі паліцыі.

15 снежня

Пільнуйце дзяцей

Каля Баранавіч ёсць маленькая сажалка, што завуць “Галынка” (цяпер кар’ер у раёне завулку Саўгасны і вуліцы 50 год БССР), там штозіму адбываюцца катанні на каньках, лыжах, санках.

Возера Галынка на карце 1929 года.

Выпаў снег, лёд трохі трымае, дык моладзь паспяшалася на Галынку і, як звычайна бывае, без нагляду там здарыўся няшчасны выпадак.

Падчас катання на санках 12 снежня вучань пачатковай школы Струтынскі захацеў праехаць праз лёд. Але лёд быў слабы, і Струтынскі пайшоў на дно. На жаль, выцягнулі ўжо труп.

Кар’ер на месцы возера Галынка. Лістапад 2022

Бушко – пацыфіст

Некалькі дзён таму паліцэйскі патруль з Дарава затрымаў жыхара вёскі Літва Юзіка Бушко з двума сынамі на гарачым учынку – яны займаліся дэмантажом былых нямецкіх бліндажоў з часоў вайны.

Пацыфіскі настроены вораг нямчуры, як кажа Бушко, не разумеў, што бліндажы з’яўляюцца ўласнасцю дзяржавы. З-за вядомага мілітарызму нашых улад адпакутуе ён пад арыштам і забяруць у яго “здабытае для ўласнай патрэбы” жалеза з бункераў.

Крадзеж рэвальвераў

Некалькі дзён таму скралі рэвальвер з паліто пана Алькзыксона, а 12 снежня скралі яшчэ адзін рэвальвер Sauer №48098 у пана Зыгмунта Сабілы. Трэба падкрэсліць, што п. Сабіла жыве ў вайсковым гарадку ў казармах.

16 снежня

Пан прэзідэнт – хросны бацька

Пан прэзідэнт пагадзіўся стаць хросным бацькам сёмага сына Лапкоўскага, селяніна з вёскі Пастарынне Сталовіцкай гміны. Пан прэзідэнт даслаў малому Ігнату падарунак у выглядзе ашчаднай кніжкі з укладам 50 злотых.

У 1926 годзе польскі прэзідэнт Ігнацы Масціцкі заявіў, што будзе хросным бацькам кожнага сёмага хлопца, які народзіцца ў любой сям’і. Хросныя сыны прэзідэнта мелі прывілей на бясплатную адукацыю ў краіне і за граніцай, таксама ва ўніверсітэце, стыпендыі, бясплатны праезд і ахову здароўя, а таксама ашчадную кніжку з укладам на 50 злотых, зробленым прэзідэнтам для пачатку. Да верасня 1939 году ў Масціцкага было 911 хросных сыноў.

Як хутка скралі – так хутка і папалі

12 снежня а 16-17 гадзінах з незамкнёнага пакою рэстарацыі Пятра Мая ў Гарадзішчы скралі, папярэдне разламаўшы, скрыню 25 пляшак гарэлкі розных гатункаў. На крадзеж пайшлі Ян Вярбіла і Юзаф Ліхута, жыхары паселішча Слінкевічы Гарадзішчанскай гміны. У іх знайшлі гарэлку, якую разам з затрыманымі перевезлі ў гарадскі суд у Баранавічах.

22 снежня

Калядны кірмаш

Арганізаваны Камітэтам калядны кірмаш у Баранавічах карыстаецца вялікай папулярнасцю. Сотні людзей наведалі яго, і гандаль там ідзе патроху. Пане-гаспадары скарыстайцеся магчымасцю, бо кірмаш на гэтым тыдні скончыцца. Таму ўсе на кірмаш! Купляйма ўсё на кірмашы!

Крадзеж дрэва

Уласнік склада дрэва Мойша Сурзан паведаміў у камісарыят паліцыі, што ноччу з 14 на 15 снежня нейкі Ян Казакоў, які жыве на вуліцы Шырокай (цяпер Тэльмана), прыйшоў на склад і пачаў красці дрэва. Калі вартаўнік Мікола Лайша гэта заўважыў, дык быў пабіты Казаковым.

Праз паўгадзіны ён зноў з’явіўся на складзе разам з таварышам і нажом у руцэ ды пагражаў зарэзаць вартаўніка. Тады Лайша схаваўся ў сваёй будцы, а Казакоў з сябрам працягваў красці дрэва.

