Люты 1932. Газэты пра Баранавічы

Уваход ў кінатэатар “Кастрычнік”, Баранавічы 1952-54 гг. Да вайны будынак узводзілі як каталіцкі храм. Фота з калекцыі Руслана Равякі

Kurier Nowogródzki

2 лютага

Як выехаць у Бразілію з Баранавіч

Пасля шматлікіх пытанняў людзей, якіх цікавіць выезд у Бразілію, дзяржаўны камітэт пасрэдніцтва працы ў Баранавічах інфармуе, што для работы ў гэтай краіне могуць выехаць тыя асобы, што маюць запрашэнне адтуль (так званае “termo de fianco” альбо “termo de responsabilidade”). Гэтыя дакументы выдаюцца бразільскімі ўладамі і сертыфікуюцца бліжэйшымі польскімі амбасадамі.

Калі ж такое запрашэнне не было сертыфікавана польскай амбасадай, то выязджаючы павінен мець яшчэ карту выкліку, на падставе якой будзе выдадзены загранічны пашпарт.

Незалежна ад гэтага ў Бразілію без карты выкліка могуць выязджаць эмігранты. Яны павінны мець з сабою пасля аплаты кошту праезду 200 даляраў ЗША з самотнай асобы. Калі едзе сям’я, дык яна павінна мець па 200 даляраў на кожную асобу старэйшую за 12 год. На дзяцей да 12 год трэба мець па 120 даляраў.

Адзначаецца, што калі эмігранты змогуць атрымаць ад Міністэрства працы Бразіліі адмысловы ліст, дык ім хопіць мець толькі палову пазначаных вышэй сум.

Бразільская віза каштуе 30 злотых (курс на люты 1932 – 8,9 злотых за 1 даляр) з пашпарту, білет 2-га класа да Бразіліі каштуе 950 злотых для дарослага, дзецям узростам ад 1 да 5 год – 237,5 злотых, ад 5 да 10 год – 475 злотых, праезд дзяцей старэйшых за 10 год аплачваецца па поўнаму тарыфу. Сям’я можа правезці адно немаўля ўзростам да году бясплатна.

4 лютага

Суд над шпіёнам

3 лютага ў Баранавічах адбылося паседжанне палявога суда па справе жыхароў Клецка Яна Няміры і Яна Бобка, абвінавачаных у шпіёнстве на карысць чужой дзяржавы. Пасля разгляду справыы суд пакараў абодвух на бестэрміновае зняволенне ўзмоцненага рэжыму.

5 лютага

Баль-маскарад на карысць беспрацоўных у Баранавічах

1 лютага ў залі кінатэатра “Casino” адбыўся баль-маскарад, арганізаваны Таварыствам сем’яў паліцэйскіх пад кіраўніцтвам пані Алены Галоўка. Зала, шчыльна запоўненая грамадскасцю, сведчыла пра традыцыйную папулярнасць, якая тычыцца большасці імпрэзаў, арганізаваных Таварыствам сем’яў паліцэйскіх.

У тлуме танцуючых вельмі мілае ўражанне рабіў карагод шматлікіх разнастайных і неверагодных масак, якія вельмі ўдала выступілі на першым такім балі-маскарадзе, што адбыўся ў Баранавічах. Дагэтуль тут праводзіліся толькі звычайныя карнавалы. Танцы адбываліся пад гукі аркестру гарадской пажарнай каманды.

На мерапрыемстве прысутнічалі афіцыйныя асобы: пан стараста Юры Неўгебаўэр, віцэбурмістр, пан інжынер А. Віннік, а таксама прадстаўнікі Таварыства.

А другой гадзіне ночы карагод масак правальсаваў па залі пад гукі маршу, пасля чаго адбылося галасаванне дзеля вызначэння першай і другой узнагароды за самыя выбітныя маскі. У выніку галасавання першае месца атрымала маска “Шахматная каралева” пані Соф’і Аўгустовіч. Другое месца ў маскі “Заваёўніца сэрцаў” пані Надзеі Гурскай. У мілым і сімпатычным настроі ўсе бавіліся да ранку. Вынікам гэтай імпрэзы быў неспадзяваны прыбытак, які пасля аплаты ўсіх выдаткаў склаў суму болей за 500 злотых. З гэтай сумы 25% належыць павятоваму Камітэту па справах беспрацоўных, а рэшта – мясцоваму Таварыству сем’яў паліцэйскіх.

У той самы дзень адбыліся ў Баранавічах балы Таварыства дзяржаўных служачых разам з Аб’яднаннем школьных настаўнікаў, а таксама бал у залі кінатэатра “Longinus”, арганізаваны 78 пяхотным палком. Усе яны таксама карысталіся папулярнасцю, а 25% ад іх прыбытку было перададзена Камітэту па справах беспрацоўных у Баранавічах.

Купон на зніжку сеткі кінатэатраў “Casino” на фільм з гукам “Хам” на 4.02.1932.

Самагубца памерла страшнай смерцю

Жыхарка мястэчка Палонка – Шэйна Ёселевіч, падчас прыступу нервовай хваробы кінулася ў студню, дзе знайшла страшную смерць. Пра здарэнне неадкладна паведамілі пажарнай камандзе ў Баранавічах, адкуль адразу выехала машына з 6 пажарнымі. Праз 30 хвілін са студні глыбінёй 21 метр дасталі цела самагубцы. На дно студні апусцілі пажарніка Льва Зальмана, які з вялікімі цяжкасцямі здолеў дастаць цела загінулай.

6 лютага

Бестактоўны купец абразіў паліцыю

Тыдзень таму адбылося здарэнне, якое ўзрушыла ўсе Баранавічы. Выбрыкі экс-купца пана Антона Гадомскага, які кіруе крамай каланіяльных тавараў свайго брата Стэфана на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая) прывялі яго на лаву падсудных.

Адной раніцай Гадомскі дазволіў сабе адчыніць краму свайго брата ў гадзіны, якія забароненыя законам, і пачаў гандляваць, чым выклікаў незадаволенасць сваіх суседзей-купцоў. Лёс склаўся так, што ў гэты час каля крамы з’явіўся паліцыянт пан Міхаіл Ляшчынскі, які папрасіў Гадомскага спыніць гандаль і зачыніць памяшканне, інакш давядзецца скласці пратакол.

Гэта зачапіла Гадомскага за жывое, і ён пачаў сыпаць брыдкімі словамі як вар’ят, а напрыканцы, што могуць падцвердзіць шматлікія сведкі, прапанаваў Ляшчынскаму пацалаваць яго ў адно не вельмі прыстойнае месца на целе. Ясная справа, што гэта прывяло да складання адміністрацыйнага пратаколу і пратаколу аб парушэнні закону аб гандлі.

Справа пра абразу паліцэйскага на службе дайшла да суда. Запрошана шмат сведкаў. Аб судовым выраку мы паведамім пазней.

Горад Баранавічы і яго актуальныя балячкі

Горад Баранавічы, найбуйнейшы горад у Навагрудскім ваяводстве, мог бы спаборнічаць з самымі вялікімі гарадамі суседніх ваяводстваў, калі б толькі гэтаму спрыялі абставіны. Вось якія пажаданні я маю да айцоў гораду і нават некаторых яго жыхароў.

Група тых дабрадзеяў забылася, што да таго, як Кракаў стаў мураваным, быў шмат стагоддзяў драўляным. А нашым Баранавічам усяго толькі 50 год ад стварэння. Праўда яны досыць шырокія і цягнуцца ў розныя бакі амаль на 5 км, але апошні перапіс паказаў, што колькасць насельніцтва не дасягае нават 25 тысяч чалавек. У дадатак баранавіцкі люд мы не можам залічыць да заможных жыхароў гораду.

Найперш мясцовым уладам варта было б звярнуць увагу на мясцовую гаспадарку, якая амаль у кожнай галіне моцна кульгае. Бюджэт магістрату ўвесь час свеціць пусткамі ў выніку менавіта такой, а не іншай гаспадаркі, альбо кіраўнічыя органы пасля некалькіх нешчаслівых рашэнняў цалкам не даюць сабе рады.

Магістрат стаў крыніцай прыбытку толькі для некалькіх дзесяткаў прывілеяваных людзей і не дбае пра развіццё горада, а толькі намагаецца даць магчымасць зарабіць пэўнай групе барыгаў-фаварытаў, вызначаных самімі айцамі горада. Дамовы і стаўкі, якія штогод прыводзяць наш бюджэт да некалькіх дзесяткаў тысяч ці нават сотняў тысяч дэфіцыту складаюцца з-за з’яўлення “паразітаў горада” (прабачце за такі дакладны вобраз). Усё гэта раней ці пазней пакладзе горад на лапаткі. Калі лепей прыглязецца да гэтай мадэлі кіравання, можам заўважыць язвы, якія точаць цела самакіравання нашага горада.

Згадваючы гарадскую лазню, якая ўжо даўно працуе са стратамі, зачэпім мімаходам гарадскую Ахову здароўя разам са шпіталям, дзіцячым і старэчым прытулкамі. Год ад года іх дзейнасць дае ад 30 да 40 тысяч дэфіцыту гарадскому бюджэту. Затое яна дае працу і заробак шмат якім людзям, што маюць блізкі кантакт з гарадской Радай ці кіраўніцтвам горада.

Асаблівую ўвагу трэба звярнуць на дазвол па збору аплаты за карыстанне гарадской нерухомасцю нейкаму пану Тартацкаму, жыхару Баранавіч, які заабавязаны толькі да рэгулярнай выплаты нейкай квоты з жылля. Тартацкі, не зважаючы на вялізныя высілкі з боку ўлады і грамадства па барацьбе з беспрацоўем, прыняў да сябе на працу некалькі чалавек, добра забяспечаных і пераважна заможных, гаспадароў і ўласнікаў кавярняў і нават чыгуначнікаў.

Усё гэта ўзгоднена з Магістратам. І калі селянін, што прывозіць у Баранавічы некалькі вазоў дроў ці будаўнічага дрэва, аплачвае падатак за праезд у 30 грошай, дык потым, калі ён спыняецца на доўгі час на вуліцы Сенатарскай (цяпер Горкага) ці Пілсудскага (Чырвонаармейская), падыходзіць да яго іншы зборшчык і патрабуе аплаты 50 грошай за карыстанне гарадской тэхнікай (ладная такая тэхніка). Кантралюе гэты працэс сын Тартацкага, апрануты ў шапку са срэбранымі шнурамі (быццам бы супрацоўнік падаткавай службы). Ён пільнуе, каб гэтае асаблівае права на аплату хутка было выканана. А наш Магістрат шчаслівы, што не трэба дурыць галаву такімі клопатамі, не бачыць ці хутчэй не хоча бачыць тых злоўжыванняў, што адбываюцца пад носам.

Такіх квіткоў у нас можна назбіраць цэлыя стосы. У выніку можам сцвярджаць, што такі стан гаспадаркі горада ў любым выпадку не можа існаваць. Жыхары Баранавіч павінны быць пазбаўленыя ад такога роду паразітаў, інакш нам пагражае эканамічны ўпадак. Падаткі, якія ўсё з большымі цяжкасцямі трапляюць у бюджэт горада, павінны выдаткоўвацца толькі на сапраўдныя патрэбы. Розныя пасрэдніцтвы павінны быць ліквідаваныя, а іх выканаўцы няхай шукаюць іншых дойных кароў.

Грамадства Баранавіч звяртаецца да надзорных органаў, каб тыя праверылі тайнікі гаспадаркі гарадскога кіравання і дапамаглі аздаравіць анамальныя стасункі, што тут пануюць. Тады, магчыма, бюджэт будзе весці горад да развіцця, а не да ўпадку, як цяпер адбываецца.

А-віч

11 лютага

Бойка ў Каўпеніцы

Жыхара вёскі Вялікая Каўпеніца Малевіча моцна пабілі яго суседзі: Аляксей Галоўка і Аляксандр Кухта. Збітага ў непрытомным стане прывезлі ў баранавіцкі шпіталь, дзе дактары пацвердзілі пралом чэрапа.

Знікненне хлопца

Юстына Еўшэль, якая жыве ў Баранавічах на вуліцы Шырокай, 121 (цяпер Тэльмана), паведаміла, што некалькі дзён таму яе 8-мігадовы сын Ян пайшоў на вуліцу і не вярнуўся. Вядуцца пошукі дзіцяці.

12 лютага

Новае выданне ў Баранавічах

У апошнія дні на вуліцах Баранавіч пачала прадавацца новая газета “Baranowiczar Moment” на мове ды жыдоўскай. Рэдактар газеты М. Манскі, былы рэдактар нядаўна ліквідаванай газеты “Baranowiczar Leber”.

16 лютага

Дзейнасць Камітэту пабудовы касцёла

Праца над будаўніцтвам новага касцёла ў Баранавічах пад назваў у імя Каралевы Кароны Польскай рухаецца поўным ходам наперад, дзякуючы энергічным людзям, што ўваходзяць у Камітэт пабудовы касцёла ў Баранавічах. Пасля таго, як з’ехаў з горада былы шэф Камітэту і стараста горада Пжэпалкоўскі, новым старшынёй быў абраны генерал Станіслаў Гжмот-Скатніцкі, які з пэўным імпэтам аддаўся справе прыспешвання будаўніцтва касцёла. На месца ксяндза Валаска, віцэ-старшынёй абралі ксяндза-капелана Александровіча. Новае кіраўніцтва працягне пабудову храма, вынікі чаго на кожным кроку відавочныя. Цяпер Камітэт распачаў рассылку 10000 лістоў з “цаглінкамі” (паштоўка, якая даецца чалавеку пры ахвяраванні на касцёл сумы роўнай кошту адной цагліны). У кожным лісце маецца “цаглінак” на 500 злотых.

