Знак бяды і афрыканская чума

Славуты беларускі лёзунг – “галоўнае каб ня было вайны” апошнім часам можа страціць актуальнасьць.  Віною таму афрыканская чума.

Гэтая вайна ўжо пад стрэхамі беларускай вёскі. Сёлетняе выразаньне сьвіней нагадвае дзеяньні фашыстоўскіх карнікаў – у вёску ўяджае тэхніка з вэтэрынарамі і падсобнымі рабочымі. Адміністрацыя са старастай абдыходзіць усе хаты з тлумачэньнямі й запалохваньнем. Толькі замест партызанаў шукаюць сьвіней.

Пасьля вэтэрынары ідуць у хляўчук і пад енкі гаспадынь ды сьлязу гаспадара, выцягваюць на надворак парсюкоў. Пасьля сьмяротнага ўколу, тушу падымае коўш пагрузчыка і выкідае ў кузаў самасвала. І вязуць пасьля мёртвых жывёлаў ў свой сьвінячы Асьвенцым.

Зрэшты сьвіней можне і не параўноваць зь людзьмі, гэтыя жывёлы таксама цярпелі ў апошнюю вайну. На іх былі ласыя і немцы, і паліцаі, і партызаны. Памятаю мая бабуля расказвала, як зь дзедам хавалі двух парсюкоў у лесе, у адмыслова выкапанай яме недалёка ад хутара. Хавалі ад усіх. Бо са сьвінямі й ў той час доўга не чыкаліся – кулю ў галаву, на падводу і павезьлі – ці ў лес, ці ў камендатуру. Падобны сюжэт маецца і ў “Знаку бяды” Васіля Быкава. Памятаеце, як Сьцепаніда ратавала ў лесе парсючка? Хаця калі дапякло вымяняла на яго бомбу.

Тая, народная, методыка перахоўваньня дабра ды гаспадаркі ад бяды й вайны сёньня таксама да нас вяртаецца. На днях мой сябра расказаў, што пад час падарожжа па раёну знайшоў сярод леса былы хутар, ад якога застаўся больш-меньш ў нармальным стане толькі хлеў. Дык вось на дзьвярх той забудовы вісеў замок, а за сьценкаю рохкалі сьвіні. Ніводнай жывой душы побач ня было, але сябрук адчуў, як працяў яго аднекуль варожы позірк. Таму ён ледзь ня бегма сыйшоў падалей ад той адрыны.

Сваё бароняць рознымі сродкамі. Калі на Баранаўшчыне людзі быццам бы моўчкі падпарадкаваліся ўладам, спрабуючы проста прыхаваць сваіх парсюкоў, то суседні Бярозаўскі раён ўзьняўся і выбіў адтэрміноўку. У іх сьвінкі яшчэ пажывуць на легальным становішчы да канца году.

Зрэшты зьнішчэньне сьвіней, як клясы ня так і моцна адаб’ецца на нашых спажыўцах сьвініны.Шкварка будзе ў беларуса, а вось па эканоміцы краіны афрыканская чума ўваліць добра. Справа ў тым, што лепшае мяса ўжо даўно і трывала экспартуецца дзяржавай на ўсход. Нашы ж мясакамбінаты перапрацоўваюць выбракоўку ці тыя паўтушкі, што ня маюць эстэтычнага выгляду  – тое, што “старэйшаму сябру” мытнага зьвязу ня трэба. (Выключэньнез гэтага правіла – свінакомплексы, якія трымаюць сваю перапрацоўку – рэзьніцкія і кілбасныя цэха).

Ужо шмат год нашая сьвінінка едзе на усход , а да нас вязуць больш танную польскую. Вось зь яе часьцей за ўсё і выраблена нашая кілбаса.

А вось смак  свойскай пальцампханай кілбаскі мы на жаль мусім будзем забыцца.

Парад на Савецкай, альбо як выглядаў Пятачок

Нядаўна патрапіўся ў маю калекцыю гэткі вось здымак. На жаль не падпісаны, таму вызначыць дакладны год цяжка. Хутчэй за ўсё – пасьляваенныя гады.