Гэтак гучыць версія вартаўніка, а адбывалася ўсё тое ў некалькіх кроках ад чыгуначнага вакзала і пастарунка паліцыі.

Каталіся задарма

Шклярэўскі са сваім сябрам нанялі таксоўку Гобрыка, зрабілі 3-4 рэйсы, а калі кіроўца запатрабаваў аплату – адмовіліся даваць грошы. Цяпер камісарыят праводзіць праверку.

Абвестка аб продажы калядных упрыгожванняў з шакаладу ўласнага вырабу ад фабрыкі цукерак “Універсал” (знаходзілася на вул. Уланскай, 13 – цяпер бульвар Штакераў, будынак аптэкі). Kurjer Wileński, 20-12-1932

29 снежня

Штучныя каткі

У Баранавічах не трэба турбавацца аб штучных катках: маем іх дастаткова, бо кожны ходнік з’яўляецца катком, дзе можна пакатацца, а таксама зламаць сабе нагу ці руку.

Можа быць, гарадскія ўлады заняліся б справай і абавязалі пасыпаць слізкія ходнікі пяском ці попелам, калі самі жыхары гэтага годнага гораду тое не робяць каля сваіх дамоў.

Хаця і зіма, а ровар знік

21 снежня Ігнат Ярмаковіч прыехаў на ровары да паштовага ўпраўлення №1 і пакінуў яго каля будынка. Калі ж пасля вырашэння спраў ён выйшаў на двор, дык ровар маркі “Нёман” (ровары гэтай маркі ў міжвенны час рабілі ў Гродна), вартасцю 250 злотых знік. Што ж ён яшчэ мог зрабіць? Паскардзіўся ў паліцыю.

Сямейнае самагубства

20 снежня а 4 гадзіны раніцы дзяжурнаму пажарнаму паведамілі, што ў студню на вуліцы Пілсудскага, 13 (цяпер Чырвонаармейская) зваліліся два чалавекі. Адразу ж на тое месца накіравалася пажарная каманда, якая праз некалькі хвілін дастала са студні 28-гадовую Хаю Пулін ды Хаіма Меламеда, якія знаходзіліся на глыбіні 20 метраў.

Як выявілася, Хая Пулін у нервовым зрыве сарвалася з ложка і ў адной бялізне кінулася ў студню з мэтаю самагубства. Бацька Хаі паклікаў на дапамогу суседзяў. Адзін з іх – Хаім Меламед – з дапамогай бацькі жанчыны пачаў па вяроўцы спускацца ў студню. Вяроўка парвалася, і герой зваліўся з вышыні 10 метраў. Толькі пажарныя выцягнулі абодвух на паверхню. Хая Пулін атрымала лёгкія пашкоджанні цела, і ёй на месцы дапамог доктар Ізыксон.

Нагадаем, што брат Хаі Пулін летась скончыў жыццё самагубствам, скочыўшы ў тую самую студню. Тады выцягнулі толькі яго цела.

30 снежня

Уздым магістрата

Камунальны банк у Варшаве вылучыў 30000 злотых беззваротнай дапамогі для магістрата горада Баранавічы. Грошы пойдуць на выплату запазычанасці па заробкам супрацоўнікам магістрата за некалькі месяцаў.

Нарэшце работнікі гарадской улады хаця б часткова атрымаюць грошы за сваю працу.

Kurjer Wileński

30 снежня

Чыгуначны доктар, у якога не хочуць лячыцца чыгуначнікі

Дантыстам па кантракту чыгуначнага вузла Баранавічы ўжо некалькі год працуе пан М. Ясіноўскі, які па дамове з дырэкцыяй чыгункі ў Вільні павінен лячыць супрацоўнікаў чыгункі бясплатна, а за тэхнічныя работы ён мае ўсталяваную таксу.

Аб тым, як выглядае праца пана Ясіноўскага, можа сведчыць тое, што большасць чыгуначнікаў і іх родных паслугамі гэтага доктара не карыстаюцца. Яны лічаць за лепшае лячыць зубы за ўласныя грошы ў іншых дантыстаў прыватных, чым у Ясіноўскага бясплатна. Чаму? Гэта таямніца лячэння ад Ясіноўскага. Магчыма, гэта з-за таго, што Ясіноўскі таксама працуе дантыстам у гарадскім аддзеле аховы здароўя, старшынёй аб’яднання жыдоў горада і, напэўна, не мае часу на чыгуначнікаў, якія церпіць ад болю і якіх павінен бясплатна лячыць. Факт у тым, што чыгуначнікі яго абмінаюць.