Фундамент пад гмах святыні збольшага ўжо скончаны. У гэты зімовы перыяд Камітэт назапашвае будаўнічыя матэрыялы, каб з вясны прыступіць да далейшай будовы. Некалькі дзён таму фонд Камітэта павялічыўся адразу на 1000 злотых, якія ахвяраваў на касцёл асабіста Юзэф Пілсудскі.

У бліжэйшы час Камітэт плануе прывезці ў Баранавічы дакументальны фільм пра Езуса Хрыста “Кароль з Каралёў”, які будзе паказаны ва ўсіх кінатэатрах горада. Увесь прыбытак ад фільма пойдзе ў фонд Камітэта. Зычым Камітэту далейшай плённай працы па будаўніцтве касцёла ў Баранавічах, адсутнасць якога вельмі адчуваецца тут.

17 лютага

Страшны пажар у Баранавічах

У ноч з 15 на 16 лютага на вуліцы Гувэра, 15 (цяпер Царука), у будынку Шымона і Ёхеля Ялінаў выбухнуў пажар, які з нялюдскімі высілкамі здолела патушыць мясцовая каманда пажарных. Акцыя паратунку ўскладнялася з-за моцнага марозу і адсутнасці вады. Па папярэдніх падліках страты ад пажару складаюць 20 тысяч злотых.

19 лютага

Новы падкідыш

На падворку прыюта “Наш дом” у Баранавічах была пакінута невядомай асобай дзяўчынка, прыкладна 5 год. Імя і прозвішча яе – не вядомае.

Канакрад у руках паліцыі

15 лютага на кірмашы ў Гарадзішчы ў жыхара Вялікай Сваротвы Міхаіла Фечка скралі каня з санямі, на якіх было 135 кг сала і паляндвіцы, агульным коштам 400 злотых. Хутка было выяўлена, што злодзей – нейкі Уладзімір Хвалько з Вялікага Сяла. Яго затрымалі разам са скрадзеным канем і санямі.

24 лютага

Псіхічна хворы самагубца

Хама Пулін, што жыў у Баранавічах на вуліцы Пілсудскага, 11 (цяпер Чырвонаармейская), некалькі год ужо пакутаваў ад псіхічнай хваробы. У апошні час ён некалькі разоў спрабаваў учыніць самагубства, але яго своечасова ратавалі суседзі. Нядаўна Пулін спрабаваў  скочыць у студню, але яму перашкодзілі гэта зрабіць. Праз некалькі гадзін пасля гэтага Пулін пайшоў на вуліцу Шасовую (цяпер Брэсцкая), дзе скочыў у студню глыбінёй 22 м, дзе і загінуў. Выкліканыя пажарныя паднялі са студні цела тапельца.

25 лютага

Смерць паўстанца 1863-64 гг

23 лютага ў асадзе Чарковішчы Сталовіцкага павету памёр Баляслаў Кулікоўскі, паручнік паўстанцаў 1863 года. Яму было 106 год. Падчас паўстання 1863 года ён прымаў удзел у бітвах з маскоўскім войскам пад Каўпеніцай і Мілавідамі.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Студзень 1933. Газэты пра Баранавічы

Цяперашняя вуліца Брэсцкая (раён крамы “Савецкі”) на міжваенная паштоўцы.

Kurjer Nowogródzki

3 студзеня

Курсы садоўніцтва

Клуб чыгуначнікаў распачынае курсы садоўніцтва для супрацоўнікаў чыгункі і прыватных асоб. Курсы будуць праводзіцца 3, 4, 10, 11, 12 студзеня ў клубе чыгуначнікаў з 19 да 21 гадзіны.

На курсах будуць выкладаць наступныя прадметы: 1. Правілы раллі і яе ўгнаення; 2. Садаводства на малой тэрыторыі; 3. Агародніцтва; 4. Эстэтыка сядзібы.

Выкладанне будзе праводзіць дырэктар Школы садоўніцтва ў Вільні. Уваход для ўсіх вольны.

Нешчаслівы выпадак

30 снежня, падчас праезду праз Ляхавічы аўтобуса “Баранавічы-Клецк”, спалохаўся конь, што стаяў на кірмашы. Конь належаў Яну Калядзе з вёскі Ляхавічы. Конь наляцеў на Міхала Зялінскага, жыхара вёскі Гута, які праходзіў праз кірмаш, ударыў яго і моцна пабіў галаву. Пасля першай медыцынскай дапамогі Зялінскага ў безнадзейным стане прывезлі ў шпіталь у Баранавічы.

5 студзеня

Забойства

28 снежня жыхары вёскі Навасады гміны Востраў – Сымон і Міхал Наўмовічы, а таксама Васіль Якута – паехалі да Слоніма, каб прадаць свіней. Увечары 29 снежня Сымон Наўмовіч і Васіль Якута вярнуліся дахаты, а Міхала Наўмовіча не было. Затое вярнуўся конь з пустым возам.

На возе знайшлі сляды крыві, таму родныя Наўмовіча падаліся на росшукі і знайшлі труп з ранамі на галаве за 1,5 км ад вёскі Навасады.

Сям’я Наўмовічаў да таго, як паведаміць у паліцыю, прывезла цела дахаты. Пасля паведамлення на месца здарэння выехаў кіраўнік следчага аддзелу. Як здарылася забойства, пакуль не вядома.

Рэклама фільма “На Заходнім фронце без зменаў”. Kurjer Nowogródzki 17-01-1933

6 студзеня

Крывавы напад на дом палясоўшчыка

Сёння ноччу невядомыя асобы ўварваліся ў дом пры маёнтку Рудня (Дабромысльская гміна) і жорстка забілі палясоўшчыка (па-польску “gajowy”, падпарадкоўваўся ляснічаму) Яна Мізгеру. Пасля забойцы ізноў уварваліся ў яго дом ды цяжка паранілі нажамі жонку Мізгеры і дзяцей 6 і 11 год, а таксама нейкую Кацярыну Касянік, якая там была.

Пасля нападнікі зачынілі з вуліцы дзверы і вокны ды падпалілі дом палясоўшчыка. З палаючага дому няшчасных выратавалі жыхары маёнтку Рудня. На месца здарэння выехалі пракурор Вілямовіч, следчы суддзя Гротус, доктар з хуткай карэтай Пагатова і кіраўнік мясцовага следчага аддзелу Буткевіч.

З-за таго, што справа сур’ёзная, больш падрабязнасцей следства не паведамляе.

Ці вуліца Нарутовіча горшая за іншыя?

Шмат можна напісаць пра асвятленне вуліц у Баранавічах, бо ўсе ведаюць, што яно недастатковае. Але не можам мы даць гэтаму рады, пакуль магістрат не пабудуе ўласную электрастанцыю.

Ужо некалькі дзён перагарэлі лямпачкі на скрыжаваннях некаторых вуліц, і дагэтуль іх не замянілі. Напрыклад, на такой вуліцы Нарутовіча (цяпер Камсамольская) знаходзіцца старастава (будынак былой медвучэльні), і лічаць яго найлепшым у ваяводстве.

Можа, пан бурмістр горада надзярэ каму трэба вушы, бо гэта справа, якую можна вырашыць без вялікіх выдаткаў.

10 студзеня

Гарэлку піў, яшчэ і біў!

8 студзеня паліцэйскі Францішак Прушынскі зайшоў у гандлёвую будку Антона Цыкмана і застаў там людзей, што пілі алкаголь.

Адзін з іх – Францішак Крамарчык, схапіў пляшку гарэлкі і паспрабаваў уцячы. Паліцэйскі забраў бутэльку, тады п’яны кінуўся да яго і спрабаваў сілай забраць гарэлку, але нічога ў яго не выйшла.

Трэба адзначыць, што акрамя барацьбы з нелегальным разлівам гарэлкі, які ладзяць у будках, адбываюцца там проста скандальныя рэчы.

Напад?

Сяргей Праванскі, жыхар вёскі Савічы гміны Вольна, паведаміў у паліцыю, што 8 студзеня прыкладна а 23.30 яго 60-гадовая маці Кацярына была закідана камянямі, некаторыя з якіх трапілі ў галаву.

Намагаючыся абараніць маці, Сяргей Праванскі пагнаўся за хуліганамі, але тыя 20 разоў у яго стрэлілі, аднак не патрапілі.

Пашкоджанні цела Кацярыны дактары прызналі цяжкімі, бо маецца трэшчына чэрапа. Паліцэйскі з Вольна ўжо ідзе па слядах злачынцаў.

Гарсэты і лячэбныя пасы, а таксама школьныя заплечнікі Крама Л.Віннікава на вуліцы Шасова (цяпер Брэсцкая). Kurjer Nowogródzki 29-01-1933

12 студзеня

Злавілі забойцаў палясоўшчыка Мізгера

Некалькі дзён таму мы пісалі пра напад на дом каля маёнтку Рудня і забойства палясоўшчыка Мізгера. Сёння нам паведамілі, што, дзякуючы энергічнай працы Следчага аддзелу з Баранавіч, забойцы былі схопленыя. Гэта Ян Барашка, Язэп Хоміч, Антон Карачун – усе жыхары суседняй вёскі Волька (Дабромысльская гміна).

Паводле апошняй інфармацыі, падставай да забойства былі асабістыя стасункі паміж гэтымі трыма асобамі і палясоўшчыкам Мізгерам.

Яны найперш выманілі палясоўшчыка з хаты да лесу, дзе яго і забілі. Пасля, каб пазбавіцца сведкаў, вярнуліся да будынка, каб забіць усіх, хто знаходзіўся там. Акрамя палясоўшчыка Яна Мізгера была на месцы акушэрка Кацярына Касянік (яна забітая). Яна як раз прыбыла, каб дапамагчы пры родах дзіцяці Мізгера. Іншыя людзі, а менавіта: жонка палясоўшчыка Ганна і чацвёра дзяцей – 11-ці і 5-цігадовая дочкі ды 7-мі і 5-цігадовы сыны, атрымалі такія цяжкія раны, што цяпер знаходзяцца амаль у безнадзейным стане ў Баранавіцкім шпіталі. Такім чынам, ахвярай забойцаў сталі 7 чалавек.

Для таго, каб схаваць сляды, хату палясоўшчыка падпалілі.

Забойцы разам з рэчавымі доказамі былі перададзены судовым уладам і хутка паўстануць перад судом.

17 студзеня

Хітры злодзей

Пані Кацярына Чарняўская летам трымала на возеры Жлобін (цяпер Жлобінскае) буфет і байдаркі, якія здавала ў арэнду. Усё гэта на зіму пакінула ў адрыне каля возера. Гэтым скарыстаўся нейкі злодзей, які забраў усе рэчы п.Чарняўскай – 12 вёсел, 5 сталоў, 3 лавы і 2 байдаркі.

Не засталося ёй нічога больш, як звярнуцца ў камісарыят паліцыі, які, мы спадзяемся, знойдзе злодзея.

Смерць дзіцяці

У Лясной 13 студзеня падчас адсутнасці ў хаце пана Канстанціна Качынскага і яго жонкі звалілася з лавы іх двухгадовае дзіця. З-за ўдару галавой малое памерла. Гэтае дзіцё было ўзята на выхаванне ад Валерыі Ешка з Баранавіч. Падрабязнасці здарэння высвятляюць паліцэйскія з пастарунка ў Лясной.

20 студзеня

Барацьба з беспрацоўем

14 студзеня, дзякуючы намаганням Камітэту беспрацоўя, у клубе чыгуначнікаў адбыліся танцы. Прыбытак у суме 25 злотых 50 грошай быў перададзены Камітэту.

24 студзеня

Лыжныя курсы

Аб’яднанне рэзервістаў ладзіць у Баранавічах лыжныя курсы. Запісацца можна ў іх офісе на вуліцы Уланскай (цяпер бульвар Штакераў). Для чальцоў аб’яднання курсы бясплатныя.

Пажар

20 студзеня а 22.30 у вёсцы Мілавіды адбыўся пажар у гаспадарцы Яна Ваўчка. З-за моцнага ветру і густой забудовы агонь перакінуўся на іншыя будынкі. Згарэла 11 дамоў, 7 хлявоў і 5 адрын. Страты ацэньваюцца да 21 000 злотых. Страхоўка ўсіх гэтых будынкаў ледзь складае 9210 злотых. Падчас пажару згарэлі 2 каровы. Людзі не пацярпелі.

Пажар дапамагалі тушыць пажарныя каманды з вёсак Скарынкі і Востраў. Пажар паўстаў з-за неасцярожнага абыходжання з агнём.

Рэклама лампачак Philis, якія адзіныя не жаруць электрычнасць. Kurjer Nowogródzki 15-01-1933

25 студзеня

Забойства дзяўчыны

22 студзеня капрал 79 пяхотнага палка са Слоніма Антон Данюка, які праходзіў навучаньне ў Баранавічах у 78 пяхотным палку, забіў 22-гадовую Вольгу Тысяневіч. Забойства адбылося на побытавай глебе. Капрал быў затрыманы вайсковай жандармерыяй.

