Сьнежань 1931. Газэты пра Баранавічы

Kurjer Nowogródzki

3 снежня

Прыезд знакамітага жыдоўскага паэта ў Баранавічы

1 снежня цягніком з Беластоку прыбыў у Баранавічы вядомы народны паэт Хаім Нахман Бялік, які прыехаў сюды з Палестыны і наведвае па чарзе ўсе гарады ў краіне. У Баранавічах на чыгуначным вакзале паэта сустракаў амаль 2-тысячны тлум народу жыдоўскага, школьны аркестр і ўся баранавіцкая эліта жыдоўскай народнасці.

Увечары ў залі кінатэатра “Apollo” паэт  Х.Н. Бялік выступіў з праграмай на тэму “Жыды і іх культура”, на якой прысутнічаў намеснік старасты пан Зажыцкі, які замяняе адсутнага цяпер пана Пржэпалкоўскага. На выступе прысутнічала каля тысячы чалавек.

5 снежня

З жыцця Кола заўзятараў сцэны

2 снежня ў кінатэатры “Apollo” чальцы нядаўна створанага Кола заўзятараў сцэны далі ўжо трэцяе прадстаўленне, прыбытак з якога пайшоў на развіццё гэтай арганізацыі. Яны адыгралі 3-актавую п’есу Балуцкага “Адчынены дом”, пад рэжысурай пана Галагоўскага, старшыні Кола. Чальцы дасканала справіліся са сваімі задачамі, чым выклікалі сімпатыі сярод шырокіх слаёў баранавіцкага грамадства.

Асабліва вызначыліся п. Галагоўскі і п. Папук, якія сваёй дасканалай гульнёй выклікалі ў гледачоў  каскады смеху і буру воплескаў. Таксама гульня панн Гайжэўскай, Ляшэўскай і Асечка заслугоўвае асобнай згадкі.

З прыкрасцю аднак трэба адзначыць, што на спектаклі прысутнічала толькі некалькі дзясяткаў асобаў, таму на кожным кроку можна было чуць, што нашыя людзі не заўсёды ўмеюць цаніць культурную вартасць імпрэзаў.

Баранавіцкі люд прызвычаіўся да наведвання нізкавартых рэв’ю і рэўетак, якімі кормяць нашыя правінцыйныя гарады вандроўныя артысты, якія не маюць ужо поспеху ў вялікіх гарадах.

У кожным разе маем надзею, што мясцовае аб’яднанне, што ставіць п’есы ў нашым горадзе, не будзе пераймацца часоваму малому поспеху і будзе далей працаваць над сур’езнымі творамі, тым больш, што ўжо цяпер відаць, складаецца яно з дасканалых актораў, якія б у будучыні мелі вялікі поспех.

8 снежня

Арышт былога дэпутата

Учора, падчас сходу ў Баранавічах Беспартыйнага Блоку Супрацы з урадам Пілсудзкага і прамовы віцэ-маршалка Сенату доктара Багуцкага, меў месца інцыдэнт з былым дэпутатам ад Сацыялістычнай Польскай Партыі, радным Махаем (у наступных нумарах газеты было ўдакладненне, што Юзік Махай ніколі не быў дэпутатам, а толькі кандыдатам у дэпутаты).

Падчас дыскусіі, якая развязалася пасля дакладу Багуцкага (сітуацыя палітычная і эканамічная), Махай спрабаваў справакаваць інцыдэнт, выкрыкваючы розныя абразлівыя воклічы.

Па просьбе прысутнага на сходзе пана старасты Пржэпалкоўскага, паліцыя арыштавала Махая.

10 снежня

Былога дэпутата пасадзілі ў турму

У выніку аб’яднання цэлага шэрагу сведчанняў антыдзяржаўнай дзейнасці былога дэпутата ад Сацыялістычнай Польскай Партыі, раднага Махая, следчы суддзя пастанавіў арыштаваць яго да судовага паседжання. Да акту справы далучаны таксама пратакол аб інцыдэнце, які адбыўся 7 снежня падчас дыскусіі над дакладам віцэ-маршалка Сенату док. Багуцкага.

Крадзяжы з узломам

Пазаўчора ўночы да сталярскай майстэрні Гіршы Лісоўскага (вул. Орля, 28 цяпер Лісіна), уламаліся невядомыя злодзеі і скралі сталярнае абсталяванне на 200 злотых.

У тую саму ноч у гімназію імя каралевы Барбары Радзівіл уламаліся невядомыя злодзеі і разбілі замкі на пісьмовых сталах у трох пакоях. У выніку яны скралі 31 злоты.

На шкоду Самуэля Цукерніка (вул. Уланская, 58 цяпер Пінерская) невядомыя злачынцы ўламаліся ў камору, адкуль скралі рэчы і 3 пуды аўса на агульную суму 300 злотых.

У Яніны Лісакоўскай, што жыве на Графскай, 55 (цяпер Куйбышава паміж Брэсцкай і Камсамольскай), невядомыя злодзеі ўламаліся ў склеп, адкуль скралі слоікі варэння, налівак, марынаваных грыбоў і іншых дробных рэчаў на агульную суму 105 злотых.

Акрамя гэтага, на тэрыторі гораду зарэгістраваны 4 дробных крадзяжа і адно збіццё.

11 снежня

Курсы хатняга вырабу лыж

З ініцыятывы капітана Сікорскага, павятовага камісара Ваеннай падрыхтоўкі (Przysposobienie wojskowe) ў Баранавічах, быў арганізаваны курсы хатняга вырабу лыж, якія праходзілі ў два этапы з 3 па 7 і з 9 па 14 лістапада. На іх навучалася 13 чалавек, чальцоў PW.

Навучэнцы курса ўласнаручна, пад кіраўніцтвам прафесійнага настаўніка, зрабілі некалькі дзесяткаў пар лыж карыстаючыся хатнім інструментам.

Неучцівы каханак

Марыя Анчуковіч, якая жыве на рагу Шасова (цяпер Брэсцкая)-Цэнтральна (цяпер Агранамічная), паведаміла ў паліцыю, што яе каханак Ян Рыхлінскі, з якім яна жыла тры гады, прадаў без яе згоды свінню і іншыя рэчы, што ёй належалі, агулам на 60 злотых. Грошы каханак выдаткаваў на свае патрэбы. Жадаючы адпомсціць свайму каханку, Анчуковіч таксама паведаміла паліцыі, што Рыхлінскі мае і карыстаецца ваенным білетам на імя Яна Загорскага.

Рэклама доктара А. Бусла, які лячыў хваробы вачэй. Kurier Nowogródzki

12 снежня

Святліца пажарнікаў просіць аб кніжках для новай бібліятэцы

Мала хто з жыхароў горада ведае, што Гарадская пажарная каманда ў Баранавічах мае ўтульны міла абстаўлены свой клуб. Вялікая перавага гэтай святліцы ў тым, што тут пры пажарных будынках чыста, цёпла і нават элегантна.

Ёсць газеты, гульні і нават радыё.

Бракуе кніжак у бібліятэцы, аб чым пажарнікі вельмі-вельмі просяць. Кнігі могуць быць ужываныя і нават без вокладкі, арганізацыя сама зробіць пераплёт. Ахвотных да чытання вельмі шмат, бо заўсёды ў клубе ёсць людзі, якія цягнуцца да кніг. Асабліва цікавяць гістарычныя раманы (Крашэўскі, Сянкевіч, Прус, Асяндоўскі). Амаль у кожным доме нешта такое знойдзецца. Не разважайце доўга, а нясіце свае кнігі ў пажарны клуб.

Стэфанія Баярская

13 снежня

Суд над шпіёнам

12 снежня на лаве Акруговага суда ў Баранавічах сядзеў вядомы ў горадзе Баранавічы Васіль Югаў, які быў арыштаваны яшчэ летась па падазрэнні ў шпіёнстве на карысць Савецкай Расіі. Суд паслухаўшы сведкаў і беручы пад увагу яго век – 62 гады, пастанавіў прызнаць Югава вінаватым і асудзіць на 8 гадоў цяжкай турмы з пазбаўленнем правоў. Трэба адзначыць, што адзін з таварышаў Юдава па гэтай самай справе, быў асуджаны Вайсковым судом у Пінску да растрэла, а вырак быў  выкананы сёлета вясной.