Цікавая “такса”, якую пан Ясіноўскі ўзгадніў з дырэкцыяй чыгункі ў Вільні. Яна вышэйшая за цэны, якія ўсталяваныя прыватнымі дантыстамі ў Баранавічах! Таму пан Ясіноўскі такім чынам можа “на скуры чыгуначнікаў” вырашаць свае інтарэсы.

Паўстае пытанне, куды сыходзяць складкі чыгуначнікаў, якія тыя плацяць, але паслугамі лекара па кантракту не могуць карыстацца. Чаму дырэкцыя чыгункі ў Вільні дапускае такія рэчы?

Ходзяць чуткі, што дырэкцыя чыгункі ў Вільні, хацела пазбавіць Ясіноўкага пасады. Гэта вельмі прыхільна ўспрынялі чыгуначнікі. Не зразумела аднак, чаму дантыст дасюль займае гэтую пасаду?

Пры выбары іншага лекара належыць прымаць да ўвагі пажаданні ўсіх чыгуначнікаў.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сьнежань 1931. Газэты пра Баранавічы

Kurjer Nowogródzki

3 снежня

Прыезд знакамітага жыдоўскага паэта ў Баранавічы

1 снежня цягніком з Беластоку прыбыў у Баранавічы вядомы народны паэт Хаім Нахман Бялік, які прыехаў сюды з Палестыны і наведвае па чарзе ўсе гарады ў краіне. У Баранавічах на чыгуначным вакзале паэта сустракаў амаль 2-тысячны тлум народу жыдоўскага, школьны аркестр і ўся баранавіцкая эліта жыдоўскай народнасці.

Увечары ў залі кінатэатра “Apollo” паэт  Х.Н. Бялік выступіў з праграмай на тэму “Жыды і іх культура”, на якой прысутнічаў намеснік старасты пан Зажыцкі, які замяняе адсутнага цяпер пана Пржэпалкоўскага. На выступе прысутнічала каля тысячы чалавек.

5 снежня

З жыцця Кола заўзятараў сцэны

2 снежня ў кінатэатры “Apollo” чальцы нядаўна створанага Кола заўзятараў сцэны далі ўжо трэцяе прадстаўленне, прыбытак з якога пайшоў на развіццё гэтай арганізацыі. Яны адыгралі 3-актавую п’есу Балуцкага “Адчынены дом”, пад рэжысурай пана Галагоўскага, старшыні Кола. Чальцы дасканала справіліся са сваімі задачамі, чым выклікалі сімпатыі сярод шырокіх слаёў баранавіцкага грамадства.

Асабліва вызначыліся п. Галагоўскі і п. Папук, якія сваёй дасканалай гульнёй выклікалі ў гледачоў  каскады смеху і буру воплескаў. Таксама гульня панн Гайжэўскай, Ляшэўскай і Асечка заслугоўвае асобнай згадкі.

З прыкрасцю аднак трэба адзначыць, што на спектаклі прысутнічала толькі некалькі дзясяткаў асобаў, таму на кожным кроку можна было чуць, што нашыя людзі не заўсёды ўмеюць цаніць культурную вартасць імпрэзаў.

Баранавіцкі люд прызвычаіўся да наведвання нізкавартых рэв’ю і рэўетак, якімі кормяць нашыя правінцыйныя гарады вандроўныя артысты, якія не маюць ужо поспеху ў вялікіх гарадах.

У кожным разе маем надзею, што мясцовае аб’яднанне, што ставіць п’есы ў нашым горадзе, не будзе пераймацца часоваму малому поспеху і будзе далей працаваць над сур’езнымі творамі, тым больш, што ўжо цяпер відаць, складаецца яно з дасканалых актораў, якія б у будучыні мелі вялікі поспех.

8 снежня

Арышт былога дэпутата

Учора, падчас сходу ў Баранавічах Беспартыйнага Блоку Супрацы з урадам Пілсудзкага і прамовы віцэ-маршалка Сенату доктара Багуцкага, меў месца інцыдэнт з былым дэпутатам ад Сацыялістычнай Польскай Партыі, радным Махаем (у наступных нумарах газеты было ўдакладненне, што Юзік Махай ніколі не быў дэпутатам, а толькі кандыдатам у дэпутаты).