Таксама затрыманы Антон Някрута, які быў разам з Данюкам і, нібыта, адбіраў у таго рэвальвер, чым справакаваў стрэл і забойства Тысяневіч. Следства вядзе жандармерыя разам з паліцыяй.

28 студзеня

Спрытная матка

25 студзеня ў Баранавіцкі прытулак для малых дзяцей прыйшла невядомая жанчына з 2-хтыднёвым немаўля. Яна назвалася карміцелькай дзіцяці. Гэтая жанчына прабыла там некалькі гадзін, пасля выйшла ў горад і больш не вярнулася. Затое сваё дзіцё пакінула. Спрытную маці шукае паліцыя.

Акрамя гэтага да прытулку падкінулі яшчэ адно 2-хтыднёвае немаўля, якое ўжо ўзялі пад апеку.

29 студзеня

Праезд пана ваяводы

Раніцай 28 студзеня праз Баранавічы праехаў ваявода Навагрудскага ваяводства – пан Свідэрскі, які накіроўваўся на інспекцыю Нясвіжскага стараства.

Пан ваявода ехаў чыгуначнай дрызінай. На вакзале яго спаткалі: баранавіцкі стараста Нэўгебаўэр, кіраўнік камісарыяту паліцыі Кучынскі і ад кіраўніцтва чыгункі пан інжынер Лайман.

30 студзеня

Яшчэ адно забойства

Раніцай 28 студзеня ў вёсцы Падасоўцы Дабромысльскай гміны быў застрэлены з карабіну праз акно 50-гадовы Міхась Лесік, калі снедаў за сталом. Куля прабіла грудзі, і Лесік памёр на месцы. Забойца здолеў уцячы нікім не заўважаны. На месца выехаў кіраўнік следчага аддзелу.

Гэта ўжо другое забойства (пасля егера Мізгеры) у гміне за студзень.

Пасяджэнне гарадской Рады

(скарочана)

28 студзеня адбылося пасяджэнне гарадской Рады, якая павінна была разглядзець 11 пытанняў. Пасля доўгіх дыскусій быў зменшаны гарадскі бюджэт на 1933 год.

Таксама быў абмеркаваны продаж крыві з гарадской бойні (цяпер мясакамбінат). Па прапанове віцэ-бурмістра Вінніка зацверджана цана 10 злотых за бочку крыві.

Па прапанове раднага (дэпутата) Глонбіка было разгледжана пытанне дапамогі беспрацоўным. Ён прапанаваў унесці ў бюджэт 1932/33 гг 3000 злотых на гэтыя мэты. Магістрат прапануе 2000 злотых. Прапанова была прынята прыхільна і зацверджаны бюджэт на суму 3000 злотых.

Пры гэтым сацыялістычная фракцыя ў Радзе ўстрымалася ад галасавання. У сувязі з гэтым бурмістр звярнуўся да сацыялістаў: “Чаму вы не галасуеце за беспрацоўных?”. На гэта атрымаў адказ, што прадстаўнікі сацыялістычнай фракцыі адносяцца да такой дапамогі беспрацоўным негатыўна. Пан бурмістр тады сказаў, што калі будзе прымацца бюджэт на наступны год, ён запросіць сацыялістаў, каб тыя расказалі, як і што належыць зрабіць.

Потым разгледзелі пытанне абавязковага ўсталявання электрычных лічыльнікаў. Пасля гарачых дэбатаў на прапанову раднага Глонбіка ад гэтага вызвалілі аднапакаёвыя памяшканні (кватэра з кухняй).

Агульны гаспадарчы каляндар на 1933 год

Спіс кірмашоў у Баранавіцкім павеце

• Баранавічы – гандаль кожны панядзелак і чацвер
• Ляхавічы – гандаль кожную сераду. Ярмаркі на свята Ўнебаўшэсце, Божага цела і 1 лістапада.
• Моўчадзь – гандаль кожную сераду.
• Гарадзішча – гандаль кожны панядзелак, тры штогадовыя ярмаркі.
• Новая Мыш – рынак зачынены.
• Востраў – рынак зачынены.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Травень 1931. Газэты пра Баранавічы

1933 год. Святочныя мерапрыемствы каля помніка паўстанцам у Мілавідах.
Фота: nac.gov.pl

Życie Nowogródzkie

1 мая

Справа пабудовы касцёла ў Баранавічах

Адносна чутак, якія распаўсюджваюцца ў Новых Баранавічах (раён Палескага вакзала), аб спыненні будаўніцтва новага касцёла карэспандэнт звярнуўся да Камітэта па яго пабудове.

Як сказалі ў Камітэце будовы, па незалежных ад іх прычын, асвячэнне вуглавога каменя было адкладзена на час узгаднення розных пытанняў Курыі біскупа ў Пінску з Курыяй Палявога біскупа (звязаная з войскам). Ніяк гэта, аднак, не ўплывае на далейшае закладанне падмурка, што будзе выканана ў рамках паўнамоцтваў Камітэта.

2 мая

Пакуль гаспадар ачомаўся, злодзей быў пад ключом

У адну з апошніх начэй баранавіцкімі вуліцамі праходзіў патруль паліцыі з гарадскога камісарыята. У нейкі момант заўважыў двух падазроных тыпаў, якіх затрымаў і даставіў у камісарыят паліцыі. Затрыманыя ўжывалі розныя спосабы, каб вырвацца з рук паліцыі. Даводзілі, што невінаватыя, і нават прапанавалі паліцыянтам добры пачастунак. Але супрацоўнікі паліцыі не згадзіліся на прапанову, а падчас дагляду ў камісарыяце ў іх знайшлі вялікую колькасць гарэлкі, лікёраў, вінаў і закускі. Пасля праверкі дакумантаў высветлілася, што гэта жыхары Варшавы Юліян Клімашэўскі і Станіслаў Вінчэўскі, прафесійныя злодзеі, якія прыехалі ў Баранавічы на справу.

Абодва былі затрыманыя, а раніцай у паліцыю звярнуўся ўласнік буфета ў Клубе падафіцэраў рэзервы, і заявіў, што ў гэтую ноч невядомыя ўламаліся ў яго ўстанову і скралі шмат алкаголю і зімнай закускі.

Якое ж было яго здзіўленне, калі ён пабачыў, што ўсё скрадзенае ўжо знаходзіцца ў пастарунку паліцыі, а злодзеі арыштаваныя. З баранавіцкай паліцыяй не трэба жартаваць.

7 мая

Выступ атлета і барца

2 і 3 мая на пляцы Макабі ў Баранавічах выступаў вядомы атлет і барэц Арнольд, чэмпіён па барацьбе 1928 году ў Парыжы.

Барэц Арнольд зладзіў баранавіцкай публіцы паказальны выступ сваіх неверагодных магчымасцяў.

Вельмі відовішчным быў праезд аўтамабіля з некалькімі пасажырамі праз атлета, які той цяжар перанес з найменшай крывёю. Вялікае ўражанне стварыла і тое, як Арнольд зубамі затрымаў фурманку на хаду. А калі атлета закапалі на 40 хвілін ў зямлю на глыбіню 2 метры, гэта выклікала проста фурор.

Асвячэнне помніка паўстанцам 1863 года ў Мілавідах (скарочана)

А 14-й гадзіне 3 мая вялікая колькасць машын і аўтобусаў, напоўненая гасцямі, выехала з Баранавіч да Мілавідаў, дзе пры брэсцкай шашы, каля вёскі Ямнічна ўзведзены помнік памяці забітых у бітве паўстанцаў 1863 года.

Помнік уяўляе сабой капліцу вышынёй 13 метраў, якая размешчана насупраць сціплага крыжа на магіле расійскіх салдат, што загінулі ў гэтай бітве, які Расія паставіла тут некалькі дзесяцігоддзяў таму. Але ён таксама быў у гэты дзень упрыгожаны кветкамі.

Асабліва ўразіла сабраных, калі з аўто выйшаў ветэран паўстання паручнік Кулікоўскі, удзельнік бітвы пад Мілавідамі ў 1863 годзе. Слёзы ліліся па шчаках старога, калі ён пабыў святочны тлум і вайсковую варту, што сабраліся ўшанаваць памяць тых 9 паўстанцаў, забітых ў бітве за незалежнасць. Громкі вокліч вырваўся з грудзей прысутных у гонар ветэрана, і ён, падтрыманы пад рукі, хісткім крокам пайшоў да помніка, дзе далучыўся да атачэння ўраднікаў.

Адбылося жалобнае набажэнства, якое скончылася асвячэннем помніка. Потым каля помніка маршам прайшлі калоны вайсковых частак з Баранавіч, грамадскіх арганізацый і пажарнікаў.

Збліжаўся вечар, які абвесціў пра заканчэнне мерапрыемства. Людзі раз’ехаліся, але тут навечна застаўся помнік-капліца з парэшткамі герояў паўстання 1863 года.

Ганаровыя госці накіраваліся да маёнтка Грудопаль, уладар якога пан Антоні Юндзіл пачаставаў іх сціплай вячэрай. Падчас святочнага мерапрыемства пан Юндзіл быў адзначаны ваяводам Бечковічам ордэнам Polonia Restituta.

8 мая

Труп немаўляці ў кустах

Учора, каля вёсцы Бараціно (Вальнянская гміна), каля дарогі да вёскі Хлюпічы, пад кустом знайшлі часткова знішчаны труп немаўляці. У дзіцяці, закручанага ў пялюшкі, была адарваная нага і адсутнічалі вочы. Следства ў гэта справе праводзіць мясцовы пастарунак паліцыі.

9 мая

Трагедыя на вальнянскай дарозе

Вечарам 5 мая на шашы, што вядзе з Пагарэльцаў да Вольна, адбылася нязвыклая аварыя, ахвярай якой стаў сяржант Аліўка з 78-га пяхотнага палка, інструктар-падафіцэр з Паланечкі. Ён ехаў на фурманцы з жонкай і некалькімесячным дзіцём.

У пэўны момант коні спалохаліся праязджаючага аўто і панеслі фурманку. Ніякія спробы супакоіць ашалеўшых коней не прыносілі выніку. Сяржант Аліўка, бачачы, што ім усім пагражае смерць, загадаў жонцы скакаць з воза, што ёй і ўдалося, бо яна трапіла на свежа ўзаратую зямлю. Потым сяржант Аліўка, узяў дзіцё на рукі і саскочыў на цвёрды грунт.

Намагаючыся выратаваць немаўля, Аліўка не зважаў на сябе і пры падзенні зламаў ногі і руку. Аднак, нягледзячы на шалёны боль, не выпусціў дзіця і тое засталося цэлым і здаровым. Жонцы з цяжкасцю атрымалася выклікаць на месца трагедыі доктара з Вольна і паведаміць ад выпадку камандаванню ў Баранавічы. Позна ўвечары з горада прыбыў санітарны аўтамабіль і перавёз сяржанта ў гарнізонны шпіталь.

13 мая

Пажар на чыгуначным мосце

Учора, калі цягнік Ліда-Баранавічы мінуў станцыю Дварэц, машыніст убачыў палаючы мост і паспеў затрымаць цягнік. Чыгуначная служба патушыла пажар, і цягнік рушыў далей.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Жнівень 1933. Газэты пра Баранавічы

Kurjer Nowogródzki 

1 жніўня

Пільнуйце ровары!

29 ліпеня з-пад казіно Аб’яднання рэзервістаў на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая) сярод белага дня быў скрадзены ровар маркі «Esperanto» вартасцю 200 злотых. Ён належыў старэйшаму сяржанту Міхалу Сіпе.

2 жніўня

Надзвычайнае пасяджэнне Рады разгледзіць герб горада

Акрамя штодзённых спраў на 3 жніўня а 20 гадзіне бурмістр склікае надзвычайнае пасяджэнне гарадской Рады. Яе мэта – зацвярджэнне герба горада Баранавічы.

Няўжо гэта такая пільная справа?

Аўтамабільная аварыя

30 ліпеня а 18 гадзіне на вуліцы Шасовай (цяпер Брэсцкая), каля дому №64, легкавы аўтамабіль (нумар W-27102) наехаў на тэлефонны слуп, які належыць паштова-тэлеграфнаму аддзяленню. Пашкоджаны слуп і тэлефонны дрот.

Чыё аўто і хто быў за рулём, не вядома. Машына, акрамя пагнутага бампера, ніякіх пашкоджанняў не атрымала. Ніхто з пасажыраў не пацярпеў, а кіроўца, нікім не затрыманы, паехаў далей.

4 жніўня

Цыганскі кароль у Баранавічах

У Баранавічах ужо некалькі дзён знаходзіцца цыганскі кароль Квіек. Прыехаў ён у горад з цэлым сваім штабам, каб правесці суд і, відавочна, сабраць падаткі. Адзін з табараў пасля абвяшчэння аб прыездзе караля замест таго, каб скласці паклон – нечакана здула ветрам.

Пан Зянон, вярні пярсцёнак

2 жніўня Алена Штандакова, што жыве на вуліцы Жвіркі (цяпер Тэльмана), паведаміла ў камісарыят паліцыі, што тыдзень таму Зянон Ярмалінскі, які жыве на вуліцы Садовай, забраў у яе дачкі Яніны залаты пярсцёнак вартасцю 30 злотых.

Так напісана ў заяве, а як сапраўды было, вызначыць паліцыя.