Асудзілі бандыта

11 снежня Акруговым судом Навагрудка на выязной сесіі ў Баранавічах была разгледжана справа Дзмітрыя Падрушы, жыхара вёскі Бобкі, Нясвіжскага павету. Яго абвінавачвалі ў рабунковым нападзе летам гэтага года ў мястэчку Заастравечча, дзе стэрарызаваўшы сям’ю аднаго з жыдоўскіх купцоў, забраў 500 румынскіх леваў і некалькі сот злотых гатоўкаю. Падсудны прызнаў сваю віну, у сувязі з чым, беручы пад увагу яго малады ўзрост (20 год), суд пакараў яго на 15 год цяжкай турмы.

Крадзяжы

Марыя Стральчэня (Віленская, 68 – цяпер Гагарына), паведаміла ў паліцыю, што выходзячы з жылля на вуліцы Шасовай, 26 (цяпер Брэсцкая), замкнула там дзверы. Тым часам гаспадар гэтага дому Шмаеўскі выламаў замок ды забраў два крэслы і адзін табурэт, якія належалі Стральчэні.

Зоф’я Рабкова (завулак Траўгута, 13 цяпер завулак Дзімітрава) паведаміла ў паліцыю, што Лявон Васілевіч і Мікалай Нацковіч скралі ў яе адну пляшку гарэлкі.

На школу Саламона Гірвіча (Гувэра, 39 цяпер Царука) з замкнёнага хлява, выламаўшы акно, скралі 2 пары конскай збруі, а таксама мех фасолі, на 120 злотых.

Падкідыш

Некалькі дзён таму на падворку прыюту “Нашага дому” пакінулі дзяўчынку ўзростам да 6-ці гадоў. Вядзецца пошук яе сваякоў.

15 снежня

Падкідыш – дачка павешанага ў Баранавічах

У мінулым нумары пісалі мы пра 6-гадовую дзяўчынку, якую падкінулі да “Нашага дому”. Як выявілася, гэта Марыя Казей, дачка Мітрафана Казея з Баранавіч, якога павесілі 27 лістапада разам з іншымі шпіёнамі. Маці Марыі ўжо некалькі год як звар’яцела і памерла ў адным са шпіталяў для псіхічна хворых. Малалетняя сірата ад часу арышта яго бацькі блукала па вуліцах Баранавічаў, пакуль не сустрэла яе адна незнаёмая жанчына і не адвяла на падворак прыюту, дзе пакінула, паклаўшы ў кішэньку аркушык з імёнамі бацькоў. Кіраўніцтва “Нашага дому” шчыра заапекавалася пакінутай дзяўчынай і прытуліла да свайго вялікага звязка іншых нешчаслівых дзяцей. Такім чынам самотныя дзеці знаходзяць апеку ў прыюце, дзе павінны забыцца пра свае смутнае сіроцтва.

Дадатковае харчаванне беднай моладзі ў гімназіі

Справа дадаткова на харчавання беднай моладзі ў Дзяржаўнай гімназіі ў Баранавічах, дзякуючы энэргіі пана дырэктара Завіроўскага і паразумення з Бацькоўскім камітэтам, рушыла вялікімі крокамі наперад. Таму моладзь, якая дагэтага не атрымлівала моцнай апекі, цяпер атрымае дапамогу. Хацелася б верыць, што, дзякуючы кіраўніцтву гімназіі і Камітэту, дапамогу атрымаюць усе вучні. Якім гэта патрэбна.

Фота банка у Баранавічах. Kurier Nowogródzki ад 16-12-1931

18 снежня

Вакол Магілы невядомага салдата

Некалькі дзён таму ў памяшканні Таварыства Рамеснікаў-хрысціян у Баранавічах адбыўся арганізаваны сход, у якім прынялі ўдзел 25 рамеснікаў і купцоў-хрысціян, жыхароў горада. Сход быў скліканы па справе развіцця царкоўная тэрыторыі, што знаходзіцца ў цэнтры горада на скрыжаванні вуліц Шаптыцкага і Міцкевіча (цяпер Савецкая і Леніна) з аднаго і другога боку Магілы невядомага салдата. Сход распачаў пан Яроцкі, пасля чаго аднагалосна быў абраны старшыня, праваслаўны пробашч баранавіцкай парафіі дэкан Павал Мацкевіч. Справаздачу аб выкананых працах па развіцці царкоўнай тэрыторыі склаў пан Яроцкі, пры чым ён падкрэсліў, якое вялікае значэнне меў бы той пункт, калі б мясцовыя ўлады пайшлі Камітэту насустрач і дапамаглі б рэалізаваць праект развіцця гэтай тэрыторыі.

Далей дакладчык дадаў, што занядбаная тэрыторыя ў самым цэнтры горада стала бы добраўпарадкаванай “вялікай, найноўшай канструкцыяй і эстэтычнага выгляду гмахам, а з другога боку тут бы была наладжаны вытворчасць рамеснікаў і хрысціянскі гандаль”. Прысутныя пагадзіліся з довадамі і пастанавілі аднагалосна скласці пэтыцыю да адпаведных уладаў, а самую справу разбудовы даручыць Камітэту, у які ўвашлі 7 чалавек начале з айцом Мацкевічам. Прывабнай рэччу быў бы для Баранавіч вялічэзны гмах у цэнтры горада, а яшчэ больш прывабным было б размяшчэнне ў ім хрысціянскага промыслу і гандлю.

Дзівіць нас толькі тое, што ніхто з прысутных у гэтай важнай справе не згадаў пра адну значную рэч. Ініцыятары праекту забыліся пра Магілу невядомага салдата, да якой ставяцца з павагай і шанаваннем мясцовыя жыхары. Калі сапраўды з’явіцца гэты вялічэзны гмах з абодвух бакоў Магілы невядомага салдата, што будзе з самім помнікам у гонар загінулых салдат за незалежнасць краіны? Да таго ж, не для таго будавалі помнік, каб неўзабаве ён знік у абдымках вялікага гмаху для прамысловасці і гандлю. Як відаць з размоваў, грамадзяне, якія хочуць стварыць тут пляцоўку для гандлю, не збіраюцца супольна будаваць адзін будынак, а кожны хоча збудаваць аб’екты, згодна сваіх фантазій. І хто гарантуе, што ў будучым у цэнтры пазней не з’явяцца рэстараны і піўніцы.

Ці пагодзяцца жыхары гораду да такога аздаблення Помніка невядомаму салдату? Нагадаем, што менавіта каля яго адбываюцца ўсе парады, імпрэзы і святкаванні.

Дзівіць нас факт, што такія планы будаўніцтва ў цэнтры горада абмяркоўваюцца без узгаднення з мясцовымі ўладамі. Акрамя таго, як нам вядома, увесь абшар старых могілак плануецца ператварыць у гарадскі парк, адсутнасць якога балюча адчуваецца жыхарамі горада, бо цяперашні парк (цяпер Стары парк), што знаходзіцца за мяжой горада, не задавальняе патрэб гараджан такога вялікага горада, як Баранавічы.

Да ўсяго гэтага трэба дадаць вельмі цяжкі стан гаспадаркі і адсутнасць інвестыцыйных крэдытаў нават на больш значныя патрэбы. Таму ўсё абмеркаванае на сходзе не рэальнае і не вытрымлівае крытыкі.

19 сьнежня

Замах на забойства

Учора на падворку дома на вуліцы Каперніка, 76 (цяпер Халасьцякова), які належыць Апанасу Гунашу, з’явілася невядомая асоба, якая паклікала да сябе Надзею Берташ, якая там жыве. Калі тая пераступіла парог свайго жытла, асоба кінулася на яе і ударыла сякерай у плечы. Безпрытомная Берташ павалілася на зямлю. Цяжка параненая яна змагаецца са смерцю ў шпіталі.

Ліквідацыя зладзейскай шайкі

На днях следчыя органы на чале з падкамісарам Крэмесам ліквідавалі небяспечную зладзейскую шайку, якая некалькі месяцаў “працавала” ў Баранавічах. Выкрыта некалькі “малін” зладзейскіх, дзе было знойдзены багата трафеяў, скрадзеных у горадзе на працягу месяца. Арыштаваныя Александр Лапко, жыхар Баранавіч, Казімір Рынкевіч, жыхар Вільні, і Люба Медушэўская, з вёскі Падасоўцы. Іх абвінавачваюць у некалькіх крадзяжах. Арышты працягваюцца.

