Сьнежань 1931. Газэты пра Баранавічы

Kurjer Nowogródzki

3 снежня

Прыезд знакамітага жыдоўскага паэта ў Баранавічы

1 снежня цягніком з Беластоку прыбыў у Баранавічы вядомы народны паэт Хаім Нахман Бялік, які прыехаў сюды з Палестыны і наведвае па чарзе ўсе гарады ў краіне. У Баранавічах на чыгуначным вакзале паэта сустракаў амаль 2-тысячны тлум народу жыдоўскага, школьны аркестр і ўся баранавіцкая эліта жыдоўскай народнасці.

Увечары ў залі кінатэатра “Apollo” паэт  Х.Н. Бялік выступіў з праграмай на тэму “Жыды і іх культура”, на якой прысутнічаў намеснік старасты пан Зажыцкі, які замяняе адсутнага цяпер пана Пржэпалкоўскага. На выступе прысутнічала каля тысячы чалавек.

5 снежня

З жыцця Кола заўзятараў сцэны

2 снежня ў кінатэатры “Apollo” чальцы нядаўна створанага Кола заўзятараў сцэны далі ўжо трэцяе прадстаўленне, прыбытак з якога пайшоў на развіццё гэтай арганізацыі. Яны адыгралі 3-актавую п’есу Балуцкага “Адчынены дом”, пад рэжысурай пана Галагоўскага, старшыні Кола. Чальцы дасканала справіліся са сваімі задачамі, чым выклікалі сімпатыі сярод шырокіх слаёў баранавіцкага грамадства.

Асабліва вызначыліся п. Галагоўскі і п. Папук, якія сваёй дасканалай гульнёй выклікалі ў гледачоў  каскады смеху і буру воплескаў. Таксама гульня панн Гайжэўскай, Ляшэўскай і Асечка заслугоўвае асобнай згадкі.

З прыкрасцю аднак трэба адзначыць, што на спектаклі прысутнічала толькі некалькі дзясяткаў асобаў, таму на кожным кроку можна было чуць, што нашыя людзі не заўсёды ўмеюць цаніць культурную вартасць імпрэзаў.

Баранавіцкі люд прызвычаіўся да наведвання нізкавартых рэв’ю і рэўетак, якімі кормяць нашыя правінцыйныя гарады вандроўныя артысты, якія не маюць ужо поспеху ў вялікіх гарадах.

У кожным разе маем надзею, што мясцовае аб’яднанне, што ставіць п’есы ў нашым горадзе, не будзе пераймацца часоваму малому поспеху і будзе далей працаваць над сур’езнымі творамі, тым больш, што ўжо цяпер відаць, складаецца яно з дасканалых актораў, якія б у будучыні мелі вялікі поспех.

8 снежня

Арышт былога дэпутата

Учора, падчас сходу ў Баранавічах Беспартыйнага Блоку Супрацы з урадам Пілсудзкага і прамовы віцэ-маршалка Сенату доктара Багуцкага, меў месца інцыдэнт з былым дэпутатам ад Сацыялістычнай Польскай Партыі, радным Махаем (у наступных нумарах газеты было ўдакладненне, што Юзік Махай ніколі не быў дэпутатам, а толькі кандыдатам у дэпутаты).

Падчас дыскусіі, якая развязалася пасля дакладу Багуцкага (сітуацыя палітычная і эканамічная), Махай спрабаваў справакаваць інцыдэнт, выкрыкваючы розныя абразлівыя воклічы.

Па просьбе прысутнага на сходзе пана старасты Пржэпалкоўскага, паліцыя арыштавала Махая.

10 снежня

Былога дэпутата пасадзілі ў турму

У выніку аб’яднання цэлага шэрагу сведчанняў антыдзяржаўнай дзейнасці былога дэпутата ад Сацыялістычнай Польскай Партыі, раднага Махая, следчы суддзя пастанавіў арыштаваць яго да судовага паседжання. Да акту справы далучаны таксама пратакол аб інцыдэнце, які адбыўся 7 снежня падчас дыскусіі над дакладам віцэ-маршалка Сенату док. Багуцкага.

Крадзяжы з узломам

Пазаўчора ўночы да сталярскай майстэрні Гіршы Лісоўскага (вул. Орля, 28 цяпер Лісіна), уламаліся невядомыя злодзеі і скралі сталярнае абсталяванне на 200 злотых.

У тую саму ноч у гімназію імя каралевы Барбары Радзівіл уламаліся невядомыя злодзеі і разбілі замкі на пісьмовых сталах у трох пакоях. У выніку яны скралі 31 злоты.

На шкоду Самуэля Цукерніка (вул. Уланская, 58 цяпер Пінерская) невядомыя злачынцы ўламаліся ў камору, адкуль скралі рэчы і 3 пуды аўса на агульную суму 300 злотых.

У Яніны Лісакоўскай, што жыве на Графскай, 55 (цяпер Куйбышава паміж Брэсцкай і Камсамольскай), невядомыя злодзеі ўламаліся ў склеп, адкуль скралі слоікі варэння, налівак, марынаваных грыбоў і іншых дробных рэчаў на агульную суму 105 злотых.

Акрамя гэтага, на тэрыторі гораду зарэгістраваны 4 дробных крадзяжа і адно збіццё.

11 снежня

Курсы хатняга вырабу лыж

З ініцыятывы капітана Сікорскага, павятовага камісара Ваеннай падрыхтоўкі (Przysposobienie wojskowe) ў Баранавічах, быў арганізаваны курсы хатняга вырабу лыж, якія праходзілі ў два этапы з 3 па 7 і з 9 па 14 лістапада. На іх навучалася 13 чалавек, чальцоў PW.

Навучэнцы курса ўласнаручна, пад кіраўніцтвам прафесійнага настаўніка, зрабілі некалькі дзесяткаў пар лыж карыстаючыся хатнім інструментам.

Неучцівы каханак

Марыя Анчуковіч, якая жыве на рагу Шасова (цяпер Брэсцкая)-Цэнтральна (цяпер Агранамічная), паведаміла ў паліцыю, што яе каханак Ян Рыхлінскі, з якім яна жыла тры гады, прадаў без яе згоды свінню і іншыя рэчы, што ёй належалі, агулам на 60 злотых. Грошы каханак выдаткаваў на свае патрэбы. Жадаючы адпомсціць свайму каханку, Анчуковіч таксама паведаміла паліцыі, што Рыхлінскі мае і карыстаецца ваенным білетам на імя Яна Загорскага.