5 жніўня

Герб Баранавіч зацверджаны

3 жніўня а 20-й гадзіне адбылося надзвычайнае пасяджэнне Гарадской Рады, на якой быў зацверджаны герб Баранавіч. Герб апрацаваны прафесарам Турскім.

Ён уяўляе сабою шчыт, увенчаны залатой каронай. У верхняй частцы размешчаны герб радзіны Дуніна-Маркевіча (герб Лебедзь), якой належылі землі, дзе цяпер знаходзіцца горад. Яны былі канфіскаваныя расійскай уладай за ўдзел у паўстанні ўласніка маёнтка.

З долу шчыта размешчаны герб Навагрудскага ваяводства.

Гарадская Рада Баранавіч. Фота 1934 года

Герб г. Баранавічы, са здымка Гарадзкой рады, 1934

7 жніўня

Трагічны сон

4 жніўня Лейба Заяц захацеў адпачыць і пайшоў сабе да парка (цяпер стары парк), дзе і заснуў. Чакаў на гэта невядомы дасюль злодзей, які выцягнуў у Зайца зэгарак вартасцю 50 злотых.

10 жніўня

Бракуе хлеба

У Баранавічах у апошні час бракуе хлеба ў пякарнях. Пекары тлумачаць гэта адсутнасцю мукі. Адміністрацыйныя ўлады прынялі меры, каб гэтая анамальная з’ява (на наш погляд) была вырашана.

17 жніўня

Прыедзе цырк

19 жніўня прыедзе ў Баранавічы выступаць цырк Дворскіх. Гэты цырк добра вядомы ў горадзе па леташняму выступу.

18 жніўня

Новы спосаб атрымання прадуктаў

Днём 16 жніўня ў краму Янкеля Слонімскага, што знаходзіцца на вуліцы Шаптыцкага, 48 (цяпер Савецкая), прыйшоў нейкі чалавек з лістом, падпісаным шваграм Янкеля –Вельвелем Пагарэльскім. У лісце той прасіў перадаць 2 кг масла.

Слонімскі, нічога не падазраючы, масла выдаў і толькі ўвечары даведаўся, што стаў ахвярай махлярства.

Аднак гэты махляр, відаць, добра ведаў сямейныя адносіны, бо подпіс Пагарэльскага не выклікала падазрэння ў Слонімскага.

Спрытнага ашуканца шукае паліцыя.

Як было сапраўды?

16 жніўня рабін Абрам Беразоўскі, які жыве на вуліцы Мінскай, звярнуўся ў камісарыят паліцыі ды. праліваючы кракадзілавы слёзы, паведаміў, што яшчэ 11 жніўня Канстанцін Ліцкевіч пазычыў у яго ровар. І гэтая няўдзячная асоба дасюль яго не вярнула.

Выслухаўшы тую просьбу і запісаўшы яе на паперу, камісарыят паабяцаў  высветліць, што сапраўды адбылося.

Пажар

Ноччу 17 жніўня па невядомай прычыне распачаўся пажар у вёсцы Вялікія Лукі Ястрамбельскай гміны. Згарэлі хата і хлеў, якія належылі Александру Дырыле. Страты перавышаюць 600 злотых.

23 жніўня

Маладзёны-гвалтаўнікі

18 жніўня 14-гадовая Ганна Карповіч, якая жыве ў в. Мелехавічы гміны Моўчадзь, паведаміла ў пастарунку паліцыі, што 16 жніўня прыкладна а 9 гадзіне пайшла на луг забраць карову. Нечакана яе схапілі хлопцы, што пасвілі быдла – Мікалай Дудчык (20 год) і Мікалай Бусло (16 год), жыхары той самай вёскі. Дудчык з дапамогай Бусла яе згвалтаваў.

28 жніўня

Ліквідацыя асветы

На вуліцы Сенатарскай, 35 знаходзіцца жыдоўская школа “Bet Jakob”. 24 жніўня Абрам Каплан зачыніў самавольна памяшканне школы і не ўпусціў туды ні персанал, ні дзяцей.

Шалёны бык

23 жніўня ў вёсцы Вуйка ашалеў бык. Ён быў пакусаны шалёным сабакам тры тыдні да гэтага. Лекар павету паехаў на месца і пасля таго, як пацвердзіў шаленства, забіў жывёлу.

31 жніўня

Не выратаваў і калідор

28 жніўня Францішак Баран, старэйшы агніамістр (званне ў артылерыі польскай арміі, адпавядае старэйшаму сяржанту) 20 палка лёгкай артылерыі, прыехаў на ровары ў бюро рэгістрацыі насельніцтва магістрата. Ведаючы, што небяспечна пакідаць ровар на падворку, ён завёў яго у калідор. Сам спакойна пайшоў вырашаць свае справы.

Якое ж было яго здзіўленне, калі выйшаў з бюро і не знайшоў свайго ровара. Паведаміў пра тое ў камісарыят. Ровар фірмы Lucznik амаль новы, вартасцю 200 злотых.

Ровары Lucznik выпускаліся з 1929 году ў міжваеннай Польшчы ў Радамі. Фірма з’яўлялася самым вялікім вытворцам равараў у краіне. Былі мадэлі для хлопчыкаў і дзяўчынак, жанчын, спартовыя, гоначныя, турыстычныя і асаблівыя – для арміі.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Сьнежань 1930. Газэты пра Баранавічы

1950 год. Палескі вакзал у Баранавічах.

Życie Nowogródzkie

5 снежня

З пасяджэння камітэта адбудовы Баранавіч

25 лістапада на чале старасты пана Пржэпалкоўскага адбылося паседжанне камітэта адбудовы горада. Пра справы расказаў пан Пётр Радкевіч, сакратар бюро камітэта.

На паседжанні было разгледжана 70 спраў. Усе справы аб выдзяленні крэдытаў (іх 19) былі разгледжаны прыхільна. Усе, хто іх атрымаў на агульную суму 10000 злотых, гэта людзі, якія не маюць уласнага жылля ці жывуць у бараках ды нават у зямлянках.

Культурны рух сярод чыгуначнікаў

29 лістапада ў ладнай зале клуба чыгуначнікаў тэатральная група чыгуначнікаў рэжысёра Міхалоўскага паказала драму Старжынскага «Зорка Сібіры». Былі прададзеныя ўсе квіткі да апошняга месца ў зале. Іх не хапіла для вялікай колькасці ахвотных. Актораў запляскалі гледачы. Таму вырашана паўтарыць паказ п’есы 9 снежня пасля поўдня. Прыбытак з паказу артысты-чыгуначнікі перададуць на будаўніцтва падводнай лодкі.

11 снежня

Нязвыклы інтэлігент у ролі каланіста ў Баранавіцкім павеце

Каля Палонкі, былога асяродка асветы, якую тут неслі айцы ордэна Дамініканаў, ляжыць вёска асаднікаў Бруханшына (цяпер лесапасадка на захадзе ад вёскі Небыты), некалі манастырскі маёнтак.

У той вёсцы некалькі год таму купіў 27 га зямлі нязвыклы дзеяч з такога тыпу інтэлігенцыі. Ён прагнуў мець ва ўласнасці кавалак зямлі ў ваколіцах, апетых Міцкевічам, і хацеў узняць яе на найвышэйшы сельскагаспадарчы і жывёлагадоўчы ўзровень. Гэта пан Таманэк з Катовіц, прафесар, які выкладае ў тамтэйшай гімназіі, дзеяч высокага ўзроўню, які навучае за свой кошт бедную, але таленавітую моладзь.

У хаце прафесара Таманка летам гасцявалі дзесяць школьнікаў. Яны блізка пазнаёміліся з мясцовай вясковай моладдзю, вучылі яе філарэцкім спосабам мастацтву прыгожага жыцця, пазнаёмілі іх са спортам, ладным спевам і наогул са шляхетным адпачынкам.

А адбывалася ўсё гэта так паціху, так міла. 

Бруханшчына на мапе 1924 года.

12 снежня

Можа, дачакаемся спальных вагонаў

Даведаліся, што бурмістр Баранавіч, пан інжынер Віннік, дабіваўся ў Вільні, у дырэкцыі чыгункі, далучэння да цягніка, які едзе з Баранавіч да Варшавы, спальных вагонаў ІІІ класа. Такая доўгая дарога без спальных вагонаў моцна стамляе. Просьба айца нашага горада была прынята прыхільна, таму, можа, хутка дачакаемся еўрапізацыі нашых камунікацыйных стасункаў са сталіцай.

13 снежня

Грып шырыцца ў Баранавічах

Ужо доўгі час пануе ў нашым горадзе грып. Ёсць дамы, дзе хварэе па некалькі асобаў. У школы ходзяць не ўсе вучні.

Знойдзены труп

11 снежня, а 19.20, пасля праезду цягніка Лунінец-Баранавічы, за 500 метраў ад станцыі Ведзьма працоўныя знайшлі на рэйках труп мужчыны, прыкладна 25-гадовага ўзросту, жыдоўскай нацыянальнасці. Дакументаў у нябожчыка не знайшлі, акрамя квітка на праезд ад Лунінца да Пагарэльцаў. У нябожчыка пакалечаная галава і парэзаныя левая рука ды правая нага. Верагодна, што пры пераходзе да іншага вагона чалавек зваліўся пад колы. Высвятленнем асобы загінуўшага займаецца паліцыя.

16.12.1930 года, Życie Nowogródzkie. “Чужое хваліце, свайго не ведаеце!” Рэклама віна з садавіны і мёду ад алкагольнай крамы “Эканомія” ў Баранавічах.

17 снежня

Замятае рэйкі

Снежная завіруха, якая трывае ўжо чатыры дні, прывяла да значных спазненняў на чыгунцы. На лініях Ліда-Лунінец, Лунінец-Брэст, Вільня-Сельцы, Варшава-Стаўбцы, Граева-Брэст-Стаўбцы цягнікі прыходзяць са спазненнем да дзвюх гадзін.

Кіраўніцтва чыгункі, каб не дапусціць далейшага спазнення цягнікоў, выслала групы работнікаў, але з-за фатальных умоваў працы, выкліканых моцным ветрам са шчыльным снегам, чыстка чыгуначных шляхоў адбываецца з вялікімі цяжкасцямі.

У падобнай сітуацыі апынулася не толькі наша ваяводства, а таксама ваяводствы паўночна- і паўднёва-ўсходнія.

Таксама адзначым, што сувязь з Наваельняй, як чыгункай, так і аўтобусамі, утрыманая.

18 снежня

Пажар

14 снежня ў кацельнай гарнізоннай пральні паўстаў пажар, у выніку якога згарэла пральня, кацельная з усім абсталяваннем, 2000 асобнікаў бялізны, 100 асобнікаў зношанай вопраткі, 451 злоты гатоўкаю, а таксама ўсе дакументы. Агульныя страты складаюць 40000 злотых. Прычыны пажару не выяўлены.

Абвестка

Гандлёвы банк у Варшаве паедамляе, што аддзел банка ў Баранавічах будзе ліквідаваны 31 снежня 1930 года. Таму запрашаем шаноўных кліентаў забраць свае ўклады.

20 снежня

Зорка для найбяднейшых дзяцей Баранавіцкага павета

Энергічна працуе Павятовы калядны камітэт, які мае свае падкамітэты ў гмінах. У ва ўсіх школах будуць арганізаваныя ялінкі для найбяднейшай дзятвы, а дзе-нідзе атрымаецца ўладзіць куццю для самых убогіх старых і сіротаў. Да гэтай акцыі запрошана духавенства і грамадскія дзеячы, вядомыя ў павеце сваёй дабрадзейнай працай. 

21 снежня

Вырак шпіёнам

Акруговы суд у Навагрудку на выязной сесіі ў Баранавічах асудзіў Тэадора Крэмілка да 5 гадоў «цяжкай турмы» за шпіёнства і за такое ж злачынства, але па іншай справе Міхала Дземідовіча і Яна Адроцкага, да 4 гадоў турмы кожнага.

Рэха забойства Галабурды

Акруговы суд у Навагрудку на выязной сесіі ў Баранавічах асудзіў да 5 гадоў турмы кожнага: Пятра Зубрыцкага, Емяльяна Бондара і Рамана Ельскага. Яны дзейнічалі па папярэдняй змове, 17 чэрвеня спаткалі Мікалая Галабурду і пабілі яго кіямі па галаве, чым нанеслі цяжкія пашкоджанні ў выглядзе пралому цемянной косткі чэрапа, з-за чаго Галабурда памёр.

18.12.1930 года, Życie Nowogródzkie. Рэклама алкагольнай крамы “Эканомія” ў Баранавічах да Калядаў.

23 снежня

Новы бурмістр

Учора ў Баранавічах адбылося паседжанне Гарадской рады, на якой абралі бурмістрам пана інжынера Стэфана Сенпоўскага, былога бурмістра горада Радзівілаў у Валынскім ваяводстве. Радныя, якія належаць да Польскай сацыялістычнай партыі (PPS), Бунду і Poalejsion, устрымаліся ад галасавання.

Самастрэл

19 снежня 20-гадовы Лявон Махляр, сын Андрэя, жыхар вёскі Вялікая Лотва Ляхавіцкай гміны, маніпулюючы паляўнічай стрэльбай, прастрэліў сабе правае лёгкае. Лявона Махляра завезлі ў баранавіцкі шпіталь. Па словах лекара, рана адносіцца да катэгорыі цяжкіх пашкоджанняў цела.