Адначасова арыштаваны Юзік-Збігнеў Каліноўскі, сталы жыхар Лодзі, які скраў дамскі гадзіннік у Марыі Купіч з Баранавіч. Як выявілася, элегантны франт Каліноўскі, які дбаў пра свой выгляд, даўно ў вышуку ў Варшаве, Пултуску і Ядаве, за некалькі крадзяжоў і ашуканстваў.

20 снежня

Новы баранавіцкі стараста

Учора ў Баранавічы прыбаў новапрызначаны стараста павету пан Юры (Ежы) Нойгебаўэр, які працаваў да гэтага старастам у Вілейцы. У панядзелак, 21 снежня, былы баранавіцкі стараста, пан Зыгмунд Пржэпалкоўскі, пачне перадаваць павет свайму наступніку.

Баранавічцкі стараста Зыгмунт Пржэпалкоўскі.

30 снежня

Трагічнае здарэнне на вуліцы Шаптыцкага

Некалькі дзён таму на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая), адбылася надзвычайная сітуацыя, якая толькі выпадкова не пацягнула за сабою шмат ахвяр. Падчас, калі праязджаючы лакаматыў падаў гукавы сігнал, на завулку Свяцілаўскім (цяпер Свяцілавіцкая вуліца), вайсковыя коні, што стаялі, сарваліся і панеслі з санямі ў накірунку вуліцы Шаптыцкага. На павароце сані разбіліся аб будынак, а спалоханыя коні наляцелі на Геню Гарфінгельд, што пераходзіла вуліцу. Яе моцна патапталі. Потым пара ашалелых коней наляцела на запрэжаныя сані з фальварку Чарамнік, які перавярнулі. У гэтым выпадку пацярпела гаспадыня фальварку пані Соф’я Чудзінская. Абедзвух ахвяр даставілі ў бальніцу, іх стан не вельмі цяжкі. Ашалелых коней затрымаў паліцэйскі, які нёс службу на вуліцы Шаптыцкага.

Нешчаслівы выпадак

Міхаіл Васілевіч з вёскі Яхімавічы Сіняўскай гміны, едучы цягніком №314 Лунінец-Баранавічы, праз сваю неасцярожнасць выпаў з вагону каля мосту на Шчары. Ён атрымаў шматлікія траўмы па ўсім целе. Васілевіча перавезлі на дрызіне ў Баранавічы, дзе аказалі медыцынскую дапамогу.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Верасень 1933. Газэты пра Баранавічы

Баранавічы, 1928 год. Супрацоўнікі чыгункі каля кіёскаў з півам і напоямі.

Kurjer Nowogródzki 

7 верасня

2 авіякатастрофы пад Баранавічамі

У поўдзень 6 верасня па чарзе здзейснілі пасадку на аэрадром у Баранавічах (цяпер участак каля вул. Тэльмана, дзе знаходзіцца гандлёвы цэнтр “Радужны”) апараты, што прымаюць удзел у 5-м турыстычным конкурсе. Агулам села 15 самалётаў.

Самалёт RDW-4 кракаўскага аэраклубу з пілотам Салтыкоўскім і назіральнікам Кубчаком пасля старту ў далейшую дарогу трапілі ў катастрофу праз 6 км ад аэрадрому. Катастрофа адбылася з-за таго, што ў самалёта адарвала прапелер і рухавік. Пасля таго, як адарвала рухавік, самалёт праляцеў яшчэ 30 метраў, пасля чаго стаў падаць. У апошні момант лётчыкам пашчасціла выраўняць апарат. Дзякуючы гэтаму, яны атрымалі цяжкія траўмы, але пазбеглі смерці.

Другі самалёт – люблінскага аэраклубу – з пілотам Мартынюком і назіральнікам Кімелем трапіў у катастрофу каля станцыі Пагарэльцы.

Атрымаўшы паведамленне аб дзвух авіякатастрофах каля Баранавіч, стараста Нойгебаўэр пазваніў дырэктару чыгункі Фалькоўскаму, які затрымаў рух хуткага цягніка з Пагарэльцаў. Абодвух пілотаў гэтым цягніком прывезлі ў Баранавічы, дзе іх змясцілі ў міжкамунальны шпіталь.

Аматар музыкі

3 верасня з крамы фірмы “Record” у Баранавічах, на вуліцы Шаптыцкага, 40 (цяпер вул. Савецкая), невядомы злодзей скраў дарожны патэфон коштам 100 злотых.

8 верасня

Скарб

Падчас земляных работ на ўчастку дарогі Гарадзішча-Навагрудак знайшлі скарб. Каля вёскі Канюшоўшчына выкапалі старыя манеты Рэчы Паспалітай 17 і 18 ст. Не паведаміўшы нічога ўладам, частку манет работнікі падзялілі між сабой. Атрымалася забраць 24 манеты. Скарб цяпер захоўваецца ў паліцэйскім пастарунку ў мястэчку Гарадзішча.

Міністр Буткевіч у Баранавічах

Сёння (7 верасня) прыязджае ў Баранавічы міністр транспарту Буткевіч. Ён правядзе інспекцыю дарог, што будуюцца за кошт урада.

Начаваць пан міністр будзе ў Баранавічах. Сустракаць Буткевіча ужо выехаў баранавіцкі стараста Нойгебаўэр.

13 верасня

Авіякатастрофы – рэха здарэнняў падчас рэйсу

12 верасня пілот Жыгмунд Мартынюк і назіральнік Жыгмунд Кімель выехалі хуткім цягніком да Варшавы. Адтуль паедуць у Люблін. Іх самалёт ужо адправілі ў Люблін 11 верасня.

13 верасня выязджаюць з Баранавіч і два іншых лётчыка – пілот Ян Салтыкоўскі і назіральнік Марцін Кубчак. Так як Кубчак пачувае сябе не вельмі добра, дык едзе да Кракава пад наглядам санітара.

Іх самалёт адправілі ў Кракаў 11 верасня.

Пчалярскія курсы

18, 19, 20 верасня ў залі чыгуначнага клубу адбудуцца курсы пчаляроў. Лекцыі будуць пачынацца а 9.00.

14 верасня

Падкідыш

12 верасня а 14.35 у калідоры будынка станцыі Палонка было падкінута дзіцё мужчынскага полу. З немаўлём была картка, што тое нарадзілася 22 жніўня і не ахрышчанае.

Рыхтаваўся да зімы

12 верасня каля будынку гарадскога суда ў Баранавічах з воза Антона Шамета скралі кажух вартасцю 30 злотых. Крадзеж здзейсніў Аляксандр Плаўсюк, жыхар Баранавіч. Скрадзены кажух у яго забралі.

22 верасня

Бацькоўскі сход гімназіі імя Барбары Радзівіл

19 верасня ў будынку гімназіі адбыўся агульны сход бацькоў жаночай гімназіі. Кіраваць сходам сабраныя абралі жонку генерала – пані Скатніцкую, якая запрасіла да стала старшыню пана Глонбіка і доктара Карчынёву, сакратаром – пана Баневіча.

Напачатку лекцыю “Школа і выхаванне дзіцяці” прачытаў прафесар Вадэйка. Гэты рэферат са шматлікімі сапраўднымі прыкладамі быў выслуханы з вялікай увагай.

Пасля была складзена справаздача па дзейнасці за мінулы навучальны год. З яе вынікае, што не ўсе бацькі добрасумленна аплачваюць унёскі, якія летась складалі ўсяго 550 злотых. Нягледзячы на гэта, бацькоўскі камітэт, валодаючы значнай сумай, выдаткаваў яе на дапамогу ў харчаванні некаторых дзяцей і часткова на аплату за навучанне.

Справаздачу зацвердзілі аднагалосна.

Потым быў разгледжаны план на наступны навучальны год і абраныя класныя дэлегаты, з якіх стварылі Раду апекуноў. Яе сход адбудзецца ў бліжэйшыя дні, на сходзе абяруць сваё кіраўніцтва.

23 верасня

Новая спроба

Неаднаразова спрабавалі ў Баранавічах выдаваць тыднёвікі. Усе яны паступова ліквідаваліся, бо ў Баранавічах прадаюцца газеты варшаўскія і віленскія з мясцовымі навінамі.

Першы нумар новага тыднёвіка “Życie kresowe” выйшаў у Баранавічах 19 верасня. Пабачым, ці не напаткае яго лёс папярэднікаў.

30 верасня

Яму не шанцуе

У Валянціна Куракова 27 верасня а 15 гадзіне каля крамы на вуліцы Сенатарскай (цяпер Чырвонаармейская), скралі ровар маркі Brener вартасцю 100 злотых.