Але затое можна пабачыць як выглядаў некалі раён былога Пятачка. А засталіся на сёньня толькі Кулінарыя і дамкі на бульвары Штакераў.

Памёрла вядомая польская артыстка з Баранавічаў

6 жніўня 2013 года, на 79-м годзе жыцьця, памерла Лідыя Карсакуўна (Lidia Korsakówna). Вядома польская акторка адышла ў іншы сьвет у Доме Артыстаў Ветэранаў Сцэн Польскіх у Скалімове.

Лідыя нарадзілася 17 студзеня 1934 года ў Баранавічах. Яе бацька Канстанцін быў польскім князем,, маці Марыя – рускаю.  Напярэдадні Другой сусьветнай вайны бацькі жылі ў Харкаве. У 5 год Лідыя пабачыла савецкую камэдыю “Цырк” зь Любоўю Арловай і пастанавіла стаць акторкаю, хаця страшэнна зайкалася.  Яна наведвала балетную школу, вучылася граць на фартэп’яна, падлеткам уцякла з дома, каб патрапіць у опэру.

Пасьля вайны з бацькамі жыла ў Вальбжыху ў Польшчы.

Славу Карсакуўне прынёс фільм “Прыгоды ў Марыенштадце” (1954), дзе яна згуляла  ролю Ганкі Ручаюўны, вясковай дзяўчыны якая прыехала з музычным ансамблям выступаць у адноўленую Варшаву і закахалася.

У 1950-я выступала ў Дзяржаўным ансамблі песьні і танца «Мазоўша». У 1953—1954 працавала ў Тэатры сатырыкаў ў Катавіцах, з 1955 зьвязаная з трупай Тэатру Сырэна ў Варшаве. У 1987 выйшла на пэнсыю. 16 чэрвеня 2011 году Рада Варшавы надала акторцы званьне Ганаровай грамадзянкі Варшавы.

Яе мужам быў актор Казімер Брусікевіч (1926—1989). Засталася дачка Люцыну Брусікевіч.

У сярэдзіне 2010 Лідыя Карсакуўна трапіла да Дому артыстаў вэтэранаў польскай сцэны, патлумачыўшы ў інтэр’ю, што відаць ніколі адтуль ужо ня вернецца.

Артыстка, што нарадзілася ў нашым горадзе запомнілася па такіх фільмах, як: Вырак (1961), Клюб халасьцякоў (1962) , Узарваны мост (1963), Стаўка вышэйшае за жыцьцё (1968) , Падарожжа за адной усмешкаю (1972), Ставім на Толіка Банана (1973), Акцыя пад Арсэналам  (1977) , Не зазнаеш супакою (1977), Каралева Бона  (1980), Іржа (1981), 07 дакладвай  (1984) , Дзяўчына з новаліпэк (1985), Мэнэджэр (1985).

Як бамбавала Баранавічы савецкая авіяцыя ў 1944 годзе

Баранавічы зьяўляюцца значным чыгуначным вузлом. Гэтая вялікая перавага нашага горада, але былі часы, калі тое рабілася для мястэчка і вялікім няшчасьцем.

Выпіска з газэты “Красная звезда”, 1944

У ХХ ст, пад час любых вайсковых дзеяньняў Баранавічы спрабавалі разбамбіць. Пачалося тое яшчэ ў Першую сусьветную вайну – калі расейскія “Ільі Мурамцы” кідалі бомбы на Цэнтральны і Палескі вакзалы.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны немецкія самалёты ўпершыню кідалі бомбы на наш горад 15 верасьня 1939 года. Іх мэтаю была станцыя Баранавітчы-Цэнтральныя і радыёстанцыя.

Пасьля нападу фашыстаў на СССР, з першых дзён вайны да самага захопу 27 чэрвеня 1941 адбываліся шматлікія бамбаваньні горада.