Рэклама доктара А. Бусла, які лячыў хваробы вачэй. Kurier Nowogródzki

12 снежня

Святліца пажарнікаў просіць аб кніжках для новай бібліятэцы

Мала хто з жыхароў горада ведае, што Гарадская пажарная каманда ў Баранавічах мае ўтульны міла абстаўлены свой клуб. Вялікая перавага гэтай святліцы ў тым, што тут пры пажарных будынках чыста, цёпла і нават элегантна.

Ёсць газеты, гульні і нават радыё.

Бракуе кніжак у бібліятэцы, аб чым пажарнікі вельмі-вельмі просяць. Кнігі могуць быць ужываныя і нават без вокладкі, арганізацыя сама зробіць пераплёт. Ахвотных да чытання вельмі шмат, бо заўсёды ў клубе ёсць людзі, якія цягнуцца да кніг. Асабліва цікавяць гістарычныя раманы (Крашэўскі, Сянкевіч, Прус, Асяндоўскі). Амаль у кожным доме нешта такое знойдзецца. Не разважайце доўга, а нясіце свае кнігі ў пажарны клуб.

Стэфанія Баярская

13 снежня

Суд над шпіёнам

12 снежня на лаве Акруговага суда ў Баранавічах сядзеў вядомы ў горадзе Баранавічы Васіль Югаў, які быў арыштаваны яшчэ летась па падазрэнні ў шпіёнстве на карысць Савецкай Расіі. Суд паслухаўшы сведкаў і беручы пад увагу яго век – 62 гады, пастанавіў прызнаць Югава вінаватым і асудзіць на 8 гадоў цяжкай турмы з пазбаўленнем правоў. Трэба адзначыць, што адзін з таварышаў Юдава па гэтай самай справе, быў асуджаны Вайсковым судом у Пінску да растрэла, а вырак быў  выкананы сёлета вясной.

Асудзілі бандыта

11 снежня Акруговым судом Навагрудка на выязной сесіі ў Баранавічах была разгледжана справа Дзмітрыя Падрушы, жыхара вёскі Бобкі, Нясвіжскага павету. Яго абвінавачвалі ў рабунковым нападзе летам гэтага года ў мястэчку Заастравечча, дзе стэрарызаваўшы сям’ю аднаго з жыдоўскіх купцоў, забраў 500 румынскіх леваў і некалькі сот злотых гатоўкаю. Падсудны прызнаў сваю віну, у сувязі з чым, беручы пад увагу яго малады ўзрост (20 год), суд пакараў яго на 15 год цяжкай турмы.

Крадзяжы

Марыя Стральчэня (Віленская, 68 – цяпер Гагарына), паведаміла ў паліцыю, што выходзячы з жылля на вуліцы Шасовай, 26 (цяпер Брэсцкая), замкнула там дзверы. Тым часам гаспадар гэтага дому Шмаеўскі выламаў замок ды забраў два крэслы і адзін табурэт, якія належалі Стральчэні.

Зоф’я Рабкова (завулак Траўгута, 13 цяпер завулак Дзімітрава) паведаміла ў паліцыю, што Лявон Васілевіч і Мікалай Нацковіч скралі ў яе адну пляшку гарэлкі.

На школу Саламона Гірвіча (Гувэра, 39 цяпер Царука) з замкнёнага хлява, выламаўшы акно, скралі 2 пары конскай збруі, а таксама мех фасолі, на 120 злотых.

Падкідыш

Некалькі дзён таму на падворку прыюту “Нашага дому” пакінулі дзяўчынку ўзростам да 6-ці гадоў. Вядзецца пошук яе сваякоў.

15 снежня

Падкідыш – дачка павешанага ў Баранавічах

У мінулым нумары пісалі мы пра 6-гадовую дзяўчынку, якую падкінулі да “Нашага дому”. Як выявілася, гэта Марыя Казей, дачка Мітрафана Казея з Баранавіч, якога павесілі 27 лістапада разам з іншымі шпіёнамі. Маці Марыі ўжо некалькі год як звар’яцела і памерла ў адным са шпіталяў для псіхічна хворых. Малалетняя сірата ад часу арышта яго бацькі блукала па вуліцах Баранавічаў, пакуль не сустрэла яе адна незнаёмая жанчына і не адвяла на падворак прыюту, дзе пакінула, паклаўшы ў кішэньку аркушык з імёнамі бацькоў. Кіраўніцтва “Нашага дому” шчыра заапекавалася пакінутай дзяўчынай і прытуліла да свайго вялікага звязка іншых нешчаслівых дзяцей. Такім чынам самотныя дзеці знаходзяць апеку ў прыюце, дзе павінны забыцца пра свае смутнае сіроцтва.

Дадатковае харчаванне беднай моладзі ў гімназіі

Справа дадаткова на харчавання беднай моладзі ў Дзяржаўнай гімназіі ў Баранавічах, дзякуючы энэргіі пана дырэктара Завіроўскага і паразумення з Бацькоўскім камітэтам, рушыла вялікімі крокамі наперад. Таму моладзь, якая дагэтага не атрымлівала моцнай апекі, цяпер атрымае дапамогу. Хацелася б верыць, што, дзякуючы кіраўніцтву гімназіі і Камітэту, дапамогу атрымаюць усе вучні. Якім гэта патрэбна.

Фота банка у Баранавічах. Kurier Nowogródzki ад 16-12-1931

18 снежня

Вакол Магілы невядомага салдата

Некалькі дзён таму ў памяшканні Таварыства Рамеснікаў-хрысціян у Баранавічах адбыўся арганізаваны сход, у якім прынялі ўдзел 25 рамеснікаў і купцоў-хрысціян, жыхароў горада. Сход быў скліканы па справе развіцця царкоўная тэрыторыі, што знаходзіцца ў цэнтры горада на скрыжаванні вуліц Шаптыцкага і Міцкевіча (цяпер Савецкая і Леніна) з аднаго і другога боку Магілы невядомага салдата. Сход распачаў пан Яроцкі, пасля чаго аднагалосна быў абраны старшыня, праваслаўны пробашч баранавіцкай парафіі дэкан Павал Мацкевіч. Справаздачу аб выкананых працах па развіцці царкоўнай тэрыторыі склаў пан Яроцкі, пры чым ён падкрэсліў, якое вялікае значэнне меў бы той пункт, калі б мясцовыя ўлады пайшлі Камітэту насустрач і дапамаглі б рэалізаваць праект развіцця гэтай тэрыторыі.