Адзначым, што летась у Куракова таксама скралі ровар.

Дыверсія ці дурны выбрык пастуха

25 верасня а 7 гадзіне раніцы падчас руху цягніка па вузкакалейцы з Вострава да Баранавіч машыніст Міхась Кіслач заўважыў на пераключэнні стрэлкі каля Мышанкі пакладзены паміж шынамі кавалак дрэва 57 см даўжынёй і 6 см таўшчынёй. Дрэва тое было спарахнелае.

Машыніст выдаліў перашкоду, з-за чаго вымушаны быў спыніць цягнік.

У той самы дзень а 5 раніцы цягнік, які ехаў па гэтай вузкакалейцы з Баранавіч у Востраў, каля той самай стрэлкі раструшчыў кавалак дрэва, пасля чаго прайшоў без пашкоджанняў. Агляд месца здарэння паказаў, што дрэва было двойчы пакладзена на рэйкі. Таму мы маем справу з дурнымі выбрыкамі пастухоў.

Знайшла месца

26 верасня каля станцыі Палонка невядомая маці пакінула сваю дачку ўзростам каля 1 года.

Запасліся на доўгі час

Ноччу на 22 верасня ў вёсцы Ятвезь гміны Вольна з незачыненай каморы Яна Валынца скралі 800 метраў вясковага палатна вартасцю 650 злотых.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сакавік 1931. Газэты пра Баранавічы

1965 год. Пешаходны мост у Палескага вакзалу. Фота: 1871.by

Życie Nowogródzkie

1 сакавіка

У Баранавічах пачынаюць будаваць віядук

27 лютага ў кабінеце начальніка Дарожнага аддзела PKP (польскай дзяржаўнай чыгункі) адбылася канферэнцыя з удзелам старасты, магістрата, гарнізона і чыгункі. Абмяркоўвалася справа пабудовы віядука (пешаходнага маста), які злучыць Новыя Баранавічы і казармы з вакзалам. Вайскоўцы праектавалі пабудову віядука з паўднёвага боку. Камісія, аднак, ухваліла яго пабудову з паўночнага боку, кіруючыся патрэбамі не толькі войска, але і жыхароў Новых Баранавіч. Будаўніцтва віядука ў нашым горадзе ліквідуе небяспечнае хаджэнне праз рэйкі і разгрузіць вуліцу Шасовую (цяпер Брэсцкая) ад прывязкі да чыгуначнага руху.

Будаўніцтва віядука дазволіць працаўладкаваць частку беспрацоўных.

8 сакавіка

Рэха бунту ў Сталовіцкай гміне

Пракурор накіраваў да Акруговага суда акт аб пакаранні жыхароў вёскі Альсевічы Сталовіцкай гміны: Паўла, Якуба, Аляксандра, Уладзіслава, Вінцэнта і Пятра Шылава, Якуба Сявіцкага, Дзмітра і Андрэя Бузаў, Лукаша Пуханта, Тэадора Макавіка, Стэфана, Тэадора і Андрэя Раманоўскіх, Яна Слобыша, Аляксандра Чарнагорскага, Аляксандра і Макара Селіванаў і Піліпа Долмата, якія летась былі героямі гарачай сутычкі з паліцыянтамі.

Пералічаныя вышэй асобы падгаворвалі іншых да самавольнага разбурэння маста, збудаванага на балоце на мяжы вёсак Якімовічы і Альсевічы. Пры гэтым яны прынялі ўдзел у публічным сходзе, перашкаджалі дзейнасці паліцыі, валілі паліцыянтаў на зямлю і адбіралі ў іх карабіны, пасы ды патроны. Акрамя таго, абвінавачаныя напалі на солтыса, які прыехаў на дапамогу паліцыянтам, сарвалі з яго значок солтыса. Эпагеем усяго было прымусовае этапаванне паліцыянтаў і солтыса ў вёску Альсевічы ды пазбаўленне іх на некалькі гадзін свабоды, пакуль туды на дапамогу не прыбыў атрад паліцыі.

Ваколіцы Крашына на польскай мапе 1932 года.

11 сакавіка

Падрабязнасці сялянскага бунту

Мы ўжо пісалі пра сутычку жыхароў Альсевічаў з паліцыяй. Апішам падрабязней тыя падзеі.

Вялікае балота, что знаходзіцца каля вёсак Альсевічы і Якімавічы, перашкаджала нармальнай камунікацыі людзей у ваколіцах. Летась збудавалі там мост, які адначасова размежаваў землі тых вёсак. Гэта прывяло да розных непаразуменняў, напрыклад, хто павінен пільнаваць мост, а хто яго рамантаваць і г.д.

На тле гэтага нарэшце ў ліпені дайшло да моцных хваляванняў. Жыхары Альсевічаў, падбухтораныя некалькімі авантурнікамі, сабраліся каля маста і пачалі яго знішчаць, спрабуючы потым падпаліць.

З пастарунка паблізу было накіравана туды шэсць паліцыянтаў. Распаленыя пратэстоўцы атакавалі з косамі паліцыянтаў і, атачыўшы шчыльным колам, раззброілі. Солтыса, які абараняў паліцыю, ледзь не забілі, і ён вымушаны быў ратавацца ўцёкамі. Раззлаваныя сяляне, забыўшыся пра міласэрнасць, вярнуліся ў вёску  разам з «палоннымі» паліцыянтамі і солтысам, якога злавілі на дарозе ў Баранавічы.

Вязняў яны размясцілі ў адным з дамоў пад аховай парабкаў.

Толькі праз пару гадзін, са стараства, дзе даведаліся пра бунт, прыехаў узмоцнены атрад паліцыі, на чале з афіцэрамі, які вызвалі закладнікаў. Супакоеныя сяляне пачалі перакідваць віну ў адбыўшыхся падзеях, адзін на аднаго, але сапраўдных падбухторшчыкаў хутка выявілі і арыштавалі.

Пад ключом апынуліся дваццаць жыхароў вёскі Альсевічы на чале з вядомым у ваколіцах авантурнікам Паўлам Шылам.

12 сакавіка

Новы змены ў Магістраце

Калі раней даводзілася трапляць у баранавіцкі Магістрат, кідалася ў вочы задуха і тлум ад наведвальнікаў, якія таўкліся ў цесным калідорчыку. Цяпер у магістраце адбыліся змены да лепшага. Адноўлены вялікі пакой для залы-чакальні, якая так добра размешчана, што адразу тут ёсць праход да пакояў пана бурмістра і яго намеснікаў. Наведвальнікі сядзяць і чакаюць сваёй чаргі, не перашкаджаючы чыноўнікам і не пакутуючы ў невыносных умовах, стоячы на калідоры. А сама зала-чакальня такая вялікая, што можа падысці для невялікіх паседжанняў розных арганізацый.  

14 сакавіка

Пра стварэнне музея

У зале павятовага музея імя Рэйтана ў Баранавічах адбылося паседжанне музейнай суполкі на чале з дырэктарам – прафесарам Турскім. 

Было разгледжана некалькі пытанняў: ухвалены бюджэт музея і ўхвалены час урачыстага адкрыцця музея, якое адбудзецца на імяніны маршала Пілсудскага (18 сакавіка, а 16.30). Пасля да апошніх дробязей абмеркавалі цырымонію адкрыцця музея і спосабы яго папулярызацыі. Адбылася праца над артыкуламі Статута музея. Вырашана запрасіць рэвізійную камісію, якая б ацаніла зборы маладога, але ужо досыць заможнага каштоўнымі прадметамі музея.

Ухвалена, што Баранавіцкі павятовы музей імя Рэйтана будзе працаваць тры разы на тыдзень: у нядзелю з 14 да 19 гадзін, у суботу з 15 да 19 гадзін, а ў чацвер з 12 да 17 гадзін. Уваход – 25 грошай з адной асобы.

Сябры суполкі агледзелі экспазіцыю музея, падзівіўшыся тытанічнай працай куратара – пана прафесара Турскага.

18 сакавіка

Нешчаслівы выпадак

14 сакавіка, а 16-й гадзіне, жыхары вёскі Анісімавічы – 8-гадовы Пётр Швед, 11-гадовы Андрэй Ваніцкі і 10-гадовы Павел Бугай – у полі каля вёскі знайшлі пакінутую вайскоўцамі на вучэннях вучэбную гранату. Падчас гульні хлопчыкаў з ёю адбыўся выбух, у выніку якога ўсе трое атрымалі раненні і апаленне твару. Параненых хлапцоў адвезлі ў баранавіцкі павятовы шпіталь.