Пад час апэрацыі “Багратыён” ў 1944 годзе савецкая авіяцыя таксама пачала бамбіць горад. Так 28 чэрвеня за 10 дзён да вызваленьня горада савецкія бамбардзірроўшчыкі ськінулі на наш горад сотні бомбаў. Згодна гэтай зацемкі, пажары горада былі бачны лётчыкамі за 150 км – калі тое праўда – гэта адлегласьць да Менска.

Вось як згадвае падобныя налёты Аляксей Кот у мемуарах “Отечества крылатые сыны“:

17 июня дивизия получила приказ организовать налет на аэродром немцев в Барановичах. Почти в каждом полете на эту цель у нас были либо потери, либо повреждения самолетов. Это и неудивительно. Большое количество зенитной артиллерии, десятки прожекторов, ночные истребители защищали [227] важные объекты — большой железнодорожный узел, крупную авиабазу.

Чтобы достичь максимального эффекта налета, полковник Бровко задумал маневр, который должен был отвлечь внимание врага от аэродрома Барановичи, создать у него впечатление, будто советские самолеты собираются бомбардировать железнодорожный узел.

Вылет начался в сумерках. За 15 минут до вылета основной группы в небо поднялись экипажи Героя Советского Союза Николая Краснова и лейтенанта Ильи Мусатова. Мы с майором Подобой выполняли функции контролера. Кроме бомбардирования цели, нам предстояло установить результаты ударов полков дивизии по объектам врага. Под самолетом проплывает земля Белоруссии. Пинские леса, озера, болота. Край героев-партизан. Внимательно наблюдаем за воздухом. В любую минуту могут появиться «мессершмитты». Как раз над этим районом недавно был сбит самолет Николая Жугана.

…Итак, мы приближались к Барановичам. Как предусматривалось планом командира дивизии, самолеты Краснова и Мусатова появились над железнодорожным узлом. Штурманы Федор Василенко и Артем Торопов сбросили на цель фугасные и зажигательные бомбы. На узле возникли взрывы, загорелись вагоны. Вражеская ПВО сосредоточила свое внимание на защите станции. Открыли огонь зенитки, забегали по небу лучи прожекторов, в воздух поднялись и направились в район узла истребители. Замысел командира дивизии удался. Краснов и Мусатов, закончив работу, взяли курс на свою территорию.

А в это время на вражеский аэродром вышла основная группа бомбардировщиков. Удар оказался внезапным и сокрушительным. Когда мы приблизились к аэродрому, освещенному САБами, на летном поле уже виднелись пятнадцать больших пожаров. Сбросив бомбы, мы отошли в сторону и стали кружить недалеко от города. Внизу горели фашистские самолеты, аэродромные сооружения, складские помещения. Туда все еще падали бомбы.

— Алексей! — слышу голос командира, — что это [231] за осветительные бомбы над Барановичами? Какие-то маленькие…

Я посмотрел в сторону города. Там, выше наших самолетов, висели небольшие САБы. Кто их сбросил? Зачем?

— Григорий Ефимович! По-моему, это САБы не наши. Мы сбрасываем серийно, по 5–10 бомб в серии. А это одиночные. Наверное, это работа истребителей врага. Создают себе условия для поиска наших самолетов.

— Похоже на это, — отвечает командир. — Надо разобраться и принять какие-то меры.

После наши догадки подтвердились. Немцы применили новый тактический прием. Если раньше они рассчитывали только на случайные встречи истребителей с бомбардировщиками в районе цели, то теперь активно используют радиолокацию, умело организуют взаимодействие истребителей с прожекторами и зенитной артиллерией. И вот сегодня — истребители стали применять еще и САБы.

23 июня 1944 года началось большое наступление советских войск в Белоруссии. Согласованные по времени и месту удары наземных частей и авиации завершились быстрым прорывом обороны противника и разгромом его сил. Бомбардировщики АДД наносили удары по железнодорожным узлам Минск, Барановичи, Осиповичи. Движение на дорогах было парализовано.