24 снежня

Музей імя Рэйтана

Зварот да калекцыянераў

Доўгая і вялікая справа Рэгіянальнага камітэта ў Баранавічах у правядзенні рэгіянальнай выставы мае працяг – на днях пачаў працаваць музей імя нязломнага пасла навагрудскай зямлі Тадэвуша Рэйтана.

Нястомны калекцыянер і куратар гэтага павятовага музея, пан прафесар Турскі з купкай моладзі з гімназіі энергічна рупіцца, каб гэтая пляцоўка нашай зямлі папулярызавала інфармацыю пра яе і годна прадстаўляла. Зразумела, што ў гэткі час кожны ахвярадаўца вельмі важны.

Таму нагадваем, што адрас музея Тадэвуша Рэйтана – гэта памяшканне, якое ў перадвыбарчы час было заўсёды шматлюднае, бо там знаходзілася бюро Беспартыйнага блоку. І туды лёгка трапіць: Шаптыцага, 31 (цяпер вул. Савецкая). А прафесар Турскі там працуе ўвечары з 7-й да 9-й гадзіны.

З радасцю трэба падкрэсліць, што гімназісты ахвяруюць не толькі сваёй працай, але і прыносяць свае калекцыі ці адмыслова нарыхтаваныя прыродныя матэрыялы, якія ў аддзеле прыродазнаўчым сабраныя амаль цалкам моладдзю.

Гэта прыгожы прыклад для старэйшага пакалення.

Таму яшчэ раз звяртаемся да ахвярных уласнікаў калекцый, няхай ідуць следам пана Плятэра са Сваяціч, які сваімі прыгожымі экспанатамі, што аддаў на дэпазіт, заклаў фундамент для найбагацейшага ў баранавіцкім музеі гістарычнага аддзела.

31 снежня

Цэны

Максімальныя кошты на прадукты першай патрэбы (за кг) у Баранавічах: хлеб жытнёвы грубога памолу – 23 грошы, хлеб каравайны – 33 грошы, сала – 2,6 злотых, свініна – 1,8 злотых, ялавічына – 1,55–1,7 злотых.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Лістапада 1930. Газэты пра Баранавічы

1970-я гады. Кінатэатар “Октябрь”. Фота: bartrans.net

Życie Nowogródzkie

2 лістапада

Бунт вязняў у Баранавічах

29 кастрычніка, у 17.30, выбухнуў бунт у баранавіцкай турме. Падставы бунту былі наступныя: адзін з вязняў за адсутнасць субардынацыі быў пакараны змяшчэннем у камеру без святла.

Калі яго туды праводзіў вартавы, іншыя вязні, што знаходзіліся ў агульных камерах, адначасова схапіліся за лавы і спрабавалі імі выбіць дзверы, каб вырвацца на калідор. Супрацоўнікі турмы выклікалі на дапамогу паліцыю. Пан камісар Рэспондэк запатрабаваў у пажарнай стражы вадзяныя помпы з абслугай. Імгненна аб гэтым даведаўся ўвесь горад, бо ўсе пачулі гук пажарнай трывогі, пабачылі выезд пажарнай помпы і паліцыі. З турмы былі чутны таксама пару стрэлаў.

Турэмны бунт быў хутка ліквідаваны з дапамогай паліцыянтаў і халоднай вады з пажарных шлангаў, якая астудзіла ўзбуджаных вязняў. Усё гэта адбылося дзякуючы дакладным камандам пана камісара Рэспондэка. Завадатары і актыўныя ўдзельнікі бунту пакараныя.

На месца гэтых смутных падзей хутка за паліцыяй і пажарнымі прыбылі віцэ-пракурор Барташэвіч і пан суддзя Гулькоўскі. Яны вызначылі, што падставай для пакарання карцарам вязня былі скаргі яго сукамернікаў, якіх ён сістэматычна абкрадаў.

Урачыстасць у гімназіі імя Барбары Радзівіл (скарочана)

30 кастрычніка ксёндз Карповіч правёў асвячэнне новазбудаванага будынка прыватнай гімназіі пані Шуліцкай (цяпер будынак былой велашколы на вул. Брэсцкай), якая нядаўна стала насіць імя каралевы Барбары Радзівіл. Пасля шэрагу прамоваў дырэктар установы Бараноўскі зачытаў акт ахвяравання, запісаны ў памятную кнігу. Потым прысутных запрасілі ў залу, дзе перад гасцямі выступілі вучні 6-х класаў. Прысутнічалі прадстаўнікі школьных уладаў і бацькі. Усе шчыра цешыліся, што найстарэйшая ў Баранавічах гімназія атрымала лепшыя ўмовы працы, што дазваляе цяпер нармальна вучыцца дзецям у адну змену.

3 лістапада

Абвешчаны конкурс на пасаду бурмістра

Як вядома, пан Мацкевіч, які шмат сілаў уклаў, працуючы бурмістрам Баранавіч, на вялікі смутак гараджан, адмовіўся ад пасады і заняўся земляробствам.

Як мы даведаліся з правераных крыніц, ужо створана адмысловая камісія з сябраў Гарадской рады і Сейміку, якія распрацавалі ўмовы конкурсу на пасаду бурмістра. Гэты конкурс скончыцца 15 лістапада. Да гэтага часу будуць прымацца прапановы на пасаду, якая дае шырокія паўнамоцтвы і магчымасці ў працы.

Ад нас дададзім, што бурмістрам Баранавіч мусіць быць чалавек, які не толькі добра ведае гарадскую гаспадарку, але які б цалкам прысвяціў сябе працы над справамі горада. Баранавічы маюць перад сабою вялікія перспектывы для развіцця. Трэба ім толькі моцная рука, трэба чалавек, які ўмее весці наперад і які б не стрымліваў гэты сучасны горад у развіцці, як гэта бывала часта раней.

8 лістапада

Падпальнік

Акруговы Навагрудскі суд на выязным паседжанні ў Баранавічах разгледзеў справу Браніслава Маеўскага, селяніна вёскі Мачулішча, гміны Дабрамысль, які 30.04.1930 ва ўрочышчы «Казіны гай» наўмысна падпаліў лес, што належаў Янушу Катлубаю. У выніку згарэла 100 гектараў лесу на суму 10 тысяч злотых. Зрабіў ён гэта з-за асабістай помсты, пасля таго як быў пазбаўлены пасады ляснічага. Маеўскага асудзілі на 4 гады пазбаўлення волі.

23 лістапада

Гукавое кіно ў Баранавічах

Нарэшце і да баранавіцкіх кінатэатраў дайшоў гук. Першы кінатэатр, які быў абсталяваны айчыннай апаратурай Hejnaj, быў Apollo (знаходзіўся паміж гатэлямі «Марыінскі» і «Гарызонт»). Агучваюцца фільмы з дапамогай кружэлак, прытым кожная кружэлка адпавядае па часе аднаму акту ў фільме. Пакуль былі паказаны два гукавыя фільмы: «Язычнік» і «Брадвейская мелодыя» (амерыканскія фільмы 1929 года). Першы фільм быў аздоблены прыгожай мелодыяй, экзатычнымі краявідамі і некалькімі ладнымі песенькамі ў выкананні Nowarro, другі фільм цалкам складаўся з гукаў, мовы, спеваў, адлюстроўваючы прыгажосць тэатральнага Брадвея.

Да таго ж апаратура Hejnaj працуе бясшумна, што не скажаш пра кінатэатр Casino, дзе апаратура Marconiego енчыць, скрыгоча і шуміць. Гэты брак трэба было б выключыць, што цяжка зрабіць, бо гукі тыя паўстаюць з-за гарадской электрастанцыі, на якой абсталяванне і трансфарматар недакладна наладжаны, а кожнае хістанне дроту на слупах прыводзіць да змянення гуку.

Да таго ж у Casino размяшчэнне экрана ніжэй усялякай крытыкі, бо не змяшчае на сабе ўсёй шырыні кінастужкі. З-за гэтага частка сюжэту знікае знізу, што добра відаць пры паказе фільмаў з субтытрамі. Дзівяць адносіны кіраўніцтва тэатра, якія да гэтага часу не выправілі такія хібы.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Кастрычнік 1930. Газэты пра Баранавічы

Польскія вайскоўцы на фоне помніка Буолю ў Вайсковым гарадку ў Баранавічах. Фота: http://www.nac.gov.pl

Życie Nowogródzkie

2 кастрычніка

Помнік-сымбаль (скарочана)

29 верасня 9-я дывізія артылерыі коннай у Баранавічах адзначала 10-годдзе свайго існавання ў адроджанай Польшчы. Разам са святкаваннем гэтай падзеі адбылося адкрыццё помніка Артуру барону Буолю, камандзіру гэтай дывізіі, які загінуў ў баю ў 1920 годзе. (Падпалкоўнік Буоль нарадзіўся ў Швейцарыі, служыў у аўстра-венгерскай арміі, а ў 1918 годзе добраахвотна запісаўся ў Войска Польскае. – Рэд.) У гэты дзень адкрыццё адбылося пры ўдзеле біскупа Бандурскага, а таксама некалькіх генералаў – калегаў нябожчыка, афіцэраў венгерскай арміі, прадстаўнікоў урада, грамадства ды людскога тлуму.

4 кастрычніка

Жахлівы пажар

У вёсцы Галынка Вальнянскай гміны 3 кастрычніка ўспыхнуў пажар. Згарэлі 43 хаты, 44 хлявы і 31 пабудова са збожжам. Згарэлі таксама 10 свіней, кабыла, пародзісты конь, карова, цялё і авечка. Сярод людзей ахвяраў няма. Да вечара пажар здолелі патушыць. Прычына пажару – неасцярожнае абыходжанне з агнём Антона Лойкі (пазней стала вядома, што ён пакінуў запаленую люльку ў хляве). Следства вядзе паліцыя з Вольна.

Развітанне з бурмістрам на Радзе

Чарговае паседжанне гарадской Рады г. Баранавічы адбылося 30 верасня, якое праводзіў віцэ-бурмістр Віннік. Спачатку ён прачытаў ліст ад бурмістра Мацкевіча з просьбай аб адстаўцы з гэтай пасады. Пасля гэтага радны Ізыгзон прапанаваў выказаць падзяку бурмістру за ахвярную і сумленную працу для горада, што Рада, зрэшты, без асаблівага энтузіязму і зрабіла.

Наступнае пытанне адносна бензінавай станцыі Нобеля выклікала буру дэбатаў. Гэта справа ўздымаецца на паседжаннях ўжо даўно і бярэ пачатак з часоў ранейшай Рады і Магістрата. Тады была падпісана не карысная для горада ўмова, дзякуючы якой Нобель, уласнік бензінавай станцыі, аплочваў магістрату смешны падатак у 200 злотых, а іншыя за такое цяпер плоцяць некалькі тысяч. Гэта ўздымае шмат пытанняў у горадзе. Пасля доўгіх дэбатаў ухвалілі разарваць тую дамову і абвесціць новы тэндар, з першачарговым правам для Нобеля.

У справе будоўлі электрастанцыі ўхвалілі пастанову звярнуцца да фірмы Ruston, каб тая прыслала сваю прапанову.

Пасля Рада ўхваліла збор коштаў у суме 5 злотых за санітарны агляд прадпрыемстваў, па 30 грошай за карыстанне басейнам у гарадской лазні, а таксама даручыла магістрату апальваць торфам гарадскую лазню, бо, як высветлілася, торф падыходзіць для гэтага і ён значна таннейшы.

Магістрату было даручана ўпарадкаваць некаторыя вуліцы, пасля чаго радны Вараб’ёўскі спытаў пра будаўніцтва гандлёвых кіёскаў. Віцэ-бурмістр патлумачыў, што планы іх размяшчэння гатовыя і хутка прыступяць да іх пабудовы. Пасля гэтага паседжанне было закрыта.

5 кастрычніка

Няўдалы рабунак

30 верасня, у 22.30, за 200 метраў ад чыгуначнай станцыі Палонка ў жыхароў Ганцавіч Янкеля Кацмана і Мойшу Кіпніса, якія ішлі на станцыю, невядомы злачынца стрэліў з рэвальвера з прыдарожных кустоў. Кацман быў паранены ў левую нагу. Калі падарожныя нарабілі крыку і пачалі ўцякаць у накірунку станцыі, у іх бок прагучалі яшчэ два стрэлы, але зламыснік прамазаў. Кім быў нападаўца і з якіх прычынаў забіў замах, пакуль не высветлена. Выкажам здагадку, што злачынца хацеў параніць людзей, а потом абрабаваць.

Свята пажарнікаў

У Баранавічах прайшоў Першы пажарны тыдзень, які паказаў вялікую папулярнасць арганізацыі ў павеце. Найбольшую ахвярнасць праявілі каманды з Ляхавіч і Гарадзішча. У Баранавічах на сканчэнні «пажарнага тыдня», 4 кастрычніка, а 8-й гадзіне вечара, на вуліцы Шаптыцкага (цяпер Савецкая) каля цукерні адбыліся паказальныя вучэнні на трохпавярховым доме. Дзейнічалі лесвіцы і мотапомпы. Відовішча асвятлялася паходнямі, граў аркестр і праводзіўся збор сродкаў у бляшанкі для ахвяраванняў. 5 кастрычніка ўвечары пройдзе па галоўных вуліцах Баранавіч «гістарычны паход» пажарнікаў з запаленымі паходнямі.