Падчас дыскусіі, якая развязалася пасля дакладу Багуцкага (сітуацыя палітычная і эканамічная), Махай спрабаваў справакаваць інцыдэнт, выкрыкваючы розныя абразлівыя воклічы.

Па просьбе прысутнага на сходзе пана старасты Пржэпалкоўскага, паліцыя арыштавала Махая.

10 снежня

Былога дэпутата пасадзілі ў турму

У выніку аб’яднання цэлага шэрагу сведчанняў антыдзяржаўнай дзейнасці былога дэпутата ад Сацыялістычнай Польскай Партыі, раднага Махая, следчы суддзя пастанавіў арыштаваць яго да судовага паседжання. Да акту справы далучаны таксама пратакол аб інцыдэнце, які адбыўся 7 снежня падчас дыскусіі над дакладам віцэ-маршалка Сенату док. Багуцкага.

Крадзяжы з узломам

Пазаўчора ўночы да сталярскай майстэрні Гіршы Лісоўскага (вул. Орля, 28 цяпер Лісіна), уламаліся невядомыя злодзеі і скралі сталярнае абсталяванне на 200 злотых.

У тую саму ноч у гімназію імя каралевы Барбары Радзівіл уламаліся невядомыя злодзеі і разбілі замкі на пісьмовых сталах у трох пакоях. У выніку яны скралі 31 злоты.

На шкоду Самуэля Цукерніка (вул. Уланская, 58 цяпер Пінерская) невядомыя злачынцы ўламаліся ў камору, адкуль скралі рэчы і 3 пуды аўса на агульную суму 300 злотых.

У Яніны Лісакоўскай, што жыве на Графскай, 55 (цяпер Куйбышава паміж Брэсцкай і Камсамольскай), невядомыя злодзеі ўламаліся ў склеп, адкуль скралі слоікі варэння, налівак, марынаваных грыбоў і іншых дробных рэчаў на агульную суму 105 злотых.

Акрамя гэтага, на тэрыторі гораду зарэгістраваны 4 дробных крадзяжа і адно збіццё.

11 снежня

Курсы хатняга вырабу лыж

З ініцыятывы капітана Сікорскага, павятовага камісара Ваеннай падрыхтоўкі (Przysposobienie wojskowe) ў Баранавічах, быў арганізаваны курсы хатняга вырабу лыж, якія праходзілі ў два этапы з 3 па 7 і з 9 па 14 лістапада. На іх навучалася 13 чалавек, чальцоў PW.

Навучэнцы курса ўласнаручна, пад кіраўніцтвам прафесійнага настаўніка, зрабілі некалькі дзесяткаў пар лыж карыстаючыся хатнім інструментам.

Неучцівы каханак

Марыя Анчуковіч, якая жыве на рагу Шасова (цяпер Брэсцкая)-Цэнтральна (цяпер Агранамічная), паведаміла ў паліцыю, што яе каханак Ян Рыхлінскі, з якім яна жыла тры гады, прадаў без яе згоды свінню і іншыя рэчы, што ёй належалі, агулам на 60 злотых. Грошы каханак выдаткаваў на свае патрэбы. Жадаючы адпомсціць свайму каханку, Анчуковіч таксама паведаміла паліцыі, што Рыхлінскі мае і карыстаецца ваенным білетам на імя Яна Загорскага.

Рэклама доктара А. Бусла, які лячыў хваробы вачэй. Kurier Nowogródzki

12 снежня

Святліца пажарнікаў просіць аб кніжках для новай бібліятэцы

Мала хто з жыхароў горада ведае, што Гарадская пажарная каманда ў Баранавічах мае ўтульны міла абстаўлены свой клуб. Вялікая перавага гэтай святліцы ў тым, што тут пры пажарных будынках чыста, цёпла і нават элегантна.

Ёсць газеты, гульні і нават радыё.