Забойства дзіцяці

16 сакавіка ў студні, якая належыць Нахіму Валахвянскаму, на вуліцы Нарутовіча, 26 (цяпер Камсамольская) быў знойдзены труп хлопчыка, прыкладна двух месяцаў ад нараджэння. Дзіцё было апранутае ў кашульку і белую шапачку. На трупе хлопчыка на галаве пад правым вокам ёсць след ад удару. Цела перавезена ў морг пры гарадскім шпіталі. Забойства пакуль не раскрытае.

Высокая ўзганарода

Дэкрэтам прэзідэнта Рэчы Паспалітай баранавіцкі стараста Жыгмунт Пжэпалкоўскі быў узнагароджаны Крыжам Незалежнасці.

24 сакавіка

Парад у Баранавічах

У гонар імянінаў маршала Пілсудскага 18 сакавіка ў горадзе прайшоў шэраг урачыстасцяў, сярод якіх быў і парад. Перад помнікам Невядомаму салдату (цяпер клумба насупраць гатэля «Гарызонт») да пачатку сабраўся тлум з некалькіх тысяч чалавек. Паліцыянты ў гранатавых мундзірах ледзь стрымлівалі натоўп. Усе спрабавалі заняць найвыгоднейшае месца, каб усё пабачыць. Нарэшце калона паказалася на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкай).

Маршыруючым з трыбуны салютуе генерал Крок-Пашкоўскі, віцэ-ваявода Гадлеўскі, генерал Скатніцкі і стараста Пжэпалкоўскі. Перад сабранымі роўным крокам рушаць падраздзяленні 78 пяхотнага палка, 26 уланскага палка, 9 дывізіёна коннай артылерыі, 20 дывізіёна лёгкай артылерыі, вайсковай падрыхтоўкі, дзяржаўных гімназій, гімназіі Барбары Радзівіл, школы гандлёвай, школы будаўніча-дарожнай, пажарнікаў Старых і Новых Баранавічаў (апошняя першы раз прымае ўдзел у парадзе, бо толькі нядаўна была створаная), урэшце, чыгуначнікі, паштальёны і грамадскія арганізацыя, такія як Аб’яднанне стральцоў і Лігі супрацьпаветранай і супрацьгазавай абароны.

27 сакавіка

Тэндар на брукаванне вуліц у Баранавічах

Пры паданні прапановы ў магістрат патрэбна напісаць цану аднаго квадратнага метра за выкананую работу, а менавіта: выкананне земляных работ згодна з тэхнічным рэгламентам, падсыпка пяском таўшчынёй 20 см, выкладка бруку як на дарозе, так і на рыштоўку (канаўка для сцёку вады каля ходніка), умацаванне і моцнае ўбіццё камення ў зямлю, падсыпка выкладзенага бруку пяском таўшчынёй 2 см, планаванне ходніка шырынёй 3 метры, вываз рэшткаў зямлі і смецця пасля заканчэння работ.

Напярэдадні ўдзелу ў тэндары заяўнік уносіць заклад на суму 1000 злотых. Аб’ём работ можна паглядзець у Тэхнічным аддзеле Магістрата ў працоўныя дні.

Разгляд прапаноў адбудзецца 10.04.1931 года, а 12-й гадзіне. Прапановы трэба падаваць у заклееных капэртах у сакратарыят Магістрата.

Магістрат пакідае за сабой права выбару прапановы, незалежна ад вынікаў тэндару і можа зменшыць ці павялічыць аб’ём работы.

31 сакавіка

Смяротная бойка

26 сакавіка, а 8-й гадзіне, жыхар вёскі Дубава, 80-гадовы Ян Чупрык, вёў карову дарогай у Баранавічы ды сустрэў 23-гадовага Андрэя Рошчанку, які вёз з горада гной. Абодва не пажадалі саступіць адзін аднаму дарогу, з-за чаго пачалася бойка. Падчас яе Рошчанка некалькі разоў ударыў Чупрыка віламі ў галаву і нанёс вельмі цяжкія пашкоджанні. Стары страціў прытомнасць, і яго ў цяжкім стане адвезлі ў баранавіцкі шпіталь. Рошчанка арыштаваны.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Лістапада 1930. Газэты пра Баранавічы

1970-я гады. Кінатэатар “Октябрь”. Фота: bartrans.net

Życie Nowogródzkie

2 лістапада

Бунт вязняў у Баранавічах

29 кастрычніка, у 17.30, выбухнуў бунт у баранавіцкай турме. Падставы бунту былі наступныя: адзін з вязняў за адсутнасць субардынацыі быў пакараны змяшчэннем у камеру без святла.

Калі яго туды праводзіў вартавы, іншыя вязні, што знаходзіліся ў агульных камерах, адначасова схапіліся за лавы і спрабавалі імі выбіць дзверы, каб вырвацца на калідор. Супрацоўнікі турмы выклікалі на дапамогу паліцыю. Пан камісар Рэспондэк запатрабаваў у пажарнай стражы вадзяныя помпы з абслугай. Імгненна аб гэтым даведаўся ўвесь горад, бо ўсе пачулі гук пажарнай трывогі, пабачылі выезд пажарнай помпы і паліцыі. З турмы былі чутны таксама пару стрэлаў.

Турэмны бунт быў хутка ліквідаваны з дапамогай паліцыянтаў і халоднай вады з пажарных шлангаў, якая астудзіла ўзбуджаных вязняў. Усё гэта адбылося дзякуючы дакладным камандам пана камісара Рэспондэка. Завадатары і актыўныя ўдзельнікі бунту пакараныя.

На месца гэтых смутных падзей хутка за паліцыяй і пажарнымі прыбылі віцэ-пракурор Барташэвіч і пан суддзя Гулькоўскі. Яны вызначылі, што падставай для пакарання карцарам вязня былі скаргі яго сукамернікаў, якіх ён сістэматычна абкрадаў.

Урачыстасць у гімназіі імя Барбары Радзівіл (скарочана)

30 кастрычніка ксёндз Карповіч правёў асвячэнне новазбудаванага будынка прыватнай гімназіі пані Шуліцкай (цяпер будынак былой велашколы на вул. Брэсцкай), якая нядаўна стала насіць імя каралевы Барбары Радзівіл. Пасля шэрагу прамоваў дырэктар установы Бараноўскі зачытаў акт ахвяравання, запісаны ў памятную кнігу. Потым прысутных запрасілі ў залу, дзе перад гасцямі выступілі вучні 6-х класаў. Прысутнічалі прадстаўнікі школьных уладаў і бацькі. Усе шчыра цешыліся, што найстарэйшая ў Баранавічах гімназія атрымала лепшыя ўмовы працы, што дазваляе цяпер нармальна вучыцца дзецям у адну змену.

3 лістапада

Абвешчаны конкурс на пасаду бурмістра

Як вядома, пан Мацкевіч, які шмат сілаў уклаў, працуючы бурмістрам Баранавіч, на вялікі смутак гараджан, адмовіўся ад пасады і заняўся земляробствам.

Як мы даведаліся з правераных крыніц, ужо створана адмысловая камісія з сябраў Гарадской рады і Сейміку, якія распрацавалі ўмовы конкурсу на пасаду бурмістра. Гэты конкурс скончыцца 15 лістапада. Да гэтага часу будуць прымацца прапановы на пасаду, якая дае шырокія паўнамоцтвы і магчымасці ў працы.

Ад нас дададзім, што бурмістрам Баранавіч мусіць быць чалавек, які не толькі добра ведае гарадскую гаспадарку, але які б цалкам прысвяціў сябе працы над справамі горада. Баранавічы маюць перад сабою вялікія перспектывы для развіцця. Трэба ім толькі моцная рука, трэба чалавек, які ўмее весці наперад і які б не стрымліваў гэты сучасны горад у развіцці, як гэта бывала часта раней.

8 лістапада

Падпальнік

Акруговы Навагрудскі суд на выязным паседжанні ў Баранавічах разгледзеў справу Браніслава Маеўскага, селяніна вёскі Мачулішча, гміны Дабрамысль, які 30.04.1930 ва ўрочышчы «Казіны гай» наўмысна падпаліў лес, што належаў Янушу Катлубаю. У выніку згарэла 100 гектараў лесу на суму 10 тысяч злотых. Зрабіў ён гэта з-за асабістай помсты, пасля таго як быў пазбаўлены пасады ляснічага. Маеўскага асудзілі на 4 гады пазбаўлення волі.