Далей дакладчык дадаў, што занядбаная тэрыторыя ў самым цэнтры горада стала бы добраўпарадкаванай “вялікай, найноўшай канструкцыяй і эстэтычнага выгляду гмахам, а з другога боку тут бы была наладжаны вытворчасць рамеснікаў і хрысціянскі гандаль”. Прысутныя пагадзіліся з довадамі і пастанавілі аднагалосна скласці пэтыцыю да адпаведных уладаў, а самую справу разбудовы даручыць Камітэту, у які ўвашлі 7 чалавек начале з айцом Мацкевічам. Прывабнай рэччу быў бы для Баранавіч вялічэзны гмах у цэнтры горада, а яшчэ больш прывабным было б размяшчэнне ў ім хрысціянскага промыслу і гандлю.

Дзівіць нас толькі тое, што ніхто з прысутных у гэтай важнай справе не згадаў пра адну значную рэч. Ініцыятары праекту забыліся пра Магілу невядомага салдата, да якой ставяцца з павагай і шанаваннем мясцовыя жыхары. Калі сапраўды з’явіцца гэты вялічэзны гмах з абодвух бакоў Магілы невядомага салдата, што будзе з самім помнікам у гонар загінулых салдат за незалежнасць краіны? Да таго ж, не для таго будавалі помнік, каб неўзабаве ён знік у абдымках вялікага гмаху для прамысловасці і гандлю. Як відаць з размоваў, грамадзяне, якія хочуць стварыць тут пляцоўку для гандлю, не збіраюцца супольна будаваць адзін будынак, а кожны хоча збудаваць аб’екты, згодна сваіх фантазій. І хто гарантуе, што ў будучым у цэнтры пазней не з’явяцца рэстараны і піўніцы.

Ці пагодзяцца жыхары гораду да такога аздаблення Помніка невядомаму салдату? Нагадаем, што менавіта каля яго адбываюцца ўсе парады, імпрэзы і святкаванні.

Дзівіць нас факт, што такія планы будаўніцтва ў цэнтры горада абмяркоўваюцца без узгаднення з мясцовымі ўладамі. Акрамя таго, як нам вядома, увесь абшар старых могілак плануецца ператварыць у гарадскі парк, адсутнасць якога балюча адчуваецца жыхарамі горада, бо цяперашні парк (цяпер Стары парк), што знаходзіцца за мяжой горада, не задавальняе патрэб гараджан такога вялікага горада, як Баранавічы.

Да ўсяго гэтага трэба дадаць вельмі цяжкі стан гаспадаркі і адсутнасць інвестыцыйных крэдытаў нават на больш значныя патрэбы. Таму ўсё абмеркаванае на сходзе не рэальнае і не вытрымлівае крытыкі.

19 сьнежня

Замах на забойства

Учора на падворку дома на вуліцы Каперніка, 76 (цяпер Халасьцякова), які належыць Апанасу Гунашу, з’явілася невядомая асоба, якая паклікала да сябе Надзею Берташ, якая там жыве. Калі тая пераступіла парог свайго жытла, асоба кінулася на яе і ударыла сякерай у плечы. Безпрытомная Берташ павалілася на зямлю. Цяжка параненая яна змагаецца са смерцю ў шпіталі.

Ліквідацыя зладзейскай шайкі

На днях следчыя органы на чале з падкамісарам Крэмесам ліквідавалі небяспечную зладзейскую шайку, якая некалькі месяцаў “працавала” ў Баранавічах. Выкрыта некалькі “малін” зладзейскіх, дзе было знойдзены багата трафеяў, скрадзеных у горадзе на працягу месяца. Арыштаваныя Александр Лапко, жыхар Баранавіч, Казімір Рынкевіч, жыхар Вільні, і Люба Медушэўская, з вёскі Падасоўцы. Іх абвінавачваюць у некалькіх крадзяжах. Арышты працягваюцца.

Адначасова арыштаваны Юзік-Збігнеў Каліноўскі, сталы жыхар Лодзі, які скраў дамскі гадзіннік у Марыі Купіч з Баранавіч. Як выявілася, элегантны франт Каліноўскі, які дбаў пра свой выгляд, даўно ў вышуку ў Варшаве, Пултуску і Ядаве, за некалькі крадзяжоў і ашуканстваў.

20 снежня

Новы баранавіцкі стараста

Учора ў Баранавічы прыбаў новапрызначаны стараста павету пан Юры (Ежы) Нойгебаўэр, які працаваў да гэтага старастам у Вілейцы. У панядзелак, 21 снежня, былы баранавіцкі стараста, пан Зыгмунд Пржэпалкоўскі, пачне перадаваць павет свайму наступніку.

Баранавічцкі стараста Зыгмунт Пржэпалкоўскі.

30 снежня

Трагічнае здарэнне на вуліцы Шаптыцкага

Некалькі дзён таму на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая), адбылася надзвычайная сітуацыя, якая толькі выпадкова не пацягнула за сабою шмат ахвяр. Падчас, калі праязджаючы лакаматыў падаў гукавы сігнал, на завулку Свяцілаўскім (цяпер Свяцілавіцкая вуліца), вайсковыя коні, што стаялі, сарваліся і панеслі з санямі ў накірунку вуліцы Шаптыцкага. На павароце сані разбіліся аб будынак, а спалоханыя коні наляцелі на Геню Гарфінгельд, што пераходзіла вуліцу. Яе моцна патапталі. Потым пара ашалелых коней наляцела на запрэжаныя сані з фальварку Чарамнік, які перавярнулі. У гэтым выпадку пацярпела гаспадыня фальварку пані Соф’я Чудзінская. Абедзвух ахвяр даставілі ў бальніцу, іх стан не вельмі цяжкі. Ашалелых коней затрымаў паліцэйскі, які нёс службу на вуліцы Шаптыцкага.