Бракуе кніжак у бібліятэцы, аб чым пажарнікі вельмі-вельмі просяць. Кнігі могуць быць ужываныя і нават без вокладкі, арганізацыя сама зробіць пераплёт. Ахвотных да чытання вельмі шмат, бо заўсёды ў клубе ёсць людзі, якія цягнуцца да кніг. Асабліва цікавяць гістарычныя раманы (Крашэўскі, Сянкевіч, Прус, Асяндоўскі). Амаль у кожным доме нешта такое знойдзецца. Не разважайце доўга, а нясіце свае кнігі ў пажарны клуб.

Стэфанія Баярская

13 снежня

Суд над шпіёнам

12 снежня на лаве Акруговага суда ў Баранавічах сядзеў вядомы ў горадзе Баранавічы Васіль Югаў, які быў арыштаваны яшчэ летась па падазрэнні ў шпіёнстве на карысць Савецкай Расіі. Суд паслухаўшы сведкаў і беручы пад увагу яго век – 62 гады, пастанавіў прызнаць Югава вінаватым і асудзіць на 8 гадоў цяжкай турмы з пазбаўленнем правоў. Трэба адзначыць, што адзін з таварышаў Юдава па гэтай самай справе, быў асуджаны Вайсковым судом у Пінску да растрэла, а вырак быў  выкананы сёлета вясной.

Асудзілі бандыта

11 снежня Акруговым судом Навагрудка на выязной сесіі ў Баранавічах была разгледжана справа Дзмітрыя Падрушы, жыхара вёскі Бобкі, Нясвіжскага павету. Яго абвінавачвалі ў рабунковым нападзе летам гэтага года ў мястэчку Заастравечча, дзе стэрарызаваўшы сям’ю аднаго з жыдоўскіх купцоў, забраў 500 румынскіх леваў і некалькі сот злотых гатоўкаю. Падсудны прызнаў сваю віну, у сувязі з чым, беручы пад увагу яго малады ўзрост (20 год), суд пакараў яго на 15 год цяжкай турмы.

Крадзяжы

Марыя Стральчэня (Віленская, 68 – цяпер Гагарына), паведаміла ў паліцыю, што выходзячы з жылля на вуліцы Шасовай, 26 (цяпер Брэсцкая), замкнула там дзверы. Тым часам гаспадар гэтага дому Шмаеўскі выламаў замок ды забраў два крэслы і адзін табурэт, якія належалі Стральчэні.

Зоф’я Рабкова (завулак Траўгута, 13 цяпер завулак Дзімітрава) паведаміла ў паліцыю, што Лявон Васілевіч і Мікалай Нацковіч скралі ў яе адну пляшку гарэлкі.

На школу Саламона Гірвіча (Гувэра, 39 цяпер Царука) з замкнёнага хлява, выламаўшы акно, скралі 2 пары конскай збруі, а таксама мех фасолі, на 120 злотых.

Падкідыш

Некалькі дзён таму на падворку прыюту “Нашага дому” пакінулі дзяўчынку ўзростам да 6-ці гадоў. Вядзецца пошук яе сваякоў.

15 снежня

Падкідыш – дачка павешанага ў Баранавічах

У мінулым нумары пісалі мы пра 6-гадовую дзяўчынку, якую падкінулі да “Нашага дому”. Як выявілася, гэта Марыя Казей, дачка Мітрафана Казея з Баранавіч, якога павесілі 27 лістапада разам з іншымі шпіёнамі. Маці Марыі ўжо некалькі год як звар’яцела і памерла ў адным са шпіталяў для псіхічна хворых. Малалетняя сірата ад часу арышта яго бацькі блукала па вуліцах Баранавічаў, пакуль не сустрэла яе адна незнаёмая жанчына і не адвяла на падворак прыюту, дзе пакінула, паклаўшы ў кішэньку аркушык з імёнамі бацькоў. Кіраўніцтва “Нашага дому” шчыра заапекавалася пакінутай дзяўчынай і прытуліла да свайго вялікага звязка іншых нешчаслівых дзяцей. Такім чынам самотныя дзеці знаходзяць апеку ў прыюце, дзе павінны забыцца пра свае смутнае сіроцтва.

Дадатковае харчаванне беднай моладзі ў гімназіі

Справа дадаткова на харчавання беднай моладзі ў Дзяржаўнай гімназіі ў Баранавічах, дзякуючы энэргіі пана дырэктара Завіроўскага і паразумення з Бацькоўскім камітэтам, рушыла вялікімі крокамі наперад. Таму моладзь, якая дагэтага не атрымлівала моцнай апекі, цяпер атрымае дапамогу. Хацелася б верыць, што, дзякуючы кіраўніцтву гімназіі і Камітэту, дапамогу атрымаюць усе вучні. Якім гэта патрэбна.