23 лістапада

Гукавое кіно ў Баранавічах

Нарэшце і да баранавіцкіх кінатэатраў дайшоў гук. Першы кінатэатр, які быў абсталяваны айчыннай апаратурай Hejnaj, быў Apollo (знаходзіўся паміж гатэлямі «Марыінскі» і «Гарызонт»). Агучваюцца фільмы з дапамогай кружэлак, прытым кожная кружэлка адпавядае па часе аднаму акту ў фільме. Пакуль былі паказаны два гукавыя фільмы: «Язычнік» і «Брадвейская мелодыя» (амерыканскія фільмы 1929 года). Першы фільм быў аздоблены прыгожай мелодыяй, экзатычнымі краявідамі і некалькімі ладнымі песенькамі ў выкананні Nowarro, другі фільм цалкам складаўся з гукаў, мовы, спеваў, адлюстроўваючы прыгажосць тэатральнага Брадвея.

Да таго ж апаратура Hejnaj працуе бясшумна, што не скажаш пра кінатэатр Casino, дзе апаратура Marconiego енчыць, скрыгоча і шуміць. Гэты брак трэба было б выключыць, што цяжка зрабіць, бо гукі тыя паўстаюць з-за гарадской электрастанцыі, на якой абсталяванне і трансфарматар недакладна наладжаны, а кожнае хістанне дроту на слупах прыводзіць да змянення гуку.

Да таго ж у Casino размяшчэнне экрана ніжэй усялякай крытыкі, бо не змяшчае на сабе ўсёй шырыні кінастужкі. З-за гэтага частка сюжэту знікае знізу, што добра відаць пры паказе фільмаў з субтытрамі. Дзівяць адносіны кіраўніцтва тэатра, якія да гэтага часу не выправілі такія хібы.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Чэрвень 1930. Газэты пра Баранавічы

Вуліца Шаптыцкага (цяпер Савецкая). Даваенная польская паштоўка

Życie Nowogródzkie

1 чэрвеня

Ад рэгіянальнай выставы да рэгіянальнага музея

28 мая ў канферэнц-зале баранавіцкага стараства сабраліся сябры падкамісій, каб падрабязна абмеркаваць праект запланаванай на ліпень «Рэгіянальнай выставы» ў Баранавічах.

Кожны з кіраўнікоў падрабязна расказаў, што збіраецца размясціць у сваім аддзеле. Агульны характар выставы прадставіў пан стараста, які вёў гэта мерапрыемства, і прэзідэнт рэгіянальнага павятовага камітэта. Кіраўнікі аддзелаў назвалі прозвішчы людзей, якіх плануюць запрасіць у свае падкамісіі.

«Рэгіянальная выстава» ў Баранавічах павінна прадставіць дасягненні як гаспадарчыя, так і культурна-асветніцкія, а таксама помнікі гісторыі. Асабліва багатым будзе этнаграфічны і сельскагаспадарчы аддзел, а таксама геаграфічны. 

Лозунг выставы: «Праз рэгіянальную выставу прыйсці да стварэння рэгіянальнага музея».

Такі музей – вельмі наспелая патрэба для горада з насельніцтвам 30 тысяч чалавек і чатырма школамі.

5 чэрвеня

Скандал у гімназіі Шуліцкай у Баранавічах

У свой час частка бацькоў навучэнцаў гімназіі Шуліцкай ухваліла аднаразовую выплату ў памеры 50 злотых на будаўніцтва новага будынка. Частка бацькоў выплаціла гэтую квоту, а частка менш заможных – не можа выканаць гэтага «абавязку». І вось напярэдадні экзаменаў дырэкцыя школы пагражае вучням, чые бацькі не сплацілі 50 злотых, не выдаць пасведчанні аб заканчэнні навучальнага года. Гэтым скандалам зацікавілася мясцовая адміністрацыя, і цяпер справа знаходзіцца ў пракуратуры.

Абвестка пра паказ фільма “Першае каханне Касцюшкі” ў газеце Życie Nowogrodzkie ад 1.06.1930.

11 чэрвеня

Цікавыя раскопкі

У доме Банеўскага ў Баранавічах, які быў куплены ў графа Раствароўскага, падчас капання зямлі на глыбіні аднаго метра знайшлі вогнестойкі сейф. Адразу ж па горадзе разляцелася чутка аб неверагодных скарбах. На жаль, калі паліцыя адкрыла сейф, усіх чакала расчараванне, бо там былі толькі больш-менш важныя асабістыя дакументы графа Раствароўскага.

Замаскіраваныя парэшткі ўлана

8 чэрвеня за сто метраў ад вёскі Дубава, гміны Дарава, знайшлі схаванае ў жыце цела жаўнера баранавіцкага 26 уланскага палка Стэфана Вайцешыка, пасечанага ўласнай шашкай. Яго парэшткі былі замаскіраваныя. Лекары канстатавалі, што ён памёр ад больш за 30 рэзаных ран. Паліцыя праводзіць следства па гэтай таямнічай справе. (14 чэрвеня газета напісала, што ў забойстве падазраецца швагер улана – Ігнат Шчыпёр, які прыязджаў да Вайцешыка па пытаннях падзелу маёнтка).

13 чэрвеня

Расстрэл грознага бандыта

Некалькі дзён таму ў баранавіцкіх лясах недалёка ад палігона Лясная затрымалі дэзерціра Канавала, які напярэдадні напаў з мэтай рабунку на беднага селяніна і застрэліў яго. Канавала жандармерыя адвезла да вайсковага суда ў Брэст, дзе ён і атрымаў вырак. Ён быў пазбаўлены ўсіх правоў, звольнены з войска і прыгавораны да расстрэлу. Абаронца звярнуўся да пана прэзідэнта з просьбай дараваць жыццё Канавалу, але прэзідэнт не знайшоў матываў яе задаволіць і на наступны дзень вырак быў прыведзены ў выкананне. 10 чэрвеня, а 6-й гадзіне раніцы, Канавала вывелі з камеры і ў прысутнасці ксяндза даставілі на места пакарання. Там яго чакала рота салдат на чале з афіцэрам. Пасля таго як пракурор зачытаў вырак, адбылася экзэкуцыя, пасля чаго Канавал паваліўся, забіты некалькімі кулямі. Яго пахавалі на месцы расстрэлу.

19 чэрвеня

Няшчасны выпадак

16 чэрвеня са станцыі Ляхавічы фурманкаю ехаў Адам Рапейка, жыхар Лунінецкага павета. Тым часам са станцыі вяртаўся аўтамабіль. Конь Рапейкі спалохаўся і вывернуў воз. Рапейка зваліўся з воза, і так няўдала, што на месцы памёр. Аўтамабіль з’ехаў, і ніхто не заўважыў ні нумара яго, ні гаспадара. Следства праводзіць паліцыя пастарунка ў Мядзведзічах.

Абвестка пра паказ фільма “Erotikon” у газеце Życie Nowogrodzkie ад 28.06.1930.

26 чэрвеня

Грамадскае разуменне

Атрымалася, што Камітэт, які арганізуе Рэгіянальную выставу, ведае аб скарбах, якія знаходзяцца на тэрыторыі павета, але, калі надыходзіць час адкрыцця выставы, яе паліцы ззяюць пусткай. Мясцовыя людзі, якія абяцалі паказаць свае каштоўныя, нават вельмі каштоўныя экзэмпляры, выявіліся самалюбамі і… не даюць іх на выставу, хаця гарантыя і ахова тых вартых рэчаў ім была абяцаная. Хутчэй за ўсё, як звычайна бывае, трэба проста спачатку атрымаць толькі першыя экспанаты, каб паказаць шлях іншым.

Таму мы з прыемнасцю называем людзей, які першымі адгукнуліся на просьбу кіраўнікоў Рэгіянальнай выставы. Пані Слізень з Вольна, пані Рэйтан з Грушаўкі, пані Шалевіч, пані Дабравольская з Браслаўшчыны, палкаўнічыха Гарчыцка, пан пасол Рдултоўскі з Чэрніхава перадалі на выставу свае каштоўныя экспанаты.

Лічым, што за іх прыкладам пойдуць іншыя і нічога з таго вартага, што ёсць у нашым рэгіёне, не будзе забыта.