Нешчаслівы выпадак

Міхаіл Васілевіч з вёскі Яхімавічы Сіняўскай гміны, едучы цягніком №314 Лунінец-Баранавічы, праз сваю неасцярожнасць выпаў з вагону каля мосту на Шчары. Ён атрымаў шматлікія траўмы па ўсім целе. Васілевіча перавезлі на дрызіне ў Баранавічы, дзе аказалі медыцынскую дапамогу.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сьнежань 1930. Газэты пра Баранавічы

1950 год. Палескі вакзал у Баранавічах.

Życie Nowogródzkie

5 снежня

З пасяджэння камітэта адбудовы Баранавіч

25 лістапада на чале старасты пана Пржэпалкоўскага адбылося паседжанне камітэта адбудовы горада. Пра справы расказаў пан Пётр Радкевіч, сакратар бюро камітэта.

На паседжанні было разгледжана 70 спраў. Усе справы аб выдзяленні крэдытаў (іх 19) былі разгледжаны прыхільна. Усе, хто іх атрымаў на агульную суму 10000 злотых, гэта людзі, якія не маюць уласнага жылля ці жывуць у бараках ды нават у зямлянках.

Культурны рух сярод чыгуначнікаў

29 лістапада ў ладнай зале клуба чыгуначнікаў тэатральная група чыгуначнікаў рэжысёра Міхалоўскага паказала драму Старжынскага «Зорка Сібіры». Былі прададзеныя ўсе квіткі да апошняга месца ў зале. Іх не хапіла для вялікай колькасці ахвотных. Актораў запляскалі гледачы. Таму вырашана паўтарыць паказ п’есы 9 снежня пасля поўдня. Прыбытак з паказу артысты-чыгуначнікі перададуць на будаўніцтва падводнай лодкі.

11 снежня

Нязвыклы інтэлігент у ролі каланіста ў Баранавіцкім павеце

Каля Палонкі, былога асяродка асветы, якую тут неслі айцы ордэна Дамініканаў, ляжыць вёска асаднікаў Бруханшына (цяпер лесапасадка на захадзе ад вёскі Небыты), некалі манастырскі маёнтак.

У той вёсцы некалькі год таму купіў 27 га зямлі нязвыклы дзеяч з такога тыпу інтэлігенцыі. Ён прагнуў мець ва ўласнасці кавалак зямлі ў ваколіцах, апетых Міцкевічам, і хацеў узняць яе на найвышэйшы сельскагаспадарчы і жывёлагадоўчы ўзровень. Гэта пан Таманэк з Катовіц, прафесар, які выкладае ў тамтэйшай гімназіі, дзеяч высокага ўзроўню, які навучае за свой кошт бедную, але таленавітую моладзь.

У хаце прафесара Таманка летам гасцявалі дзесяць школьнікаў. Яны блізка пазнаёміліся з мясцовай вясковай моладдзю, вучылі яе філарэцкім спосабам мастацтву прыгожага жыцця, пазнаёмілі іх са спортам, ладным спевам і наогул са шляхетным адпачынкам.

А адбывалася ўсё гэта так паціху, так міла. 

Бруханшчына на мапе 1924 года.

12 снежня

Можа, дачакаемся спальных вагонаў

Даведаліся, што бурмістр Баранавіч, пан інжынер Віннік, дабіваўся ў Вільні, у дырэкцыі чыгункі, далучэння да цягніка, які едзе з Баранавіч да Варшавы, спальных вагонаў ІІІ класа. Такая доўгая дарога без спальных вагонаў моцна стамляе. Просьба айца нашага горада была прынята прыхільна, таму, можа, хутка дачакаемся еўрапізацыі нашых камунікацыйных стасункаў са сталіцай.

13 снежня

Грып шырыцца ў Баранавічах

Ужо доўгі час пануе ў нашым горадзе грып. Ёсць дамы, дзе хварэе па некалькі асобаў. У школы ходзяць не ўсе вучні.

Знойдзены труп

11 снежня, а 19.20, пасля праезду цягніка Лунінец-Баранавічы, за 500 метраў ад станцыі Ведзьма працоўныя знайшлі на рэйках труп мужчыны, прыкладна 25-гадовага ўзросту, жыдоўскай нацыянальнасці. Дакументаў у нябожчыка не знайшлі, акрамя квітка на праезд ад Лунінца да Пагарэльцаў. У нябожчыка пакалечаная галава і парэзаныя левая рука ды правая нага. Верагодна, што пры пераходзе да іншага вагона чалавек зваліўся пад колы. Высвятленнем асобы загінуўшага займаецца паліцыя.

16.12.1930 года, Życie Nowogródzkie. “Чужое хваліце, свайго не ведаеце!” Рэклама віна з садавіны і мёду ад алкагольнай крамы “Эканомія” ў Баранавічах.

17 снежня

Замятае рэйкі

Снежная завіруха, якая трывае ўжо чатыры дні, прывяла да значных спазненняў на чыгунцы. На лініях Ліда-Лунінец, Лунінец-Брэст, Вільня-Сельцы, Варшава-Стаўбцы, Граева-Брэст-Стаўбцы цягнікі прыходзяць са спазненнем да дзвюх гадзін.

Кіраўніцтва чыгункі, каб не дапусціць далейшага спазнення цягнікоў, выслала групы работнікаў, але з-за фатальных умоваў працы, выкліканых моцным ветрам са шчыльным снегам, чыстка чыгуначных шляхоў адбываецца з вялікімі цяжкасцямі.

У падобнай сітуацыі апынулася не толькі наша ваяводства, а таксама ваяводствы паўночна- і паўднёва-ўсходнія.

Таксама адзначым, што сувязь з Наваельняй, як чыгункай, так і аўтобусамі, утрыманая.

18 снежня

Пажар

14 снежня ў кацельнай гарнізоннай пральні паўстаў пажар, у выніку якога згарэла пральня, кацельная з усім абсталяваннем, 2000 асобнікаў бялізны, 100 асобнікаў зношанай вопраткі, 451 злоты гатоўкаю, а таксама ўсе дакументы. Агульныя страты складаюць 40000 злотых. Прычыны пажару не выяўлены.