Фота банка у Баранавічах. Kurier Nowogródzki ад 16-12-1931

18 снежня

Вакол Магілы невядомага салдата

Некалькі дзён таму ў памяшканні Таварыства Рамеснікаў-хрысціян у Баранавічах адбыўся арганізаваны сход, у якім прынялі ўдзел 25 рамеснікаў і купцоў-хрысціян, жыхароў горада. Сход быў скліканы па справе развіцця царкоўная тэрыторыі, што знаходзіцца ў цэнтры горада на скрыжаванні вуліц Шаптыцкага і Міцкевіча (цяпер Савецкая і Леніна) з аднаго і другога боку Магілы невядомага салдата. Сход распачаў пан Яроцкі, пасля чаго аднагалосна быў абраны старшыня, праваслаўны пробашч баранавіцкай парафіі дэкан Павал Мацкевіч. Справаздачу аб выкананых працах па развіцці царкоўнай тэрыторыі склаў пан Яроцкі, пры чым ён падкрэсліў, якое вялікае значэнне меў бы той пункт, калі б мясцовыя ўлады пайшлі Камітэту насустрач і дапамаглі б рэалізаваць праект развіцця гэтай тэрыторыі.

Далей дакладчык дадаў, што занядбаная тэрыторыя ў самым цэнтры горада стала бы добраўпарадкаванай “вялікай, найноўшай канструкцыяй і эстэтычнага выгляду гмахам, а з другога боку тут бы была наладжаны вытворчасць рамеснікаў і хрысціянскі гандаль”. Прысутныя пагадзіліся з довадамі і пастанавілі аднагалосна скласці пэтыцыю да адпаведных уладаў, а самую справу разбудовы даручыць Камітэту, у які ўвашлі 7 чалавек начале з айцом Мацкевічам. Прывабнай рэччу быў бы для Баранавіч вялічэзны гмах у цэнтры горада, а яшчэ больш прывабным было б размяшчэнне ў ім хрысціянскага промыслу і гандлю.

Дзівіць нас толькі тое, што ніхто з прысутных у гэтай важнай справе не згадаў пра адну значную рэч. Ініцыятары праекту забыліся пра Магілу невядомага салдата, да якой ставяцца з павагай і шанаваннем мясцовыя жыхары. Калі сапраўды з’явіцца гэты вялічэзны гмах з абодвух бакоў Магілы невядомага салдата, што будзе з самім помнікам у гонар загінулых салдат за незалежнасць краіны? Да таго ж, не для таго будавалі помнік, каб неўзабаве ён знік у абдымках вялікага гмаху для прамысловасці і гандлю. Як відаць з размоваў, грамадзяне, якія хочуць стварыць тут пляцоўку для гандлю, не збіраюцца супольна будаваць адзін будынак, а кожны хоча збудаваць аб’екты, згодна сваіх фантазій. І хто гарантуе, што ў будучым у цэнтры пазней не з’явяцца рэстараны і піўніцы.

Ці пагодзяцца жыхары гораду да такога аздаблення Помніка невядомаму салдату? Нагадаем, што менавіта каля яго адбываюцца ўсе парады, імпрэзы і святкаванні.

Дзівіць нас факт, што такія планы будаўніцтва ў цэнтры горада абмяркоўваюцца без узгаднення з мясцовымі ўладамі. Акрамя таго, як нам вядома, увесь абшар старых могілак плануецца ператварыць у гарадскі парк, адсутнасць якога балюча адчуваецца жыхарамі горада, бо цяперашні парк (цяпер Стары парк), што знаходзіцца за мяжой горада, не задавальняе патрэб гараджан такога вялікага горада, як Баранавічы.

Да ўсяго гэтага трэба дадаць вельмі цяжкі стан гаспадаркі і адсутнасць інвестыцыйных крэдытаў нават на больш значныя патрэбы. Таму ўсё абмеркаванае на сходзе не рэальнае і не вытрымлівае крытыкі.