Звяртацца трэба да 1 ліпеня да пана Альфрэда Брушкевіча, кіраўніка бюро сейміка, які знаходзіцца ў  баранавіцкім старастве. 

Выстава павінна адкрыцца 6 ліпеня, таму часу няшмат для размяшчэння незарэгістраваных экспанатаў у экспазіцыі. Таксама мы даведаліся, што будзе выдадзены каталог выставы.

27 чэрвеня

Пярун забіў чалавека падчас жахлівай буры над баранавіцкім краем

Учора прайшла над Баранавічамі і ваколіцамі жахлівая бура з навальніцай. Пярун два разы ўдарыў у будынак баранавіцкага стараства, знішчыўшы электрычныя засцерагальнікі ў некалькіх пакоях. Каля вёскі Асосы (Мядзведзіцкая гміна) пярун забіў 80-гадовага Вінцэнта Асоса і параніў 72-гадовага Адама Татарыновіча, якога, на шчасце, удалося вярнуць да жыцця.

На тэрыторыі Баранавіцкага павета выбухнула некалькі пажараў ад удару маланкі. Напрыклад, у Моўчадзі згарэў адзін дом, у Рачканах – хлеў, у Ляхавічах – згарэў цэлы двор з гаспадаркай, у Мядзведзічах – хлеў Язэпа Сарокі.

29 чэрвеня

Будаўніцтва прафесійных школ

Пасля візітаў школьных інспектараў Міністэрства асветы пастанавіла вылучыць сродкі для будаўніцтва ў Баранавічах будынкаў гандлёвай і тэхнічнай школаў. Для заканчэння будоўлі гандлёвай школы выплацяць 40000 злотых і 30000 на пачатак будаўніцтва тэхнічнай школы. Гэткім чынам горад атрымае яшчэ адзін школьны гмах – тэхнічнай школы, што цяпер месціцца ў сярэдняй школе, якая не адпавядае намаганням вучняў.

Будынак тэхнічнай школы будзе пабудаваны на вуліцы Каляёвай (цяпер Вільчкоўскага), на пляцы, які быў падараваны дзяржаве Гурскімі.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Студзень 1930. Газэты пра Баранавічы

Баранавічы. Дзімітрава) на царкву і могілкі (цяпер плошча Леніна). Паштоўка пачатку ХХ стагоддзя.

Zycie Nowogródzkie

1 студзеня

Абакралі Аб’яднанне жыдоўскіх купцоў у Баранавічах

Уночы з 29 на 30 снежня мінулага года было абкрадзена бюро Аб’яднання жыдоўскіх купцоў, што месціцца па адрасе: Шаптыцкага, 38 (цяпер вуліца Савецкая).

Невядомыя злачынцы дасталі вокны, трапілі ў пакой, дзе знаходзіцца бюро аб’яднання. Там яны адарвалі замок з шафы і забралі 670 злотых гатоўкай. Следства вядзе камісарыят паліцыі ў Баранавічах.

4 студзеня

Зварот да кіраўніцтва пошты

Неаднаразова ў прэсе абмяркоўваюцца балячкі пошты. Цяпер маем вельмі непрыемны факт, звязаны з Баранавічамі. З пэўнага часу тут паштальёны разносяць пошту толькі адзін раз у дзень. А пошта з Варшавы і Вільні (якая прыбывала ў абед) разносіцца толькі на наступны дзень. І гэта не зважаючы на тое, што Баранавічы сучасны і гандлёвы горад. Звяртаемся да кіраўніцтва пошты і просім вырашыць гэта ненармальнае пытанне.

Дзе школьныя выхавацелі?

Вучні адной з прыватных школ у Баранавічах (пакуль не будзем называць яе) з’яўляюцца сталымі наведвальнікамі цырку. Акрамя таго, што яны прыходзяць у гэтую ўстанову ў недазволеныя гадзіны, дык і паводзяць сябе не як належыць вучням. Яны лічаць сябе дарослымі – кураць папяросы і правакуюць бойкі. Апошнім разам, напрыклад, у цырку адзін з вучняў ударыў у твар мальца, які разносіў на продаж цукеркі. Дзе ў гэты час былі выхавацелі, настаўнікі і сам пан дырэктар школы?

Навагоднія віншаванні

1 студзеня 1930 года, а 12-й гадзіне, у канферэнц-зале баранавіцкага стараства сабраліся шматлікія прадстаўнікі ўсіх канфесій, мясцовага самакіравання, камунальных службаў, а таксама сацыяльных і адукацыйных установаў. Пад кіраўніцтвам старасты Пржэпалкоўскага яны выказалі гонар і пашану прэзідэнту Рэчы Паспалітай і маршалку Юзэфу Пілсудскаму, зычачы, каб гэты год і наступныя праходзілі пад іх кіраўніцтвам. Потым да ўсіх сабраных, якія рэпрэзентавалі ўсе слаі грамадства Баранавіцкага павета, звярнуўся з віншаваннямі стараста Пржэпалкоўскі.

Анонс у Баранавіцкім кінатэатры “Apollo” амерыканскага нямога чорна-белага фільма ” Каханне казака” (1927 год) па матывах рамана Льва Талстога “Ганна Карэніна”. 7 студзеня 1930 года

7 студзеня

Што зычылі сабе на новы год у Баранавічах

Уласнікі таксовак: Каб магістрат, барані Божа, не вырашыў пабудаваць кіёскі па продажы прэсы ў цэнтры горада. Бо хто будзе ездзіць за свежымі газетамі на чыгуначны вакзал (адлегласць 2,5 км, а кошт праезду 2 злотых у адзін бок).

Рамізнік (*извозчик – русск.): Тое самае, без прэсы ў цэнтры.

Інтэлігент: Каб я хаця б напрыканцы жыцця мог пабачыць у Баранавічах сапраўдны тэатр і сапраўдных артыстаў. 

Абаненты электрычнасці: Каб маглі чытаць газеткі ўвечары пры электрычным святле. (Цяжкае для выканання пажаданне, бо бурмістр чытае газеты днём на працы, а старшыня гарадской рады – наогул не мае ў гэтым патрэбы).

Абаненты тэлефонаў: Каб маглі карыстацца тэлефонам, калі хочацца, не зважаючы на настрой тэлефаністкі.

16 студзеня

Ударыў нажом у плечы

Некалькі дзён таму на Неваха Рабіновіча, які ішоў па Шасэйнай вуліцы (цяпер Брэсцкая), напалі трое бэйбусаў, відавочна з-за нейкіх асабістых рахункаў. Адзін з нападаўшых, як пазней высветлілася Вашчылка, ударыў Рабіновіча нажом у плечы. Рабіновіча ў цяжкім стане прывезлі ў гарадскі шпіталь. Следства праводзіць паліцыя, якая высвятляе матывы і абставіны нападу.

Чэрві ў кілбасах

Пракурор падаў у Акруговы суд абвінаваўчы акт у адносінах да жыхаркі горада Баранавічы Алены Замбрыцкай, якая ў сваёй краме прадавала кілбасы, зробленыя ў сваёй мясарні, у якіх знайшлі жывых чарвей, шкодных для здароўя.

Прыгоды пана Арона

Пан Арон Шышкоўскі хацеў памыцца перад святамі і таму накіраваўся да жыдоўскай лазні на вуліцы Мінскай (цяпер Прытыцкага), зразумела, адзеты і абуты. Мыючыся, марыў пра надыходзячыя святы і адпачынак. Таму бяспечна і ў вясёлым настроі выйшаў апранацца. Але тут яго гумар лопнуў, як мыльная бурбалка. Пан Арон ўбачыў, што, пакуль ён мыўся, нехта абуў яго боты, дадаўшы сабе да фасону яго калошы і іншыя малыя дробязі гардэробу.

Што было рабіць пану Арону? Ён перадаў весткі пра здарэнне родным і, неяк укутаўшыся, падаўся да камісарыяту паліцыі, каб там паведаміць пра сваю бяду і жалобу. Дзяжурны шчыра паспачуваў пану Арону і паабяцаў, што паліцыя зоймецца пошукам аматара чужой вопраткі.

Рэклама паліўнага склада ў Баранавічах, на вуліцы Мінскай (Прытыцкага).

29 студзеня

Крывавая аўтакатастрофа ў Баранавічах. Арыштаваны кіраўнік аўташколы

Нядаўна ў Баранавічах адбылася аварыя, у якой пацярпелі тры чалавекі.