Абвестка

Гандлёвы банк у Варшаве паедамляе, што аддзел банка ў Баранавічах будзе ліквідаваны 31 снежня 1930 года. Таму запрашаем шаноўных кліентаў забраць свае ўклады.

20 снежня

Зорка для найбяднейшых дзяцей Баранавіцкага павета

Энергічна працуе Павятовы калядны камітэт, які мае свае падкамітэты ў гмінах. У ва ўсіх школах будуць арганізаваныя ялінкі для найбяднейшай дзятвы, а дзе-нідзе атрымаецца ўладзіць куццю для самых убогіх старых і сіротаў. Да гэтай акцыі запрошана духавенства і грамадскія дзеячы, вядомыя ў павеце сваёй дабрадзейнай працай. 

21 снежня

Вырак шпіёнам

Акруговы суд у Навагрудку на выязной сесіі ў Баранавічах асудзіў Тэадора Крэмілка да 5 гадоў «цяжкай турмы» за шпіёнства і за такое ж злачынства, але па іншай справе Міхала Дземідовіча і Яна Адроцкага, да 4 гадоў турмы кожнага.

Рэха забойства Галабурды

Акруговы суд у Навагрудку на выязной сесіі ў Баранавічах асудзіў да 5 гадоў турмы кожнага: Пятра Зубрыцкага, Емяльяна Бондара і Рамана Ельскага. Яны дзейнічалі па папярэдняй змове, 17 чэрвеня спаткалі Мікалая Галабурду і пабілі яго кіямі па галаве, чым нанеслі цяжкія пашкоджанні ў выглядзе пралому цемянной косткі чэрапа, з-за чаго Галабурда памёр.

18.12.1930 года, Życie Nowogródzkie. Рэклама алкагольнай крамы “Эканомія” ў Баранавічах да Калядаў.

23 снежня

Новы бурмістр

Учора ў Баранавічах адбылося паседжанне Гарадской рады, на якой абралі бурмістрам пана інжынера Стэфана Сенпоўскага, былога бурмістра горада Радзівілаў у Валынскім ваяводстве. Радныя, якія належаць да Польскай сацыялістычнай партыі (PPS), Бунду і Poalejsion, устрымаліся ад галасавання.

Самастрэл

19 снежня 20-гадовы Лявон Махляр, сын Андрэя, жыхар вёскі Вялікая Лотва Ляхавіцкай гміны, маніпулюючы паляўнічай стрэльбай, прастрэліў сабе правае лёгкае. Лявона Махляра завезлі ў баранавіцкі шпіталь. Па словах лекара, рана адносіцца да катэгорыі цяжкіх пашкоджанняў цела.

24 снежня

Музей імя Рэйтана

Зварот да калекцыянераў

Доўгая і вялікая справа Рэгіянальнага камітэта ў Баранавічах у правядзенні рэгіянальнай выставы мае працяг – на днях пачаў працаваць музей імя нязломнага пасла навагрудскай зямлі Тадэвуша Рэйтана.

Нястомны калекцыянер і куратар гэтага павятовага музея, пан прафесар Турскі з купкай моладзі з гімназіі энергічна рупіцца, каб гэтая пляцоўка нашай зямлі папулярызавала інфармацыю пра яе і годна прадстаўляла. Зразумела, што ў гэткі час кожны ахвярадаўца вельмі важны.

Таму нагадваем, што адрас музея Тадэвуша Рэйтана – гэта памяшканне, якое ў перадвыбарчы час было заўсёды шматлюднае, бо там знаходзілася бюро Беспартыйнага блоку. І туды лёгка трапіць: Шаптыцага, 31 (цяпер вул. Савецкая). А прафесар Турскі там працуе ўвечары з 7-й да 9-й гадзіны.

З радасцю трэба падкрэсліць, што гімназісты ахвяруюць не толькі сваёй працай, але і прыносяць свае калекцыі ці адмыслова нарыхтаваныя прыродныя матэрыялы, якія ў аддзеле прыродазнаўчым сабраныя амаль цалкам моладдзю.

Гэта прыгожы прыклад для старэйшага пакалення.

Таму яшчэ раз звяртаемся да ахвярных уласнікаў калекцый, няхай ідуць следам пана Плятэра са Сваяціч, які сваімі прыгожымі экспанатамі, што аддаў на дэпазіт, заклаў фундамент для найбагацейшага ў баранавіцкім музеі гістарычнага аддзела.

31 снежня

Цэны

Максімальныя кошты на прадукты першай патрэбы (за кг) у Баранавічах: хлеб жытнёвы грубога памолу – 23 грошы, хлеб каравайны – 33 грошы, сала – 2,6 злотых, свініна – 1,8 злотых, ялавічына – 1,55–1,7 злотых.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Люты 1930. Газэты пра Баранавічы

Будынак вакзала Баранавічы Цэнтральныя. Здымак пачатку ХХ ст.

Życie Nowogródzkie

1 лютага

Як баранавіцкая інтэлігенцыя змагаецца з кніжным голадам?

Група баранавіцкай інтэлігенцыі на свае сродкі стварыла вадроўную бібліятэку. Пакуль яна складаецца з добрых кніжак і нават каштоўных, але толькі белетрыстыкі. Верагодна, у хуткім часе і сур’ёзныя кнігі прыйдуць да чытача.

2 лютага

У Баранавічах за шпіёнства асудзілі бандыта Берташа

Вядомы на працягу некалькіх год у наваградскім ваяводстве бандыт Берташ некалькі дзён таму быў асуджаны за забойства на пажыццёвы тэрмін. А 1 лютага ён ізноў з’явіўся перад акруговым судом на выязной сесіі ў Баранавічах. Гэтым разам яго абвінавачвалі ў шпіёнстве на карысць адной з суседніх краін. Бандыт Берташ быў асуджаны па гэтай справе на 20 год турмы з узмоцненым рэжымам.

18 лютага

Ці не зашмат?

За мінулы тыдзень мелі мы ажно 11 дробных крадзяжоў у горадзе. Гэта досыць паказальная лічба, якая можа сведчыць, што маем дачыненне з арганізаванай шайкай злодзеяў.