19 сьнежня

Замах на забойства

Учора на падворку дома на вуліцы Каперніка, 76 (цяпер Халасьцякова), які належыць Апанасу Гунашу, з’явілася невядомая асоба, якая паклікала да сябе Надзею Берташ, якая там жыве. Калі тая пераступіла парог свайго жытла, асоба кінулася на яе і ударыла сякерай у плечы. Безпрытомная Берташ павалілася на зямлю. Цяжка параненая яна змагаецца са смерцю ў шпіталі.

Ліквідацыя зладзейскай шайкі

На днях следчыя органы на чале з падкамісарам Крэмесам ліквідавалі небяспечную зладзейскую шайку, якая некалькі месяцаў “працавала” ў Баранавічах. Выкрыта некалькі “малін” зладзейскіх, дзе было знойдзены багата трафеяў, скрадзеных у горадзе на працягу месяца. Арыштаваныя Александр Лапко, жыхар Баранавіч, Казімір Рынкевіч, жыхар Вільні, і Люба Медушэўская, з вёскі Падасоўцы. Іх абвінавачваюць у некалькіх крадзяжах. Арышты працягваюцца.

Адначасова арыштаваны Юзік-Збігнеў Каліноўскі, сталы жыхар Лодзі, які скраў дамскі гадзіннік у Марыі Купіч з Баранавіч. Як выявілася, элегантны франт Каліноўскі, які дбаў пра свой выгляд, даўно ў вышуку ў Варшаве, Пултуску і Ядаве, за некалькі крадзяжоў і ашуканстваў.

20 снежня

Новы баранавіцкі стараста

Учора ў Баранавічы прыбаў новапрызначаны стараста павету пан Юры (Ежы) Нойгебаўэр, які працаваў да гэтага старастам у Вілейцы. У панядзелак, 21 снежня, былы баранавіцкі стараста, пан Зыгмунд Пржэпалкоўскі, пачне перадаваць павет свайму наступніку.

Баранавічцкі стараста Зыгмунт Пржэпалкоўскі.

30 снежня

Трагічнае здарэнне на вуліцы Шаптыцкага

Некалькі дзён таму на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая), адбылася надзвычайная сітуацыя, якая толькі выпадкова не пацягнула за сабою шмат ахвяр. Падчас, калі праязджаючы лакаматыў падаў гукавы сігнал, на завулку Свяцілаўскім (цяпер Свяцілавіцкая вуліца), вайсковыя коні, што стаялі, сарваліся і панеслі з санямі ў накірунку вуліцы Шаптыцкага. На павароце сані разбіліся аб будынак, а спалоханыя коні наляцелі на Геню Гарфінгельд, што пераходзіла вуліцу. Яе моцна патапталі. Потым пара ашалелых коней наляцела на запрэжаныя сані з фальварку Чарамнік, які перавярнулі. У гэтым выпадку пацярпела гаспадыня фальварку пані Соф’я Чудзінская. Абедзвух ахвяр даставілі ў бальніцу, іх стан не вельмі цяжкі. Ашалелых коней затрымаў паліцэйскі, які нёс службу на вуліцы Шаптыцкага.

Нешчаслівы выпадак

Міхаіл Васілевіч з вёскі Яхімавічы Сіняўскай гміны, едучы цягніком №314 Лунінец-Баранавічы, праз сваю неасцярожнасць выпаў з вагону каля мосту на Шчары. Ён атрымаў шматлікія траўмы па ўсім целе. Васілевіча перавезлі на дрызіне ў Баранавічы, дзе аказалі медыцынскую дапамогу.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Загадка ці памылка? Пра помнік Свабоды і Помнік невядомаму жаўнеру (а таксама Помнік незалежнасьці) у Баранавічах

Помнік з арлом у Баранавічах даволі вядомы, ён часта сустракаецца на старых даваенных здымках і паштоўках. Аднак гісторыя яго мае шмат загадак і недакладнасьцяў. Даўно існуе меркаваньне, што Помнік Свабоды і Помнік незвядомаму жаўнеру – гэта адзін і той самы мэмарыл. Лічыцца, што яго паставілі 19.04.1919 у дзень калі ў горад увайшлі польскія войскі. І назвалі Помнікам свабоды. На ім быў надпіс “Чэсць пераможцам, хвала загінуўшым”. 28 чэрвеня 1925 года 1925 годзе адбылося перапахаваньне невядомага жаўнера і яго пачалі называць Помнік Невядомага жаўнера.