5.10.1930. Абвестка аб закрыцці крамы каланіяльных тавараў Кажанеўскага і сына з-за высокіх падаткаў. Życie Nowogródzkie.

7 кастрычніка

Абвестка

Выканаўца баранавіцкага павятовага суда Лявон Падэрэўскі, які жыве на вуліцы Нарутовіча, 57, абвяшчае, што 23 кастрычніка, а 10-й гадзіне раніцы, на кірмашы 3 мая (цяпер раён ваенкамата і радзільнага дома) адбудзецца аўкцыён па распродажы рэчаў, якія належаць Мойшу Вінніку. Будуць прададзены 32 музычныя інструменты ды 400 пар абутку дамскага, мужчынскага, ацэненых у 11500 злотых. Са спісам рэчаў можна азнаёміцца ў дзень аўкцыёну.

9 кастрычніка

Баранаўчанка ў сетцы гандляроў жывым таварам

19-гадовая Андзя Вайнішава, дачка чыгуначніка, лічылася ў Баранавічах найпрыстойнейшай паннай. Неўзабаве з ёй пазнаёміўся Уладзіслаў Казярскі, які назваўся сынам уласніка камяніцы ў Варшаве, на вул. Тарговая, 84. Андзя закахалася гэдак у кавалера, што пагадзілася выехаць у яго таварыстве (зрэшты са згоды бацькоў) у Варшаву, каб пазнаёміцца з яго роднымі.

Але кавалер, замест таго, каб прывезці дзяўчыну да сваіх бацькоў, пасяліў яе ў нумары трохзоркавага гатэля ў Налеўках (раён Варшавы) і трымаў два дні «пад ключом».

На трэці дзень да Андзі зайшоў незнаёмы мужчына, упэўнены ў сабе, трохі пагутарыў з ёй і прымусіў выпіць некалькі кілішкаў гарэлкі. Пасля гэтага пачаў сабе дазваляць далёка непрыстойныя фамільярнасці.

Андзя пачала крычаць. Прыбег уласнік гатэля, нарабіў гвалту, выгнаў незнаёмца і папярэдзіў, што калі яшчэ раз пачуе крыкі, то выклікае паліцыю.

Адразу пасля з’явіўся Казярскі, насварыўся, прымусіў дзяўчыну спакаваць рэчы і спусціцца ў партэр. Потым павёз яе на таксоўцы ў бок галоўнага вакзала.

На рагу вуліц Маршалкоўскай і Злотай утварыўся затор. Андзя ў гэты час растаўкла шыбу ў аўтамабілі. Гэта так напалохала кавалера, што ён выскачыў з машыны, а кіроўца, не разумеючы, што адбываецца, павёз пасажырку да камісарыята паліцыі. Андзю накіравалі ў Баранавічы пад апекай ахоўніка.

Следства выявіла, што Уладзіслаў Казярскі – прыдуманае імя і прозвішча. У доме №84 на Тарговай ніхто не чуў пра такога маладзёна. Няма сумненняў, што фальшывы нарачоны дзяўчыны – удзельнік банды гандляроў жывым таварам.

16 жніўня

Балячкі чыгуначніка

Новыя Баранавічы, пры чыгуначнай станцыі (Палескі вакзал) – гэта самы занядбаны раён у горадзе. Яго жыхары, якіх досыць шмат, пазбаўленыя кірмашу, што знаходзіцца за 5 км у цэнтры (цяпер раён ваенкамата і радзільнага дома). Супрацоўнікам чыгункі лягчэй з’ездзіць па закупкі ў Гарадзішча ці Ляхавічы, бо кошт білета са зніжкай абыходзіцца танней, чым наняць рамізніка, каб даехаць да баранавіцкага кірмашу. Ужо даўно чыгунка пагадзілася здаваць за невялікія грошы пляц для гандлю каля вакзала, але нашыя айцы горада мала дбаюць, каб паскорыць рэалізацыю гэткай значнай для раёна справы. Пляцоўка дагэтуль пустуе, бракуе салідных крам, вуліцы пераважна небрукаваныя, мізэрнае асвятленне ўночы. 

Тут ёсць тры пякарні: адна за другую горшая. Хлеб, які там пякуць, часта з затхлай мукі, а плаціць даводзіцца па цане як з найлепшга гатунку. Цалкам тут адсутнічае кантроль за гэтым. Было б добра, каб боханы мелі (замест брудных з замазанай пячаткай налепак) чыстыя друкаваныя, з пазнакай 70% мукі, як гэта практыкуецца ў іншых гарадах. Абывацелі тады б мелі магчымасць пакараць паноў-пекараў за ашуканства, якое тут моцна пашырылася.

Калі б у нашым раёне быў бы кірмаш, дык развіццё забытага магістратам пляца рухалася б наперад, гандаль бы пашыраўся пры адкрыцці сур’ёзных крамаў і людзям не даводзілася б хадзіць за 3 км у горад, каб купіць сшыткі і алоўкі для дзяцей. Павялічыліся б і падаткі, так патрэбныя магістрату.

Маем надзею, што новы бурмістр падумае пра тое, каб лепей апекавацца над нашым раёнам, чым гэта рабіў яго папярэднік.

Шэліга

17 кастрычніка

Новы бурмістр

10 кастрычніка былы бурмістр горада Баранавічы пан Мацкевіч перадаў свае паўнамоцтвы свайму намесніку пану Віннікаву, які ад гэтага дня выконвае функцыі бурмістра.

20 кастрычніка

Абрабавалі жабрака

14 кастрычніка, а 18-й гадзіне, жыхар вёскі Вялікая Каўпеніца Лазар Дзядовіч пабіў кіем жабрака Юзіка Александровіча, жыхара вёскі Ведзьма Дараўскай гміны, і забраў у яго 15 злотых. Пасля Дзядовіч збег у невядомым накірунку.

26 кастрычніка

Рабунак

23 кастрычніка, а 16-й гадзіне, жыхар вёскі Загор’е Васіль Баткала, ідучы па вуліцы Шасовай (цяпер Брэсцкая), сустрэў двух невядомых мужчын. Тыя прапанавалі яму купіць карову. З мэтаю агледзен той каровы ўсе трое накіраваліся ў канец вуліцы Шасовай, дзе адзін з тыпаў паведаміў, што каровы ўжо няма на продаж, але ёсць залаты гадзіннік. Калі Баткала паказаў ім грошы – 120 злотых, адзін з тыпаў вырваў іх з рук і пачаў уцякаць. Другі ўсунуў тым часам пацярпеламу ў кішэню просты бескаштоўны гадзіннік і таксама збег. Распачаўся пошук злачынцаў.

28 кастрычніка

Будаўніцтва аэрадрома ў Баранавічах

Некалькі дзён таму пабывала ў Баранавічах авіяцыйная камісія, каб праверыць стан будаўніцтва аэрадрома. З Навагрудка прыбыў падпалкоўнік інжынер Вольнік, сакратар камітэта ваяводства LOPP (Ліга супрацьгазавай і супрацьпаветранай) Гумпола, а таксама іншыя прадстаўнікі ўладаў.

Вялікая справа LOPP – турыстычны і спартовы аэрадром збольшага ўжо скончаны. Брак сродкаў не дазваляе яго скончыць сёлета, хаця прыкладзеныя для гэтага вялікі намаганні.

Працы субсідуе Навагрудскі ваяводскі камітэт LOPP.

29 кастрычніка

Суд над фальшываманетчыкамі

Акруговы Навагрудскі суд на сесіі ў Баранавічах пакараў жыхара Навамышскай гміны Яна Бобку на адзін год вязніцы і жыхара Вільні Барыса Дарафея – на два гады вязніцы за выпуск у абарот на тэрыторыі Баранавіцкага павета фальшывых манет вартасцю 50 грошай.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Ліпень 1933. Газэты пра Баранавічы

Вуліца Шаптыцкага (цяпер Савецкая) на польскай паштоўцы 1934 года. З калекцыі Руслана РАВЯКІ

Kurjer Nowogródzki 

 3 ліпеня

Перавод кс. Жаландкоўскага

Даўно па Баранавічах разносіліся чуткі пра перавод ксяндза-каноніка Люцыяна Жаландкоўскага.

Цяпер даведаліся з надзейных крыніц, што святар будзе пераведзены з 15 ліпеня ў Брэст. На яго месца ў Баранавічы пераводзіцца Ян Барысюк.

Люцыян Жаландкоўскі працаваў да Першай сусветнай вайны ў Чырвоным касцёле ў Мінску. У ліпені 1923 г. ён прыехаў у Баранавіцкую парафію і адразу арганізаваў камітэт пабудовы касцёла. Па ягоным рашэнні каплічку адсунулі і на яе месцы ўзвялі драўляны касцёл вышынёю 15 метраў. 18 кастрычніка 1925 г. кс. біскуп Зыгмунт Лазінскі асвяціў яго пад тытулам Узвышэння Святога Крыжа.

Ян Барысюк працаваў у Баранавічах і пасля вайны. У 1945-47 гг. ён быў таксама генеральным вікарыем Пінскай дыяцэзіі. Ксёндз застаўся верным сваёй парафіі і не выехаў за мяжу, як гэтага дамагаліся камуністычныя ўлады. У 1949 г. ён быў арыштаваны НКВД, асуджаны на 10 гадоў канцлагеру і высланы ў Сібір, дзе і памёр у 1953 г.

Жывая маска

5 ліпеня ў залі кінатэатра Casino калектыў Рэдуты прадставіць імпрэзу “Жывая маска” з Янушам Стэнпаноўскім на чале.

Януш Стэнпоўскі (Janusz Stępowski, 1900-1969) – польскі літаратар, сцэнарыст, аўтар папулярных песень. Падчас вайны ўдзельнічаў у польскім супраціве і Варшаўскім паўстанні. Потым жыў і памёр у Варшаве.

Паўночна-ўсходні пералёт

2 ліпеня на аэрадроме ў Баранавічах здзейснілі пасадку 5 спартыўных самалётаў, што бралі ўдзел у паўночна-ўсходнім пералёце.

Першым прыляцеў пілот паручнік Масціцкі з аэраклубу Познань. Пасадка – 10.34, вылет – 11.59. Другім – паручнік Касінскі з Катавіц. Пасадка – 10.58, вылет – 11.37.

Трэцім – пілот Іваноўскі з Варшавы. Пасадка – 11.00, вылет – 11.50. Чацвёртым – пілот Шарэк з Львову. Пятым – пілот Аношка з Варшавы, які сеў а 11.17, а вылецеў а 13.00.

Іншыя самалёты не даляцелі да Баранавіч з-за розных тэхнічных прычын. У пілота Аношкі, што пасадзіў самалёт пятым на аэрадром, сапсаваўся матор. З-за гэтага ў яго адбыўся вымушаны прастой, каб адрамантаваць непаладкі.

Надвор’е было выдатнае, таму на аэрадроме сабралася шмат гледачоў. Асабліва ўсім спадабаўся маленькі самалёцік RDW-5, які выкарыстоўваецца як  паветраная хуткая дапамога ці санітарная авіяцыя. (RWD-5 – польскі турыстычна-спартыўны самалёт пабудаваны ў 1931 годзе, які праславіўся сваім рэкордным пералётам праз Атлантыку. Усяго было збудавана 20 такіх самалётаў).

Абслуга на аэрадроме працавала спраўна, парадак на лётным полі падтрымліваўся дзякуючы аддзелам паліцыі і пажарнай камандзе.  Калі раней гледачы наўпрост перашкаджалі пілотам, то цяпер усё было пад кантролем.

Падчас усіх пасадак на аэрадром на полі быў намеснік старасты – пан Курачыцкі.

5 ліпеня

Футбольны матч

1 ліпеня з 16.30 да 18.30 адбываўся футбольны матч паміж камандамі Макабі (Баранавічы) і 9 DAK (9-ты дывізіён коннай артылерыі, што размяшчаўся ў Баранавічах).

За гульнёй назірала каля 200 чалавек.

8 ліпеня

Матч за чэмпіёнства

На раніцу 9 ліпеня прызначаны матч-рэванш за чэмпіёнства ў класе А Віленскага дывізіёну паміж камандамі 78 пяхотнага палка (Баранавічы) і Спартовым вайсковым клубам (WKS) “Сімглы” (Вільня).

Ліквідаваны Кааператыўны крэдытны банк у Баранавічах

Учора ў канферэнц-зале стараства адбыўся вельмі важны сход чальцоў Кааператыўнага крэдытнага банка (Bank kredytu spółdzielczego) на чале з Мацкевічам.

Складзеная справаздача і зачытаны пратакол прадставілі няўважлівае вядзенне гаспадаркі. Легкадумна асобам, што не мелі забеспячэнне маёмасцю ці мелі яго часткова, было выдадзена пазык на 104 тысячы злотых.

Сума растрат папярэднім кіраўніком, нейкім Я., складае больш за 38 тысяч злотых. Агулам Кааператыўны крэдытны банк у Баранавічах панёс страты на 174 тысячы злотых.

Пасля жывога абмена думкамі было вырашана ліквідаваць гэтую арганізацыю.

У вочы адразу кідаецца факт цалкам неадпаведнага выкарыстання агульных грошай. Гэты факт відавочна не застанецца без увагі. Гэта адаб’ецца не толькі на лёсе некаторых асобаў, якія ўваходзілі ў склад нешчаслівага кіраўніцтва Надзорнай Рады, але падарве (можна меркаваць) і давер да ўсіх лакальных фінансавых устаноў падобнага тыпу.