У абароне спажыўцоў

Пан пракурор акруговага суда ў Наваградку прыцягнуў да адказнасці жыхароў горада Баранавічы Юліяна Замбрыцкага і Канстанціна Прыступу, якія купілі і закансервавалі для продажу вялікую колькасць свініны з чарвямі, шкоднымі для здароўя.

Сумленны працаўнік

Пан пракурор акруговага суда ў Наваградку прыцягнуў да адказнасці жыхара Баранавіч Мотэля Палонскага, які быў супрацоўнікам аб’яднання купцоў у Баранавічах і скраў на офісе з шуфлядкі каля 700 злотых. Людзі, якія ведаюць Матэльку, кажуць, што пачаў ён заглядаць да чужых шуфляд, не маючы яшчэ і дваццаці гадоў. 

19 лютага

Узарваўся запал ад гранаты

У Баранавічах пры вуліцы Каляёвай працуе вайсковая крама пана Грыншпата. Калі работніца Вераніка Міхалкевіч наводзіла там парадак, у яе руках узарваўся запал ад ручной гранаты. Міхалкевіч атрымала пашкоджанне рук і вока.

Рабунак на дарозе Дзераўная – Моўчадзь

18 лютага каля вёскі Высоцк невядомы бандыт, у вайсковай форме і з карабінам, напаў на Казакевіча, жыхара вёскі Серабрышча. Паміж бандытам і Казакевічам адбылася бойка, падчас якой бандыт зрабіў два стрэлы, але прамазаў. Пасля беспаспяховай бойкі Казакевіч параніў нажом бандыта ў плячо і той уцёк у лес, кінуўшы на дарозе карабін. Паліцыя зладзіла пагоню.

Шпіён ці ахвяра непаразумення

На станцыі Баранавічы затрымалі маладога чалавека, які чакаў цягніка на Слонім. Высветлілася, што гэта Ян Ласевіч, жыхар Слонімскага павета. У снежні мінулага года ён перайшоў граніцу да СССР, дзе яго затрымалі і пасадзілі ў турму ў Койданаве. Праз некалькі дзён яго выпусцілі і выслалі назад у Польшчу. Перакрочыўшы граніцу, Ласевіч пешкі прайшоў да Сталбцоў, адтуль падаўся да Гарадзеі, дзе сеў на цягнік і прыехаў у Баранавічы. У Баранавічах чакаў цягніка да Слоніма, але яго арыштавалі. Ласевіч сцвярджае, што пераходзіў граніцу з намерам застацца ў СССР, дзе мае дзвюх цётак. Зараз праходзіць праверка, з мэтай выявіць, ці словы Лаевіча праўда.

Абвестка пра пракат новага фільма “З дня на дзень”, размешчанага ў газеце “Zycie Nowogródzkie”

Гаспадарка ў Баранавічах

Інтэрв’ю з віцэ-бурмістрам інжынерам Аронам Віннікам

Наш горад, які развіваецца з надзвычайнай хуткасцю, мае яшчэ шмат балячак. Каб бліжэй праінфармаваць грамадскасць пра будучыя намеры магістрата, падаўся ваш карэспандэнт да віцэ-бурмістра пана інжынера Віннікаv. Атрымалася наступная размова:

– Маленькае інтэрв’ю, пане бурмістру, – пачынаю я. – Якія інвестыцыі магістрат плануе ажыццявіць сёлета?

– Перадусім скончыць будаўніцтва пачатковай школы і здаць яе да пачатку навучальнага года.

– А адкуль грошы?

– Цяпер маем 50000 злотых на гэтыя мэты, давядзецца ўзяць крэдыт 150000 злотых і, акрамя таго, атрымаем фінансаванне ад куратараў школьнай акругі.

Далейшы клопат магістрата – перабрукаванне і брукаванне вуліц. На гэта патрабуецца каля 75 тысяч злотых. Запланавана забрукаваць усе вуліцы ад Шаптыцкага (цяпер Савецкая) да Грабаўскай (цяпер Куйбышава).

Акрамя таго, плануемы ўпарадкаваць гарадскі парк – акультурыць алеі, усталяваць лавы, высадзіць кветнікі і г.д. Таксама зоймемся скверам каля вуліцы Міцкевіча і Польскага банка (цяпер раён бульвара Хейнала). А далей перапрацаваць план развіцця горада.

– А як магістрат плануе развязаць праблему асвятлення горада?

– Ужо цяпер прыступілі мы да замены электрычнага дроту на медны, падводзім яго да спажыўцоў. Гарадское асвятленне будзе шырэйшым за кошт павелічэння колькасці лямпачак у лямпах і ўстаноўкі новых светлавых кропак пераважна на перыферыі.

Балячкі нашага асвятлення ў тым, што горад не мае сваёй электрастанцыі і карыстаецца той, што належыць чыгунцы. І хаця яна больш-менш неяк працуе, але часта святла не бывае, яно міргае, гасне і электрычнасці не хапае. Таму магістрат плануе звярнуцца да кіраўніцтва чыгункі ў Вільні з просьбай павялічыць магутнасць машын і збалансавання падачы электрычнасці.

– А ўласная электрастанцыя?

– Гэта ў будучым, бо цяперашні кантракт дзейнічае для нас яшчэ тры гады.

– Ці займаецца магістрат вельмі актуальнай справай мадэрнізацыі гарадской бойні і якія мае ў гэтым цяжкасці?

– Пачну з цяжкасцяў. Цяжкі фінансавы стан усёй краіны не дазваляе сёлета скончыць работы. Для гэтага патрэбна больш за 300 тысяч злотых. Але мы амаль дамовіліся на атрыманне крэдыту на вельмі выгадных умовах. Калі гэта адбудзецца, напрыканцы года бойня можа быць здадзена ў карыстанне.

– Ці не збіраліся вы заняцца пабудовай прыстойных кіёскаў, бо існуючыя псуюць выгляд горада?

– Пытанне будаўніцтва кіёскаў было вырашана на пасяджэнні магістрата і зараз знаходзіцца ў тэхнічнай камісіі для разгляду і накіравання ў гарадскую раду.