Помнік невядомаму жаўнеру, паштоўка міжваеннай Польчы

Але ці так гэта? У мяне заўсёды былі пытаньні. 1. Ці маглі таго арла так хутка стварыць у Баранавічах, каб у дзень уваходу палякаў ўсталяваць каля старых могілак? 2. 19 ліпеня 1920 году Чырвоная армія захапіла Баранавічы і знаходзілася там да 30 верасьня 1920 году. Здаецца лагічным, што польскі помнік быў бы зьнішчаны бальшавікамі.

Пра Помнік Свабоды згадваецца ў Баранавіцкім календары 1937 году:

“19 красавіка 1919 году ў дзень здабыцьця Баранавіча аддзеламі Шаптыцкага на скрыжаваньн вуліц Шаптыцкага і Міцкевіча каля праваслаўных могілак, дзякуючы ахвярнасьці мясцовага насельніцтва быў усталяваны сьціплы Помнік Свабоды. Яго асвячэньне выканаў кс. дзякан Жаландкоўскі ў прысутнасьці ген. Эдварда Рыдзь-Сьміглага. У 1925 годзе было прапанавана зьмяніць Помнік Свабоды на помнік Магіла невядомага жаўнера. Гэта ідэя атрымала падтрымку. Быў створаны камітэт пабудовы помніка. Начале з бурмістрам Вацлавам Тэраевічам, які энэргічна ўзяўся за справу. У выніку лёсаваньня была абрана адна магіла каля кашараў 9 двыізыёну лёгкай артылерыі”.

28 чэрвеня 1925 года 1925 годзе адбылося перапахаваньне невядомага жаўнера і яго пачалі называць Помнік Невядомага жаўнера.

Урачыстае перапахаваньне невядомага жаўнера ў Баранавічах. Здымак з NAC (польскага нацыянальнага архіву цыфровага ).

Адразу падаецца, што гэта адзін і той самы помнік. Але там напісана “што ён быў сьціплы”. Згадкі пра той першы помнік ўсплываюць у газэтах за 1932 год:

«1 лістапада 1932 году а 16-й гадзіне ў гарадскім парку (цяпер Стары парк) адбылося ўрачыстае асвячэнне памятнага каменя, якое выканаў ксёндз пробашч, які і расказаў гісторыю помніка. Пан бурмістр Ярмульскія падцвердзіў яго словы. Гісторыя такая: у 1919 годзе па добрай волі жыхароў Баранавіч, якія хацелі ўвекавечыць дзень уваходу польскага войска ў горад, пастанавілі ўсталяваць палявы валун (памерам 1 на 0,5 м) з надпісам “Чэсць пераможцам, хвала загінуўшым”. Гэты камень стаяў ад красавіка 1919 года да ліпеня 1920 года, калі ў горад паўторна не ўвайшла Чырвоная армія. Тады жыхары горада перацягнулі камень на старыя праваслаўныя могілкі, дзе ён і знаходзіўся да гэтага часу. Цяпер яго ўсталявалі на тым месцы, дзе жыхары Баранавіч упершыню сустрэлі польскія вайсковыя аддзелы ў 1919 годзе». (Kurjer Nowogródzki 13-11-1932)

Выходзіць, што Помнік Свабоды ўяўляў сабою просты валун, на якім ў 1919 годзе выбілі надпіс. Што падаецца лагічным. Пра той помнік загдваецца і ў Календары Баранавіцкім на 1937 год. “…напрыканцы вуліццы Нарутовіча знаходзіцца Гарадзкі парк, у якім знаходзіцца тэнісны корт і помнік у гонар польскага жаўнера”.

Здаецца гісторыя помнікаў трохі праясьнілася. Аднак застаюцца загадкі, на якія яшчэ трэба шукаць адказы. Калі зьявіўся другі, усім вядомы помнік з арлом? Ці існаваў ён да перапахаваньня 1925 году і як называўся? Існуюць паштоўкі, дзе ён падпісаны, як Помнік незалежнасьці – гэта памылка ці так ён таксама называўся? Існуе таксама здымак, дзе камень падпісаны, як Помнік перамогі… Хацелася б таксама знайсьці здымкі помніку са Старога парка.

Помнік незалежнасьці ў Баранавічах, даваенная паштоўка.

Існуе таксама здымак, дзе камень падпісаны, як Помнік перамогі…