Аўтамабіль аўташколы Вацлава Чычынскага, за рулём якога быў вучань гэтай школы Гірша Васерштром, з-за няўмелага кіравання выехаў на ходнік каля дома №56 на вуліцы Нарутовіча (цяпер Камсамольская). У гэты час там былі двое маленькіх дзяцей: 6-гадовы Мордух Мукасей, які атрымаў траўмы ног, і 2-гадовая Эстэра Мукасей, якой аўто зламаў ключыцу.

Разам з двума дзецьмі  пад машыну трапіў Лур’я Абрамаў, які атрымаў пералом левай нагі вышэй калена. Першую дапамогу дзецям аказаў доктар Прас, а Абрамовічу – доктар Нахумоўскі.  Школьная машына з моцнымі пашкоджаннямі затрымана паліцыяй для праверкі экспертам. Чычынскі і Васерштром арыштаваны па пастанове пракурора.

Мусім адзначыць, што ў горадзе павінны быць забаронены аўтамабілі пад кіраўніцтвам вучняў аўташкол, якія не ўмеюць імі кіраваць. Ад мясцовых уладаў мы чакаем вырашэння гэтай праблемы.

31 студзеня

Коўзанка

Балячак нашага горада не пералічыць на пальцах рукі. Гэтай зімой няма тут коўзанак на лёдзе. Жлобінскае возера, дзе звычайна ўсталёўваюць спартовыя коўзанкі – далёка ад горада. Таму таварыства «Сокал» прыйшло на дапамогу жыхарам горада і арганізавала коўзанку на сваім пляцы на вуліцы Міцкевіча (цяпер вуліца Леніна).

Дзеці катаюцца з горкі каля дома для чыгуначнікаў на вул. Фота: архіў Людвіга ЖУКА

Балы

1 лютага адбудзецца бал банкіраў. 4 лютага запланаваны бал землеўласнікаў, а 9 лютага, у гадавіну здабыцця выхаду да мора, запланаваны вялікі марскі бал. Усе мерапрыемствы адбудуцца ў зале пажарнай каманды.

Ахвярнасць

Шырокая ахвярнасць пані Гурскай (дачкі Яна Развадоўскага, заснавальніка Баранавіч) у нашых мясцінах вядомая ўсім. Пляц, на якім цяпер знаходзіцца Гадлёвая школа, быў таксама ахвяраваны пані Гурскай.

Як мы даведаліся, камітэт Польскай Мацеж Школьнай (PMS) збіраецца прыступіць да будаўніцтва другой сярэдняй прафесіянальнай школы – тэхнічнай. Адзін з сябраў KMS звярнуўся да пані Гурскай з просьбай ахвяраваць таксама пляц для будовы гэтай навучальнай установы. І, як стала нам вядома, пані Гурская вельмі прыхільна паставілася да гэтай прапановы.

Узорная школа ў Баранавічах

Тое, што ў горадзе бракуе школьных памяшканняў, ведае кожны жыхар Баранавіч. Таму Гандлёвая школа пабудаваная з дапамогай Польскай Мацежы Школьнай (PMS) і з’яўляецца ўзорам для іншых школ. Жадаючы даведацца, як усё арганізавана ў Гандлёвай школе, падаўся Ваш карэспандэнт да дырэктара пана Заблоцкага з просьбай паказаць памяшканні і абсталяванне ўстановы.

Пан дырэктар ласкава паказаў мне ўсё, што я пажадаў пабачыць.

Стан, у якім знаходзіцца школа, пераўзыходзіць усе нашыя чаканні. Перадусім усе класы абшырныя, высокія, чыста выбеленыя. Лавы паўсюль новыя, адпавядаючыя апошняму слову тэхнікі. Асаблівай згадкі заслугоўвае памяшканне, дзе адбываюцца практычныя заняткі.

Не кажучы ўжо пра аграмадныя калідоры, тут ёсць вялізная зала адпачынку. На сценах калідораў, акрамя карцін з выявамі нашых гарадоў і герояў, бачу ўзоры бухгалтарскіх дакументаў і рахункаў.

Пасля пан дырэктар паказаў нам багаты таваразнаўчы кабінет, у якім ёсць мікраскопы, друкавальныя машынкі, дзве з якіх, фірмы Blok-Bruma, распакавалі ўласна падчас маіх агледзінаў школы.

У школе цяпер навучаецца 187 вучняў, з іх 58 хлопцаў і 129 дзяўчат. Да ўсяго гэтага бракуе толькі інтэрната, муры якога ў будучым годзе ўздымуцца высока ўгору.

Напрыканцы мушу адзначыць, што выхаванне вучняў тут знаходзіцца на высокім узроўні. Калі я раней бачыў зялёныя шапкі вучняў гэтай школы ў кіно і на танцах, то цяпер зялёных шапках у тых месцах, як захочаш, не пабачыш.

Słowo

24 студзеня

Загадкавае знікненне грошай

14 студзеня, у 17.15, на таварнай станцыі «Баранавічы» з білетнай касы ў адмысловы вагон мясцовага цягніка былі перададзены 842 злотых 85 грошай. Іх павінны былі перавезці ў касу пасажырскай станцыі «Баранавічы».

Касір пан Слізень, насуперак правілам, не прынёс грошы асабіста, а перадаў іх грузчыкам Бульвай. Пры перадачы грошай нібыта прысутнічаў надкандуктар Ташкан. Пасля прыбыцця цягніка на пасажырскую станцыю, таксама насуперак правілам, паслалі па грошы возчыка касы Зарожнага. Але ў вагоне грошай не было.

Дзіўная рэч, што ў цягніку, які ў дарозе 15 хвілін, нехта мог скрасці грошы, падаецца гэта немагчымым. Цяжка некага абвінавачваць, але, здаецца, у гэтым выпадку грошы проста ніхто ў вагон не паклаў. Незразумела бяспечнасць супрацоўнікаў чыгункі і давер грошай чужым людзям. Слізень быў адхілены ад працы.

Следства ў гэтай камічнай справе праводзіць паліцыя, якая, спадзяемся, хутка ва ўсім разбярэцца і пакажа нам сапраўднага злодзея ў гэтым гратэскным крадзяжы. Адзначым, што вагон на станцыю прыбыў у поўным парадку.

Пра будынак гімназіі

Ад часу атрымання незалежнасці Польшчы ў Баранавічах існуе дзяржаўная гімназія, якая не мае ўласнага будынка.

Спачатку знаходзілася ў чыгуначным будынку, цяпер у вельмі цесным арэндаваным гмаху, каля якога няма нават уласнага падворка. Дзеці на перапынках альбо круцяцца на калідоры, альбо бегаюць па вуліцы.

Невядома, чым гэта тлумачыць і хто вінаваты, што дасюль не пачалі ўзводзіць будынак гімназіі. Некалькі год таму паўставала гэта пытанне вельмі востра і было актуальнае, а цяпер неяк усё заціхла ды нічога не чуваць пра будаўніцтва.

Гэта справа дзіўная і тым, што камітэт Польскай Мацеж Школьнай пазней заняўся справай будаўніцтва будынка гандлёвай школы. І вось стаіць новы гмах, збудаваны па апошнім слове тэхнікі.

Вядома, што той камітэт атрымаў вялікія субсідыі на гадлёвую школу ад Міністэрства адукацыі, маўляў, таму цяпер немагчыма атрымаць такой дапамогі на гімназію. Магчыма! Трэба толькі больш ініцыятывы. І ўжо час гэта рабіць.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Акцызны дом піянэраў і чырвоны крыж

Як вядома двухпавярховы будынак на вул. Фралянкова,50 быў прададзены за 58 тысяч даляраў ЗША. Дай Бог, каб новы гаспадар ажывіў гэты помнік архітэктуры Баранавічаў і нявельмі моцна яго папсаваў.

У сваёй калекцыі я маю здымак будынка ў часы міжваеннай Польшчы. На ім школьнікі з павязкамі і сьцягам Чырвонага крыжа пашыхтаваны ў калёну. На балконе відаць партрэты прэзыдэнта Польшчы Масьціцкага і здаецца Пілсудскага.

Будынак быў пабудаваны ў 1902 годзе, калі ў ім была акцызная ўправа. У часы міжваеннай Польчшы там была гімназія, за часамі нямецкай акупацыі – месьціўся Беларускі Чыгуначны батальён, па вайне кажуць нейкі час там было НКУС, пасьля Дом піянэраў і апошні час – эканоміка-юрыдычны каледж. З 2009 года камяніца была закінута і хутка зьнішчалася…