– Як магістрат збіраецца развязаць праблему гарадскога тэатра? Ці не бачыць магчымасці пабудовы хаця б прыстойнага гарадскога кінатэатра?

– Магістрат разумее, што гэта справа важная і патрэбная, бо мы самі найбольш за іншых адчуваем адсутнасць. Але наш горад вельмі малады і мае намнога больш значных праблем для вырашэння.  

– Як магістрат вырашае гарачае пытанне ў справе пабудовы школ?

– Цяпер, як я ўжо раней адзначыў, мы маем будынак для дзвюх школ. На будучыню запланавана пабудова цэлай сеткі пачатковых школ, але ўсё залежыць ад фінансаў горада.

– На якім этапе цяпер падрыхтоўка бюджэту?

– Бюджэт горада распрацаваны магістратам і цяпер знаходзіцца на ўзгаджэнні розных камісій. Але ёсць надзея, што да 1 красавіка будзе зацверджаны ўладамі.

– Яшчэ адно пытанне, пане віцэ-бурмістру, як магістрат удзельнічае ў будаўніцтве аэрадрома LOPP (Ліга супрацьпаветранай і супрацьгазавай абароны).

– У магістраце разумеюць, што аэрадром вельмі важны для будучага развіцця горада, таму мы будзем дапамагаць у яго пабудове. Гэта падцвярджае і прызначэнне значных сродкаў у бюджэце. Праз пабудову аэрадрома Баранавічы, якія знаходзяцца на шляху паміж Захадам і Усходам і з’яўляюцца найвялікшым гадлёвым горадам на Усходніх Крэсах, нас чакаюць яшчэ большыя магчымасці развіцця.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сьнежань 1929. Газэты пра Баранавічы

Банк у Баранавічах. Польская паштоўка

Polska Zbrojna

17 снежня

Войска будуе

Учора ў Варшаве ў Бэльведэрскім палацы маршалу Пілсудскаму аб сваім прыбыцці паведаміў генерал Альгерд Пажэрскі, камендант баранавіцкага гарнізона. Пан генерал падзякаваў маршалу за тры новыя дамы, пабудаваныя для афіцэраў і падафіцэраў.

Афіцэрскі трохпавярховы дом на вул. Фядзько, 1

Адзін дом афіцэрскі трохпавярховы з 12 трохпакаёвымі кватэрамі, агульнай плошчай 41 на 11 кв. м (цяпер дом на вул. Фядзько, 1). Адзін двухпавярховы падафіцэрскі будынак на 18 кватэр (з іх 6 двухпакаёвых) агульнай плошчай 42 на 11 метраў (цяпер дом на Леніна, 16). І адзін дом двухпавярховы падафіцэрскі на 8 кватэр, плошчай 26 на 11 метраў (няма інфармацыі).

Двухпавярховы падафіцэрскі дом на Леніна, 16

Усе дамы пабудаваны намаганнямі Жыллёвага фонду.

У Памятнай кнізе дэлегацыя запісала наступныя словы: «Дэлегацыя гарнізона складае пану Маршалу падзяку за бацькоўскую апеку і пабудову ў Баранавічах трох дамоў для сямей афіцэраў і падафіцэраў. І пры надыходячых святах Божага Нараджэння і Новага 1930 года складае Каханаму Важдзю салдацкія зычэнні».

Zycie Nowogródzkie

6 снежня

Ой, тыя ходнікі

Балячкай нашага горада, што развіваецца з амерыканскай хуткасцю, з’яўляюцца ходнікі на бакавых вуліцах. На некаторых вуліцах ходнікі выкладзеныя з незамацаваных дошак, падчас непагоды рухаюцца, як клавішы, пырскаючы з-пад сябе фантаны бруду і вады. Асабліва моцна даюцца ў знакі ходнікі на вуліцы Уланскай (цяпер Піянерская), насупраць касцёла. Тут, дзякуючы пануючай цемры, з мінакамі адбываюцца няшчасныя выпадкі.

Можа, айцы горада задумаліся б калі не пра замену ў такую пару года, тых небяспечных ходнікаў, дык хаця б аб іх рамонце.

9 снежня

Асвячэнне Польскага банка

Учора Баранавічы перажылі цудоўны дзень, які стаў паваротным пунктам у іх развіцці і значнасці для ўсяго рэгіёна і краіны.

На ўрачыстае асвячэнне аддзела Польскага банка прыбыў з Наваградка пан ваявода Бечковіч, прэзідэнт Польскага банка п. Урублеўскі, дырэктар Дэпартамента крэдытаў п. Козел-Паклеўскі, а таксама шматлікія прадстаўнікі мясцовых улад і грамадскасці. У 9.30 ксёндз-дэкан Жаландкоўскі асвяціў будынак, пасля чаго прамовіў кароткае казанне, зычачы новай інстытуцыі хуткага развіцця і плённай працы.

Польскі банк у Баранавічах. 1930-я годы.

Пасля прамаўляў кіраўнік Польскага банка п. Урублеўскі, які патлумачыў, што хуткае развіццё Баранавіч і гаспадарчае развіццё рэгіёна спрычыніліся да таго, што менавіта тут адкрылі аддзел Польскага банка, які з’яўляецца інстытутам, што размяркоўвае грошы ў гаспадарчыя артэрыі. Ён скончыў прамову зычэннем росквіту гэтай зямлі, у чым будзе спрыяць Польскі банк.

Потым ваявода Бечковіч падзякаваў Польскаму банку за адкрыццё аддзялення, звязваючы гэта са значнасцю тэрыторыі і адзначаючы сталую апеку ўрада над крэсамі, які імкнецца ўзняць іх да адпаведнага эканамічнага ўзроўню.

Гмах Польскага банка ў сваіх архітэктурных лініях дзівіць прастатой і павагай. А пышна ўпрыгожаны ўсярэдзіне, сведчыць пра магутнасць і стабільнасць польскіх грошай. У будынку, акрамя банкаўскіх памяшканняў, ёсць і кватэры для чыноўнікаў.

Гасцям адказваў дырэктар банка пан Стафіей, які аддана прысвяціў сябе банкаўскай справе, разумеючы яе значнасць у гаспадарчым жыцці Польшчы і грамадскіх патрэбах.