Хто вінаваты, адна асоба ці некалькі, выявіць праверка, якую цяпер праводзіць пракуратура, а велічыню пакарання абвесціць вырак суда.

Нам застаецца пісаць пра гэты факт, які прывядзе да невясёлага настрою грамадства. Мы абавязкова не адзін раз вернемся да гэтай тэмы.

Рэпартаж з пасяджэння гарадской Рады

5 ліпеня адбыўся працяг пасяджэння гарадской Рады Баранавіч, якое распачалося 27 чэрвеня.

А 20-й гадзіне на лесвічнай клетцы было пуста, а на ўваходзе ў залу пасяджэнняў стаіць апрануты ў вечаровы гарнітур віцэбурмістр інжынер Віннік.

А 20.10 у чакальні з’яўляецца больш плашчоў і капелюшоў паноў радных. А 20.15 напаўняюцца кабінеты бурмістра і віцэбурмістра. Увесь час заходзіць нехта з дэпутатаў Рады. З кабінетаў чуваць моцныя гукі ажыўленай размовы.

А 21.00 з кабінета бурмістра чуваць дэбаты. У залі пасяджэнняў пры століках сядзяць кіраўнікі тэхнічнага і электрычнага аддзелаў  г. Баранавічы – паны Свентахоўскі і Дмахоўскі. Акрамя іх, некалькі супраўцоўнікаў магістрата, асоб, што зацікаўленыя ў разглядзе іх пытанняў, а таксама некалькі “левых” (прыхільнікаў сацыялізму) з групы Махая.

21.15. У залу ўваходзяць дэпутаты Рады. А 21.20 пан бурмістр М. Ярмульскі распачынае пасяджэнне.

Разглядаюцца наступныя пытанні:

1. Заробак віцэбурмістра і дэпутатаў.
2. Справа арэнды гарадской лазні.
3. Справа атрымання крэдыту для будаўніцтва электрасетак.
4. Справа атрымання крэдыту для выбрукавання вуліц.
5. Справа пагашэння крэдыту за пажарную машыну.

На пасяджэнні было вырашана:

1. Выплаціць віцэбурмістру заробак за год штомесячнымі часткамі.
2. Справу лазні перадаць у магістрат, які пасля складання дамовы прадставіць яе на зацвярджэнне гарадской Рады.
3. Гарадская Рада ўпаўнаважыла магістрат заняцца атрыманнем пазыкі ў памеры 80 000 злотых на будаўніцтва электрасетак.
4. На брукаванне вуліц магістрат упаўнаважаны атрымаць крэдыт на 10 000 злотых.
5. Пагашэння пазыкі за пажарную машыну ўхвалена аднагалосна.

А 22.00 пасяджэнне гарадской Рады было скончана. Яно было плённым. Трохі сонна і апатычна адбываліся спрэчкі падчас разгляду пытанняў. Відаць, фракцыі абмеркавалі ўсё і дамовіліся   перад пачаткам пасяджэння.

Свята мора ў Баранавічах у 1933 годзе. Выступ каля помніка Невядомага салдата (цяпер клумба насупраць гатэля «Гарызонт»).

14 ліпеня

Падарожжа да Варшавы

У гэтыя дні адбудзецца трохдзённае падарожжа ў Варшаву. Яго кошт – 25 злотых. Запісвацца ў пана А. Пігулеўскага (у магістраце). Удзельнічаць могуць і іншагароднія асобы.

Добраўпарадкаванне

Развіццё электрасетак. Горад атрымаў у крэдыт 60 000 злотых

Намаганнямі бурмістра пана інжынера Ярмульскага на развіццё электрычных сетка горад атрымаў 60 тысяч злотых у крэдыт.

10 тысяч злотых на брук

На брукаванне вуліц у Баранавічах атрыманы крэдыт на 10 тысяч злотых. Брук пакладуць на так званых выязных вуліцах.

У выніку

Відавочна, што пры такіх працах будзе працаўладкавана шмат беспрацоўных у Баранавічах.

Ці гэта магчыма? Людзі ў горадзе не маюць працы, а вёска натоўпамі знаходзіць яе ў Баранавічах, ствараючы нездаровую канкурэнцыю. Вёска за палову кошту згаджаецца працаваць. Ад гэтага церпяць гарадскія работнікі, якім не выпадае працаваць амаль задарма.

Падпаліў, каб атрымаць страхоўку

Нейкі Вінцэнт Адашка, каб атрымаць страхоўку, падпаліў свае пабудовы. Агонь перакінуўся на чужыя будынкі.

Падпальшчыка пацярпелыя людзі намагаліся ўкінуць ў агонь. Зрабіць гэта перашкодзіла толькі паліцыя. Агульныя страты склалі 14 300 злотых.

18 ліпеня

Абвестка

Магістрат горада Баранавічы абвяшчае тэндар на перабудову гарадскіх электрычных сетак. Яна палягае ў замене жалезнага дроту на медны.

Больш інфармацыі можна атрымаць у Бюро гарадскіх электрычных сетак у магістраце. Апошні тэрмін прыёму заявак – 1 жніўня 1933 года.

М. Ярмульскі, бурмістр Баранавіч

22 ліпеня

Памёр ксёндз

21 ліпеня ў міжкамунальным шпіталі ў Баранавічы памёр ксёндз Юзаф Свідэрскі, пробашч парафіі Юшкавічы, гміны Вольна. Ксёндз некалькі год хварэў на сухоты.

Пільнуйце дзяцей

15 ліпеня на пашы ў Мядзведзічах 5-гадовая Сара Гінзбург, гуляючы, падбегла да каня, што пасвіўся. Той ударыў яе капытом у галаву, з-за чаго трэснуў чэрап. Беспрытомнае дзіця прывезлі ў шпіталь у Баранавічы, дзе яно памерла, не ачуняўшы.

23 ліпеня

Конныя спаборніцтвы за званне Чэмпіёна арміі

Сёлета ў Баранавічах адбудзецца незвычайная падзея для горада, якая тут ніколі не праходзіла. З 27 па 30 ліпеня пройдуць конныя спаборніцтвы за званне Чэмпіёна арміі.

Гэта адны з самых паважаных і цяжкіх спаборніцтваў у конным спорце краіны. 4 афіцэра кавалерыі атрымаюць звання Чэмпіёна арміі. Таму не дзіўна, што прымаць удзел у іх будуць найлепшыя вершнікі, якія будуць прадстаўляць барвы ўсіх палкоў кавалерыі і дывізіёнаў коннай артылерыі.

Спаборніцтвам у Баранавічах папярэднічалі адборныя сустрэчы, якія адбываліся ў чэрвені ў розных гарадах Польшчы. Іх пераможцы ў колькасці 100 чалавек прыбываюць у Баранавічы, каб прыняць удзел у апошнім баі за пальму першынства.

З-за таго, што такія спаборніцтвы ў Баранавічах адбываюцца ўпершыню і ізноў могуць паўтарыцца праз якіх 20-25 год, іх кіраўнік ген. Гржот-Скатніцкі дазволіў прысутнічаць на фінальнай частцы ўсім жадаючым. Цэны: 2 злотых – купон у ложу, 1,5 злотых – сядзячае месца на трыбуне, 50 грошай – стаячае месца.

Выступ ратмістра Вольскага ў Баранавічах у 1933 годзе. Фота: NAC

31 ліпеня

Хто стаў Чэмпіёнам арміі

У Баранавічах скончыліся 30 ліпеня конныя спаборніцтвы войска. Чэмпіёнам стаў 25 уланскі полк (размяшчаўся ў Пружанах), які набраў 898625 пунктаў. Другое месца ў 17 уланскага палка (Гнезна), трэцяе – у 26 уланскага палка (Баранавічы). У асабістым заліку лепшым стаў ратмістр Вольскі з 25 уланскага палка на жарабцу “Cтамбор”.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Кастрычнік 1929. Газэты пра Баранавічы

Вуліца Шаптыцкага (цяпер Савецкая). Краявід у бок сучаснай плошчы. Міжваенная польская паштоўка.

Życie Nowogródzkie

19 кастрычніка

Аддзел польскага банка ў Баранавічах

Як мы даведаліся, Банк Польскі ў бліжэйшы час створыць у Баранавічах свой правінцыйны аддзел. Гэты крок банка тлумачыцца той акалічнасцю, што Баранавічы набываюць усё большую значнасць у гаспадарцы Польшчы.

14 кастрычніка

Кіроўцу забіла токам

13 кастрычніка падчас павароту аўтобуса «Баранавічы-Моўчадзь» ровар, што ляжаў на даху машыны, зачапіўся за электрычны дрот. Кіроўца аўтобуса Шэўчык, жадаючы адчапіць ровар, схапіўся за дрот і атрымаў смяротны электрычны удар. Няшчасны кіроўца асіраціў жонку і двух дзяцей. Пасля такога трагічнага выпадку хацелася б спытаць, ці ўсё ў парадку ў мясцовым Магістраце, які церпіць занадта нізка спушчаныя электрычныя кабелі.

Атака на Баранавічы

Ужо за дзень да пачатку вучэнняў жыхары горада горача абмярковаўлі, ці праўда, што заўтра будуць пускаць газ. Інтэлігенцыя ўсміхалася і жартавала з начальнікаў штаба і камандзіраў, але тыя працягвалі сабе працаваць, каб усё добра было падрыхтавана.

10 кастрычніка, а 8-й гадзіне, у галоўным штабе ў кінатэатары Apollo (цяпер пляц паміж гатэлямі «Марыінскі» і «Гарызонт». – Рэд.) камандзіры, інструктары і медыкі атрымалі апошнія загады, пасля чаго разам з тэхнічнымі памочнікамі падаліся на свае пункты. А 10-й гадзіне было ўсё ў гатова. Сувязь, палявыя тэлефоны, санітаркі, харцэры і г.д. – усё пачало віраваць.

Імчыць па горадзе аўто цывільнага каменданта, які ў атачэнні цывільных ад’ютантаў аб’язджае пункты: Шаптыцкага (цяпер Савецкая), Макабі (яўрэйскі спартовы клуб у Польшчы) і кірмаш (цяпер на гэтым месцы збудаваны раддом). Камендант сочыць за падзеямі і моцна задаволены тым, як працуюць яго падначаленыя.

А 11-й гадзіне з’яўляюцца аэрапланы, якія пускаюць газ. Людзі плачуць – можа, за ўсе свае ранейшыя грахі выліваюць пакутніцкія слёзы. Кірмаш – самы складаны ўчастак. Прамову каменданта аб «пачатку атакі на горад» тут слухае прынамсі 2000 чалавек. Пачынаецца ратаванне пацярпелых ад газавай атакі. Дапамогу на месцы атрымліваюць 40 легкапацярпелых добраахвотнікаў, што згадзіліся гуляць такую ролю падчас вучэнняў. Адной пацыентцы з-за моцнага атручвання газам патрабуецца дастаўка ў шпіталь.

Па палудні ў Баранавічы з боку, адкуль не чакаўся напад, улятае «варожая» кавалерыя ў чорных масках і трыўмфальна захоплівае гарадскую артылерыю. Пяхота, якая павінна абараняць горад з іншага боку, злосна тупае па Слонімскаму шасэ ў накірунку горада, павярнуўшы сваё аблічча разам з нагамі да Баранавіч.

Так як пяхота заўсёды пяхота, а бліскучыя штыкі больш трывалыя за конскія хвасты, войска рушыць усім размахам на «чорныя маскі», якія ў страху пачынаюць адыходзіць, засланяючыся дымам. Час ад часу чуваць стрэлы і лёгкія хмаркі з’яўляюцца ў небе.

Вясёлымі, мілымі і вельмі карыснымі былі гэтыя гадзіны як для войска, так і для цывільнага насельніцтва. Усе прайшло спраўна. Усе задаволеныя. Супрацьгазавая абарона таксама паказала сябе на вышыні дзякуючы высілкам войска і ўладаў LOPP (Ліга паветранай і супрацьгазавай абароны), а таксама ўсіх удзельнікаў гэтых вучэнняў.

Пасля заканчэння адбылося супольнае фатаграфаванне з гасцямі-лётчыкамі, каля помніка Невядомаму салдату (цяпер на месцы помніка клумба насупраць гатэля «Гарызонт». – Рэд.).

24 кастрычніка

Пераеханы аўтобусам

Аўтобус, які курсуе паміж Баранавічамі і Гарадзішчам, пераехаў Адама Панцэвіча, жыхара вёскі Мікулічы. Пацярпелага адвезлі ў гарадскі шпіталь, дзе дактары канстатавалі пералом нагі ў раёне сцягна.

Аматары патэфона

Да музычнай крамы пана Герца Цырынскага на вул. Шаптыцкага (цяпер Савецкая) 18 кастрычніка зайшлі два чалавекі і папрасілі паказаць мандаліну. Спрытнюгі доўга разглядалі розныя мандаліны, не могучы абраць нейкі пэўны інструмент. Гаспадар быў заняты іншымі кліентамі. Толькі праз некалькі хвілін, пасля выхаду з крамы вышэйзгаданых «кліентаў», пан Герц заўважыў адсутнасць швейцарскага патэфона коштам 140 злотых. Пагоня за злодзеямі не прынесла выніку.

26 кастрычніка

Крадзеж ровара

Пан Мацей Шукала пакінуў на падворку дома №2 па вуліцы Шасовай (цяпер Брэсцкая) ровар фірмы Dürkopp рэг. №324, коштам 150 злотых. Якое ж было расчараванне гаспадара, калі ён не знайшоў ровар пазней на падворку. Пешкам падаўся пан Шукала да паліцыі, каб паведаміць аб крадзяжы. Паліцыя ўжо ўзяла след злодзея-раварыста.

Польскія харцэжы і чальцы Чырвонага крыжа каля будынка былога Акцызнага ўпраўлення. Са збораў Руслана РАВЯКІ

28 кастрычніка

Харцэрства ў Баранавічах

Харцэры ў Баранавічах падзеленыя на тры дружыны. Першая дружына існуе ў дзвюх гімназіях: дзяржаўнай імя Рэйтана і прыватнай пані Шуліцкай; другая ахоплівае сярэдне-спецыяльныя установы: тэхнічную і гандлёвыя школы; трэцяя – усе пачатковыя школы. Акрамя таго, самыя малодшыя харцэры групуюцца ў дружыне «ваўчанят». Да нядаўняга часу баранавіцкія дружыны належалі да брэсцкай харугвы, а з нядаўняга часу перайшлі да віленскай харугвы, пасля чаго ў горадзе пачаўся значны рост арганізацыі і яе працы. Да ўзмацнення становішча харцэрства ў мясцовым грамадстве ў значнай ступені прычыніўся камандзір атрада настаўнік пан Матыяшук, які з дэвізам «не колькасць, а якасць» узяўся за энергічную работу ў дружынах. Дзякуючы яму, хаця колькасць харцэраў у трох дружынах не такая і вялікая – каля 70 асобаў, з пункту погляду выканаўства, дысцыпліны а таксама вартасці маральнай і фізічнай іх можна параўнаць нават са сталічным харцэрствам.

Першым важным выступам харцэраў была дапамога ў супрацьгазавай абароне падчас авіягазавай атакі на Баранавічы (маюцца на ўвазе вучэнні, апісаныя вышэй. – Рэд.). Харцэрства фактычна паказала, што не толькі ўмее з фантазіяй насіць мундзір харцэрскі і разбіраць намёты на прыгарадных падарожжах, але, можа, у разе патрэбы годна дапамагае сваім блізкім.

Таму зычым харцарству і яго камандзірам далейшей плённай працы да дапамогі грамадскасці і папулярызацыі 10 сваіх харцэрскіх запаветаў.

31 кастрычніка

З нажом на рынак

На Канстанціна Малевіча, жыхара вёскі Анісімовічы Навамыскай гміны, напаў 28 кастрычніка, а 19-й гадзіне, яго супернік Спірыдон. Ён ударыў Малевіча нажом у правае сцягно, а таксама дубінай некалькі разоў па галаве. Пацярпелы знаходзіцца ў амбулаторыі гарадской бальніцы. Паліцыя шукае злачынцу.

Цяжкія пашкоджанні цела

28 кастрычніка жыхары вёскі Шпакоўцы Захар Раманка і Мікалай Савіч вярталіся з Новай Мышы дадому. Раптам, невядома адкуль, на дарогу выйшла банда сялян з Цюхнавіч на чале з Ваўком, жыхаром той самай вёскі. Яны пачалі жорстка здеквацца з Раманкі, потым ударылі яго па галаве сякерай. Савіча, які абараняў суседа, білі палкамі і таксама сякерай па галаве. Цяжка параненага Раманку павезлі ў бальніцу, Савіч лечыцца дома. Хаўруснікаў з банды затрымалі і перадалі ў распараджэнне следчага суддзі.

Рэклама ў газеце Zycie nowogrodskie.

Злодзей эмігрант у хаўрусе з мясцовым перакупшчыкам

15 кастрычніка абакралі кватэру пані Турэцкай па адрасе вуліца Каляёвая, 44 (цяпер Вільчкоўскага). Скралі жаночы і мужчынскі гардэроб на суму 2000 злотых. Адважны наш камісарыят паліцыі шмат працаваў, каб разгадаць загадку крадзяжу. Расследаванне і ператрус далі выдатныя вынікі. Учора былі затрыманыя эмігрант з Расіі Іваноў і «тутэйшы» перакупшчык скрадзенага Кіцун, у якога знайшлі ўвесь гардэроб. Пані Турэцкая на сёмым небе ад шчасця, а няўдзячны эмігрант-злодзей разам са сваім калегам сядзяць за кратамі.

Пажары

27 кастрычніка, а 23-й гадзіне, у вёсцы Мілавіды пачаўся пажар у гаспадарцы Аляксандра Брончыка. Полымя ахапіла дом разам з хлявом і гумном, дзе захоўваўся сёлетні ўраджай. Моцна абгарэлі конь і карова. З людзей ніхто не пацярпеў. Гаспадар падлічыў страты ў 850 злотых. Будынкі былі застрахаваныя на 2000 злотых. Прычына пажару не выяўлена. Расследаванне праводзяць паліцэйскія з пастарунка ў Мілавідах.

Nasz przyjaciel

4 кастрычніка

Былы вайсковец хоча змагацца, абараняючы жыдоў у Палестыне

Пан Раман Мушчак, інструктар асацыяцыі «Стралец» у Баранавічах, напісаў ліст да Саюза Жыдоў:

«Я гатовы ў любы момант паехаць з вамі ў Палестыну і змагацца за свабоду з тымі, хто змагаўся разам з намі за свабоду Рэчы Паспалітай. Як былы унтэр-афіцэр польскай арміі і інструктар стралковай асацыяцыі, я мог бы быць вельмі карысным і патрэбным у вашых шэрагах. Калі ласка, вазьміце мяне ў свае шэрагі, я гатовы ахвяраваць жыццём за вашу свабоду. Р. Мушчак».

На жаль, жыды пагардліва адмовілі шчырым намерам прапанаванай дапомагі з боку пана Р. Мушчака.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы

Ліпень 1939. Газэты пра Баранавічы

Парад на вуліцы Савецкай. 1950-я гады. Ззаду відаць будынак “Кулінарыі”. Фота: архіў Руслана Равякі

Kurjer Wileński wraz z Kurjerem Wileńsko-Nowogródzkim

7 ліпеня

Прыехаў цырк

У Баранавічы прыехаў цырк Станеўскіх, які разбіў свае намёты на вуліцы Шаптыцкага, каля Польскага банка (цяпер вул. Савецкая, каля Нацыянальнага банка). Цырк дасць тры прадстаўленні: у пятніцу, суботу і нядзелю. Пачатак пасляабедзеннага прадстаўлення ў 16.30, вечаровага – у 20.30.

Злодзей з тэмпераментам

Уночы злодзей улез у кватэру Якуба Хаймовіча на вул. Уланская, 71 (цяпер Піянерская), дзе пабіў членаў сям’і і збег праз акно. Цяпер паліцыя затрымала небяспечнага рабаўніка і злодзея Эдварда Казіміра Міклюса, жыхара Чэнстахова. Ён два тыдні хаваўся ў падгайніку каля Баранавіч. Падчас арышту Міклюс кінуўся на паліцыянтаў з нажом, але быў абясшкоджаны. Па дарозе ў пастарунак злодзей спрабаваў уцячы, кусаў і біў паліцэйскіх. Падчас зняволення Міклюс змог перахітрыць вартавога і ўцячы, але праз гадзіну яго затрымалі каля Свяцілавіч. Міклюс выканаў у Баранавічах шэраг узломаў з крадзяжамі. Частку крадзенага паліцыя знайшла ў сястры злодзея – Валянціны Міклюс, якая жыве на вул. Нарутовіча, 152 (цяпер Камсамольская).

11 ліпеня

Госці з Амерыкі ў Баранавічах

Як мы даведаліся, сёлета з 17 па 22.VII Баранавічы і ўся Наваградчына будзе прымаць знакамітых гасцей з ЗША. Прыедуць прафесар Колеман з жонкай, выкладчык польскай мовы ў Калумбійскім універсітэце ў Нью-Йорку, яго будзе суправаджаць упаўнаважаны міністр Польшчы ў Амерыцы, пан Грабоўскі. Колеманы з’яўляюцца гасцямі Польскага інстытута міжнароднага супрацоўніцтва і запрошаныя ў Польшчу Міністэрствам замежных спраў. Пасля аднадзённага знаходжання ў Баранавічах госці паедуць “шляхам Міцкевіча” ў падарожжа па Наваградчыне, дзе наведаюць усе помнікі і памятныя мясціны, звязаныя з жыццём і творчасцю славутага паэта

Эпілог крывавай бойкі ў в. Забалацце Навамышскай гміны

У гэтыя дні дайшло да крывавай расправы падчас сваркі паміж Канстанцінам Емяльянчыкам з Канстанцінам і Мартай Чатыкай. Падчас бойкі ў ход пайшлі вілы і калы. У выніку Канстанцін Емяльянчык быў моцна збіты і прывезены у шпіталь у Баранавічах.

Пажар на Кашаравай вуліцы

На вуліцы Кашаравай (цяпер участак вул. Леніна, паміж Барысаўскай і Вакзальным праездам) разгарэўся пажар у будзе, што належыць Фейге Шмуклер і дзе знаходзілася сталярская майстэрня Вацлава Капалкі. Пажар узнік па віне ўласніка майстэрні. Сам Капалка атрымаў лёгкія пашкоджанні. Страты з-за пажару склалі калія 500 злотых.

18 ліпеня

Дэманстрацыя на гадавіну Грунвальдскай бітвы

Жыхары Баранавіч 15 ліпеня разам з усёй Польшчай адзначылі акт гістарычнай перамогі польскіх і літоўскіх войскаў каля Грунвальда. У дэманстрацыйным шэсці па вуліцах горада да помніка Невядомаму жаўнеру прынялі ўдзел усе грамадскія аб’яднанні і ваенныя фарміраванні.  З прамовай выступіў Р. Гарашкевіч.

У Баранавічах няма свайго пляжа

Гарадская рада яшчэ зімой разглядала магчымасць стварэння штучнага вадаёму ў межах горада, дзе маглі б адпачываць жыхары горада. Праект, на жаль, застаўся ў марах, і зноў летні сезон ні на крок не наблізіў нас да жаданай вады. Самая блізкая да Баранавіч гэта, як вядома, невялікая рака Мышанка, што знаходзіцца за 6–7 км ад горада, у зялёных хмызняках на нізінных лугах. Гэтая рака і цяпер папулярная сярод дзяцей і моладзі з горада, якія бязлітасна вытоптваюць сялянскія сенакосы і цэлымі днямі сядзяць у кустах.

Цяпер у Баранавічах распаўсюдзіліся чуткі пра тое, што вада ў Мышанцы заразная і ў многіх людзей пасля купання на целе з’яляецца небяспечны сып. Іншыя кажуць пра існаванне шкодных мікраарганізмаў у Мышанцы, якія ўпіваюцца ў цела і могуць выклікаць хваробы. Усе гэтыя непадцверджаныя чуткі ў апошнія дні скарацілі наведвальнікаў Мышанкі і стварылі ў горадзе атмасферу “духаты” закаркаванай бутэлькі.

Таму не дзіўна, што жыхары ўсё часцей гавораць пра тое, што мясцовыя ўлады не ў поўнай меры занепакоены здароўем гараджан, што не цікавяцца гігіенічнымі ўмовамі купання ў Мышанцы і, як галоўны грэх, муніцыпалітэт не ў стане стварыць нармальную купальню для жыхароў. Гэткую бяздзейнасць уладаў падцвярджае стан намнога бліжэйшага да Баранавіч возера Жлобін. Бяда ў тым, што Жлобінскае возера знаходзіцца сярод тарфяных балот, не мае даступных берагоў і роўнага дна. Хаця яго можна было б зрабіць больш прыдатнымі месцам для купання.

21 ліпеня

Падзяка доктару Лапатто з Баранавіч

Гэтым выказваю сваю найвялікшую падзяку доктару гінекалогіі і акушэрства пану Лапатто за ўратаванне жыцця і здароўя маёй жонкі і дзіцяці падчас цяжкіх родаў і аперацыі (кесарава сячэння) у Баранавіцкім міжведамасным шпіталі і за надзейную лекарскую апеку. М. Штэрнбаўм.

26 ліпеня

Вайскоўцы, паліцыя і юнацтва тушылі пажар

У гэтыя дні ў дзяржаўным лесе Каўпеніцкага лясніцтва, каля вёскі Літва загарэўся Літоўскі лес. Агонь ахапіў каля 30 га. З-за таго, што пажар пашыраўся ўсё больш і больш, узнікла вялікая небяспека для навакольных вёсак і забудоў. На дапамогу пажарным прыйшло войска, паліцыя, мясцовыя жыхары і нават кампанія юнакоў, што стаяла побач. Агульнымі намаганнямі пажар атрымалася лакалізаваць, але агонь знішчыў каля 30 га лесу.

29 ліпеня

Смяротны скачок са стрельбай

З Баранавіч паведамляюць, што, калі фурман маёнтка Вольна Язэп Бобрык пераскокваў канаву з ружжом у руках, адбыўся стрэл. Куля трапіла Бобрыку ў жывот, у выніку чаго ён сканаў на месцы здарэння.

Глядзіце агляды газэт за іншыя гады і месяцы