Пасля асвячэння будынка адбылося агульнае фатаграфаванне ўсіх удзельнікаў мерапрыемства. Потым пан ваявода Бечковіч разам з шэфам банка Урублеўскім сышлі на вялікую канферэнцыю, прысвечаную крэдытовым патрэбам Наваградчыны. Урублеўскі да ўсіх праблем ставіўся прыхільна, абяцаючы па мажлівасці дапамагаць іх вырашыць.

Пасля ваявода Бечковіч прыняў некалькі дэлегацый, напрыклад, баранавіцкага старасту і бурмістра горада пана Мацкевіча, які прадставіў шэфу банка праекты на крэдытаванне малочных і сыраварскіх кааператываў, якім патрэбны грошы пад малыя працэнты. Потым былі прынятыя дэлегацыі аб’яднанняў купцоў-хрысціян і купцоў-жыдоў.

Урачыстасці скончыліся абедам у зале Польскага ачага (будынак знаходзіўся паміж ГДК і кінатэатрам «Кастрычнік», знічшаны падчас вайны), які прафінансаваў Польскі банк.

Падчас абеду першым прамовіў пан ваявода Бечковіч, які адзначыў вялікую заслугу польскіх салдат і іх важджа маршалка Юзэфа Пілсудскага, дзякуючы якім цяпер на гэтых землях будуюцца новыя помнікі творчай працы і адраджаецца новае жыццё на гэтых, моцна знішчаных вайною тэрыторыях. Грамадства ж, прытрымліваючыся мудрых парадаў прэзідэнта Рэчы Паспалітай Ігнацыя Масціцкага, можа непахісна верыць, што краіна рухаецца да светлай будучыні. Напрыканцы прамовы Бечковіч абвесціў тост за прэзідэнта Масціцкага і маршалка Пілсудскага.

Таксама прамаўлялі прэзідэнт Польскага банка Урублеўскі, бурмістр горада Мацкевіч, радны Назарэўскі, доктар Нухімоўскі і прэзідэнт польскіх купцоў Букоўскі.

Пасля пан ваявода зачытаў прысутным дэпешы-падзякі, які былі дасланыя маршалку Пілсудскаму і прэзідэнту Масціцкаму.

Скралі толькі трохі жвіру

Два сябрукі, пан Уладзіслаў Шулейка, што жыве па адрасе вул. Шасовая, 212 (цяпер Брэсцкая), і Міхась Бялькевіч, што пражывае на вул. Каляёвая, 70 (цяпер Вільчкоўскага), захацелі задарма атрымаць жвір. Увечары ціхенька пад’ехалі да запасных шляхоў чыгункі каля паста №5 і пачалі грузіць «тавар». На гарачым учынку іх злавіў супрацоўнік камісарыяту паліцыі, які па гэтай справе і склаў пратакол.

Няўдалы ўзлом

У Баранавічах невызначаныя дасюль аматары чужой уласнасці спрабавалі з дапамогай выняцця шыб праз акно трапіць у кватэру Гаха Шмэркі, які жыве па адрэсе вул. Рынкавая, 12 (цяпер частка вул. Фралянкова). Шмэрка пачуў шум, нарабіў крыку. Злодзеі ўцяклі. Вядзецца іх пошук.

З жыцця вайсковага тэатра

У Баранавічах, дзякуючы асабістай ініцыятыве палкоўніка Сокал-Шахіна, афіцэрскі тэатр 78 пяхотнага палка пад рэжысурай капітана Міскевіча рыхтуе пастаноўку «Палітыка і каханне». Рэпетыцыі адбываюцца штодзённа.

28 снежня

Арышт гандляркі жывым таварам

20 снежня на станцыі Баранавічы па падазрэнні ў гандлі жывым таварам паліцыя затрымала жанчыну, імя якой не высветлена. Пасля таго, як затрыманую прывялі ў пастарунак, яна здолела ўсыпіць чуйнасць дзяжурнага паліцэйскага і збегла ў невядомым накірунку. Паліцыя вядзе яе пошук і ўжо выйшла на след «гандляркі».

Апошнім часам усё часцей здараюцца выпадкі, калі да людзей, якія прыходзяць у Агенцтва працаўладкавання, каб знайсці працу за мяжой, падыходзяць невядомыя асобы, якія прапануюць паспрыяць выезду ў іншую краіну. Гэтыя гандляры жывым таварам збіраюць невялікія групы жанчын і дзяцей, каб пераправіць іх за мяжу. Супрацоўнікі Агенцтва працаўладкавання павінны больш актыўна распавядаць пра небяспеку, звязаную з такімі прапановамі.

Рэклама па продажы аўто і аўтобусаў Ursus у Баранавічах. Газета “Zycie Nowogródzkie”

Што не так з аўтамабільнымі курсамі

З развіццём аўтамабільнага руху вельмі папулярнымі ў Баранавічах сталі шафёрскія курсы. Паўстаюць яны апошнім часам як грыбы пасля дажджу. Але часта здараюцца цяпер злоўжыванні. Нядаўна, адразу пасля стварэння, ліквідаваў свае курсы інжынер Букаемскі, «ліквідаваўшы» разам з гэтым і грашовыя аплаты, што здалі кандыдаты на падрыхтоўку кіроўцаў.

Гэтай справай зацікавілася паліцыя, якая выявіла, што Букаемскі набраў ад 40 да 100 злотых ад 40 кандыдатаў на шафёры, якія так і не дачакаліся пачатку курсаў. Калі так пойдзе і далей, то справа Букаемскага дакоціцца да судовага працэсу.

Дарагі сон

Пан Эдвард Цюпа меў такую смагу, што зайшоў са сваім сябрам на піва ва ўстанову Яна Паўляка на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая). Пасля таго, як пан Цюпа выпіў некалькі пляшак піва, ён заснуў. Але той сон дорага каштаваў, бо калі пан прачнуўся, то з жахам убачыў, што 400 злотых, што былі ў кішэні, выпарыліся, як газ. Цюпа паведаміў пра кражу грошай у паліцыю, якая займаецца цяпер пошукам злодзея. Сам Цюпа падазрае ў крадзяжы гаспадара ўстановы Паўляка.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы